Historia gospodarcza (coniektóre zagadnienia z powszechnej)


1. Miejsce nauk i historia gospodarcza wśród innych nauk ekonomicznych i jej szkoły „badawcze”

Historia gospodarcza zajmuje się procesami tworzenia i podziału dochodu społecznego w danym okresie historycznym, na danym terytorium. Jako dyscyplina badawcza wchodzi ona w zakres badań zarówno nauk historycznych jak i ekonomicznych.

Z nauk historycznych zajmuje się przeszłością cywilizacji ludzkich - historia gospodarcza czerpie metodę badawczą (sposób dochodzenia prawdy) oraz zainteresowanie dla przeszłości.

Z kolei z nauk ekonomicznych historia gospodarcza przejmuje przedmiot badań, którym jest gospodarka i jej funkcjonowanie.

2. Przedmiot badań historii gospodarczej i periodyzacja gospodarki

Przedmiotem badań szczegółowych historii gospodarczej są dzieje poszczególnych działów gospodarki: rolnictwo, przemysł itp.

Zainteresowania dyscypliny dotyczą także stosunków społecznych: warstw i klas społecznych oraz stosunków zachodzących między nimi.

Historia gospodarcza przywiązuje szczególną uwagę do następujących źródeł informujących o kierunkach działalności gospodarczej społeczeństw:

ERY HISTORYCZNE

PERIODYZACJA PRAKTYCZNA

3. Najdawniejsze dzieje cywilizacji ludzkiej i jej aspekty gospodarcze

4. Cywilizacyjna rola państw Wschodu

5. Rewolucja rolna w państwach Wschodu

6. Istota i podstawy rozwoju dziejów gospodarczych cywilizacji starożytnych

7. Gospodarka imperium rzymskiego - rozwój i upadek

8. Wkład gospodarki Grecji i Rzymu w rozwój gospodarczy

9. Rozwój i pierwszy kryzys gospodarki średniowiecznej - motory przemian

10. Renesans Karoliński w państwie Franków

Po stopniowym upadku tradycyjnego szkolnictwa nauczanie odbywało się wyłącznie w klasztorach oparte na Piśmie Świętym. Przełomowe znaczenie nastąpiło za panowania Karola Wielkiego. Dostrzegał on pilna potrzebę wykształconych kadr dbał o czystość nauki Kościoła. Podstawą nowego programu były tzw. sztuki wyzwolone była to nauka pisania i czytania po łacinie, a kurs wyższy obejmował arytmetykę, geometrię, astronomię i muzykę. Wraz z upadkiem czystości języka łacińskiego upadła sztuka kaligrafii. Wraz z reformą nauczania wprowadzono nowy wzór pisma. Pismo karolińskie było proste i wyraźne. W średniowiecznej sztuce nastąpił upadek umiejętności technicznych podupadła architektura. Epoka karolińska dała Europie jednolite formy rozwoju kulturalnego (klasztor, szkołę, pismo). Najtrwalszy fundament stanowiła wspólnota wiary. Łączył to wszystko język urzędowy i literacki - łacina.

Dzieło Karola wielkiego określa się jako „Renesans Karoliński”.

11. Rozwój miast w średniowiecznej Europie

Ożywienie gospodarcze w Europie zachodniej w XI w. Przyczyniło się do ożywienia miast. Miasta ponownie zaludniały się rzemieślnikami i kupcami, zaczęły się rozwijać, gromadzić coraz więcej ludności i rozbudowywać. Wyrastały nowe miasta - tak działo się na wschód od Renu, a także we Francji i Anglii.

Sieć miast w XI - XIII wieku pokryła niemal całą Europę. Powstawały duże miasta, małe miasteczka i ośrodki wielkomiejskie. Kwitł handel rozwijało się rzemiosło. Największe miasta liczyły sobie do 100 tyś. mieszkańców. Najwięcej dużych miast znajdowało się we Włoszech: Wenecja, Genua, Florencja, Mediolam. Mniejsze miasta były w Niemczech nie przekraczały 20 tyś mieszkańców.

12. Postęp techniczny w średniowiecznej Europie

13. Handel, bankowość i przemysł w średniowiecznej europie

Handel w Średniowiecznej Europie był najbardziej opłacalnym przedsięwzięciem, trzeba było tylko dobrze orientować się w cenach panujących w różnych regionach kraju i za granicą. Był też bardzo ryzykowny. (nietrwałe towary)

Na europejskich drogach często dochodziło do rozboji. Kupcy często łączyli się w związki kupieckie tzw. Gildie, zaczęli też używać weksli. Z działalności handlowej wyrasta bankierstwo. Banki stały się elementem niezbędnym w handlu. W różnych krajach panowały różne systemy pieniężne o różnej wartości kupcy potrzebowali bankiera, oraz pożyczek które mogli zaciągnąć w banku. Bankierzy pożyczali również pieniądze możnym panom, biskupom i królom zabezpieczając zastawem dóbr ziemskich lub cennych przedmiotów. Największe firmy bankierskie były w Florencji i Wenecji.

Rzemieślnicy każdej specjalności tworzyli własny cech który miał stanowić rzemieślniczy samorząd. Należeli tam rzemieślinicy posiadający własny warsztat w danej branży - mistrzowie. Czeladnicy nie byli członkami cechu. Mistrzowie wspólnie uczestniczyli w nabożeństwach, fundowali kaplice, ołtarze w kościołach spotykali się na przyjęciach ale także pilnowali jakości produktów, ustalali wspólne ceny a nawet wyznaczały limity produkcji dla poszczególnych warsztatów.

14. Wieś i miasto w średniowiecznej Polsce - osadnictwo i kolonizacja

Ludność wiejska była uzależniona do władcy w dobrach krążących- bądź od posiadanych imunitetów rycerstwa i wyższego duchowieństaw. Głównym źródłem dochodów były gospodarstwa wiejskie. Możemy tam zaobserwować tendencję do rozszerzania intensywnych form produkcji. Podział na trzy części ( jedna zasiewana wiosna , druga jesienią trzecia pozostawiona odłogiem) oraz wspólne korzystanie z dwór i wieś z całości obszaru zgodnie z cyklami uprawy wymagało opartej na zasdadach przymusu polnego organizacji dóbr. Ta nowa organizacja przyniesiona przez kolonistów rozszerzała się na starą polską sieć osadniczą. Jej zasady z pewnym samorządem wsi , sołtysach często wiązały się z przechodzeniem z naturalnych form daniny i dorobku na wymuszone. We wsiach wyznaniowych dotychczasowe formy daniny pozostały zachowane w urzędowej postaci w pewnych stabilności i świadczeń wobec dworu. Ale podstawowa część renty płacona była w pieniądzu. Podobnie jak w rolnictwie kolonizacja miast na prawie niemieckim przesuwała się z zachodu na wschód. w ślad za nową organizacją gospodarki rolnej. Miasta w zależności od swojej wielkości i położenia pełniły funkcji ośrodków wymiany na rynku międzynarodowym, prowincjonalnym i lokalnym. Miasta obsługujące rynek lokalny odgrywały istotną rolę jako miejsca produkcji rzemieślniczej i wymiany dla rynku wiejskiego. Ówczesne miasta różniły się od wsi systemem prawnym, targiem tygodniowym i liczbą ludności. Ich rzemieślnicz, kupiecka i częściowo rolnicza ludność mieszkała jednak w podobnych jak chłopi drewnianych zabudowaniach i tylko rynek jako centralny punkt miasta odróżniał je od kształtu przestrzennej zabudowy wsi.

