Tętnica piersiowa wewnętrzna odchodzi od I odcinka tętnicy podobojczykowej, w klatce piersiowej biegnie bezpośrednio ku tyłowi od chrząstek żeber prawdziwych, prawie równolegle do mostka. W VI przestrzeni międzyżebrowej dzieli się na gałęzie końcowe: tętnicę mięśniowo-przeponową i nadbrzuszną górną. Oddaje gałęzie: międzyżebrowe przednie, tętnicę osierdziowo-przeponową, oskrzelowe, śródpiersiowe, grasicze, mostkowe, przeszywające
Grasica (Thymus) powstaje jako endodermalne uwypuklenie III wewnętrznej kieszonki skrzelowej. Główna część miąższu jest położona w klatce piersiowej w śródpiersiu przedtchawiczym, ale mała część leży w dolnej części szyi. Na szyi leży do przodu od tchawicy, a z przodu przylega do przedtchawiczej powięzi szyi i mięśni mostkowo-tarczowych. W klatce leży bezpośrednio za mostkiem w trójkącie grasiczym, do przodu od tchawicy i wielkich naczyń. Grasica jest przeważnie zbudowana z 2 asymetrycznych płatów. Dzieli się na trzon i 2 końce: górny i dolny. Dolny koniec wytwarza 2 odnogi a górny 2 rogi. Oba płaty łączy cienka warstwa kanki łącznej - węzina. Po okresie pokwitania zaczyna zanikać na rzecz tkanki tłuszczowej i powstaje corpus adiposum thymicum - inwolucja. Grasica składa się z licznych płacików podzielonych tkanką łączną. Wyróżniamy w niej część rdzenną i korową. Do funkcji grasicy należy: produkcja hormonów (tyrozyna, tymopoetyna, tymostymulina), wpływanie na poziom ACTH i LH i produkcję interferonu (działa synergistycznie z GH i TSH), hamowanie rozwoju gonad, wpływanie na gospodarkę witaminową i nadawanie limfocytom T kompetencji immunologicznej. Jest ona unaczyniona przez: Rami thymici arteriae thoracice internae, rami arteriae thyroideae inf. Żyły grasicze uchodzą do żył piersiowych wewnętrznych, tarczowych dolnych, tarczowych najniższych, ramienno-głowowych i głównej górnej. Chłonka uchodzi do węzłów chłonnych nadgrasiczych, zamostkowych i zagrasiczych a potem do szyjnych głębokich i piersiowych przednich przewód chłonny prawy lub przewód piersiowy. Unerwienie pochodzi od gałęzi grasiczych nerwów błędnych oraz włókien współczulnych pozazwojowych z pni sympatycznych.
Żyły ramienno-głowowe łączą się ze sobą do tyłu od przyczepu mostkowego chrząstki I prawego żebra. Ich dopływami są żyły: tarczowa dolna, tarczowe najniższe, kręgowa, szyjna głęboka, szyjna zewnętrzna, osierdziowo-przeponowe, piersiowe wewnętrzne, międzyżebrowa górna, grasicze, osierdziowe, śródpiersiowe, oskrzelowe, tchawice i przełykowe. Ponadto z VBCS łączy się V. hemiazygos accessoria.
Żyła główna górna wchodzi do prawego przedsionka na poziomie górnego brzegu III prawej chrząstki żebrowej, 1-1,5 cm do boku od prawej linii mostkowej. Jej dopływami są żyły: nieparzysta, osierdziowe, śródpiersiowe przednie, grasicze, tarczowa najniższa.
Nerw przeponowy (n. phrenicus) jest najdłuższym nerwem splotu szyjnego. Zawiera włókna ruchowe dla przepony, czuciowe i współczulne dla opłucnej ściennej osklepkowej przeponowej i śródpiersiowej, osierdzia i otrzewnej pokrywających przeponę i częściowo wątrobę. Nerw przeponowy oddaje gałęzie; opłucnowe (osklepek, opłucna ścienna śródpiersiowe, przeponowa, grasica, VCS), osierdziowe i przeponowo-brzuszne (przednia, boczna i tylna - otrzewna dolnej pow. przepony, odcinek pokrywający przednią ścianę jamy brzusznej, otrzewna wątroby, pęcherzyka żółciowego i trzustki).
