ZABAWY I GRY RUCHOWE

Mgr Elżbieta Szymańska

Mgr Konrad Tulej

Zabawa - uniwersalna forma aktywności ruchowej niezależnie od wieku.

Zabawa - „Jedna z form aktywności człowieka, dobrowolnie podejmowana przez jednostkę lub zespół, w której względy praktyczne, gromadzenie i wytwarzanie dóbr nie grają żadnej roli, natomiast dodatni tok emocjonalnych przeżyć, poczucie swobody, działanie i gra wyobraźni stanowią nieodzowny warunek odróżnienia jej od pracy.”

wg Zygmunta Gilewicza

Zabawa - „Jest działaniem wykonywanym dla własnej przyjemności, a opartym na udziale wyobraźni, tworzącej nową rzeczywistość. Choć działaniem tym rządzą reguły, których treść pochodzi głównie z życia społecznego, ma ono charakter twórczy i prowadzi do samodzielnego poznawania i przekształcania rzeczywistości.”

wg Wincentego Okonia

Gra ruchowa - „Jest wyższą formą zabawy ruchowej, w której obowiązują ostrzejsze przepisy, występują bardziej skomplikowane formy ruchu, a przede wszystkim pojawia się rywalizacja i współdziałanie między drużynami.”

wg Mariana Bondarowicza i

Tadeusza Staniszewskiego

Gra - ściśle określone przepisy i rywalizacja zespołowa -> zespołowe gry sportowe

- przepisy umowne i rywalizacja zespołowa -> gry proste, złożone, drużynowe, przejściowe

- przepisy sportowe, ale rywalizacja indywidualna -> tenis ziemny, stołowy, badminton

Funkcje zabaw i gier ruchowych

1. Wpływ na rozwój:

- fizyczny (ciało, sprawność ciała)

- ruchowy (umiejętności ruchowe)

- motoryczny (siła, szybkość, zwinność, gibkość, wytrzymałość, koordynacja ruchu)

- psychiczny (emocje)

- intelektualny (wzbudzanie wyobraźni, zdolność kreatywnego myślenia, zapamiętywania)

- społeczny (oddziaływanie wychowawcze, zabawa jako przygotowanie pełnienia ról społecznych - zabawy tematyczne)

2. Wpływ na zdrowie:

- funkcja profilaktyczna (zdrowie to nie tylko brak choroby, ale dobrostan w sferze psychicznej, fizycznej i społecznej)

- funkcja terapeutyczna

- funkcja diagnostyczna

3. Funkcja dydaktyczna

4. Funkcja rekreacyjna

- relaks

- katharsis

- kompensacja - wyrównanie zmęczenia

5. Zabawa jako nośnik kultury

Podział zabaw ruchowych

1. Integracyjne (f. integrująca)

2. Ożywiające (przygotowanie układ krążeniowego do pracy na wyższym poziomie)

3. Orientacyjno-porządkowe (podporządkowanie grupy prowadzącemu, zorientowanie grupy w przestrzeni)

4. Na czworakach (pozycja czworakowania angażuje całe ciało, kształtuje krzywizny kręgosłupa)

5. Bieżne

6. Rzutne

7. Koordynacyjne

8. Kopne

9. Z mocowaniem i dźwiganiem (od klasy 2 - dźwiganie, od kl. 5 mocowanie)

10. Skoczne

11. Kompensacyjno-korektywne (obowiązkowe na każdej lekcji)

12. Uspokajające

13. Przy muzyce i ze śpiewem

Rodzaje gier

1. Proste - naturalny ruch, proste reguły, proste do sędziowania, można zastosować przybory, wyścigi rzędów, szeregów

2. Złożone - mini tory przeszkód, wyrozumowane czynności ruchowe

3. Przejściowe - dwie drużyny, różne zadania ruchowe

4. Specjalistyczne - przygotowują pod względem techniczno-taktycznym do zespołowych gier sportowych

5. Drużynowe - oparte na czynnościach naturalnych, określone przepisy, ale mogą być zmienione

Toki lekcji typu zabawy i gry ruchowe

1. Klasyczny - tok wyłącznie zabaw i gier ruchowych, stosuje się najczęściej na lekcjach z małymi dziećmi

2. Mieszany - oprócz ZiGR zawiera ćwiczenia kształtujące, które pełnią funkcje rozgrzewki, mogą też występować jako ćwiczenia kompensacyjno-korektywne w III części lekcji

