W latach 70 XX w. idee liberalizmu stały się znowu interesujące i odrodziły się jako neoliberalizm. Przedstawiciele hayek. Neoliberalizm jest postrzegany jako forma rynkowego fundamentalizmu ponieważ rynek uważają za nadrzędny wobec innych wartości. Na gruncie wolnego rynku mamy jedyną możliwość aby jednostki się wykazały i rynek weryfikuje co to jest sprawiedliwość, kto jest pracowity. Rynki same się regulują. Państwo w ogole nie powinno interweniować w gospodarkę bo gdyby interweniowało to zabiera nam wolność i to może prowadzić do totalitaryzmu. Wolność w działalności rynkowej nie jest czymś innym niż w życiu prywatnym. Nie ma podziału na sferę rynkową i prywatną. Te sfery się zazębiają. Neoliberalizm stał się podstawą ideową globalizacji ekonomicznej. Organizacje takie jak bank światowy czy światowa organizacja handlu oparte są na ideach neoliberalnych bo dążą do pełnych wolności.
Liberalizm współczesny.
W XIX w gospodarki oparte były na leseferyzmie. Liberałowie wierzą w postęp. Postęp nie powinien dotyczyć tylko przedsiębiorców. Całemu społeczeństwu powinno być coraz lepiej. W XIX w. część myślicieli zauważyła że to nie jest tak że masom pracującym jest lepiej, bieda się rozprzestrzenia. Nie ma postępu. Pojawił się też ruch socjalistyczny i anarchistyczny. Liberałowie którzy nadal wierzyli w swoje idee uświadomili sobie że trzeba coś zmienić. Czuli zagrożenie ze strony socjalizmu i anarchizmu. Zaczęli modyfikować niektóre założenia. Dlatego narodził się liberalizm współczesny. Współcześni zauważyli że sytuacja pracodawcy i sytuacja pracownika to nie sytuacja równych sobie stron. Nie jest tak że oni dyskutują. Pracodawca ma możliwość wyboru spośród wielu. Nie ma sytuacji równych stron. Zasada zrównoważonego społeczeństwa nie działa. Współcześni mówią że państwo może interweniować w gospodarkę ponieważ musi wyrównywać sytuację dwóch stron- pracodawcy i pracownika. Państwo nie ma się mieszać w umowę o pracę ale ma wyrównać sytuację obu stron. W społeczeństwie są pewne grupy dyskryminowane np. dzieci, osoby niedołężne. Zadaniem państwa jest danie możliwości samorozwoju, wyrównywanie szans. Współcześni stwierdzili że wolność ekonomiczna może prowadzić do wyzysku. Z tego względu zaczęli głosić ideę wolności pozytywnej czyli wolności „do”. Wolność rozumiana jako możliwość samorozwoju, realizacji i państwo ma to umożliwiać, stworzyć warunki do wyrównywania szans. Państwo ma pomóc jednostkom tak aby one same mogły sobie pomóc. Nadal uważają że nierówność społeczna jest sprawiedliwa. Państwo może interweniować więc bierze odpowiedzialność za swoich obywateli. Państwo ma pewne funkcje pozytywne, może interweniować. W liberalizmie klasycznym człowiek był egoistą, państwo nie pomaga. U współczesnych zmieniła się koncepcja natury człowieka. Człowiek jest egoistą ale jest zdolny do altruizmu. Przejście między liberalizmem klasycznym a współczesnym odnośnie natury człowieka jest widoczne u Johna Stewarda Milla. To że zmienił koncepcję natury człowieka wypływało z jego osobistych doświadczeń. Stwierdził że nie tylko rozum kieruje naszym życiem, również emocje. Bentham (mill się na nim wzorował) głosił utylitaryzm celem państwa jest zapewnienie szczęścia dla jak największej ilości ludzi. Mill stwierdził że praca na rzecz ludzi nie zapewniła jemu samemu szczęścia. Stwierdził że ludzie też mają emocje i są zdolni do altruizmu. Poprzez związek z kobietą stał się feministą. Walczył o prawo kobiet do głosowania. Najważniejsze dzieła milla „o wolności”, „utylitaryzm”, ”poddaństwo kobiet”. Mill dużo pisał, był popularnym autorem do momentu „poddaństwa kobiet”. W „poddaństwie kobiet” mill głosił ideę równości fundamentalnej obejmującej również kobiety. Doskonała równość między kobietami a mężczyznami. Było to coś nowego, opinia publiczna odbierała to negatywnie. Udowadniał że kobiety są jak niewolnice, są w stanie poddaństwa totalnego. Niewolnik ma jakiś czas wolny a kobeita cały czas jest poddana woli męża. Kobiety wg Milla są niewolnikami a tak być nie powinno. W pracy dyskutował z przeciwnikami. Mill zwraca uwagę że prawa są tworzone nie dla dobrych a dla złych ludzi. Zakaz zabójstwa nie jest dla tych co nie zabijają. Prawo nie jest potrzebne jeśli wszyscy są idealni. W społeczeństwie nie wszyscy są idealni. Poddaństwo kobiet jest wnikliwym opisem osób zastraszanych i poddanych.