Tchawica (trachea) ma długość 10,5-12cm i średnicę 11-12mm. Jej górny odcinek leży w przedniej i dolnej części szyi, a dolny w śródpiersiu górnym. Tchawica zaczyna się na wysokości C6 a kończy Th4 dzieląc się na 2 oskrzela główne. Miejsce podziału to rozdwojenie tchawicy. W tym miejscu występuje wklęsła listewka - ostroga tchawicy. Przy opuszczonych ramionach koniec dolny tchawicy odpowiada linii międzygrzebienowej lub III przestrzeni międzyżebrowej. Przebieg oskrzela głównego prawego jest bardziej stromy (20-45o, 1,5-2,5cm) od oskrzela lewego (30-55o,4-5cm). Po prawej stronie oskrzele główne oddaje oskrzele płatowe górne prawe (nadtętnicze). Ściana tchawicy idąc od wewnątrz składa się z: błony śluzowej, błony podśluzowej, błony włóknistej i przydanki łącznotkankowej. Tchawica jest unaczyniona przez: gałęzie tchawicze tętnic tarczowych dolnych i gałęzie tchawicze z tętnic oskrzelowych lewych (aorta piersiowa) i gałęzie oskrzelowe od tętnic piersiowych wewnętrznych. Krew żylna uchodzi do żył tarczowych dolnych i najniższych, układu żył nieparzystych i żyły piersiowej wewnętrznej. Chłonka: węzły chłonne szyjne powierzchowne węzły szyjne głębokie dolne pień chłonny szyjny /pień oskrzelowo-śródpiersiowy. Jest unerwiona przez: włókna parasympatyczne przedzwojowe od nerwów błędnych lub krtaniowych wstecznych i włókna sympatyczne pozazwojowe piersiowych pni sympatycznych.
Śródpiersie dole środkowe: naczynia osierdziowo-przeponowe, nerwy przeponowe i worek osierdziowy (serce, część głęboka splotu sercowego, tętnice wieńcowe, zatoka wieńcowa, żyła serca wielka, żyła serca średnia, żyła serca mała, żyły serca najmniejsze, żyły serca przednie, końcowe odcinki VCS i VCI, końcowe odcinki żył płucnych, aorta wstępująca, pień płucny, naczynia chłonne serca, tkanka łączna i płyn surowiczy).
Serce (Cor) leży w worku osierdziowym w jamie klatki piersiowej w śródpiersiu dolnym środkowym. Serce ma trzy powierzchnie: mostkowo-żebrową (prawa komora, prawe i lewe uszko, część lewej komory, prawy przedsionek), przeponową (lewa komora, część prawej komory, prawy przedsionek) i tylną (lewy przedsionek, lewa komora, część prawego przedsionka). Bruzdy międzykomorowe łączą się we wcięciu koniuszka serca. Korona serca jest utworzona przez aortę, pień płucny, VCS, VCI i 4 żyły płucne. Krzyż żylny serca jest to obraz RTG jaki daje układ żylny serca. Do prawego przedsionka uchodzą: VCS, VCI, vv. cordis anteriores, vv. cordis minima, zatoka wieńcowa. Do lewego przedsionka uchodzą: żyły płucne i żyły serca najmniejsze. Do lewej komory uchodzą żyły serca najmniejsze a wychodzi aorta wstępująca. Z prawej komory wychodzi pień płucny a uchodzą tam żyły serca najmniejsze.
Rzut serca: punkt lewy dolny (koniuszka serca) - V przestrzeń międzyżebrowa lewa w połowie odległości między linią środkowoobojczykową a przymostkową lewą, punkt górny lewy (uszka lewego) - II przestrzeń międzyżebrowa 2cm na lewo od linii mostkowej lewej, punkt górny prawy (uszka prawego) - przyczep mostkowy chrząstki III prawego żebra 1,5cm na prawo od linii mostkowej prawej, punkt dolny prawy (podstawy prawej komory) - przyczep mostkowy VI prawego żebra 1,5cm na prawo od linii mostkowej prawej. Lewy obrys tworzą: łuk aorty, pień płucny, lewe uszko i lewa komora. Zaczyna się na wys. II żebra po stronie lewej. Do poziomu III chrząstki żebra rzutujemy pierwsze 3. Obrys lewej komory sięga od chrząstki III żebra do V przestrzeni międzyżebrowej. Prawy obrys VCS i przedsionek prawy i sięga on od chrząstki II prawego żebra do punktu prawego dolnego. Dolny obrys tworzy prawa komora i biegnie on od rzutu koniuszka serca do punktu prawego dolnego rzutu serca.