Pieniądz, handel i kredyt w siredniowiecznej Polsce

Pod koniec średniowiecza gospodarstwa chłopskie były dość zamożne i utrzymywały kontakt z rynkiem przez wymianę nadwyżki ekonomicznej (produkcji ponad własne potrzeby). Nadwyżka dzielona była pomiędzy chłopa i posiadacza immunitetu, a pewną jej część przejmował kościół w postaci dziesięciny i państwo w formie podatku. Pojawienie się w rolnictwie nadwyżki ekonomicznej leżało u podstaw wyodrębnienia się produkcji przemysłowej, rzemiosła i handlu. Rzemiosło i handel skupiające się początkowo w podgrodziach i osadach targowych zyskały na lokacji miast na prawie niemieckim. Miasta wyrastały najczęściej na tranzytowych szlakach handlowych, przy ujściach rzek a także w centrach władzy politycznej i kościelnej. Przymus drogowy był to obowiązek przewożenia towarów określonym szlakiem na którym państwo gwarantowało bezpieczeństwo podróżnym, miał on także ułatwić pobieranie ceł i myt przez skarb królewski. Od XIV wieku przymus stał się elementem polityki miast i związany był z prawem składu. Prawo składu było przywilejem udzielanym miastom przez panującego i zobowiązywało przewożących towary. W późnym średniowieczu w miastach zaczęła się pojawiać ludność żydowska, która początkowo pozostawała na usługach panujących (bicie monety, dzierżawa podatków itp.), następnie zajeli się handlem i kredytem. Od końca XIII wieku kościół dopuszczał oprocentowanie pożyczki w przypadku przekroczenia terminów spłaty. Pozwoliło to bankierom lombardzkim na rozwinięcie różnych form kredytu. Zasady kościoła nie obowiązywały Żydów co dawało im pole różnych możliwości zarobkowania. Wpływ Zachodu to nie tylko obyczaj rycerski i romańska architektura kościołów lecz także pamiętny system karoliński - denaty.

15. Pieniądz, handel i kredyty w średniowiecznej Polsce

16. Gospodarka folwarczano - pańszczyźniana w Polsce

Nowy system gospodarowania w rolnictwie który powstał w XV - XVI wieku to folwarczno - pańszczyźniany. Folwark - dużo gospodarstwo rolne, produkujące głównie na sprzedaż, posługujące się pracą chłopów pańszczyźnianych , rozpowszechnił się w Europie Środkowej i Wschodniej, wraz z rozwojem handlu europejskiego i przywilejów szlachty. W Polsce od połowy XVI wieku do ziemi folwarcznej włączono dawne gospodarstwa sołtysie, ziemie opuszczone, i dotychczas użytkowane wspólnie przez wieś i dwór (łąki pastwiska itp.). Folwark opłaciło się zakładać tam, gdzie istniał rynek zbytu na produkty rolne. Dlatego najwcześniej powstały folwarki w dorzeczu Wisły i Bugu, na Pomorzu i Wielkopolsce, skąd wywożono zboże drogą wodną do gdańska. Model gospodarki folwarczno - pańszczyźnianej polegał na wzajemnym przenikaniu się dwóch sektorów gospodarczych: Naturalnego - gospodarki chłopskiej, i Towarowego - gospodarki dworskiej. Sektor towarowy był uzależniony od naturalnego w dziedzinie istotnych czynników produkcji takich jak: infrastruktura gospodarcza, robocizna i siła pociągowa. Dwusektowość polegała na tym iż przejęcie nadwyżki ekonomicznej przez sektor towarowy - dworski pozbawiło możliwości inwestycyjnych. W następstwie tego w dłuższym okresie postępowała dekapitalizacja gospodarki chłopskiej i spadek wydajności pracy. Reakcją dworu na spadek wydajności było dążenie do zwiększenia wymiaru robocizny przymusowej. W wyniku nadmiernych ciężarów pańszczyźnianych gospodarka chłopska ubożała. Zmniejszenie inwentarza żywego i niedożywienie ludności chłopskiej wpływały na spadek całej produkcji rolnej i eksportu.

17. Rzemiosło i górnictwo w średniowiecznej Polsce

Począwszy od XIII wieku widzimy w produkcji przemysłowej znaczne zmiany w porównaniu z innymi okresami. Nastąpiły duże osiągnięcia techniczne w Polsce w XIII wieku min zastosowanie koła wodnego, spowodowało to powstawanie młynów, kuźni, tartaków poruszanych siła wody. Jednymi większymi warsztatami były piece hutnicze i kieraty poruszane siłą konia czy wołu. Ziarna na mąkę np. mielono w ręcznych żarnach, obracanych przeważnie przez kobiety - wynalezienie koła wodnego znacznie uprościło wykonywanie tych czynności. Koło wodne poruszane przez spadek wody wprawiało w ruch młoty, miechy w kuźniach, żarna w młynach, piły w tartakach i wreszcie stępoty czy bijaki we wszelkiego rodzaju foluszach: sukienniczych, płóciennych, papierniczych, garbarskich, krupniczych. Wykorzystywano również siłę wiatru za pomocą budowy wiatraków, głównie w tych regionach gdzie nie można było zastosować koła wodnego. Budowano najpierw wiatraki bardzo prymitywne, poruszające tylko żarno, następnie coraz bardziej udoskonalone posiadające już i pytle i rozmaite stępory. Wyrabiano również kieraty górnicze skonstruowane tak, że bryłę soli czy kosz rudy mogły wyciągnąć na powierzchnię.

W przędzalnictwie zaczęto stosować kołowrotek zamiast wrzeciona ręcznego. Udoskonalono narzędzia sukiennicze, szewskie, stolarskie i kowalskie.

