Kazimierz Obuchowicz „Przez galaktykę potrzeb” (to było gorsze niż Adler:/)

1. Osoba - jednostka utrzymująca psychiczny dystans wobec potrzeb i pragnień; kierująca się sensem swego istnienia, spełnia się w dążeniach

Pragnienia - nie konieczne

Potrzeby - niezbędne do życia

Poznawanie siebie:

- w postrzeganiu świata (i siebie) paradoksalnie przeszkadza wiedza o nim

- projekcja - rzutowanie swoich cech, często wypartych, na innych

- nierozpoznanie siebie nierozpoznanie innych

(ludzie sukcesu są świadomi siebie, swoich wad, więc trafnie oceniają innych)

- kto chce zrozumieć człowieka (i siebie) musi znać motywy postępowania

człowiek przedmiotem zachowanie impulsywne, bez motywu

człowiek podmiotem zachowanie świadome, z wyraźnym motywem

motyw - pełne, świadome formułowania racji postępowania z jasno określonym celem i programem

racjonalizacja motywów - prawdziwy motyw wypierany jest ze świadomości, podaje się rozsądniejszy

motyw ochronny

- motyw racjonalizacyjny, umożliwiający działanie

- racjonalizacja uniemożliwia rozwiązanie problemu, bo nie można go zobaczyć

- motyw ochronny może być wewnętrznie sprzeczny

- ma nadstabilny (niezmienny nawet przy zmiennych okolicznościach) program, na którym bardzo się koncentruje (bardziej, niż na celu)

- są doraźne (pozwalają na zachowanie dobrego mniemania o sobie, a jednocześnie są skierowane przeciw interesom własnym)

2. różne koncepcje potrzeb w psychologii

a) pragnienia kształtują się pod naciskiem kultury, niezależnie od potrzeb jednostki. Główną potrzebą człowieka jest posiadanie dążeń, które porządkują i ukierunkowują jego życie

b) Epikur

- podział potrzeb na:

naturalne konieczne

naturalne niekonieczne

nienaturalne niekonieczne

- pojęcie „intensywności pragnienia” - gdy jest zbyt silne, zmienia się w namiętność, przejmującą władzę nad człowiek (klasyfikacja trzech największych namiętności: strachu przed Bogiem, strachu przed śmiercią, miłości)

c) oświecenie

- potrzeby regulują zachowanie, są wpisane w jednostkę (Roussoeu)

- potrzeby powinny być zaspakajane przez instytucje społeczne (Diderot)

d) Malinowski - 3 poziomy potrzeb

- potrzeby wynikające z natury biologicznej

- potrzeby wynikające ze sposobów zaspakajania potrzeb biologicznych

- potrzeby integratywne, nauki, religii, sztuki

e)J.Pieter - najważniejsze to chleb, wolność, miłość, wiara

f)Henry A. Murray - kilkadziesiąt potrzeb, różne wskaźniki efekt: trudno zaklasyfikować, każda potrzeba może mieć wszystkie właściwości

g) Abraham Maslow

- człowiek jest tym, czym się staje spełniając swoje cele, wyznaczone prze potrzeby

- tzw. Piramida potrzeb :

- potrzeby „D” - zaspokojenia braków

potrzeby „B” - rozwój

- samoaktualizierzy - spontaniczni, akceptują siebie i świat, autonomiczny, twórczy, chłodni uczuciowo, doświadczają „uczucia oceanicznego”

h) Kurt Goldstein

- potrzeba - próba ekwalizacji (wyrównania) napięć, formułuje indywidualność jednostki

i) Alfred Adler

- tendencja doskonalenia się to sens ewolucji

- defekt pobudza do działania

- popęd to dążenie do mocy

3. Potrzeby podstawy teoretyczne - już wg. Obuchowicza

- wyraźne oddzielenie potrzeb indywidualnych od powszechnych

- uczenie się jako utrata możliwości korzystania z wrodzonych popędów, utrata trafnego dopierania potrzeb i pragnień

- spełnienie potrzeby jako czynnik normujący zdrowe funkcjonowanie jednostki

• motywacja tła - wrodzone popędy, nie ujawniające się, mają wpływ na łatwość podejmowania decyzji dotyczących kierunków działania (zgodnych z tymi popędami) popędami satysfakcję z ich wykonywania

• Potrzeba - bez jej zaspokojenia człowiek nie może żyć, rozwijać się, funkcjonować, odnosić się z dystansem do siebie i świata

