CIEPŁO, jeden z 2 sposobów przekazywania energii (drugim sposobem jest praca) między układami makroskopowymi pozostającymi we wzajemnym kontakcie; polega na przekazywaniu energii chaotycznego ruchu cząstek w zderzeniach cząstek tworzących te układy, z czym wiąże się zmiana energii wewnętrznej układów; taki proces wymiany energii nazywa się wymianą ciepła, a zmiana energii wewnętrznej układu w tym procesie - ilością ciepła; efektem wymiany ciepła jest zwykle (z wyjątkiem przemian fazowych) zmiana temperatury układów; jednostką ilości ciepła w układzie SI jest dżul (dawniej kaloria). Zob. też równoważnik cieplny pracy, równoważnik mechaniczny ciepła.
CIEPŁO MOLOWE, molowa pojemność cieplna, pojemność cieplna 1 mola substancji; liczbowo ciepło molowe jest równe iloczynowi ciepła właściwego substancji i jej masy molowej; ciepło molowe odniesione do 1 mola atomów jest czasami nazywane ciepłem atomowym (liczbowo równe iloczynowi ciepła właściwego substancji i jej masy atomowej), a odniesione do 1 mola cząsteczek - ciepłem cząsteczkowym (liczbowo równe iloczynowi ciepła właściwego substancji i jej masy cząsteczkowej); jednostka w układzie SI: J/(mol ţK).
POJEMNOŚĆ CIEPLNA, stosunek ilości ciepła pobranego przez ciało do wywołanego tym przyrostu temperatury: C = Q/„T; zależy od rodzaju i masy ciała, jego stanu skupienia, sposobu ogrzewania (pod stałym ciśnieniem lub w stałej objętości) i temperatury; pojemność cieplna pod stałym ciśnieniem Cp jest większa od pojemności cieplnej w stałej objętości CV; różnica ta jest znaczna tylko dla gazów i wynosi Cp -CV = R (R -stała gazowa); jednostką pojemności cieplnej w układzie SI jest J/K.
CIEPŁO WŁAŚCIWE, pojemność cieplna właściwa, stosunek pojemności cieplnej substancji do jej masy; ważny parametr określający właściwości danej substancji; jednostka w układzie SI: J/(kg ţK).
POJEMNOŚĆ CIEPLNA, stosunek ilości ciepła pobranego przez ciało do wywołanego tym przyrostu temperatury: C = Q/„T; zależy od rodzaju i masy ciała, jego stanu skupienia, sposobu ogrzewania (pod stałym ciśnieniem lub w stałej objętości) i temperatury; pojemność cieplna pod stałym ciśnieniem Cp jest większa od pojemności cieplnej w stałej objętości CV; różnica ta jest znaczna tylko dla gazów i wynosi Cp -CV = R (R -stała gazowa); jednostką pojemności cieplnej w układzie SI jest J/K.
TERMODYNAMIKA, dział fizyki zajmujący się badaniem zjawisk cieplnych zachodzących w układach makroskopowych; zasady termodynamiki:
I- suma ilości ciepła pobranej przez układ i pracy wykonanej nad układem jest równa przyrostowi jego energii wewnętrznej; II - niemożliwy jest proces, w którym ciepło pobrane przez układ byłoby całkowicie zamienione na pracę; III - entropia ciała zbliża się do zera, gdy temperatura tego ciała zbliża się do zera bezwzględnego.