Idąc od wewnątrz ściana serca składa się z: endocardium (śródbłonek, blaszka właściwa, tkanka łączna podwsierdziowa), myocardium (mięśniówka przedsionków i komór, szkielet serca, układ przewodzący serca) i epicardium (nabłonek płaski, blaszka właściwa, tkanka łączna podnasierdziowa).
Mięśniówka przedsionków jest dwuwarstwowa: warstwa wewnętrzna o przebiegu podłużnym wytwarza mięśnie grzebieniaste w uszkach i warstwa zewnętrzna o przebiegu okrężnym jest wspólna dla obu przedsionków. Część definitywna prawego przedsionka powstaje z końcowego odcinka zatoki żylnej a lewego z wciągnięcia końcowych odcinków żył płucnych. Przy ujściu VCI znajduje się szczątkowa zastawka VCI zwana zastawką Eustachego. A przy ujściu zatoki wieńcowej występuje zastawka zatoki wieńcowej (Thebesiego). Ścianę dolną prawego przedsionka stanowi ujście przedsionkowo-komorowe zamknięte zastawką trójdzielną. Mięśniówka komór jest trójwarstwowa: warstwa zewnętrzna ma przebieg włókien skośny (wspólna dla obu komór), środkowa (okrężna, osobna) i wewnętrzna (podłużna, osobna). Warstwa wewnętrzna i środkowa tworzą przegrodę międzykomorową. Na koniuszku serca znajduje się miejsce przejścia warstwy skośnej w podłużną z pominięciem warstwy okrężnej - wir serca. Warstwa wewnętrzna wytwarza beleczki mięsne od których odchodzą mięśnie brodawkowate, a od nich w kierunku wolnych powierzchni komorowych płatków zastawek przedsionkowo-komorowych biegną struny ścięgniste.
Szkielet serca zbudowany jest z tkanki łącznej włóknistej zbitej i składa się z pierścienia włóknistego pnia płucnego, pierścienia włóknistego aorty, 2 pierścieni włóknistych przedsionkowo-komorowych, 2 trójkątów włóknistych, ścięgna stożka (więzadła stożkowego), części błoniastej przegrody międzykomorowej i nici wieńcowych.
Układ przewodzący serca jest jedynym połączeniem między mięśniówką komór i przedsionków. Jego zadaniem jest wzbudzanie i przewodzenie impulsów do skurczu mięśniówki przedsionków i komór oraz koordynacja czynności serca. Składa się on z: węzła zatokowo-przedsionkowego (na granicy zatoki żył głównych i właściwego przedsionka prawego), węzła przedsionkowo-komorowego (tylno-dolna część przegrody międzyprzedsionkowej pod wsierdziem) oraz pęczka przedsionkowo-komorowego (Palladino-Hisa). Układ przewodzący jest unaczyniony gałęzie przegrodowe lewej tętnicy wieńcowej, gałęzie przegrodowe tylne prawej tętnicy wieńcowej.
Zastawki przedsionkowo-komorowe (valvae atrioventriculares - żylne) leżą w ujściach między przedsionkami i komorami ( w prawym ujściu zastawka trójdzielna (valva tricospidalis), a w lewym dwudzielna (mitralna - valva bicuspidalis). Każdy płatek zbudowany jest z podwójnej warstwy wsierdzia połączonej za pomocą blaszki właściwej. Zastawkę trójdzielną rzutujemy za mostkiem na wysokości przyczepu V żebra, a osłuchujemy w IV przestrzeni międzyżebrowej prawej. Zastawkę dwudzielną rzutujemy za przyczepem IV lewego żebra do mostka, a osłuchujemy w punkcie rzutu koniuszka serca.