W ślad ze wspomnianymi wynalazkami i urządzeniami nastąpiło wiele dalszych przemian. Powstawały warsztaty zespołowe, wytworzył się podział pracy wewnątrz jednego rzemiosła, podniósł się poziom ogólnej wiedzy technicznej

18. Europa a świat w XVI - XVIII w. W tym znaczenie odkryć geograficznych i reformacji

Horyzont geograficznych odkryć geograficznych ograniczał się do niewielkich obszarów poza własnym kontynentem. Kupcy, podróżnicy, rycerze odwiedzali kraje bliskiego wschodu, a Marco Polo dotarł do Chin. Zachodnia granicę świata dla Europejczyków stanowił Atlantyk. W ciągu XV dzięki licznym wyprawom morskim i kontaktów handlowych horyzont ten zaczął się poszerzać. Największą rolę w odkryciach geograficznych odgrywały Portugalia i Hiszpania, to Portugalczycy usiłowali znaleść drogę do Indii. Vasco de Gama opłyną przylądek Dobrej Nadzieii i dotarł do wybrzeży Indii. Natomiast Hiszpańczycy obrali odmienną drogę i w 1492 Krzysztof Kolumb, podjął wyprawę aby odnaleść droge do Indii odkrył Amerykę. Odkrycia geograficzne przyczyniły się do rozwoju państwa. Nastąpiło ożywienie handlu jak również państwa, które odkrywali kolejne kraje i rabowali metale i kamienie szlachetne. W ciągu XVI i XVII Ameryka Południowa, Środkowa oraz część Północnej zostały zagarnięte przez Hiszpanów i Portugalczyków. Ludność tam mieszkająca stawała się niewolnikami krajów , które były ich koloniami.

Reformacja

W wielu krajach Europy w XVI - XVIII w. Nastąpiły reformacje. Twórcą pierwszej reformacji był niemiecki mnich Marcin Luter - atakował on w swoich kazaniach niektóre katolickie dogmaty i obrzędy, ale podważał również materialną i polityczną potęgę Kościoła. Niemiecki reformator pozwalał każdemu według własnego uznania interpretować Biblię. Domagał się, aby zniesiono celibat księży, wprowadzono do obrzędów język niemiecki, odebrano duchownym ich olbrzymie majątki. Była to reformacja rewaltą nowego typu pobożności. Część księży niemieckich opowiadających się za tym nurtem, miała nadzieję na wzbogacenie się majątkiem Kościoła Katolickiego. Po stronie nowej wiary wystąpiło również rycerstwo, także zainteresowane w zagarnięciu dóbr Kościelnych. Chłopi z reformą wiązali nadzieję poprawy własnego położenia. Luteranizm opanował nie tylko część Niemiec ale także Szwecję, Danię, Norwegię. W państwach, w których potęgę polityczną i gospodarczą zyskał sobie zwolenników inny kierunek - Kalwinizm. Kalwinizm działał w połowie XVI w. W Szwajcarii. Wznowił on wiarę w przeznaczenie. Podzielił ludzi na wybranych i potępionych. Kalwinizm i Luteranizm prowadził między sobą ostre walki

19. Dualizm w rozwoju Europy

20. Kryzys europejski średniowiecznej Europy (XVI w.)

Pdst. Objawem sytuacji kryzysowej jest długotrwała obniżka cen zbóż i ziemi, związana z niżem demograficznym powodującym spadek konsumpcji i brak rąk do pracy. Kryzys dotyka także handel i rzemiosło.

21. Rewolucja przemysłowa w Anglii i jej następstwa

Rewolucja przemysłowa w Anglii rozpoczęła się w przemyśle lekkim, a dokładnie w przemyśle włókienniczym. Największe trudności wiązały się z procesem tkania, tkacz ręcznie musiał przesuwać czółenka między nitkami osnowy, co zabierało bardzo dużo czasu. W 1969 R. Arkwight skonstruował maszynę, przędzalnie, która była poruszana kołem wodnym. Następnie wymyślano coraz to lepsze udogodnienia i nowe bardziej przydatne maszyny. Rewolucja zapoczątkowana w przemyśle bawełnianym doprowadziła w początkach XIX wieku również do zmian w technice wytwarzania w innych działach włókienniczych (przemysł wełniany, jedwabny itp.). Szybki wzrost mechanizacji przemysłu lekkiego byłby niemożliwy bez rozwoju warsztatów zajmujących się budową maszyn. Spowodowało to rozwinięcie się hutnictwa. Abraham Darby zastosował w hutnictwie koks. Rewolucja technologii metalurgicznej została dopełniona i pudlingowane żelazo pod względem jakości było bezkonkurencyjne. Umożliwiało to znaczny wzrost produkcji nowych maszyn i urządzeń przemysłowych, zaczęto otwierać nowe fabryki, gdzie maszyny zaczęły wspierać pracę rąk ludzkich. Anglicy nie wyprzedzali znacząco innych krajów ale w Anglii sprawdziło się przysłowie „potrzeba matką wynalazków”. Anglicy potrafili w sprzyjających warunkach ekonomicznych wykorzystać nagromadzone doświadczenie do celów praktycznych.

Istotną rolę odgrywał również fakt istnienia od 1623 roku prawa patentowego w Anglii oraz konstytucyjnego zagwarantowania swobód obywatelskich, przyciągającego znanych fachowców zmuszonych do ucieczki z kontynentu. W Anglii w XVIII wieku powstała sytuacja w której z jednej strony rosło zapotrzebowanie na wyroby przemysłowe z drugiej zaś istniały realne warunki rozwoju przemysłu: system feudalny był politycznie osłabiony, nagromadzona odpowiednie kapitały, a stan nauki i techniki pozwalał na budowanie maszyn i ich stosowanie w produkcji.

W żadnym innym kraju nie istniała wtedy tak sprzyjająca sytuacja. Anglia jako jedyne państwo na świecie miała obiektywne warunki aby w drugiej połowie XVIII wieku wkroczyć w erę rewolucji przemysłowej.