3. Z grą drużynową - ćw. kształtujące, ZiGR, zawiera ćw. techniki danej gry drużynowej

1.03.2010

1. NAPRZÓD-STOP

2. ZNAKI ZODIAKU

3. MOJE PRAWE MIEJSCE JEST WOLNE, ZAPRASZAM…

4. WITAM OSOBY, KTÓRE…

5. POCIĄG IMION

6. DOSTAŁAM PIŁKĘ OD…

7. SAŁATKA OWOCOWA

8. LUDZIE DO LUDZI

9. GŁUCHA GRAŻYNA

10. WITANIE SIĘ

11. SUPEŁ

12. RZUCANIE PIŁKI Z IMIENIEM

13. ZMIANA MIEJSCA ZE WSKAZANIEM IMION

Naprzód-stop

Wszystkie osoby ustawiają się na jednym końcu Sali, a jedna stoi przed nimi i pokazuje jakiś sposób poruszania się, cała grupa naśladuje ją dopóki ktoś nie powie „STOP”, a następnie „NAPRZÓD” prezentując inny sposób przemieszczania się. Dobrze wykorzystać muzykę do tej zabawy.

Znaki zodiaku

Grupa osób stoi w rozsypce i na sygnał prowadzącego każdy przemieszcza się po Sali prezentując w jakiś sposób swój znak zodiaku. Każdy uczestnik zabawy obserwuje innych i szuka osób mających taki sam znak, po czym łączą się w grupy.

Supeł

Stojąc na okręgu (jak największym) wszyscy zamykają oczy, wyciągają proste ręce do przodu i powoli idąc w kierunku środka okręgu szukają wolnych dłoni innych osób, po czym łapią je i trzymają. Nie można złapać dwóch rąk do jednej swojej. Kiedy wszyscy będą mieli już zajęte obie ręce, otwierają oczy i widzą jacy są poplątani. Potem muszą się rozplątać bez puszczania rąk.

Pociąg imion

Stojąc na okręgu wybieramy jedną osobę, która będzie lokomotywą. Osoba chodzi dookoła, a reszta woła jej imię (np. to Ola, to Ola, to Ola Ola Ola) tam gdzie kończy się wierszyk przyczepia się następna osoba, a reszta grupy woła imię nowego „wagonika”.

Witam osoby, które…

Stojąc na okręgu, jedna osoba mówi np. „witam osoby, które zjadły płatki na śniadanie”, a osoby które pasują do zdania wychodzą krok do przodu witając się.

08.03.2010

1. WYŚCIG PIESKÓW (SLALOM)

2. RYBY I RAKI

3. KOŁA, RZĘDY, SZEREGI

4. ZABAWY W PARACH 2+3

5. BEREK PO LINIACH

6. BEREK TOALETOWY

7. BEREK W PARZE

8. BEREK PARAMI (ZŁAPANI ZADANIE)

9. BEREK W LEŻENIU

10. BRZEG-RZEKA

11. LABIRYNT

12. USIĄDŹ PARTNEROWI NA KOLANACH

Berek po liniach

Zarówno goniący jak i uciekający mogą poruszać się po namalowanych liniach na boisku.

Berek toaletowy

Osoba złapana klęka na kolano i unosi rękę, można ją wybawić siadając na kolano i „spuszczając wodę” opuszczając uniesioną rękę złapanego.

Berek w parze

Berkiem są dwie osoby trzymające się za ręce.

Berek parami

Zarówno goniący jak i uciekający trzymają się za ręce w parach, złapana para może wybawić się przez wykonanie ćwiczenia na daną partię mięśniową (podane przed rozpoczęciem zabawy).

Labirynt

Ustawienie w rzędach na wyciągnięcie ramion tak, żeby utworzył się prostokąt, trzymanie się za dłonie, berek goni uciekającego pomiędzy rzędami, na sygnał „labirynt” odwraca się w ustaloną stronę o 90 stopni i łapie ponownie za ręce.

15.03.2010

Zabawy z ławeczkami

1.Ławeczki ułożone w kwadrat - bieg wokół ławeczek, na gwizdek podbiegamy do ławeczek i wykonujemy:

1. Ćwiczenia obręczy barkowej, ponowny bieg na gwizdek

2. Ćwiczenia tułowia w płaszczyźnie strzałkowej w przód, bieg na gwizdek

3. Ćw. mięśni nóg, bieg na gwizdek

4. Ćw. tułowia w pł. czołowej, bieg na gwizdek

5. Ćw. równoważne, bieg na gwizdek

6. Ćw. mm. grzbietu, bieg na gwizdek

7. Ćw. mm. brzucha, bieg na gwizdek

8. Ćw. tułowia w pł. poprzecznej lub złożonej, bieg na gwizdek

9. Ćw. w podporach

2. Bieg wokół ławeczek w prawą stronę + przeskoki przez ławeczki, na gwizdek zmiana kierunku.

ZAWODY!

Łączymy się w grupy, dopasowując się wzrostem (wysokie, średnie, niskie)

3. Cała grupa siad okroczny na ławeczce, na GOTÓW wstajemy i podnosimy ławeczkę, na 1 gwizdek ruszamy w przód, na 2 gwizdki w tył, za każdą pomyłkę odejmujemy punkt.