Mill jako racjonalista. Wiedział że musi w racjonalny sposób dotrzeć do społeczeństwa aby dać kobietom prawo głosowania. Jeżeli kobiety mają siedzieć tylko w domu a kobeity to 50% społeczeństwa to nie wykorzystywane jest 50% potencjału społeczeństwa. Efektywniej będzie jak one też będą pracować.
Cały swój majątek Mill przekazał dla organizacji feministycznej.
Równość fundamentalna wynika z indywidualizmu. Mill zrewidował ten pogląd że człowiek jest egoistą i nic nie jest nikomu winien. Mill mówił że jest egoistą ale jest zdolny do altruizmu, ma w sobie empatię. Ludzie ulegają sentymentom, wzruszeniom. Natura ludzka nie jest maszyną i każdy jest wyjątkowy. Wizja że wszyscy są egoistami to narzucanie jednakowego stylu życia. Mill mówił że jesteśmy wyjątkowi i się różnimy. Nie wszyscy mają taką samą naturę. Nie można przypisać wszystkim tej samej natury bo ludzie się różnią. Jeśli my odczuwamy empatię to w społeczeństwie ludzie są odpowiedzialni za siebie nawzajem. U Milla widać zmianę wolności negatywnej na pozytywną. Wolność jest wtedy kiedy mam możliwość rozwoju swojej indywidualności. Wolność jest punktem centralnym rozważań Milla. Od zwierząt różni nas to że mamy wolność dokonywania wyboru. Człowiek jest wolny to jest to co czyni nas ludźmi. Więc wolność musi być nam zapewniona. W „o wolności” mill analizuje zagrożenia dla wolności. Zaczynając od władz, w jaki sposób państwo zagraża wolności. Nawet demokracja nie likwiduje zagrożenia dla wolności. Mill opierał się na pracach tokwilla (liberał opisujący sytuację w stanach zjed). Mill mówi że lud który rządzi to nie jest ten lud który jest rządzony. Te osoby które sprawują władzę, reprezentanci ludu to najaktywniejsi przedstawiciele społeczeństwa którzy realizują swoje interesy i bardzo często nie zwraca uwagi na interesy całego społeczeństwa. Tworzą się elity władzy i nie identyfikują się z ludem który je wybrał. Dlatego dochodzi do nadużyć władzy. Mill zwraca również uwagę ze demokracja może się przerodzić w tyranię większości. Jeżeli demokracja to proste prawo większości to może być tyrania większości nad mniejszością. Mniejszość ma takie prawa na jakie pozwoli jej większość. Mill był za demokracją ale wskazywał co trzeba naprawić. Mill mówił że na większości spoczywa ciężar udowodnienia że mają prawo ingerencji w zachowanie jednostki. Udowodnienie że mają prawo zakazać określonych zachowań. Mill chciał zabezpieczyć mniejszość przed większością. Rządy większości z poszanowaniem praw mniejszości. Mill w ten sposób wskazywał że wolności zagraża opinia społeczna. Nie tylko władza ale i społeczeństwo zabiera nam wolność. Opinia społeczna ma skłonność do narzucania swoich własnych idei i praktyk jako reguł postępowania. Nie tylko prawo narzuca co mamy robić ale również opinia społeczna która narzuca jednostkom pewne reguły zachowania. Opinia społeczna jest podatna na robienie błędów dlatego nigdy nie powinna być prawem nawet tym niepisanym. Człowiek jest zagrożony nie tylko przez policję ale również przez obyczaj. opinia społeczna jest nastawiona na tępienie indywidualności. Zmusza wszystkich do kształtowania się na jeden wzór. Niszczy naszą odrębność czyli naszą sferę wolności. Opinia