CENA KAPITAŁU - jest stopą procentową (kredytów, depozytów, papierów wartościowych). Myśląc o stopie % zazwyczaj myślimy o stopie nominalnej. Innym przykładem stopy % jest stopa realna:
iR=iN/iI
iN - indeks nominalnej stpy %
iR - indeks realnej stopy %
iI - indeks inflacji, deflacji
Stopa nom. % |
20%=>iN=1,2 |
Inflacja % |
4%=>iI =1,04 |
EFEKTYWNA STOPA %, jest to stopa nominalna po wyeliminowaniu oddziaływania podatku dochodowego, odnosi się do kredytu.
iE(%)=iN(%)·(1-tD)
tD - stopa podatku dochod.
Dotyczy przedsięb., które mają zyski i płacą podatek dochod.
Odsetki kredytu odliczamy od kosztów działalności.
ODSETKI PROSTE - są to odsetki niekapitalizowane.
ODSETKI = KAPITAŁ · iN·DŁ. OKRESU W DNIACH/365
Kapitał jest to kwota kredytu lub depozytu w danym okresie.
Alternatywą dla kredytu ratalnego jest kredyt gotówkowy. Trudniej go wziąć. Im krótszy jest okres kredytu, tym jest on droższy.
KAPITALIZACJA ODSETEK oznacza, że odsetki nie są płacone tylko dopisywane do kapitału i od tych odsetek w późniejszych okresach są liczone późniejsze odsetki. Liczy się to % składanym:
FV=PV(1+k)n
FV - wartość przyszła , kwota skapitalizowana KAPITAŁ + ODSETKI
PV - wartość bieżąca, kapitał
k - współczynnik dyskontowy, oprocentowanie za dany okres, ale w postaci odsetkowej
n - ilość okresów
WARTOŚĆ PRZYSZŁA PIENIĄDZA. Wzór na wartość przyszłą strumienia równych płatności:
FV=PMT+PMT(1+k)1+PMT(1+k)2+...+PMT(1+k)n
WARTOŚĆ BIEŻĄCA PIENIĄDZA. Wzór na wartość bieżąca jednorazowej płatności:
PV=FV/(1+k)n
k - współczynnik dyskontowy jest to koszt utraconych korzyści z alternatywnego zastosowania kapitału, w praktyce jest to bardzo często oprocentowanie depozytów długoterminowych.
Wzory na wartość bieżącą strumienia równych płatności:
-na początku okresu:
PV=PMT+PMT/(1+k)1+PMT/(1+k)2+...+PMT/(1+k)n-1
-na koniec okresu:
PV=PMT/(1+k)1+PMT/(1+k)2+...+PMT/(1+k)n
-wzór skrócony na koniec okresu:
PV=PMT+[1-(1+k)-n]/k
Wzór na wartość bieżącą renty wieczystej:
PV=PMT/k
PV - kwota kredytu
PMT - równa rata
RYZYKO DZIAŁAL. GOSP., jest nieprzewidywalne, brak pewności, ale można się przed nim zabezp.:
-depozyty bankowe -papiery skarbowe -akcje -metoda PORTFOLIO - rozłożenie ryzyka na różnorodne inwestycje
-w krótkim okresie na ceny akcji wpływają czynniki psychologiczne, które są całkowicie nieprzewidywalne
-w dłuższym okresie na ceny akcji wpływają czynniki o charakterze fundamentalnym, perspektywa przyszłych zysków.
OCENA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH:
ŚREDNI WAŻONY KOSZT KAPITAŁU jest to koszt kapitału z poszczególnych źródeł razy udziały danego źródła pozyskania kapitału w kapitale ogółem.
METODY OCENY
>OKRES ZWROTU NAKŁADÓW - pokazuje, kiedy odzyskamy wyłożone środki w postaci skumulowanej nadwyżki finansowej (CASH FLOW):
CF=ZYSK NETTO+AMORTYZACJA
OKRES ZWROTU(T)=INWESTYCJA/CF
>NPV - najlepsza metoda, wartość zaktualizowania netto:
NPV=NCF0+NCF1/(1+k)1+NCF2/(1+k)2+...+NCFn/(1+k)n
NCF=ZYSK NETTO+AMORTYZACJA - INWESTYCJA
NCF=CF+LIKWIDACJA
LIKWIDACJA=INWESTYCJA - AMORTYZACJA
k - współczynnik dyskontowy, koszt kapitału ogółem (zaangażowany w tę inwestycję)
Długość okresu analizy - okres amortyzacji tego skł. majątku trwałego, który ma dominujący udział w realizowanej inwestycji (nie więcej jak 15 lat).