4. Stajemy bokiem do linii startu przed ławeczkami, pochylamy się do przodu tworząc mostek, na gwizdek osoba ostatnia biegnie pod mostkiem, dobiega do ławeczki, przebiega okrakiem ławeczkę i wraca na początek mostka. Gdy wróci, rusza następna osoba, wygrywa najszybsza drużyna.

5. Stajemy przodem na linii przed ławeczkami, na gwizdek rusza pierwsza osoba i przebiega po ławeczce, po przebiegnięciu szybko obraca się, żeby zobaczyć resztę drużyny, wtedy następna osoba może ruszać, a ta pierwsza biegnie obok na koniec rzędu. Zakończenie - stoimy w rzędzie trzymając swoje prawe nogi.

6. Wyścigi rzędów z podporem na ławeczce (nogami), po powrocie jednej rusza kolejna, zakończenie - trzymamy się za ręce w kole, a stopy opierają się o siebie w środku jedna o drugą.

7. Stoimy w rzędzie przed linią, wszystkie osoby dobiegają do ławeczki, przebiegają okrakiem, gdy pierwsza osoba dobiegnie do końca ławeczki krzyczy JUŻ, wszystkie osoby siadają, wstają, obrót, siadają, wstają i biegną do mety. Zakończenie - siad skrzyżny w rzędzie.

8. To samo co w zabawie nr 7 + podnosimy ławeczkę i biegniemy z nią do mety, zakończenie - siad na ławeczce

9. Siad na ławeczce, na GOTÓW wstajemy okrakiem, na gwizdek ruszamy z ławeczką do linii, zostawiamy ławeczkę i wracamy. Zakończenie - w rzędzie.

10. Stajemy w rzędzie bokiem do ławeczki, na START podnosimy ławeczkę nad głowy i przekładamy na drugą stronę, przeskok przez ławeczkę i to samo do określonej linii. Zakończenie - wszyscy siedzą na ławeczce.

11. Ustawienie jak w zabawie nr 10, na START pierwsza osoba staje, reszta obiega ją 2x dookoła z ławeczką nad głowami. Zakończenie - siad na ławeczce.

12. Jak w zabawie nr 11 tylko stoi osoba środkowa, a reszta obiega. Zakończenie - siad na ławeczce.

13. Przenosimy każdą osobę po kolei z jednej linii do drugiej na ławeczce. Zakończenie - z ławeczką w rzędzie.

14. Układamy ławeczki w kwadrat, jedna grupa wchodzi do środka z piłkami, osoby w środku muszą wyrzucać piłki na zewnątrz tak szybko, żeby żadna nie została w środku (pojedynczo!). Osoby na zewnątrz muszą jak najszybciej wrzucać piłki do środka, gdy w środku nie ma piłek = 1pkt. Po około 1 min. zmiana.

22.03.2010

1. BEREK Z ROZDAWANIEM SZARF

2. OGONKI

3. DZIEŃ I NOC

4. WRONY I WRÓBLE

5. WYŚCIG TAM I Z POWROTEM

6. DWOJAK

7. WYŚCIG DOOKOŁA

8. WYŚCIG PO KOLE

9. SPRĘŻYNKA

10. WYŚCIG NUMERÓW

11. WYŚCIG ORTOGRAFICZNY

12. BEREK Z PIŁKĄ TOCZONĄ PO PODŁODZE

13. GAPA

14. ZBIJANY W KOLE

Ogonki

Zakładamy szarfy w spodenki, każda osoba musi zabrać szarfę innej osobie, przegrane 5 pompek.

Dzień i noc

Ustawienie w dwuszeregu (1-dzień, 2-noc), na hasło DZIEŃ - goni noc, od linii do linii, za każdą złapaną osobę 1 pkt. Różne pozycje startowe (siad skrzyżny, leżenie przodem itp.)

Dwojak

Ustawienie w kole, dwie osoby na zewnątrz, gdy osoba uciekająca stanie przed osobą w kole, ucieka osoba stojąca za nią.

Sprężynka

Trzy zastępy (rzędy), pierwsza osoba obiega swój rząd, następnie rzędy przeciwników (można się rozciągać i ścieśniać), po obiegnięciu przechodzimy pod nogami swojego rzędu i dotykamy jak najszybciej pachołka.

Gapa

Trzy grupy ustawiają się w kole, każda osoba ma numerek. Osoba mająca piłkę stoi w środku, podrzuca ją do góry i wymawia jakiś numer, ten numer musi złapać piłkę zanim spadnie. Reszta ucieka, w momencie złapania piłki wybrany mówi STOP, wszyscy się zatrzymują i wybrany zbija kogoś. Jeśli nie zbije lub nie złapie piłki otrzymuje kolejno literki G-A-P-A, pierwsza „gapa” przegrywa.