Zastawki półksiężycowate (tętnicze - Valvulae semilunares) leżą pomiędzy stożkami tętniczymi i tętnicami i nazywane są zastawkami pnia płucnego i aorty. Płatki zastawek nazywamy valvulae. W ujściu pnia płucnego wyróżniamy płatek: przedni prawy i lewy, natomiast w ujściu aorty płatek: prawy, lewy i tylny. Na środku brzegu wolnego płatka leży grudka płatka półksiężycowatego - guzek Arancjusza, od niego biegnie wzdłuż brzegu wolnego obłączek płatka półksiężycowatego. Histologicznie płatek półksiężycowaty jest zbudowany ze śródbłonka, tunica media i wsierdzia. Zastawkę aorty rzutujemy za mostkiem w przedłużeniu III przestrzeni międzyżebrowej, a osłuchujemy w II prawej przestrzeni międzyżebrowej. Zastawkę pnia płucnego rzutujemy za przyczepem chrząstki III lewego żebra do mostka a osłuchujemy w II lewej przestrzeni międzyżebrowej.
Tętnica wieńcowa prawa przechodzi na tył serca i biegnie w bruździe międzykomorowej tylnej jako gałąź międzykomorowa tylna dochodząc do wcięcia koniuszka serca. Gałęzi tej towarzyszy żyła średnia serca. Oddaje ona gałęzie: wstępujące, zstępujące, boczne, przegrodowe tylne. Zaopatrza ona prawy przedsionek i komorę, część powierzchni przeponowej komory lewej, mięsień brodawkowaty tylny komory lewej, mięśnie brodawkowate tylny i przegrodowy komory prawej, 1/3 tylną przegrody międzykomorowej, układ przewodzący serca (bez gałęzi przedniej i przegrodowej lewej).
Tętnica wieńcowa lewa dzieli się na gałąź okalającą (biegnie w lewą stronę w bruździe wieńcowej na powierzchni mostkowo-żebrowej a później na powierzchni tylnej dochodząc do powierzchni przeponowej, towarzyszy jej żyła sercowa mała, oddaje gałęzie wstępujące i zstępujące) i gałąź międzykomorową przednią (biegnie w bruździe międzykomorowej przedniej do wcięcia koniuszka serca, towarzyszy jej żyła wielka serca, oddaje ona gałęzie: prawe, lewe i przegrodowe przednie). Zaopatrza ona lewy przedsionek i komorę część przedniej ściany prawej komory, 2/3 przednie przegrody międzykomorowej, mięśnie brodawkowate przednie obu komór, gałąź przednią i przegrodową lewej odnogi pęczka przedsionkowo-komorowego.
Zatoka wieńcowa jest pozostałością lewego rogu zatoki żylnej, leży na powierzchni przeponowej serca w rowku wieńcowym między komorą a przedsionkiem lewym.
Splot sercowy powstaje przez wymieszanie: współczulnych nerwów sercowych (n. sercowe szyjne górne, środkowe i dolne oraz n. sercowe piersiowe), przywspółczulnych gałęzi sercowych (od nerwów błędnych i dzielimy je na szyjne górne i dolne oraz piersiowe). Splot sercowy dzielimy na powierzchowny i głęboki
Worek osierdziowy składa się z blaszki trzewnej osierdzia surowiczego zwanej nasierdziem oraz blaszki ściennej osierdzia surowiczego wzmocnionej od zewnątrz osierdziem włóknistym. Między blaszką ścienna i trzewną znajduje się jama osierdzia. Worek osierdziowy powstaje z błon opłucnowo-osierdziowych, przegrody poprzecznej i blaszki wewnętrznej mezodermy bocznej. Zatoka poprzeczna osierdzia jest ograniczona z przodu: ścianą tylną aorty i pnia płucnego, z tyłu: powierzchnią przednią obu przedsionków, od dołu: kontem powstałym przez styk przedsionków z pniami tętniczymi, od góry: blaszką ścienną osierdzia Zatoka skośna osierdzia jest ograniczona z prawej: VCI i żyłami prawymi płucnymi, od lewej: żyłami płucnymi lewymi, od góry kończy się ślepo wstępując ku sinus transversus pericardi. Worek osierdziowy jest unaczyniony przez: gałęzie osierdziowe od tętnic osierdziowo-przeponowych, gałęzi śródpiersiowych, od tętnic międzyżebrowych przednich (aorta piersiowa), tętnic przeponowych górnych i dolnych. Krew żylna uchodzi do żył nieparzystych, osierdziowych i osierdziowo-przeponowych (do ramienno-głowowych lub VCS). Chłonka uchodzi do węzłów śródpiersiowych przednich i tylnych. Osierdzie surowicze i włókniste jest unerwione czuciowo od gałęzi osierdziowych nerwów przeponowych, a nasierdzie przez splot sercowy.
