Położna

Kod klasyfikacji: 2242

Rozdział klasyfikacji: Ochrona zdrowia

Klasa klasyfikacji: Pomocniczy personel medyczny

Zadania i czynności

Głównym celem pracy położnej jest obserwacja, pielęgnacja i udział w procesie leczenia kobiety ciężarnej i chorej ginekologicznie. Do ważniejszych funkcji należą: przygotowanie kobiety do porodu, odebranie porodu, a następnie sprawowanie opieki nad położnicą i noworodkiem w pierwszych tygodniach życia dziecka. Całokształt realizacji procesu pielęgnowania ma na celu zachowanie zdrowia zarówno kobiety, jak i dziecka. Położna w praktyce zawodowej może podjąć pracę w zakładach lecznictwa zamkniętego (oddział położniczy i ginekologiczny), w lecznictwie otwartym (przychodni w poradni K) oraz w środowisku (bezpośredni kontakt z pacjentką w domu). Do zadań położnej należy opieka profilaktyczna nad kobietą w czasie ciąży w celu obserwacji, rejestracji i informacji o ewentualnych odchyleniach od stanu prawidłowego w przebiegu ciąży. Położna powinna posiadać umiejętność oceny stanu zdrowia pacjentki, co pozwala na planowanie prawidłowej pielęgnacji. Sprawowanie opieki pielęgnacyjnej w okresie leczenia polega na podawaniu leków, wykonywaniu wstrzyknięć, nakładaniu opatrunków, zdejmowaniu szwów z ran pooperacyjnych, a także utrzymaniu higieny osobistej położnicy dziecka. Udzielanie pierwszej pomocy w przypadku patologii ciąży i porodu do czasu przybycia lekarza oraz samodzielne wykonywanie zabiegów w stanach zagrażających życiu (np. ręczne wydobycie łożyska, ręczna pomoc w przypadku nieprawidłowego ułożenia płodu) ? to przykłady odpowiedzialnych czynności roboczych położnej. Sprawowanie opieki nad noworodkiem i wcześniakiem ma na celu ochronę życia i zdrowia dziecka, a polega na kąpieli, przewijaniu, ważeniu, podawaniu noworodków matkom do karmienia, wykonywaniu szczepień ochronnych i podłączaniu kroplówek. Położna w sali operacyjnej przygotowuje zestawy narzędzi do operacji i zabiegów, instrumentuje w czasie operacji, myje i konserwuje narzędzia po ich wykorzystaniu. Obsługuje aparaturę i sprzęt medyczny służący do wykonania zabiegów położniczych i pielęgnacyjnych (aparaty tlenowe, inkubatory, łóżka porodowe) oraz dokonuje pomiarów diagnostycznych. Do zadań położnej środowiskowej należy opieka nad rodzinami w rejonie zamieszkania położnej. Polega ona na promowaniu zdrowia, propagowaniu opieki zdrowotnej w zakresie planowania rodziny oraz na umiejętności określenia potrzeb biologicznych, psychicznych i społecznych środowiska, poziomu kultury zdrowotnej i ewentualnych problemów. Zebrany wywiad musi być dokładnie opisany w dokumentacji każdej pacjentki. Całokształt pracy w środowisku dzieli się na opiekę profilaktyczną kobiety ciężarnej, przygotowanie do porodu oraz sprawowanie opieki nad położnicą i dzieckiem w trakcie połogu (6 tygodni). Do położnej należy samodzielne odbieranie porodu i udzielanie fachowej pomocy w domu ? w stanach zagrożenia, do czasu przybycia lekarza, oraz współudział w zapobieganiu i wczesnym wykrywaniu chorób ginekologicznych, zwłaszcza nowotworów narządów rodnych i sutka. Położna zajmuje się też leczeniem i opieką poszpitalną nad kobietą chorą ginekologicznie, wykonywaniem wstrzyknięć, zmianą opatrunków, przeprowadzaniem wywiadów środowiskowych. Innym zadaniem jest sprawowanie opieki domowej nad niemowlęciem, obserwacja stanu zdrowia i rozwoju dziecka, instruowanie matki co do czynności opiekuńczych i pielęgnacyjnych i współdziałanie z rodziną pacjentki w sprawowaniu opieki domowej. Do zadań położnej w poradniach dla kobiet, mieszczących się w przychodniach rejonowych, należy współpraca z lekarzem ginekologiem. Położna sprawuje opiekę profilaktyczną nad kobietą w ciąży, prowadzi rejestrację ciężarnych oraz pomaga lekarzowi w leczeniu schorzeń ginekologicznych. Przygotowuje również dokumentację pacjentki, narzędzia i aparaturę medyczną służącą do badań. Odpowiedzialna jest za przygotowanie gabinetu do badań, stan narzędzi i aparatów oraz zabezpieczenie dokumentacji. Charakter pracy położna dostosowuje do organizacji środowiska pracy nie tylko w dni powszednie, ale także w niedziele i święta.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Praca położnej odbywa się w różnych miejscach: w przychodniach, szpitalach, mieszkaniach prywatnych. W związku z tym istnieje pewna uciążliwość wynikająca z konieczności długiego przebywania w określonym miejscu (np. w sali porodowej, mieszkaniu prywatnym) i w określonych warunkach. W zawodzie położnej istnieje zatem zwiększone ryzyko zakażeń chorobami zakaźnymi, głównie wzw oraz wirusem HIV.

