Organizacja ochrony ppoż. - administracja Państwowej Straży Pożarnej
Podstawowymi aktami prawnymi związanymi z funkcjonowaniem i kompetencjami Państwowej Straży Pożarnej są: ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej dalej nazywana ustawą o PSP (Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68 ), ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej dalej nazywana ustawą o ppoż. ( Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1380 ze zm.). Organizację krajowego systemu ratowniczo - gaśniczego, dalej nazywanego KSRG, określa odrębne rozporządzenie tj.: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2011r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo - gaśniczego, dalej nazywane rozp. o organizacji KSRG (Dz.U. z 2011 r. Nr 46, poz. 239).
System ochrony przeciwpożarowej ustala ustawa o ppoż., która wprowadza również pojęcie KSRG, który skupia jednostki ochrony przeciwpożarowej, inne służby, inspekcje, straże, instytucje oraz podmioty, które dobrowolnie w drodze umowy cywilnoprawnej zgodziły się współdziałać w akcjach ratowniczych (rozdz.1, art. 2, p.4 ustawy o ppoż.). Centralnym organem administracji rządowej w sprawach organizacji KSRG oraz ochrony przeciwpożarowej jest Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, podlegający odpowiedniemu ministrowi spraw wewnętrznych(rozdz.1, art. 9, p.1 ustawy o PSP). Komendant Główny PSP, Wojewoda lub Starosta odpowiednio na obszarze kraju, województwa lub powiatu określają zadania KSRG (rozdz.3, art. 14, p.3 ustawy o ppoż.).
Do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi lub innymi miejscowymi zagrożeniami przeznaczone są jednostki ochrony przeciwpożarowej. W zależności od sposobu ich powoływania lub tworzenia dzielą się na (rozdz.3, art. 15 ustawy o ppoż.) :
jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej - powołane na podstawie ustawy o PSP,
jednostki organizacyjne Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej- powoływane przez Ministra Obrony Narodowej,
zakładowa straż pożarna - tworzone przez osoby prawne (kierownictwa przedsiębiorstw),
zakładowa służba ratownicza - j.w.
gminna zawodowa straż pożarna - tworzone przez odpowiednie organy samorządu terytorialnego,
powiatowa (miejska) zawodowa straż pożarna - j.w.
terenowa służba ratownicza - j.w.
ochotnicza straż pożarna - stowarzyszenia powstające w wyniku zrzeszania się obywateli,
związek ochotniczych straży pożarnych - j.w.
inne jednostki ratownicze - tworzone przez osoby prawne i fizyczne.
Państwowa Straż Pożarna to, zgodnie z art. 1 ustawy o PSP, umundurowana i wyposażona w specjalistyczny sprzęt formacja przeznaczona do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami.
Podstawowymi zadaniami Państwowej Straży Pożarnej są (rozdz. 1, art.1, p.2 ustawy o PSP):
rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń;
organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń;
wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze;
kształcenie kadr dla potrzeb Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności;
nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych;
prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony ludności;
współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych;
współdziałanie ze strażami pożarnymi i służbami ratowniczymi innych państw oraz ich organizacjami międzynarodowymi na podstawie wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych oraz odrębnych przepisów;
realizacja innych zadań wynikających z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych na zasadach i w zakresie w nich określonych.
Jednostkami organizacyjnymi Państwowej Straży Pożarnej są (dane według Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej, stan na dzień 31 grudnia 2010 r.):
Komenda Główna PSP
Komenda Wojewódzka PSP (16)
Komenda Powiatowa/Miejska PSP (335)
Jednostki Ratowniczo-Gaśnicze PSP (499)
Szkoły PSP (5)
Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Centralna Szkoła PSP w Częstochowie
Szkoła Aspirantów PSP Krakowie
Szkoła Aspirantów PSP w Poznaniu
Szkoła Podoficerska PSP w Bydgoszczy
Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej
Centralne Muzeum Pożarnictwa
Aby zapewnić ciągłe funkcjonowanie, KSRG zorganizowany jest na trzech poziomach, tj.:
powiatowym (poziom podstawowy, wykonawczy działań ratowniczych na obszarze gmin i powiatu),
wojewódzkim (poziom wspomagania i koordynacji działań ratowniczych na obszarze województwa),
centralnym (poziom wspomagania i koordynacji działań ratowniczych na obszarze kraju).
Organizacja KSRG na obszarze powiatu
Powiat jest ważnym poziomem budowania systemu. To tu przyjmowane są wszelkie zgłoszenia o zdarzeniach wymagających podjęcia działań ratowniczych oparte o procedury ujęte w planach ratowniczych, jak również realizowane są działania ratownicze, także wtedy, gdy siły i środki gminnych podmiotów ratowniczych są niewystarczające i wymagają wsparcia z poziomu wojewódzkiego i krajowego.
Rozdz. 3 Art. 21b. ustawy o ppoż. określa zadania powiatu w zakresie ochrony przeciwpożarowej, tj.:
prowadzenie analiz i opracowywanie prognoz dotyczących pożarów, klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń;
prowadzenie analizy sił i środków KSRG na obszarze powiatu;
budowanie systemu koordynacji działań jednostek ochrony przeciwpożarowej wchodzących w skład krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego oraz służb, inspekcji, straży oraz innych podmiotów biorących udział w działaniach ratowniczych na obszarze powiatu;
organizowanie systemu łączności, alarmowania i współdziałania między podmiotami uczestniczącymi w działaniach ratowniczych na obszarze powiatu.