22. Rozwój miast w Europie Zachodniej i w Polsce

23. Industralizacja w XIXw.

W latach dwudziestych XIX w. Rozpoczął się w królestwie Polskim wstępny proces indrustalizacji. Królestwo miało sprzyjające warunki: dysponowało zasobami rud i węgla w okolicy Dąbrowy Górniczej, wełną pochodzącą z hodowli owiec oraz zwolnioną z poddaństwa ludność wiejską. Jednak brakowało chłonnego rynku i kapitałów. Rosja zawarła z Prusami libelarną umowę handlową, która otwierała rynek Królestwa dla wyrobów przemysłu pruskiego. Działalność Luberackiego przyczyniła się do znakomitej koniunktury w przemyśle Królestwa Polskiego. Potrafił on umiejętnie prowadzić politykę podatkową, zlikwidować deficyt Królestwa a nawet zapewnić mu nadwyżkę. Dzięki temu w 1825r. powstało Towarzystwo Kredytowe Ziemskie które udzielało pożyczek ziemianom modermizującym swoje majątki. Zaczęto troszczyć się o napływ kapitałów prywatnych oraz rozwój infrastruktury. Zaczął się rozwijać przemysł włókienniczy. Powstał okręg rozwoju przemysłu w Zagłębiu Staropolskim w regionie Gór Świętokrzyskich. Nastąpiła rozbudowa przemysłu hutniczego i metalowego. Inwestowano również w Zagłębie dąbrowskie gdzie wydobywano węgiel kamienny oraz wydobywano żelazo i cynk.

Również w 1828 rząd Królestwa założył Bank Polski, który zajął się kredytowaniem „przemysłu narodowego”

24. Reforma agrarna w XIX.

Rolnicy domagali się reformy rolnej pragnęli otrzymać ziemię znajdującą się w rękach obszarników. Wiele krajów podjęło akcje parcelacyjną, która miała za zadanie rozładować napięcie polityczne, zwiększenie siły nabywczej drobno- i średniorolnego chłopstwa, dzięki czemu rosłaby jego rola jako nabywcy na rynku.

Formy przeprowadzenia reformy rolnej w zancznym stopniu zależały od tego, które z zadań uważano za naczelne.

Różnice polegały przede wszystkim na stosunku do kwestii odpłatności za ziemię, otrzymywana przez chłopów z reformy rolnej i na określeniu wielkości majątków obszarniczych podlegających parcelacji. Tam gdzie rządom zależało na likwidacji obecnego obszrnictwa z reguły ustalono bardzo niskie opłaty za ziemię . Inaczej działo się w krajach, w których przeobrażenia wsi narzucone zostały władzą wbrew ich rzeczywistym dążeniom. Rząd broniąc obszarnictwa określał bardzo wysoką granicę obszaru majątków podlegających podziałowi i ustalał równie wysoką cenę wykupu ziemi.

W Polsce, Niemczech i Finlandii parcelacja dokonywała się wolno, przy czym w pełni respektowano interesy obszarników- otrzymywali oni odszkodowania w wysokości pełnej wartości ziemi przekazywanej na cele reformy i zachowywali nadal zanczną część posiadanych obszarów. Parcelacja obejmowała bowiem nie całe majątki a tylko pewną część gruntów. Reformy rolne niemal w żadnym kraju nie rozwiązały problemu przeludnienia wsi. Nasiliły się ruchy migracyjne.

25. Kapitalizm wolnokonkurencyjny (do 1870r.)

26. II faza rewolucji i industralizacji (1870-1914)

27. Przeobrażenia społeczne i kształtowanie się nowoczesnych narodów (XIX)

28. Kolonializm

29. Narodziny kapitalizmu

Właściciel przedsiębiorstwa - kapitalista posiadał środki produkcji - narzędzia, surowce, budynki i zatrudniał robotników najemnych. Zwycięstwo kapitalizmu zależało od istnienia wolnej siły roboczej, nagromadzenia kapitałów, powstania rynków zbytu. W systemie kapitalistycznym istniały olbrzymie możliwości wzrostu produkcji i rozwoju sił wytwórczych. Prywatna własność środków produkcji oraz fakt, że motorem rozwoju gospodarczego była pogoń przedsiębiorców za zyskiem, nadawały anarchiczny charakter życiu gospodarczemu. Wzrost produkcji miał przebieg cykliczny, przeprowadzony okresami kryzysów. Ustrój kapitalistyczny uległ ewolucji a w XX w w najbardziej rozwiniętych krajach ograniczono szczególnie rażące objawy wyzysku i zarazem wykorzystano niektóre metody oddziaływania na procesy gospodarcze. Równolegle z produkcją kapitalistyczną istniała produkcja drobnotowarowa - środki produkcji należą do drobnych, niezależnych producentów, którzy sami z rodzinami pracują w swych gospodarstwach rolnych lub warsztatach rzemieślniczych i nie zatrudniają pracowników najemnych. Celem gospodarki drobnotowarowej było nie uzyskanie zysku a jedynie środków do życia. Szczególnie rozwinęła się w krajach słabo rozwiniętych

30. Społeczeństwo wiejskie RP w XVI - XVIIw.

31. Rolnictwo i przemysł w Polsce pod rozbiorami

32. Pieniądz, handel i kredyt w Polsce pod zaborami

33. Kapitalizm na ziemiach Polskich

34. Industralizacja w Europie i USA

35. Gospodarka wojenna w okresie I wojny światowej

Kraje prowadzące działania wojenne potrzebowały uzbrojenia, żywności i surowców. Kupowały je wszędzie przy czym głównym dostawcą stały się Stany Zjednoczone. Wpłynęło to na ogromny rozwój amerykańskiego przemysłu i rolnictwa. Wojna przyczyniła się do powstania i umocnienia nowych centrów przemysłowych. Coraz większą rolę zaczęły odgrywać Japonia, Australia, Chiny, Indie a nawet niektóre kraje Ameryki Północnej. Trudności transportowe występujące w latach 1914-18 zmuszały poszczególne państwa do rezygnowania z importu i rozbudowy własnej produkcji. Anglia stanowiła ognisko gospodarki światowej gdyż posiadała flotę, bazy morskie, ogromne inwestycje kapitałów zza granicy i dobrą pozycję pieniądza. Natomiast w krajach europejskich uczestniczących w wojnie zmniejszała się produkcja przemysłowa i rolna, zmalały zapasy złota i waluty obcej, stanowiącej pokrycie emisji pieniądza. Wojna wzmocniła udział w gospodarce krajów zaoceanicznych w światowej produkcji rolnej, a zwłaszcza zbożowej. I wojna światowa zmieniła też radykalnie stosunki w handlu międzynarodowym. W europejskich krajach walczących w sposób istotny zmniejszył się eksport i zwiększył import.

36. Skutki I wojny światowej dla Europy zachodniej

Europejskie kraje walczące poniosły olbrzymie straty materialne. Zwiększyła się śmiertelność, zmniejszał się przyrost naturalny. W czasie wojny nastąpiło pogłębienie nierównomierności rozwoju gospodarczego poszczególnych krajów. Zmniejszały się produkcję przemysłowe i rolne, zmniejszały się zapasy złota i walut obcych. W Europejskich krajach zmniejszały się eksporty zwiększały się importy. Miało to ujemne saldo bilansu handlowego.