społeczna dąży do homogenizacji, ujednolicenia a w ten sposób niszczy się indywidualność. Cenzura ze strony społeczeństwa. Przed policją można uciec a przed sąsiadem nie. Nacisk na postępowanie na większość. Ludzie nie stawiają pytania co ja wolę ale pytanie co zgadza się z moją pozycją społeczną, co inni na ten temat uważają. Mill mówi że ludziom przestaje przychodzić do głowy aby mieć swoją własną opinię. Człowiek jest zniewolony wewnątrz. Z tego powodu ludzie unikają oryginalności. Społeczeństwo karze osoby które nie postępują tak jak większość. Coraz bardziej człowiek gubi się w tłumie. Demokratyzacja i industrializacja przyczyniają się do konformizmu który zabija wszelką indywidualność. Jest to diagnoza społeczeństwa masowego. Mill mówił że warunkiem postępu jest istnienie oryginalnych poglądów, sposobów zachowania. Chroni indywidualność bo nowe pomysły warunkują postęp. Bardziej się opłaca aby pozwolić żyć według własnego upodobania. Tylko oryginalne idee leżą u podstawy postępu. Należy eksperymentować z poglądami.
Mill podkreśla że żebyśmy oryginalność mieli to konieczna jest wolność myśli i słowa. Państwo musi zapewnić wolność myśli i słowa. Trzeba dopuścić wszelkie poglądy do głosu. Nigdy nie jest tak że jakiś pogląd jest bezwzględnie najlepszy. Nikt nie ma wiedzy absolutnej i nie jest nieomylny. Nikt nie ma prawa zamknąć ust jednostce czy grupie. Jeżeli ktoś przyjmuje jakieś stanowisko i mówi że jest to prawda absolutna to jest zarozumiały. W ten sposób Mill racjonalnie uzasadnia tolerancję. Mill uważa że wszelkie poglądy można dopuścić do głosu, nawet te nietolerancyjne bo wierzył w racjonalną naturę człowieka. Społeczeństwo powinno przypominać sesję naukową gdzie każdy wyraża swoje poglądy i dyskutować. Mill uważa że trzeba wyeliminować autorytety. Nie odwołujemy się do wiary, tradycji, autorytetu. Człowiek musi sam wszystko uzasadnić, racjonalnie. Mill stoi na stanowisko antyreligijnego indywidualizmu. Mill nie chciał być utopistą dlatego w jego pracach mamy dużo rozwiązań praktycznych w jaki sposób dopasować jednostki do życia w społeczeństwie. Po pierwsze rozróżnia sferę prywatną i publiczną. W życiu każdego człowieka jest sfera prywatna i sfera publiczna. Każdy jest odpowiedzialny przed społeczeństwem jedynie za tę część swojego postępowania która dotyczy innych. W tej części która dotyczy wyłącznie jego samego jest absolutnie niezależny, ma suwerenną władzę nad sobą, nad swoim ciałem i umysłem. Mill jest przeciwny rozwiązaniom prawnym uniemożliwiającym zrobienia sobie samemu krzywdy. Nie może zakazać zażywania narkotyków czy samobójstwa. Mill odrzuca paternalizm. Państwo nie jest jak rodzic. To jest nasza sprawa jeśli chcemy sobie wyrządzić krzywdę. Mamy prawo do własnych błędów. Jest problem z rozgraniczeniem sfery prywatnej i publicznej. Państwo nie może zakazać się upijać ale już prowadzić po pijanemu może zabronić. Działalność przedsiębiorcy to dla jednego sfera prywatna bo dba o własny interes ale z drugiej strony jest to kwestia społeczna bo zatrudnia ludzi. Granica między sferą prywatną a publiczną jest bardzo płynna. W grę wchodzi kwestia szkody. Sobie szkodzić możemy ale nie możemy szkodzić