Krążenie płodowe ma miejsce kiedy substancje odżywcze dostarczane są do płodu przez matkę żyłami pępkowymi. Prawa żyła pępkowa szybko zanika, a lewa funkcjonuje do momentu porodu. Wchodzi ona do jamy brzusznej płodu przez pierścień pępkowy i uchodzi do lewej gałęzi żyły wrotnej. Tu część krwi biegnie 2-3 żyłami wątrobowymi wpada do VCI, a pozostała część krwi przez przewód żylny (ductus Aranti) płynie bezpośrednio do VCI. Stąd VCI prowadzi krew utlenowaną z łożyska i krew żylną z obwodu. Dzięki zastawce VCI krew jest kierowana przez otwór owalny do lewego przedsionka. Stąd do lewej komory i aortą na obwód. Do prawego przedsionka uchodzi także VCS, z której krew płynie do komory prawej i do krążenia płucnego. Z powodu małej objętości tego krążenia większość krwi płynie przez przewód tętniczy Botalla do łuku aorty i na obwód. Krew z przewagą krwi żylnej odpływa z płodu 2 tętnicami pępkowymi odchodzącymi od tętnic biodrowych wewnętrznych (od biodrowych wspólnych, od aorty brzusznej). Pozostałości po krążeniu płodowym: pępek (po pierścieniu pępkowym), żyły przypępkowe (po żyle pępkowej prawej), więzadło obłe wątroby (po żyle pępkowej lewej), więzadło żylne (po przewodzie żylnym), szczątkowa zastawka VCI, szczątkowa zastawka zatoki wieńcowej, dół owalny i jego rąbek (po otworze owalnym), więzadło tętnicze (po przewodzie tętniczym), więzadła pępkowe boczne (po tętnicach pępkowych).
Pochodzenie układu oddechowego Układ oddechowy zaczyna się rozwijać około 4 tygodnia jako uwypuklenie endodermy przedniej ściany głowowego odcinka jelita przedniego. Mięśniówka krtani wywodzi się z mezodermy IV i VI łuku skrzelowego, a chrząstki krtani z mezodermy grzebieni nerwowych. Początkowo pojawia się uchyłek krtaniowo-tchawiczy między IV i VI łukiem skrzelowym. Uchyłek ten oddziela się od jelita przedniego przegrodą tchawiczo-przełykową. Pączki płucne wrastają do kanałów osierdziowo-otrzewnowych. Z fałdów opłucnowo-osierdziowych i opłucnowo-otrzewnowych postają jamy opłucnej. Z mezodermy powstaje opłucna płucna i ścienna. Rozwój pączków dzielimy na 4 okresy: pseudo gruczołowy (5-16tydz), kanalikowy (16-26tydz), końcowych woreczków (26-narodziny) i pęcherzyków płucnych (8mies-8rok).