We Włoszech załamanie koniunktury spowodowało nie tylko daleko idące konsekwencje gospodarcze lecz także wpłynęło na życie polityczne. Benito Mossolini doszedł do władzy i ustanowił pierwsze na świecie rządy faszystowskie.

W Niemczech nastąpił bardzo silny spadek produkcji . W niektórych krajach np. Polska słabość kapitałów krajowych zmuszała państwo do szerszego niż przed wojna życiu gospodarczym poprzez prowadzenie własnych przedsiębiorstw oraz udzielania kredytów prywatnym właścicielom zakładów zwłaszcza na cele odbudowy.

37. Charakterystyka gospodarki niemieckiej w latach 20-tych

38. Gospodarka Polski w latach 20-tych

39. Polityka gospodarcza E. Kwiatkowskiego w latach 1935-1939

Eugeniusz Kwiatkowski to inżynier technik, polityk; wybitny polityk, działacz ekonomicznie. W latach 1926-30 pełnił funkcję ministra przemysłu i handlu. Dążył do rozwoju eksportu, współpracę ze sferami gospodarczymi i wzrost dochodów z przedsiębiorstw państwowych. Zapowiedział także przyspieszenie tępa budowy portu w Gdyni i potanienie kredytu. Popierał działalność_inwestycyjną.
W roku 1936 Kwiatkowski powraca do rządu, obejmując urząd ministra skarbu. Zapowiedział on radykalne obniżenie wydatków budżetowych wzmocnienie siły nabywczej wsi, zerwanie z polityką zaciągania dalszych kredytów, stanie na straży stałości waluty i wolnego obrotu dewizami. W 1937 r rzucono hasło budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego COP. W latach 1936-39 na skutek kłopotów finansowych wielu firm prywatnych nastąpiło przejmowanie ich przez państwo i tym samym wzrost jego udziału w życiu gospodarczym, choć rząd uważał, że angażowanie się Skarbu Państwa jako właściciela jest ze wszech miar nie wskazane. Na skutek odważnej polityki inwestycyjnej Kwiatkowskiemu nie udało się zrównoważyć budżetu i odnotowywał on nieznaczny deficyt. W 1935r podpisano kończącą wojnę celną umowę gospodarczą z Niemcami a w 1936 wprowadzono ograniczenia dewizowe, a następnie kontrolę obrotu towarowego z zagranicą, zawieszono też transfer pożyczek zagranicznych. Polityka nakręcania koniunktury lat 1936-39 została gwałtownie przerwana przez wybuch I wojny światowej.

40. Gospodarka ZSRR w latach 30-tych

U schyłku lat dwudziestych podjęto program intensywnego uprzemysłowienia kraju oraz kolektywizacja rolnictwa. Pod tymi działaniami kryło się wzmocnienie dyktatury partii, która była podporządkowana woli wodza od, którego zależały wszystkie posunięcia na forum państwa. Umożliwiało to również pełne objęcie centralnym zarządem produkcji rolnej i przemysłowej kraju, a także nie rozciągnięcie na nie gospodarki planowej. Posunięcia te doprowadziły do złożenia szerokiej rzeszy społeczeństwa, buntów chłopów, a także milionów ofiar będących skutkiem represji od głodu wynikającego z nieurodzaju i nie racjonalnego gospodarowania. Do procesów realizacji centralnych planów państwowych wciągnięto też więźniów, którzy niedożywieni, pracujący ponad siły i bez zapłaty wznosili piękne budowle radzieckiego komunizmu. Pracowali również w przemyśle wydobywczym i przy eksploatacji surowców naturalnych.

Nieracjonalna gospodarka i rozbudowa przemysłu ciężkiego powodowała biedę w społeczeństwa , złe warunki życia ludzkiego oraz braki rynkowe. Życie społeczne w Związku Radzieckim odbywało się na dwóch płaszczyznach :

Oficjalnej - gdzie manifestowano entuzjazm i zapał do realizacji celów wskazanych przez władzę oraz prywatnych gdzie skupiała się niechęć wobec ideologii, niezadowolenia z niezaspokojenia najbardziej elementarnych potrzeb życiowych , a także dążenia do omijania zakazów. Ogłoszony w latach 30-tych znał tylko jedną karę - śmierć, bardzo często stosowaną. Najwyższym prawem była wola partii przekazywana ustami wodza. Głoszono również , że komunizm jest naukowy i potrafi organizować przyszłość.

Guagii zajmowały istotne miejsce w gospodarce państwowej. W dobie panowania komunizmu ZSRR stał się państwem wysoko uprzemysłowionym.

41. Cechy kryzysu gospodarczego 1929-1933

42. Gospodarka Francji i W. Brytanii po kryzysie

43. Polityka rządu Polskiego wobec kryzysu 1932-1935

Światowy kryzys gospodarczy dotkliwie i głęboko ugodził w gospodarkę Polską. Polska kraj wówczas rolniczy i eksportujący dużo surowców i płodów rolnych poniosła poważne straty w skutek spadku cen zbożowych na rynkach światowych. Najboleśniej ten kryzys odczuła polska wieś. Natomiast kryzys przemysłowy polegał na dużym spadku produkcji który był jednym z największych na świecie. Najsilniej kryzys wystąpił w górnictwie i przemyśle ciężkim. Kolejne rządy Polski nie podjęły w pierwszym okresie żadnych działań zwalczających kryzys. Dopiero coraz głębsze jego skutki gospodarcze i społeczne zmusiły władze państwowe do przedsięwzięć antykryzysowych. Dążyły one do zwiększenia opłacalności gospodarki rolnej i obniżenia cen wyrobów przemysłowych. Władze starały się zmniejszyć bezrobocie poprzez prowadzone roboty publiczne. Władze państwa udzielały pomocy finansowej przedsiębiorstwom które miały duże znaczenie dla obronności państwa. Mimo tej polityki kryzys gospodarczy w Polsce trwał dłużej niż na zachodzie aż do roku 1935. W ciągu długich lat kryzysu rozwój gospodarczo - społeczny polski uległ zahamowaniu a w wielu dziedzinach nawet cofnął kraj na dawne pozycje.

44. Gospodarka USA po wielkim kryzysie gospodarczym. Nowy ład

Przyczyną powstania wielkiego kryzysu było zachwianie równowagi między zdolnościami produkcyjnymi a możliwościami zbytu. Został zerwany związek między produkcją a konsumpcją. Narastały zapasy węgla, cukru, miedzi itp.

Nastąpiło 23.10 załamanie kursów akcji na giełdzie.