innym. Utylitaryzm to teoria moralna sformułowana przez jeremy Benthama. Utylitaryści uważają że zasadą która determinuje ludzkie działania jest zasada użyteczności. Zasada ta głosi że postępowanie jest słuszne jeśli prowadzi do uzyskania największej ilości szczęścia. Szczęście jako przyjemność, forma hedonizmu. Dobre jest to działanie które przynosi przyjemność. Złe jest to działanie które przynosi cierpienie. Dążenie do szczęścia jest jedynym celem działalności człowieka. Żyjemy po to aby dostarczać sobie przyjemność. W tej teorii zwraca się uwagę na efekty postępowania a nie intencję lub motyw. Patrzymy nie na motywy tylko na efekty. Można w ściśle naukowy sposób określić czy nade postępowanie jest dobre czy złe. Bentham stworzył rachunek hedoniczny który umożliwia obliczenie ilości cierpienia i przyjemności (brana pod uwagę jest czas i natężenie). Człowiek może działać z dobrych pobudek ale jeśli to przynosi przyjemność to jest to dobre. Mill wychowywany jest na utylitaryzmie ale gdy zaczął modyfikować poglądy zmodyfikował również utylitaryzm. Zwóricł uwagę ze dla jednego człowieka jest to co jest szczęściem dla innych jest przykrością. Przyjemności dla róznych osób są czym innym. Po drugie jak patrzy się na te przyjemności można zróżnicować. Wyróżnia przyjemności wyższego i niższego rzędu. Ważniejsze są przyjemności wyższego rzędu bo odróżniają nas jako ludzi. Na przyjemnościach wyższego rzędu rozwija się nasza indywidualność. Odrzuca naturalistyczny…. Mill mówił że nie wszyscy ludzie są wolni, nie każdy człowiek jest zdolny do korzystania z wolności. pełnoletniość można odnieść do społeczeństw. Są ludy barbarzyńskie i cywilizowane. Był za ideą państwa jednolitego. Bał się mniejszości. Pełnoletniości ludy barbarzyńskie nie osiągnęły.
Mill odrzuca władzę despotyczną. Stworzył ideę rządu reprezentacyjnego.(ksero). Mill akceptuje interwencjonizm. Państwo ma prawo interweniować formami opieki społecznej. U milla widać wpływy socjalizmu kiedy pisał o klasie robotniczej. Klasa robotnicza to zbiorowa miernota bo są niepiśmienni ale to nie oznacza że kiedyś klasa robotnicza nie dojdzie do władzy. Ponieważ jest to nieuniknione bo są liczniejsi. Naszym zadaniem jest edukacja klasy robotniczej bo i tak dojdą do władzy i muszą być w tym kierunku wyedukowani. Był zwolennikiem aby osobom niepiśmiennym zabrać prawa wyborcze. Głosy w zależności od wykształcenia. Dążyć należy do tego aby wszyscy byli piśmienni i wszyscy mogli głosować. Głosować na razie mają ci którzy są wykształceni i mają dążyć do tego aby wszyscy byli piśmienni. Podkreślał rolę inteligencji. Był za rządami inteligencji bo jest bezstronną stroną w interesach między burżuazją a proletariatem.
John m. keys
W XIX wieku gospodarki oparte na leseferyzmie. Krach na giełdzie spowodował kryzys w latach 30 XX w. kryzys oznaczał ogromne bezrobocie. Po drugiej wojnie światowej myśliciele bali się wrócić do leseferyzmu bo on doprowadził do kryzysu. Po drugiej wojnie światowej gospodarki były oparte na koncepcji interwencjonizmu sformułowanej przez Keynes. Napisał pracę „ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza”. W niej zawarł swoje zasady w których odrzucił liberalizm klasyczny.