• nienormalność

- definiowana zależnie od kultury

- choroba - tylko wtedy, gdy stan stale się pogarsza

- niepełnosprawność - wymaga określonych warunków sposobów postępowania z daną osobą

- to brak rozwoju (rozwój coraz większa sprawność, nowe właściwości, satysfakcja z życia, zdolność do samokontroli)

kategoryzacja potrzeb:

1. indywidualne

2. powszechne

-fizjologiczne

-orientacyjne (poznawcza, kontaktu emocjonalnego, sensu życia)

- seksualne

- dystansu psychicznego

4. potrzeby fizjologiczne

- homeostaza - to nie tylko regulacja środowiska wewnętrznego, ale także antycypacja, czyli wyprzedzanie zmian w jego równowadze

antycypacja czynnością psychiczną

• potrzeba optymalnej temperatury

• potrzeba snu

• potrzeba tlenu (inaczej anoksja)

• potrzeba bodźców zmysłowych i przetwarzania informacji (inaczej deprywacja sensoryczna)

• potrzeba pokarmowa ( brak pokarmów na wpływ na rozwój mózgu, w wyniku długotrwałego niedożywienia pojawiają się fiksacje, reakcje neurotyczne i zmiany osobowości)

- niezaspokojenie potrzeb daje efekt projekcji (np. fatamorgana)

- to, czy człowiek zniesie głód zależy od jego osobowości, stylu życia

- określone utrudnienie zdobywania pokarmu powoduje niechęć do niego

- potrzeba pokarmu odgrywa rolę kulturową (np. post)

- jedzenie ma wpływ na psychikę (np. czekolada na smutki)

- wszystkie potrzeby fizjologiczne są naturalne i konieczne

- trudności w ich zaspokojeniu grożą śmiercią, okaleczeniem zdrowia i psychiki

- patologia kultur ( np. nie jedzenie wołowiny, nawet gdy grozi śmierć głodowa)

- są uwarunkowane psychicznie i kulturowo, a stopień działania tego uwarunkowania zależy od dystansu zagrożenia, jakie wywołuje niezaspokojenie potrzeby

5. potrzeba seksualna

- bardzo ściśle związana z innymi lękami, potrzebami i kompleksami

- prokreacja jest tylko jej ubocznym skutkiem

- rezygnacja (świadoma, bez fiksacji) z jej spełniania także może przynieść satysfakcje (np. celibat)

- orgazm to nie reakcja czysto genitalna. Rodzi się w mózgu, ze sposobu przeżywania seksu

patogenne jest uprawianie seksu bez orgazmu

-ostry kulturowy podział na seks i erotyzm, a także kulturowe uwarunkowania seksu są źródłem wielu nerwic

- tylko ludzie zafiksowani nt. seksu czerpią radość z pornografii

- seks pozbawiony uczuć grozi komplikacjami psychicznymi

- seksualność kształtuje się indywidualnie, dlatego trudno mówić o patologiach, bo poziom normalności jest tutaj ogromny, zależy od nastawienia

- potrzeba seksualna ewoluowała wraz z gatunkiem (jednostki chętne do seksu miały większe prawdopodobieństwo przeniesienia genów)

- dobór seksualny nie jest związany z walką o byt (cechy go warunkujące są raczej nie pomocne)

- zagrożenie blokuje czynności seksualne (lęk, osłabienie, alkohol impotencja)

- dwie fazy pobudzenia:

SAM - przygotowanie do aktu, reaguje na każde zagrożenie

IEM - sam akt, niemożliwy bez SAM

- twórczość i aktywność może sublimować potrzebę seksualną - ale generalnie ludzie lepiej zaspokajający inne potrzeby z tą także lepiej sobie radzą, więc często sublimacja jest tylko wrażeniem

- człowiek jest w seksie taki, jak w życiu

- orgazm (doświadczenie oceaniczne) towarzyszy spełnieniu każdej z potrzeb w pewien sposób

6. Potrzeba poznania

- różne rodzaje poznawania

a) mechaniczne (BRIKOLAŻ)- naturalne, doświadczanie i zbieranie biernej wiedzy, niezrozumianej i wyuczonej, polega na generalizacji

b) poznanie prowadzące do rozumienia - nienaturalne, to proces wyuczony, aktywny, niezbędny do rozwoju i przystosowania (wykorzystywanie posiadanej wiedzy)

dopiero przekształcając wiedzę podaną we własną można ją wykorzystać

- prawda o przedmiocie jest czymś zależnym od celu poznania jednostka sama tworzy wiedzę o świecie