Nowa administracja USA na czele z Franklinem Roosweltem rozpoczęła działania od:

Podjęto działania mające na celu ograniczenie spekulacji papierami wartościowymi. Wprowadzono zmiany takie jak:

Wprowadzono politykę umiarkowanie inflacyjną. Zwiększono stopniowo obieg pieniądza wydając go przede wszystkim na roboty publiczne. Przeprowadzono w maju 1933 r. Olewulację dolara o 50%. Szybko zwiększył się eksport.

Rolnictwo: płacono farmerom odszkodowania w zamian za zmniejszenie areału upraw i ograniczenie hodowli. Polityka rolna wywołała niestety wzrost bezrobocia wśród rolników.

Organizowano roboty publiczne, w których zwiększyło się zatrudnienie ludzi i zmniejszyło się bezrobocie. W 1935 nastąpiło ograniczenie zakresu interwencjonalizmu państwowego, ale do tego czasu polepszyła się koniunktura. W czasie ożywienia rząd starał się opracować obieg pieniądza w zmniejszenie deficytu. Podjęto roboty publiczne, obniżono stopy procentowe. Trwałym zjawiskiem Nowego Ładu było stworzenie podstaw ingerencji państwa w życie gospodarcze i przekonanie części społeczeństwa o pozytywnych skutkach takiej ingerencji.

45. Charakter i cechy gospodarki Niemiec hitlerowskich w przededniu wojny

Przygotowania wojenne Niemiec trwały już od dojścia Hitlera do władzy w 1933r. Ponowił system kontroli państwa nad produkcją. Wprowadzono ustawę o produkcji wojennej, która przewidywała podporządkowanie całej gospodarki wojennej jadnakiemu kierownictwu państwa. Zwiększona została liczba godzin pracy i wynosiła 10 a nie 8. Na gospodarce niemieckiej ciążył coraz bardziej dotkliwie niedostatek siły roboczej dlatego też na potrzeby Niemiec pracowali liczni robotnicy w krajach okupowanych i zależnych. Dlatego też administracja Niemiecka podjęła kroki w celu zdobycia przymusowej siły roboczej. Wykorzystywano jeńców wojennych więźniów obozów koncentracyjnych. W maju 1941r liczba robotników przymusowych osiągnęła 3 mln. Mobilizacją do pracy w przemyśle stało się zamykanie małych sklepów i warsztatów. W pierwszych miesiącach wojny zlikwidowano w Niemczech około pół miliona drobnych zakładów pracy, zaś właściciele i pracownicy zostali głównie skierowani do pracy w zakładach produkcyjnych na potrzeby gospodarki wojennej.

46. Gospodarka wojenna W. Brytanii w czasie II wojny światowej

47. Plan Marshala i jego znaczenie dla gospodarki europejskiej

Plan Marshala został przedstawiony 5.VI.1947 roku przez sekretarza stanu USA George'a Marshala jako propozycja pomocy gospodarczej dla zniszczonej Europy. Chociaż był adresowany do wszystkich krajów europejskich nie przyjęły go państwa bloku wschodniego gdyż ZSRR widziały w niej groźbę gospodarczego i politycznego uzależnienia od USA.

Ekonomiczny cel tego planu miał spowodować zapobieganiu kryzysowi. Oto jego przesłanki:

Ekonomiści zdawali sobie sprawę z niebezpieczeństwa uzależnienia się Europy od stałej pomocy USA i z konieczności dokonywania realnej odbudowy i stabilizacji gospodarki europejskiej. Temu miał służyć plan Marshala.

Warunki wzięcia udziału w planie dopuszczenia Kapitału amerykańskiego na rynek, uzgadnianie projektów odbudowy i rozwoju z USA spełnienie amerykańskich oczekiwań politycznych ( premierzy Włoch i Francji musieli usunąć z rządów komunistów):

Skutki planu Marshala:

48. Gospodarka Japonii w latach 50 i 60-tych

Japonia poniosła w wojnie klęskę, szybko odbudowała swoją gospodarkę, a potem zaczęła przewodzić grupie „tygrysów azjatyckich”

Rok 1949 przyniósł Japonii oprócz stabilizacji pieniądza także stabilizację walutową - jen stał się walutą wymienną. Przejściowo wzrosło bezrobocie. W latach 1948-49 Japończycy wykupili od Amerykanów akcje dawnych zaibatsu. Przy zakazie nadmiernego skupienia tych akcji doprowadziło to do powstania nowej formy koncernów o aktywach rozproszonych tzw Keiresu. Konkurencja okazała się korzystna dla gospodarki japońskiej. W 1950 roku utworzono Ministerstwo Przemysłu i Jandlu Międzynarodowego (MITI), zaś w 1951 sprywatyzowano większość banków. Pozwolono Japonii na częściowe odbudowanie sił zbrojnych ze względu na wojnę koreańską i zwycięstwa komunistów w Chinach.

Pierwszy sukces gospodarczy Japonia osiągnęła na początku lat 50-tych. Rozwinął się przemysł stoczniowy i hutniczy. Japonia odzyskała przedwojenną pozycję na międzynarodowym rynku włókienniczym, duży eksport był możliwy dzięki cenom konkurencyjnym. MITI popierało przemysł krajowy reglamentując import, ułatwiając zakup nowych technologii i wyciszając konkurencję wewnętrzną. Przemysł motoryzacyjny zaczął się rozwijać w latach 50-tych, początkowo głównie motocykle, motorowery i skutery. Dopiero później zaczęto produkować samochody.

Wiele emocji budziła kwestia stosunków Japonii z USA - obawiano się że kraj może stać się obiektem ataku jądrowego na skutek uzależnienia wojskowego od stanów zjednoczonych. Rok 60 przyniósł uspokojenie, Japonia wkroczyła w „dekadę ekonomiczną”. Malała rola MITI, poprawiała się konkurencyjność przemysłu. Rosło znaczenie przemysłu stoczniowego i samochodowego, malało lekkiego i hutniczego.

49. Odbudowa gospodarki polskiej po II wojnie światowej w tym reforma rolna i nacjonalizacja przemysłu

II wojna światowa przyniosła rolnictwu polskiemu bardzo poważne straty w ludziach i majątku trwałym. Zniszczeniu uległy zabudowania gospodarcze, żywy inwentarz, ziemie jałowiały. W wyniku zniszczeń nastąpił ogromny spadek produkcji rolnej. Dlatego bardzo ważna była reforma rolna. Przeprowadzona był na podstawie dekretu PKWN z 6.09.1944r i miała na celu uzupełnienie gospodarstw drobnych i małorolnych oraz tworzenie nowych samodzielnych gospodarstw dla bezrobotnych, służby folwarczej oraz drobnych dzierżawców na cele reformy przeznaczone zostały posiadłości stanowiące własność skarbu. Wywłaszczenie miało nastąpić bez odszkodowań. Jednak dawni właściciele ziemscy mogli otrzymać samodzielne gospodarstwo rolne. Ziemię z reformy rolnej otrzymali chłopi na własność, ale z ograniczeniem prawnym obrotu tj. bez prawa podziału, sprzedaży czy dzierżawy. Folwarki miały być przyjęte przez urzędy ziemskie które opracowały plan parcelacji i wprowadziły w posiadanie działek osoby korzystające z przydziału ziemi.

