1. Współczynnik ortogonalności.

Pojęcie to pojawiło się przy okazji omawiania rozpraszania w łączu radiowym systemu UMTS. Współczynnik ortogonalności przyjmuje wartości z przedziału
i wyraża stopień ortogonalności między sygnałami transmitowanymi w technice CDMA. Jeśli współczynnik ortogonalności wynosi 1, to oznacza, że sygnały są całkowicie ortogonalne względem siebie. W praktyce jego wartość jest mniejsza od 1 ze względu na przekłamania bitów podczas transmisji. Najczęściej spotykane wartości mieszczą się w przedziale
. Tak więc przy pomocy tego współczynnika określamy stopień ortogonalności między sygnałami pamiętając, że im bliżej pełnej ortogonalności sygnałów (współczynnik równy 1) tym mniejsze są zakłócenia międzykanałowe w UMTS, a co za tym idzie łatwiejsza jest możliwość poprawnego odebrania sygnału użytecznego dla danego użytkownika.

2. Metody dostępu w UMTS

ETSI opracował założenia standardu dostępu radiowego systemu UMTS proponując koncepcję interfejsu radiowego oznaczoną jako UTRA (Universal Terrestial Radio Access), którą tworzą dwie techniki transmisji szerokopasmowej z wielodostępem kodowym (WCDMA - Wide-band Code Division Multiple Access) przeznaczone dla różnych zakresów częstotliwości.

Pierwsza z metod dostępu to klasyczna technika CDMA z rozpraszaniem bezpośrednim (WCDMA) stosowana w podzakresach częstotliwościowych skojarzonych (od 1920 do 1980 MHz i od 2110 do 2170MHz) i wykorzystująca dupleks częstotliwościowy FDD ze stałym odstępem częstotliwościowym równym 190MHz.

Druga metoda to połączenie wielodostępu kodowego i czasowego (TD-CDMA). Metoda ta stosowana jest w podzakresach nieskojarzonych (od 1900 do 19200 MHz i odd 2010 do 2025 MHz) i wykorzystuje dupleks czasowy TDD.

Obecnie w dokumentach normalizacyjnych nie jest akcentowana odmienność techniki wielodostępu zastosowanej w trybie TDD - określenie WCDMA jest stosowane powszechnie w odniesieniu do obu trybów transmisji.

3. Właściwości i cechy sieci trunkingowych

Sieci trankingowe cechuje:

- automatyczny i dynamiczny przydział kanałów (spośród wspólnego zbioru) do realizacji łączności pomiędzy dużą liczbą użytkowników - komutacja kanałów radiowych

- przydział kanału abonentom tylko na czas transmisji co pociąga za sobą efektywne wykorzystanie kanałów radiowych (dzięki wykorzystaniu teorii prawdopodobieństwa)

- wyodrębnienie jednego dwukierunkowego kanału jako głównego kanału sterującego

- o dostępności usług i możliwościach komunikacji między użytkownikami w systemie decyduje dyspozytor

- możliwość tworzenia wirtualnych grup użytkowników

- brak utraty zgłoszeń (przy wykorzystaniu zasobów są ustawiane w kolejkę)

- obecność priorytetów połączeń

- wysoka niezawodność - uszkodzenie kanału nie powoduje utraty łączności a jedynie pogorszenie współczynnika obsługi

- wysoka elastyczność systemu

4. Obszary przywołań i rutowania - LAI, RAI

Obszary przywołań i rutowania wchodzą w skład systemu przechowywania informacji o lokalizacji stacji ruchomej.

a) UMTS - w systemie UMTS struktura danych lokalizacyjnych przypomina strukturę drzewa. W rejestrze HLR są przechowywane dane wskazujące na obszar centralowy lub obszar SGSN. W rejestrach VLR i węzłach SGSN jest gromadzona informacja szczegółowa: identyfikatory obszarów przywołań LAI (Location Area Identification), obszarów rutowania RAI (Routing Area Identification) i obszarów obsługi SAI (Sernice Area Identification). Podstawowymi składowymi tych identyfikatorów są:

- kod kraju MCC (Mobile Country Code),

- kod sieci macierzystej abonenta MNC (Mobile Network Code)

- kod obszaru przywołań LAC (Location Area Code)

Strukturę identyfikatorów obszarów oraz rozmieszczenie informacji związanych z lokalizacją stacji ruchomej w sieci UMTS przedstawiono na poniższych rysunkach (sory za jakość skanów).

b) GSM - podobnie jak w UMTS. LAI oraz RAI wraz z numerem TMSI są tymczasowymi informacjami niezbędnymi do pracy systemu GSM.