Przyjmujemy, że przedsięb. jest likwidowane w ostatnim roku analizy i wpływy z likwidacji są doliczane do NCF w ostatnim roku analizy. Wartość likwidowanych środków trwałych jest równa wartości majątku, który nie został do tej pory zamortyzowany.
KOSZTY UTOPIONE - nie traktujemy ich jako nakładu inwestycyjnego. Jeżeli zrealizowaliśmy jakąś inwestycję, której nie dokończyliśmy, zamiast niej chcemy przeanalizować jakąś nową.
Realizowane mogą być tylko te inwestycje, które dają dodatnie NPV, ponieważ inwestycja ta zwiększa bieżącą wartość przedsięb. dokładnie o kwotę = NPV, gdyby NPV było ujemne, to wartość by się zmniejszyła.
Jeżeli mamy kilka projektów inwestycyjnych o równej wysokości inwestycji, wybieramy ten, który ma najwyższą wartość NPV.
Jeżeli nakłady początkowe są zbliżone do siebie, ale trochę się różnią, liczymy NPVI (% wartość NPV)
NPVI=NPV / PVI·100%
PVI - bieżąca wartość nakładów inwestycyjnych.
>IRR (wew. stopa zwrotu) - jest to współczynnik dyskontowy przy którym NPV = 0.
Dla różnych stóp dyskontowych liczymy NPV; im wyższy jest ten współczynnik, tym mniejsze NPV:
k1=>NPV1>0
k2=>NPV2<0
k2>k1
IRR=k1+[NPV1(k2-k1)] / [NPV1+|NPV2|]
IRR pokazuje max koszt kapitału ogółem, który mógłby zostać wykorzystany do sfinansowania danej inwestycji. Im wyższy IRR, tym lepiej.
GOSPODAROWANIE MAJĄTKIEM OBROTOWYM
M.O. powinien być jak najmniejszy w stosunku do wielkości produkcji i sprzedaży, ale jednocześnie wystarczający do zapewnienia płynnej produkcji i sprzedaży.
W M.O. „zamrażamy” kapitał. Im więcej go „zamrozimy” tym większe są koszty pozyskiwania tego kapitału.
Kosztem pozyskania kapitału jest stopa %.
>ZAPASY - powinny być jak najmniejsze. Ideałem jest brak zapasów.
System organizacji produkcji (TQM)
JUST IN TIME - dostawa surowców bezpośredni na taśmę produkcyjną.
Wyroby gotowe - dzienna produkcja = dzienna sprzedaż
Korzyści - nie potrzebujemy magazynu, brak kosztów.
Jakośc: pracownicy muszą być dobrze wykształceni, dobre plany, brak chorób, maszyny nie mogą się psuć, dostawy zawsze na czas.
>NALEŻNOŚCI - nie ma reguły czy mają być wysokie czy niskie, to zależy od strategii działania przedsięb. Biorą się stąd, że sprzedajemy towar z odroczonym terminem płatności. Im większe należności, tym większy koszt kapitału, który je finansuje, ale też większa możliwość sprzedaży produktów.
Terminy płatności należy wydłużać do tego momentu, do którego przychód jest większy niż koszt marginalny (dodatkowe koszty pozyskiwania kapitału).
>ŚRODKI PIENIĘŻNE - gotówka lub w banku. Powinny być jak najmniejsze w stosunku do działalności gosp., ale wystarczające:
-gotówka nie przynosi żadnych korzyści, rachunek w banku też
-papiery wartościowe, bony skarbowe, pieniężne, KWITY
>KRÓTKOTER. PAPIERY WART. - są kupowane lub sprzedawane z dyskontem od ceny nominalnej w drodze przetargu.
WSKAŹNIKI:
>W. OBROTOWOŚCI (SPRAWNOŚCI DZIAŁANIA):
>CYKL ZAPASÓW W DNIACH:
C.ZAP.W D.=[ŚR. STAN ZAPASÓW / SPRZEDAŻ NETTO]·DŁ. OKRESU
Wskaźnik powinien być jak najkrótszy. Porównujemy to w czasie. Jeżeli się wydłuża, to jest niekorzystnie.
>CYKL NALEŻNOŚCI W DNIACH:
C.N.W D.=[ŚR. STAN NALEŻNOŚCI / SPRZEDAŻ NETTO]·DŁ. OKRESU
Porównujemy w latach i sprawdzamy dlaczego rośnie, a dlaczego spada. Wzrost jest korzystny, gdy rośnie sprzedaż. Wzrost jest niekorzystne, gdy sprzedaż taka sama, ale nie otrzymujemy zapłaty.
>W. CYKLU ZOBOWIĄZAŃ W DNIACH
C.ZOB.W D.=[ŚR. STAN ZOBOWIĄZAŃ / SPRZEDAŻ NETTO]·DŁ. OKRESU
Im więcej dni tym lepiej.