-„konstrukt poznawczy” - przez nie poznajemy świat. Te bardziej przepuszczalne poznawanie aktywne, te mniej poznawanie bierne. Oba sposobowy ważne w róznych sytuacjach

- potrzeba poznawcza jest wrodzona, u zwierząt na każdy nowy bodziec następuje reakcja poznawcza, aż do habituacji - czyli wygaszenia reakcji, gdy po raz kolejny bodziec niczego nie wnosi

7. potrzeba kontaktu emocjonalnego

orientacja emocjonalna - najpierwotniejsza, o charakterze biologicznym

na początku polega na syntonii czyli popędzie stadnym - odczuwaniu emocji innych

syntonia u dorosłego to niedorozwój, normalnie syntonia przekształca się w schizoidyzacje (niezależność)

Fazy formowania się potrzeby emocjonalnej

a)3-6mcy - symbioza z matką

b) 6-18 mcy - syntonia z matką. Potrzebna jedna znana osoba. Dziecko myśli, że jeśli czegoś nie widzi, to to nie istnieje

c) 3rok życia - potrzeba kontaktu z większą liczbą osób

d) 6 - 16/35, czasem na zawsze - potrzeba kontaktu z rówieśnikami i ich aprobaty (jeśli ich nie ma, tworzy fikcyjnych przyjaciół), coraz trudniejszy kontakt z dorosłymi

e) jednostka dojrzewa, staje się osobą - nie ma już potrzeby aprobaty

kontakt emocjonalny - wzajemny stosunek, stosunek którym osoba czuje się przedmiotem zainteresowania i sympatii, przeżywa to, co inni.

jego brak upośledza rozwój

aby go nawiązać, potrzebne jest poznanie

jest tak istotny, że nie musi wiązać się z pozytywnymi doświadczeniami

zwykle są 4 próby nawiązania kontaktu emocjonalnego, potem obojętność (dziecko)

• kompleks kopciuszka - poczucie odrzucenia + wiara w to, że coś się jednak zmieni

• jeśli dziecko w czasie rozwoju potrzeb emocjonalnych nie będzie musiało szukać kontaktu (rozpieszczenie) stanie się egoistyczne i egocentryczne

8. potrzeba sensu życia

powody nerwic związanych z pojęciem:

- brak sensu życia, jego zagubienie i niezrealizowanie

- sens życia nadany z zewnątrz

- realizowanie sensu życia związane ze spełnieniem, ale także zagrożeniem

SENS ŻYCIA - nadaje życiu człowieka wartość większą od samego istnienia, to coś ,przez co radość i rozpacz mają sens, coś czemu poświęca się życie

jeśli sens życia nadany został kulturowo, to ON realizuje jednostkę prowadzi to do klęsk i niepowodzeń (np. zawody nazywane „nadającymi życiu sens”

nie ma granic wieku, by odnaleźć sens życia

gdy sens jest zbyt konkretny, hamuje i uprzedmiotawia

sens życia nadaje człowiekowi odporność życiową

kształtowanie się potrzeby sensu życia:

a)ekstrapsychizacja - aktywność dziecka tylko na bodźce

b)intrapsychizacja - aktywność dziecka bez względu na bodźce

c)odkrycie możliwości poznawczych

d) odkrycie pytań o sens (funkcjonalny)

e) identyfikacja i imitacja

f)faza kosmiczna - mgliste koncepcje sensy życia, tu wielu wybiera nałogi i odlot

g)faza dojrzała - potrzeba sensu życia wynika z poczucia odpowiedzialności

dojrzały sens życia ujmuje teraźniejszość i przyszłość, może się rozszerzać

• deterioracja - sens na tu i teraz osobowość staje się bierna

• adaptacja twórcza - dojrzały sens życia umożliwia jednostce formułowanie przyszłych zadań, rozwój

9. potrzeba dystansu psychicznego

wynika z nowych warunków, tego, że człowiek musi sobie sam radzić w życiu

• ja intencjonalne ma dystans do swoich emocji, sam kieruje swoim przepuszczalnym konstruktem psychicznym rozwijam się

• ja synkretyczne nie ma dystansu do emocji, one nim kierują, każde wystąpienie przeciw jego poglądom odbierane jest osobiście nerwice

---