Natomiast organizacja KSRG, która jest w gestii Komendanta Powiatowego (Miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej znajduje się w rozp. o organizacji KSRG (rozdz. 2 § 4. 1.) i obejmuje:
opracowanie analiz zagrożeń oraz analiz zabezpieczenia operacyjnego;
opracowanie powiatowego planu ratowniczego;
ustalenie sieci podmiotów KRSG i ich obszarów chronionych;
aktualizację danych dotyczących gotowości operacyjnej i podwyższonej gotowości operacyjnej;
ustalenie metod powiadamiania w sytuacji wystąpienia nagłego lub nadzwyczajnego zagrożenia;
przemieszczanie sił i środków KSRG do czasowych miejsc stacjonowania;
ustalenie zasad powiadamiania, alarmowania i współdziałania podmiotów podczas działań ratowniczych;
wdrożenie systemu dysponowania sił i środków do działań ratowniczych.
W przypadku, gdy siły i środki KRSG na obszarze powiatu będą niewystarczające (np. przy drastycznym wzroście skali zdarzenia lub braku jednostek specjalistycznych) lub gdy zasięg zdarzenia wykroczy poza obszar powiatu, uruchamia się wyższy poziom KSRG - poziom wojewódzki.
Organizacja KSRG na obszarze województwa
Województwo to poziom spełniający rolę wspomagającą i koordynacyjną w sytuacjach wymagających użycia sił i środków spoza powiatu, w którym ma miejsce zdarzenie.
Podstawowymi siłami i środkami KSRG na poziomie województwa są: wojewódzki odwód operacyjny z grupami specjalistycznymi, krajowa baza sprzętu specjalistycznego.
Organizacja KSRG, która jest w gestii Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej znajduje się w rozp. o organizacji KSRG (rozdz. 2 § 4. 2.) i obejmuje:
opracowanie analiz zagrożeń oraz analiz zabezpieczenia operacyjnego;
opracowanie wojewódzkiego planu ratowniczego;
ustalanie obszarów chronionych dla specjalistycznych grup ratowniczych oraz dla podmiotów KSRG przewidzianych do realizacji zadań poza terenem własnego działania;
aktualizację danych dotyczących gotowości operacyjnej odwodów operacyjnych na obszarze województwa oraz w ramach pomocy transgranicznej;
dysponowanie sił i środków specjalistycznych grup ratowniczych i odwodów operacyjnych na obszarze województwa;
ustalanie zasad powiadamiania i współdziałania podmiotów na obszarze województwa podczas działań ratowniczych.
W przypadku, gdy siły i środki KSRG na poziomie województwa będą niewystarczające lub gdy zasięg zdarzenie przekracza obszar województwa, uruchamia się najwyższy poziom KSRG, tj. poziom centralny (kraju).
Organizacja KSRG na obszarze kraju
Tak jak w przypadku poziomu wojewódzkiego tak i poziom centralny spełnia rolę wspomagającą i koordynacyjną w sytuacjach wymagających użycia sił i środków spoza niższego poziomu, w którego obszarze ma miejsce zdarzenie.
Podstawowe siły i środki KSRG na poziomie kraju to centralny odwód operacyjny z grupami specjalistycznymi oraz krajowe bazy sprzętu specjalistycznego oraz siły i środki szkół PSP.
Organizacja KSRG, która jest w gestii Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej znajduje się w rozp. o organizacji KSRG (rozdz. 2 § 4. 3.) i obejmuje:
aktualizację danych dotyczących gotowości operacyjnej centralnego odwodu operacyjnego i podmiotów przewidzianych do współdziałania na obszarze kraju i poza jego granicami;
dysponowanie sił i środków centralnego odwodu operacyjnego na obszarze kraju i poza granice kraju;
opracowanie zasad powiadamiania i współdziałania podmiotów na obszarze kraju podczas działań ratowniczych;
opracowanie zasad organizowania działań ratowniczych;
opracowanie zasad ewidencjonowania zdarzeń;
opracowanie zasad organizacji i funkcjonowania systemów teleinformatycznych, w tym na potrzeby kierującego działaniem ratowniczym;
opracowanie zasad organizacji łączności alarmowania, powiadamiania, dysponowania oraz współdziałania na potrzeby działań ratowniczych;
opracowanie zasad współpracy podczas działań ratowniczych z nadawcami programów radiowych i telewizyjnych oraz z wolontariuszami;
opracowanie zasad wsparcia psychologicznego osób uczestniczących w działaniach ratowniczych;
opracowanie zasad tworzenia przez podmioty ksrg wspólnych zespołów ratowniczych;
opracowanie zasad organizowania ćwiczeń ratowniczych;
opracowanie zasad podwyższania gotowości operacyjnej;
opracowanie zasad analizowania zdarzeń;
opracowanie zasad organizacji krajowych baz sprzętu specjalistycznego i środków gaśniczych.
Na poziomie centralnym podpisywane są równie, ż przez Komendanta Głównego PSP, porozumienia o włączeniu do systemu lub współdziałaniu z systemem podmiotów, których działalność może być przydatna w akcjach ratowniczych, między innymi: Policja, Straż Graniczna, Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Państwowa Agencja Atomistyki, Stacje Ratownictwa Górniczego, Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa (SAR), Lotnicze Pogotowie Ratunkowe, a także organizacje pozarządowe: GOPR, WOPR, TOPR, Aeroklub Polski, ZHP, PCK, Polski Związek Alpinizmu.
Bibliografia:
Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68 ),
Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej ( Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1380 ze zm.),
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2011r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo - gaśniczego (Dz.U. z 2011 r. Nr 46, poz. 239),
Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej, http://www.straz.gov.pl ,
Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, http://www.psp.bip.mswia.gov.pl ,
Wikipedia, http://pl.wikipedia.org
5