Opłucna (Pleura) składa się z opłucnej ściennej (przeponowej, śródpiersiowej, żebrowej i osklepka) oraz trzewnej (płucnej) oraz opłucnej krezkowej. Opłucna zbudowana jest z tkanki łącznej włóknistej z jednowarstwowym nabłonkiem płaskim. Jama opłucnej jest to przestrzeń w jamie klatki piersiowej ograniczona opłucnymi ścienną, krezkową i płucną. Leżą w niej zachyłki żebrowo-przeponowy, żebrowo-śródpiersiowy przedni i tylny i przeponowo-śródpiersiowy
Płuco ma kształt stożka, w każdym wyróżniamy: podstawę, szczyt, powierzchnię żebrową, powierzchnię śródpiersiowe, brzegi: przedni (ostry), tylny (tępy) i dolny. Na powierzchni śródpiersiowej płuca lewego widzimy: wycisk sercowy i przełykowy, bruzdy: dla łuku aorty i aorty zstępującej, tętnicy podobojczykowej lewej, żyły ramienno-głowowej lewej. Na płucu prawym natomiast wycisk sercowy oraz bruzdy: VCS, VCI, przełyku, żyły ramienno-głowowej prawej, tętnicy podobojczykowej prawej, żyły nieparzystej. Ściana oskrzela zbudowana jest z błony śluzowej, błony podśluzowej, błony włóknistej oraz przydanki łącznotkankowej. Każde płuco dzieli się na 10 segmentów. W płucu prawym: w płacie górnym 3 segmenty (szczytowy, przedni i tylny), w płacie środkowym 2 (przyśrodkowy i boczny) w płacie dolnym 5 (górny, przyśrodkowy, boczny przedni i tylny). W płucu lewym płat dolny tak, jak dolny płuca prawego w płacie górnym występuje 5 segmentów: szczytowy, przedni, tylny, języczkowy górny i dolny). Segmenty dzielimy na podsegmenty a te na zraziki. Zraziki dzielą się na gronka. W skład gronka wchodzi: oskrzelik oddechowy, przewodzik pęcherzykowy i pęcherzyk płucny.
Unaczynienie czynnościowe pochodzi z rozgałęzień tętnicy płucnej. Tętnica płucna prawa dzieli się na gałąź płata górnego (oddaje gałąź: szczytową, przednią wstępującą i zstępującą, tylną wstępującą i zstępującą), środkowego (gałąź przyśrodkowa i boczna) i dolnego (dzieli się na gałąź: górną płata dolnego, podstawną przednią, tylną, przyśrodkową i boczną). Tętnica płucna lewa dzieli się na gałąź płata górnego (dzieli się na gałęzie: szczytową, przednią wstępującą i zstępującą, tylną wstępującą i zstępującą, języczkową górna i dolną) i dolnego (analogiczna jak w płucu prawym). Z każdego płuca wychodzą 2 żyły płucne (górna i dolna). Żyła płucna górna prawa powstaje z gałęzi: szczytowej, przedniej, tylnej, płata środkowego. Żyła płucna dolna prawa: gałąź górna, żyła podstawna wspólna (żyła podstawna górna, korzeń podstawny przedni, żyła podstawna dolna). Żyła płucna górna lewa: gałąź szczytowo-tylna, przednia, języczkowa. Żyłą płucna dolna lewa powstaje tak samo jak prawa.
Unaczynienie odżywcze pochodzi z rozgałęzień tętnic oskrzelowych. Tętnice oskrzelowe lewe odchodzą od wklęsłości łuku aorty lub od aorty zstępującej, a prawe od III i IV tętnicy międzyżebrowej tylnej prawej. Ponadto do każdego płuca dochodzą gałęzie oskrzelowe od tętnic piersiowych wewnętrznych. Żyły oskrzelowe w miąższu płuca towarzyszą tętnicom, po wyjściu z płuca po prawej stronie uchodzą do żyły nieparzystej, ramienno-głowowej prawej, a po lewej do żyły nieparzystej krótkiej dodatkowej i żyły ramienno-głowowej prawej. Ponadto niektóre żyły oskrzelowe uchodzą do żył płucnych - fizjologiczna domieszka krwi żylnej do krwi tętniczej. Chłonka płynie przez: węzły chłonne płucne węzły chłonne oskrzelowo-płucne węzły chłonne oskrzelowe węzły chłonne oskrzelowo-tchawicze węzły chłonne tchawicze węzły chłonne śródpiersiowe przednie i tylne. Po stronie prawej z węzłów chłonnych śródpiersiowych chłonka płynie do pnia chłonnego oskrzelowo-śródpiersiowego prawego (+pień chłonny szyny prawy + przewód podobojczykowy prawy) pień chłonny prawy. Po stronie lewej z węzłów śródpiersiowych wychodzi pień chłonny oskrzelowo-śródpiersiowy lewy przewód piersiowy.