29.03.2010

1. MUROWANIE

2. BEREK SKOCZEK

3. BEREK Z ELEMENTAMI SKOCZNOŚCI

4. BEREK Z PIŁKĄ TOCZONĄ

5. TRANSPORT PIŁEK

6. WYŚCIG KOSIARZY

7. PIŁKA W TUNELU

8. LINA (OGONKI, SZNUR, SZCZUR)

9. PRZECIĄGANIE LINY

Murowanie

Cztery osoby z szarfą uciekają, by je złapać pozostałe osoby muszą je otoczyć, uniemożliwiając ucieczkę. Osoba „zamurowana” dostaję punkt, kto będzie miał najmniej punktów wygrywa.

Transport piłek

Trzy grupy rywalizują między sobą.

- dwie osoby trzymają jedną piłkę (jedna biegnie tyłem, druga przodem).

- tak jak wyżej tylko piłka między plecami

- w podporze (co najmniej 3 punkty podparcia) toczymy dwie piłki różnej wielkości naraz, powrót: bieg z piłkami w ręku

- tak jak wyżej, tylko trzy piłki

Wyścig kosiarzy

Trzy grupy rywalizują między sobą.

- dwie osoby trzymają laskę na jej końcach i toczą nią piłkę. Powrót: jedna osoba biegnie z piłką, druga z laską

- tak jak wyżej, tylko dwie piłki

- osoby w grupach stoją w rzędzie 2m od siebie. 1 osoba trzyma laskę nisko i biegnie po lewej stronie osób w swojej grupie tak by każdy mógł ją przeskoczyć. Powrót: bieg, przekazanie kolejnej osobie laski, powrót na koniec

- ustawienie jak wyżej tylko dwie osoby trzymają laskę. Powrót: jedna osoba bieg, druga zostaje na końcu

- jedna osoba biegnie z laską nisko, reszta skacze skokiem zajęczym. Powrót: przekaz laski i bieg na koniec

- leżenie na brzuchu w rzędzie 2m od siebie, osoba przeskakuje nad leżącymi, osoba przeskoczona kula się dwa razy, skacząca kładzie się na końcu

- klęk podparty, przeskoki, osoba przeskoczona przechodzi do leżenia i kula się dwa razy, skacząca klęk podparty na końcu

Piłka w tunelu

Dwie drużyny, w każdej jedna osoba z piłką, bieg, na sygnał osoba toczy piłkę, grupa musi szybko ustawić się tak, by piłka przetoczyła się między nogami.

Tak jak wyżej, tylko piłka toczy się pod nogami siedzących w siadzie równoważnym.

12.04.2010

1. NIE DAJ PIŁKI BERKOWI

2. BEREK - PIŁKA CHRONI PRZED ZŁAPANIEM

3. BEREK W PARACH Z PIŁKĄ

4. BEREK NOŻNY - PIŁKA CHRONI PRZED ZŁAPANIEM

5. DO PIĘCIU PODAŃ (PIŁKA SIATKOWA)

6. DO PIĘCIU PODAŃ (PIŁKA NOŻNA)

7. PACHOŁEK JEST BRAMKĄ (PIŁKA SIATKOWA)

8. PACHOŁEK JEST BRAMKĄ (PIŁKA NOŻNA)

9. PIŁKA RĘCZNA NA DUŻĄ BRAMKĘ

10. PIŁKA NOŻNA NA DUŻĄ BRAMKĘ

11. BRAMKA TO PACHOŁKI NA KOLE

Berek - piłka chroni przed złapaniem

Podawanie piłki między sobą, kiedy mamy piłkę, berek nie może nas złapać.

Do pięciu podań (piłka siatkowa)

Ustawienie w dwuszeregu, jeden szereg bierze szarfy i piłkę. Drużyna podaje piłkę między sobą, druga usiłuje jej przeszkodzić. Drużyna, która wykona pięć podań zdobywa punkt.

Pachołek jest bramką (piłka nożna)

Dwie drużyny, po trzy pachołki ustawione na każdym końcu Sali. Piłkę podajemy nogą. Punkt zdobywa się przez trafienie w pachołek, który można bronić.

Piłka ręczna na dużą bramkę

Cztery osoby z każdej drużyny stoją na bramce, szerokiej na całe boisko. Po zdobyciu bramki zamiana bramkarzy.

Bramka to pachołki na kole

Koło narysowane kredą, w środku cztery pachołki. Zawodnicy ataku rzucają w pachołki, zawodnicy obrony poruszają się po narysowanym kole (nie można wchodzić do środka). Po przejęciu piłki drużyna rozpoczyna atak zza linii końcowej.

---