W wyniku reformy rolnej zmieniała się w sposób istotny struktura własnościowa i agralna:

Początkowo reformę rolną przeprowadzał przedwojenny aparat administracji rolnej tzw. Komisje Ziemskie, ale ponieważ to budziło niepokój chłopów. Od połowy 1944 kompetencje urzędów ziemskich zostały przekazane pełnomocnikom PKWN do spraw rolnych, któremu podlegali pełnomocnicy wojewódzcy i powiatowi

Nacjonalizacja przemysły w Polsce

W pierwszych miesiącach po wyzwoleniu podstawowe działy przemysłu w Polsce oraz wszystkie większe przedsiębiorstwa były pod zarządem państwa. Przemysł prywatny odgrywał rolę podrzędną. E stosunku do dużej części przedsiębiorstw zarząd państwowy służył jako rozwiązanie tymczasowe: właściciele byli nieobecni, a fabryki należało jak najszybciej uruchomić. Gdy w lecie 1945 nastąpiła stabilizacja stosunków politycznych w Polsce niektórzy dawni właściciele podjęli starania by odebrać swoje przedsiębiorstwa. Została uchwalona ustawa o przyjęciu na własność państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej. Ustawa zapowiadała przejęcie bez odszkodowań wszystkich przedsiębiorstw Rzeszy Niemieckiej i byłego Wolnego Miasta Gdańsk i ich obywateli. Nacjonalizacji podlegały wszystkie inne przedsiębiorstwa przemysłowe, z wyjątkiem budowlanych i instalacyjnych które zdolne były zatrudnić przy produkcji więcej niż 50 pracowników. Upaństwowieniu nie podlegało też mienie należące do związków samorządowych, komunalnych, spółdzielni i ich związków.

50. Industrializacja gospodarki polskiej w latach 50-tych

Dla komunistów przemysł , zwłaszcza ciężki, był podstawą materialną władzy, gdyż dawał możliwości jej uzbrojenia. Industrializacja stawała się też środkiem przekształcenia społeczeństwa. Na skutek rosnących ambicji kierownictwa PZPR i presji zbrojeniowej ZSRR w okresie „ zimnej wojny” , PKPG poniosła wskaźniki przyjęte w 1948 roku. Uchwalona w lipcu 1950 r. ustawa o planie 6-letnim zakładała wzrost produkcji przemysłowej w latach 1950-1955 o 158 % w stosunku do poziomu z 1949r , a dochodu narodowego o 112 %. Pierwszy rok planu okazał się bardzo pomyślny. Rozbudowano przede wszystkim hutnictwo i przemysł maszynowy, stworzono też podwaliny pod nowe gałęzie przemysłu: stoczniowego, samochodowego, lotniczego i tworzyw sztucznych. Budowano też takie giganty jak zakłady chemiczne w Oświęcimiu czy huta pod Krakowem. Spowodowało to powstawanie nowych miast. Rozwój przemysłu miał charakter ekstensywny gdyż opierał się na ogromnych nakładach pieniężnych i wzroście zatrudnienia a nie na podnoszeniu wydajności pracy. Koncentracja nakładów na przemysł ciężki i zbrojeniowy oznaczała zaniedbania w rolnictwie i gałęziach produkcyjnych dobra komsumpcyjne co musiało się odbić ujemnie na zaopatrzenie ludności.

Cechą przyspieszonej industralizacji która zaważyła na rozwoju gospodarczym Polski, stało się inwestowanie w przestarzałe technologie i niesłychane rozszerzenie asortymentu wytwarzanych dóbr. Ze względów politycznych władze zdecydowały się na podwyżki płac jednak nie można było za nie kupić więcej towarów lub usług gdyż nie istniały.

51. Stagnacja polskiej gospodarki w latach 60-tych

52. Początki dekolonizacji w świecie. Kontreformacja w Bandangu (1955r.)

Dekolonizacja to proces likwidacji systemu kolonialnego w świecie oraz powstanie niepodległych państw w miejsce dawnych terenów zależnych. Proces dekolonizacji był długotrwały, rozpoczął się jeszcze przed II wojną światową. W 1955 r. Podczas odbywającej się w Banduneu I Afroazjatyckiej Konferencji Solidarności potępiono kolonializm we wszystkich postaciach. Na proces dekolonizacji nakłada się również rywalizację Wschód - Zachód. W swoja pułapkę dekolonizacji zaplątały się także Stany Zjednoczone popierające proces w oczekiwaniu na nowe rynki zbytu. Decydujący wpływ dla procesu dekolonizacji miały jednak przemiany zachodzące w samych koloniach, będące skutkiem II wojny światowej. Służba w wojsku ludności kolonialnych dawały tym ludziom kontakt z cywilizacją, często możliwość doskonalenia języka, podnoszenia kwalifikacji czy też nabycia pewnych doświadczeń praktycznych. Uczestniczenie w wysiłku wojennym świata zachodniego rodziło wreszcie świadomość narodową oraz swoiste poczucie dumy wynikającej z obrony wspólnych wartości.

W samych koloniach zaczął rozwijać się lokalny rynek, wymuszający zwiększenie produkcji, zatrudnienia oraz infrastruktury miejskiej. Pociągnęło to za sobą przemiany społeczne: powstanie organizacji o charakterze politycznym, kulturalnym i zawodowym, które musiały sprostać wymogom nowej sytuacji i konfliktom. W pierwszej kolejności dekolonizacja objęła tereny o najbardziej zaawansowanych strukturach społecznych i politycznych. W latach 1943-59 proklamowano niepodległość północno afrykańskich i azjatyckich powierniczych terytoriów amerykańskich, brazylijskich, francuskich, holenderskich, włoskich, w tym Libanu, Syri, Izraela, Birmy, Inoki, Pakistanu, Jordanii, Indonezji, Kambodży, Laosu, Wietnamu. Na przełomie lat 50/60-tych dekolonizacja dotyczyła głównie terytoriów afrykańskich zależnych od Francji i W. Brytanii. W roku 1960 uzyskało niepodległość niemal równocześnie kilkanaście państw Afryki. Jako ostatnie dopiero w latach 70-tych rozpadło się portugalskie imperium kolonialne.

