Jakie stosować kursy walut od 2009 r.?

29.12.2008 09:41 poniedziałek

Posiadamy własny rachunek walutowy. Czy przy wyliczaniu różnic kursowych, związanych z wpływem walut (np. otrzymanie należności) i rozchodem (zapłata zobowiązań), możemy stosować średni kurs NBP z dnia faktycznej zapłaty lub z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego tę datę, o ile wybór takiej metody zapiszemy w polityce rachunkowości?

Stosownie do art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy o rachunkowości, w brzmieniu obowiązującym do końca 2008 r., przy przeliczaniu kwot wyrażonych w walutach obcych na złote, w przypadku operacji gospodarczych polegających na zapłacie należności lub zobowiązań za pośrednictwem rachunku walutowego, należało uwzględniać odpowiednio kursy kupna lub sprzedaży walut stosowane przez ten bank, z którego usług korzysta dany podmiot.

Natomiast od 1 stycznia 2009 r., zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o rachunkowości:

Wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia - o ile odrębne przepisy dotyczące środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej i innych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz środków niepodlegających zwrotowi, pochodzących ze źródeł zagranicznych nie stanowią inaczej - odpowiednio po kursie:

    1) faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji - w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań,

    2) średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego ten dzień - w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie jest zasadne zastosowanie kursu, o którym mowa w pkt 1, a także w przypadku pozostałych operacji.

Począwszy zatem od 1 stycznia 2009 r., w treści tego przepisu nie ma już wprost mowy o kursach kupna i sprzedaży banku obsługującego jednostkę, lecz zastąpiono je bardziej pojemnym znaczeniowo terminem „kurs faktycznie zastosowany” w dniu przeprowadzenia operacji gospodarczej i wynikający z jej charakteru.

Ponadto, przy przeliczaniu kwot wyrażonych w walutach obcych na złote stosuje się średni kurs NBP z dnia poprzedzającego datę zapłaty należności lub zobowiązania, jeśli uwzględnianie kursu faktycznie zastosowanego nie jest zasadne.

Zatem obecnie, analogicznie jak w przepisach podatkowych, przyjmujemy kurs faktycznie zastosowany, który nigdzie nie jest zdefiniowany.

Skoro kurs ten nie jest zdefiniowany, to jednostka powinna go określić w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości.

W świetle powyższego uważamy, że po nowelizacji ustawy o rachunkowości kursem faktycznie zastosowanym (nie zaś „faktycznie zrealizowanym”), właściwym do stosowania przy ustalaniu różnic kursowych, związanych z regulowaniem należności i zobowiązań walutowych, może być:

a) przy wycenie walut wpływających na rachunek bankowy tytułemzapłaty należnościod zagranicznych odbiorców - kurs kupna banku z tego dnia (pomimo bowiem, iż nie dochodzi do faktycznej odsprzedaży waluty obcej bankowi, jest to rzeczywisty kurs, po jakim w danym dniu wymiana waluty na złote mogłaby zostać zrealizowana). Taki, naszym zdaniem, jest najwłaściwszy. Jednak także kurs średni z dnia poprzedzającego dzień wpływu nie powinien być kwestionowany przez organy podatkowe, jeśli właśnie taki kurs przyjęto w dokumentacji opisującej zasady rachunkowości. Szczególnie zasadne jest przyjęcie takiego kursu tam, gdzie moment powstania przychodu i data faktury oraz sprzedaży są identyczne;

b) przy wycenie walut rozchodowanych z rachunku bankowego na poczet spłaty zobowiązań wobec zagranicznych dostawców, alternatywnie:

 * kurs sprzedaży banku z dnia zapłaty (chociaż jednostka nie kupuje w rzeczywistości waluty od banku, lecz reguluje zaciągnięte zobowiązania zgromadzonymi uprzednio środkami pieniężnymi; jest to realny kurs, po jakim w danym dniu mogłoby dojść do nabycia określonej waluty) - w tym przypadku różnice kursowe będą powstawać „dwuetapowo”: zarówno na rachunku walutowym, jak i na rozrachunkach; również kurs średni NBP z dnia poprzedzającego dzień wypływu waluty z rachunku walutowego nie powinien być kwestionowany przez organy skarbowe - jeśli stosowanie takiego kursu zapisano w polityce rachunkowości,
           
 * kurs historyczny, po jakim przedtem wyceniono wpływ tej waluty na rachunek bankowy - w tym przypadku różnice kursowe będą ustalane wyłącznie na rozrachunkach. 

Kursy, jakie mogą mieć zastosowanie przy wycenie operacji gospodarczych wyrażonych w walutach obcych, przedstawiono w poniższej tabeli. 

Rodzaj operacji	Kurs waluty stosowany do wyceny
Rachunek walutowy
1. Wpływ należności z tytułu sprzedaży na rachunek walutowy	- kurs kupna banku, w którym jednostka posiada rachunek walutowy lub  - kurs średni ogłoszony dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego dzień jej wpływu na konto
2. Wpływ waluty zakupionej w banku	- kurs sprzedaży banku
3. Wpływ waluty zakupionej w kantorze	- kurs kantorowy
4. Zapłata zobowiązania z tytułu zakupu towarów lub usług (wypływ waluty)	- kurs historyczny, tj. kurs, po którym jednostka wyceniła wpływ waluty na rachunek bankowy (FIFO, LIFO lub średnioważony) lub  - kurs sprzedaży banku, w którym jednostka posiada rachunek walutowy, lub  - kurs średni ogłoszony dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego dzień jej wypływu z konta
5. Odsprzedaż waluty do banku	- kurs kupna banku
Pozostałe operacje
1. Powstanie należności:  a) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów  b) eksport towarów  c) wykonanie usług na rzecz kontrahenta zagranicznego	kurs średni ogłoszony dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury
2. Powstanie zobowiązania:  a) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów  b) import towarów  c) zakup usług od kontrahenta zagranicznego	- kurs średni ogłoszony dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych Nr 1 z dnia 2009-01-0

---