Wymiana gazowa występuje w drzewie oddechowym, a drzewo oskrzelowe doprowadza powietrze do oddechowego. Na oba drzewa składają się 23 generacje podziałów (w tym 16 na drzewo oskrzelowe). Podział drzewa oskrzelowego: oskrzele główne oskrzele płatowe oskrzele segmentowe oskrzele podsegmentowe oskrzeliki … oskrzeliki końcowe. W drzewie oddechowym wyróżniamy strefę przejściową (generacje 17-20). Strefa oddechowa zaczyna się od podziału oskrzelików końcowych na oskrzeliki oddechowe, te z kolei dzielą się na przewodziki pęcherzykowe a te na pęcherzyki płucne. Obszar ten zbudowany jest z pneumocytów I i II typu spoczywających na błonie podstawnej. Pęcherzyki płucne są wyścielone warstwą surfaktantu (czynnik powierzchniowy produkowany przez pneumocyty II typu, zapobiega zapadaniu się pęcherzyków podczas wydechu). Anatomiczna przestrzeń martwa to część układy oddechowego w której nie zachodzi wymiana gazowa (objętość 150cm3).
Przewód piersiowy ma długość 38-45cm i szerokość 2-4mm. Powstaje z połączenia 2 pni lędźwiowych i 1-2pni jelitowych. Miejsce połączenia nosi nazwę zbiornika mleczu (Th12-L2/L3). Przechodzi przez rozwór aortowy (Th12). Biegnie w śródpiersiu tylnym między aortą piersiową i żyłą nieparzystą, od Th8 sąsiaduje od tyłu z kręgosłupem, z przodu z przełykiem, z lewej z aortą piersiową, a z prawej z żyłą nieparzystą. Na wysokości Th3 skręca w lewo, a na wysokości C7 uchodzi do kąta żylnego lewego. Dzieli się na część: szyjną, piersiową i brzuszną. Ściana przewodu składa się z błony: wewnętrznej, środkowej i zewnętrznej. Jego dopływami są: pnie chłonne lędźwiowe, pnie jelitowe, pień oskrzelowo-śródpiersiowy lewy, pień podobojczykowy lewy, pień szyjny lewy.
Przewód chłonny prawy ma długość 1,5cm, powstaje z połączenia pnia chłonnego oskrzelowo-śródpiersiowego prawego, pnia podobojczykowego prawego i pnia szyjnego prawego. Uchodzi do prawego kąta żylnego.
Pień współczulny to zespół zwojów przykręgowych połączonych włóknami międzyzwojowymi. Sięga on od podstawy czaszki do kości guzicznej. Ilość zwojów po 1 stronie waha się od 21 do 25. Dzielimy go na odcinki: szyjny, piersiowy, lędźwiowy i miedniczy. W części szyjnej występują zwój szyjny: górny środkowy i dolny. Ostatni łączy się z 1-szym zwojem piersiowym tworząc zwój szyjno-piersiowy. Zwoje lędźwiowe i krzyżowe występują w liczbie 3-4 i 4-5. Najniżej położony jest zwój nieparzysty (łączy oba pnie). Do zwojów dochodzą włókna sympatyczne przedzwojowe (gałęzie łączące białe), wychodzą z nich gałęzie łączące szare oraz włókna pozazwojowe długie. Z części piersiowej wychodzą gałęzie: łączące szare, nerwy sercowe piersiowe, do splotu aortowego piersiowego, do splotu płucnego, przełykowe, tchawicze. Nerwy trzewne są to włókna współczulne przedzwojowe, które przechodzą przez pnie sympatyczne i mają synapsę z komórkami zwojów przedkręgowych. Nerw trzewny większy - włókna sympatyczne przedzwojowe przechodzące tranzytem przez zwoje 5-9. W jamie brzusznej dochodzi do splotu trzewnego dzieląc się na gałęzie dochodzące do zwoju trzewnego, zwoju aortowo-nerkowego i nadnercza. Nerw trzewny mniejszy - przechodzi przez zwoje 10-11 (9-12), dochodzi do dolnej części splotu trzewnego. Nerw trzewny najniższy przechodzi przez zwój 12, jest niestały i kieruje się do splotu nerkowego