LAI podobnie jak w UMTS znajduje się w rejestrze VLR i zawiera informacje o położeniu stacji ruchomej w postaci numeru - wspólnego dla grupy kilku stacji bazowych. Zmiana obszaru LA w obszarze obsługiwanym przez ten sam MSC wymaga jedynie uaktualnienia LAI w rejestrze VLR. Zmiana obszaru LA wraz ze zmianą MSC wymaga przekazania informacji pomiędzy rejestrami VLR, zmianę LAI oraz TMSI (VLR i MS) oraz adresu MSC w rejestrze HLR. RAI w GSM znajduje się w węźle SGSN (jak UMTS) i wraz z IMSI oraz numerem tymczasowym P-TMSI wchodzi w skład rejestru abonentów przyjezdnych. Struktura LAI i RAI jest identyczna jak dla UMTS.

5. NMT - scharakteryzować

Telefonia komórkowa pierwszej generacji NMT (Nordic Mobile Telephony).

NMT-450

• system analogowy w pasmie 450 MHz z sygnalizacją cyfrową

• wdrażany w latach siedemdziesiątych

• 1985 r. - 180 000 abonentów, 1990 r. - 210 000 abonentów

• jedyny międzynarodowy (przed GSM)

• publiczne radiotelefony wrzutowe na prawach abonenta

NMT450 szybko osiągnął stan bliski wyczerpania jego pojemności, opracowano więć unowocześnioną wersję NMT900

NMT-900

• 1986 r. - uruchomienie systemu w paśmie 900 MHz

• zasada działania taka jak NMT-450

• większa pojemność (1000 kanałów)

Architektura NMT

Elementy systemu:

• centrale obszarowe

(MSC - and. Mobile

Switching Centre)

• stacje bazowe

(BS - ang. Base

Station)

• stacje ruchome

(MS - ang. Mobile

Station)

Centrale obszarowe NMT.

• Wiele central obszarowych w systemie

• Jedna centrala obszarowa obsługuje do 60 000 abonentów

• MSC jest dołączona do publicznej sieci telefonicznej

• MSC steruje podległymi jej stacjami bazowymi

• łącza kablowe czteroprzewodowe (lub horyzontowe linie radiowe)

• wszystkie łącza stałe (niekomutowane)

• Sygnalizacja MSC - BS tymi samymi łączami co sygnały rozmówne

Struktura systemu NMT:

• Komórki o promieniu 2-25km

• Sektoryzacja - zwiększanie pojemności

• Struktura hierarchiczna - małe komórki w dużych komórkach

Częstotliwości w NMT 450

• 180 kanałów

• Szerokość kanału 25 [kHz]

• Możliwość stosowania kanałów połówkowych (12,5 kHz)

• Modulacja FM (kanały rozmówne)

• Modulacja FFSK (kanały sterujące)

Organizacja kanałów w NMT

• Kanał wywoławczy (CC - ang. Calling Channel)

• wyróżniany przez specjalny sygnał identyfikacyjny

stosowany do wysyłania wywołań

• może być stosowany jako TC (duży ruch)

• Kanał rozmówny TC - ang. Traffic Channel)

• rozmowa (po zestawieniu połączenia)

• BS posiada 1 - 40 kanał TC

• Kanał mieszany (CC/TC) - wywoławczo - rozmówny

• wykorzystywany jako CC, przy dużym natężeniu ruchu jako kanał TC

• Kanał danych (DDC - ang. Dedicated Data Channel)

• wykorzystywany do przesyłania informacji pomiędzy BS a MSC

---