53. Początki integracji gospodarczej w Europie zachodniej

54. Cud gospodarczy w Polsce na początku lat 70-tych

55. Gospodarka światowa po I i II „szoku naftowym”

Pierwszy kryzys naftowy miał miejsce w latach 1973-75. Wówczas to OPEC, organizacja powstała w 1960 r. W Bagdadzie skupiała kraje naftowe, w których znajduję się przeważająca część światowych zasobów ropy naftowej, podjął decyzje o podwyższeniu cen tego surowca. Podstawą tej decyzji była gra polityczna krajów OPEC z Zachodem - chęć wywarcia na nie nacisku oraz wykazanie istniejącego uzależnienia gospodarek państw zachodnich od dostaw ropy krajów OPEC.

Bezpośrednią przyczyną była wojna izraelsko - arabska. W 1973 r. ceny ropy wzrosły blisko czterokrotnie, zaś USA i Holandia objęte zostały embargiem na eksport do nich ropy. W dalszych latach przemysł naftowy uległ nacjonalizacji w OPEC i uzależnił się od zachodnich kompanii.

W latach 1979-89 miał miejsce drugi kryzys naftowy. Był on skutkiem rewolucji irańskiej. Ceny ropy wzrosły wtedy do 30$ za baryłkę w 1980. W późniejszych latach zależność krajów zachodu od dostaw ropy z OPEC zaczęła maleć głównie dzięki rozpoczęciu eksploatacji z bogatych złóż z dna Morza Północnego na Alasce.

W wyniku tego OPEC nie było już w stanie narzucać światowej ceny ropy. Pierwszy kryzys naftowy ukazał uzależnienie Zachodu od ropy z OPEC oraz słabość państw wysoko rozwiniętych związanych z brakiem energetyczno paliwowymi. Jednym ze skutków podniesienia cen ropy było znaczne wzbogacenie się krajów członkowskich OPEC. Petro-dolary lokowane były w bankach zachodnich ze względu na niedorozwój systemu bankowo finansowego w krajach arabskich. Bezpośrednią konsekwencją kryzysów naftowych był kryzys światowego systemu walutowego oraz kryzys gospodarczy połączony z recesja i inflacją . Lata 70- te przyniosły bankom nadwyżki dewizowe dzięki lokatom z krajów OPEC. Udzielono wtedy wielu państwom rozwijającym się kredytów. W 1982 okazało się jednak, że większość wierzycieli stoi na granicy wypłacalności.

Kryzys naftowy zdopingował do poszukiwań nowych złóż i rozpoczęcia ich eksploatacji np. Morze Północne. Doprowadził również do szukania i wykorzystania innych źródeł energii - energia jądrowa ( obecnie odchodzi się jednak od tego źródła energii ze względu na zbyt wysoki koszt związany z bezpieczeństwem oraz składowania odpadów) oraz pochodzących ze źródeł niekonwencjonalnych.

56. Gospodarka Polski po latach 80-tych

Sytuacja Polski po latach 80-tych była bardzo różnorodna. Trwały strajki solidarności. Sytuacja gospodarcza jesienią 1980 roku znacznie się pogorszyła, było to związane z nieurodzajem, załamaniem produkcji przemysłowej i rosnącym napięciem rynkowym. Dochodziło do coraz większych przestoi w pracy spowodowane głównie z opóźnienia dostaw surowców i energii. 13 XII 1981 r. wprowadzona stan wojenny. Ograniczono swobodę poruszania się i wprowadzono godzinę policyjną.

W założeniach władz stan wojenny miał się przyczynić do opanowania załamania gospodarki. Tymczasem w 1982 r. gospodarka polska uległa dalszemu rozkładowi, a dochód narodowy spadł o 8 % . Starzejący i zużywający się majątek produkcyjny był coraz mniej wydajny, mimo że pracowników zmuszano do większego wysiłku. Inną przyczyną upadku gospodarczego stało się przejściowe zerwanie łączności ( zakaz w stanie wojennym) oraz przerwa w dostawach surowców i prądu, oraz doraźne zarządzania komisarzy wojskowych fabryk.

W 1982 r. poprawie uległa równowaga rynkowa, jednak odbyło się to kosztem obniżenia stopy życiowej społeczeństwa o około 30 %. W 1983 r. udało się zahamować spadek dochodu narodowego i produkcji, jednak ogromne zmniejszenie inwestycji oraz ograniczenie dopływu technologii i kredytów zachodnich doprowadzało do dekapitalizacji majątku narodowego oraz zwalniały wychodzenie z załamania. Zadłużenie Polski stale się zwiększało. W latach 1982 - 1987 dochód narodowy wzrósł o ponad 15% jednak to nadal nie był dobry poziom. Efektywność gospodarki poprawiła się nieznacznie. Wieś wyludniła się i starzała, a produktywność ziemi i kapitału oraz wydajność pracy w rolnictwie należały do najniższych w Europie. Dla większości społeczeństwa lata 80-te były ekonomicznym koszmarem. Niedobory podstawowych artykułów ich fatalna jakość, skomplikowany system zaopatrzenia kartkowy - wszystko to powodowało rosnące zmęczenie.

57. Kraje „Trzeciego Świata” i ich charakterystyka

58. Klasyfikacja krajów rozwijających się

59. Gospodarka Niemiec w latach 1955-1980

60. Charakterystyka krajów nowo uprzemysłowionych w Azji (Singapur, Tajwan)

61. Ekonomiczne przesłanki upadku „realnego socjalizmu.

1


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
wybrane zagadnienia historii gospodarczej (40 str), Ekonomia
historia gospodarcza powszechna
Historia gospodarcza powszechna (streszczenie)
Historia Gospodarcza Zagadnienia (1) 2
powszechna historia gospodarcza (60 str)
historia gospodarcza wyklady id Nieznany
monopolizacja gospodarki, Opracowane zagadnienia
ZAGADNIENIA powszechna od XVIII, ODK, sztuka nowoczesna
Historia gospodarcza (pieniądz)
hist-wer2, Powtórzenie z historii - wersja II, „Powtórzenie materiału do egzaminu z HISTORII G
Historia gospodarcza doc, I
H.G. - wykład 10, Notatki do wykładów z Historii Gospodarczej (dr M
Historia gospodarcza1 doc, Historia gospodarcza
Ćw 6 - opracowanie, IV semestr, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, OPRACOWANE ZAGADNIENIA

więcej podobnych podstron