>CYKL FINANSOWY W DNIACH
C.F.W D.=C.ZAP.W D.+C.N.W D.-C.ZOB.W D.
Im krótszy tym lepiej. Jest to zamrażanie kapitału w majątku obrotowym.
ŹRÓDŁA FINANSOWANA PRZEDSIĘB. W KRÓTKIM OKRESIE:
>Zob. wynikające z normalnego cyklu rozliczeń (zob. bez kosztów finansowych).
>Zob. wynikające z odroczonego terminu płatności połączonego z utratą skonta gotówkowego:
-kredyt handlowy -kredyt kupiecki
>Kredyt bankowy (w rachunku bieżącym)
-przedsięb. ma prawo do ujemnego salda rachunku bieżącego w określonym limicie
-odsetki są płacone od wykorzystanego na dany dzień limitu zadłużenia (odsetki proste na dany dzień)
-przedsięb. płaci prowizję od niewykorzystanego limitu zadłużenia
>FACTORING - polega na tym, że klient instytucji F przekazuje jej faktury wystawione swoim klientom (z terminem płatności), instytucja F wypłaca przedsięb. zaliczkę w wysokości do 80% kwoty faktury oraz przejmuje na siebie ryzyko przejęcia należności. Instytucja F wypłaca przedsięb. w terminie płatności faktury wartość nominalną tej faktury - zaliczka, - odsetki od zaliczki, - prowizja od ściągnięcia należności. Instytucja wypłaci przedsięb. pieniądze niezależnie czy dostanie je za fakturę, czy nie. W umowie F jest określona lista klientów przedsięb., którzy mogą zostać objęci F.
Korzyści:
-brak ryzyka, że należność nie zostanie ściągnięta
-jest korzystny dla małych przedsięb.
-zaoszczędzenie na zatrudnieniu pracowników
>EMISJA KRÓTKOTERM. PAP. WARTOŚCIOWYCH (bony pieniężne)
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PRZEDSIĘB. W DŁUGIM OKRESIE:
>Kredyt bankowy inwestycyjny
>Emisja obligacji (od 1 roku)
>Emisja akcji (S.A.)
>LEASING jest to forma dzierżawy środka trwałego. Zamiast kupować, bierzemy go w leasing i spłacamy w postaci równych rat leasingowych.
-jest zawsze znacznie droższy niż kredyt bankowy
Korzyści:
-leasing jest dużo łatwiej dostać
-pozorne korzyści majątkowe
ANALIZA FINANSOWA
>WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI
Płynność - jest to zdolność do terminowego regulowania zobowiązań. Brak płynności powoduje prawie zawsze bankructwo.
Nadpłynność - jest wtedy, gdy mamy zbyt dużo M.O. w stosunku do potrzeb
>WSKAŹNIK BIEŻĄCEJ PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ
W.B.P.F.=M.O. / PASYWA BIEŻĄCE(zob. krótkoterm)
brak płynności < 1,2 - 2 < nadpłynność
>MOCNY TEST PŁYNNOŚCI
M.T.P.=M.O. - ZAPASY / PASYWA BIEŻACE
Wartość powyżej 1, bo poniżej oznacza brak płynności.
>WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI:
>RENTOWNOŚĆ SPRZEDAŻY BRUTTO
R.S.B.=[ZYSK BRUTTO / SPRZEDAŻ NETTO]·100%
>RENTOWNOŚĆ SPRZEDAŻY NETTO
R.S.N.=[ZYSK NETTO / SPRZEDAŻ NETTO]·100%
-porównujemy je w czasie
-jeśli rosną, to dobra sytuacja
-jeśli spadają, to ocena nie musi być negatywna, bo spadek tych wskaźników może wynikać ze strategii działania firmy, np. z dążenia do poprawy wskaźnika rentowności kapitału własnego (ROE)
-przy małej skali działalności - duża rentowność
>RENTOWNOŚĆ AKTYWÓW (ROA)
ROA=[ZYSK NETTO / AKTYWA]·100%
-jak rośnie w czasie, to dobrze
-jak maleje, to też może być dobrze, byle by ROE róśł
>RENTOWNOŚĆ KAPITAŁU WŁASNEGO (ROE)
ROE=[ZYSK NETTO / KAPITAŁ WŁASNY]·100%
-musi być rosnący w czasie
-możemy go porównać z innymi przedsięb., innymi branżami, oprocentowaniem depozytów, obligacji
-jednoznacznie korzystna ocena jest tylko wtedy, gdy ROE jest wyższy od oprocentowania depozytów lub papierów wartościowych
-minimum - wyższy od inflacji
-mówi, ile kapitał urośnie w ciągu roku