warunki społeczne

Praca położnej ma charakter indywidualny i samodzielny w zakresie organizacji, nadzoru i metod wykonywanej pracy. W czasie pracy jednak podejmuje działanie w zespole (lekarz ginekolog, lekarz anestezjolog, instrumentariuszka), prowadzi i obsługuje z lekarzem poród prawidłowy, asystuje przy porodach powikłanych, współpracuje na sali porodowej. Kontakty z ludźmi są więc w zawodzie położnej bardzo intensywne, niezastąpione, ale niosące ze sobą również ryzyko powstania konfliktów. Wynika ono ze stanu zdrowia pacjentki, metod leczenia i pielęgnowania, a także zaufania do personelu medycznego i jego akceptacji.

warunki organizacyjne

Położna pracuje około 3 - 6 godzin dziennie. Godziny pracy są zmienne w zależności od systemu zmianowego pracy danej placówki. Praca odbywa się w dni powszednie i święta, w dzień i w nocy. Nie wymaga wyjazdów służbowych. Ubiór, a raczej „mundur” położnej wyróżnia się doborem fasonu, estetyką i schludnością. W godzinach pracy położna nosi na głowie czepek symbol pielęgniarstwa, dodający dumy, a także urody. Funkcje i podległość organizacyjna w tym zawodzie zależą od wielkości zakładu, w którym położna jest zatrudniona. W dużej placówce czy oddziale szpitalnym położna może pełnić rolę przełożonego, który kieruje pracą, albo podwładnego. W przypadku pracy środowiskowej może pracować bez zależności organizacyjnych, czyli samodzielnie.

Wymagania psychologiczne

Ze względu na podmiot pracy, którym jest pacjent, niezbędną cechą położnej jest umiejętność nawiązywania kontaktu z ludźmi. Kultura osobista i poszanowanie godności ludzkiej są niezastąpione w docieraniu do osób skrytych, unikających kontaktów z ludźmi, chorych i cierpiących. Położną powinna cechować opiekuńczość i gotowość niesienia pomocy każdemu (w domu, na ulicy), życzliwość, a także obiektywizm, odwaga cywilna (do podjęcia natychmiastowego działania), spostrzegawczość i umiejętność logicznego myślenia. Niezastąpioną cechą jest tu cierpliwość i umiejętność pracy w warunkach monotonnych (kilkugodzinna obserwacja i asystowanie przy łóżku rodzącej), dokładność i operatywność. Niezwykle istotną cechą jest odpowiedzialność moralna wymagająca wyczucia i taktu wobec pacjenta oraz obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Praca położnej generalnie zalicza się do prac lekkich. Niezbędna w tym zawodzie jest sprawność fizyczna zarówno układu stawowego, jak i mięśniowego. Bardzo pożądaną cechą jest zdolność koordynacji wzrokowo-słuchowo-węchowej (w celu prowadzenia wnikliwej obserwacji).

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie położnej wymagane jest ukończenie pomaturalnego studium dla położnych, które trwa 2,5 roku. Ponadto są możliwości zdobycia kwalifikacji położnej środowiskowo-rodzinnej na kursach organizowanych w Centrum Edukacji Medycznej (02-637 Warszawa, ul. Spartańska 1b). Można kontynuować studia na otwartym Wydziale dla Położnych przy Akademii Medycznej w Lublinie. Największe szanse zatrudnienia w zawodzie mają osoby z dużym doświadczeniem zawodowym zdobytym na oddziałach szpitalnych. Duże zapotrzebowanie na położne występuje dotychczas w oddziałach szpitalnych oraz przychodniach rejonowych (zatrudnienie w charakterze położnej środowiskowej).

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

Położna ma możliwość awansu i osiągania coraz wyższych stopni w hierarchii organizacyjnej (położna oddziałowa, położna koordynująca pion pracy środowiskowej, naczelna położna kliniki lub szpitala ginekologicznego). Ma także możliwość założenia własnej szkoły rodzenia oraz prowadzenia porodów domowych.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

W zawodzie położnej istnieje możliwość podjęcia pracy przez osoby do 50 roku życia. Wyjątek stanowi zatrudnienie w charakterze położnej środowiskowej ? w tym przypadku granica wieku w momencie przyjęcia do pracy wynosi 40 lat. Osoby podejmujące pracę muszą być sprawne fizycznie.

Polecana literatura

Friesner Arlyne Pielęgniarstwo w położnictwie. PZWL, Warszawa, 1992. Impuls. (miesięcznik). Wyd.: WSOIPiP Warszawa, ul. Nowy ¦wiat 63. Pielęgniarstwo 2000 (dwumiesięcznik). Wyd.: WSOIPiP Warszawa, ul. Nowy ¦wiat 63.

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---