11. Podział kręgowców Vertebrata na bezowodniowce Anamnia i owodniowce Amniota; podobieństwa i różnice w budowie stekowców Monotremata, torbaczy Marsupialia i łożyskowców Placentalia.
Podział kręgowców Vertebrata na bezowodniowce Anamnia i owodniowce Amniota;
Podtyp: Kręgowce (Czaszkowce) Vertebrata (Craniota)
Nadgromada: Bezżuchwowce Agnata
Gromada: Krągłouste Cyclostomata
Nadgromada: Żuchwowce Gnathostomata
Gromada: Ryby Pisces
Gromada: Płazy Amphibia
Gromada: Gady Reptilia
Gromada: Ptaki Aves
Gromada: Ssaki Mammalia
Do bezowodniowców Anamnia zaliczamy - ryby Pisces i płazy Amphibia
Do Owodniowców Amniota - gady Reptilia , ptaki Ares i ssaki Mammalia
Bezowodniowce związane są częściowo z wodą, są to zwierzęta pierwotnie wodne.
Owodniowce są właściwymi zwierzętami lądowymi, ich budowa przystosowuje jest do życia na lądzie.
Owodniowce, rozmnażają się składając jaja, w odróżnieniu od płazów - wychodzą na ląd, by tam złożyć jaja. Owodniowce to organizmy pierwotnie lądowe.
Jaja bezowodniowców pokryte są galaretowatą osłonką.
Jaja owodniowców pokryte skorupą chroniącą przed wysuszeniem.
U bezowodniowców, w późniejszym stadium rozwoju, zarodek rozrywa osłonki jajowe i rozwija się dalej w wodzie.
U owodniowców we wczesnym stadium rozwoju z powierzchni jaja powstaje wokół zarodka pierścieniowaty fałd. Fałd ten powiększa się, „obrasta” zarodek, jego brzegi stykają się i zrastają tak, ze listki (wewnętrzny- owodnia i zewnętrzny- błona surowicza) stają się ciągłe. Równocześnie z powstawaniem owodni, powstaje omocznia, do którego dostają się produkty przemiany materii i który umożliwia zarodkowi oddychanie.
U wyższych ssaków występuje również łożysko łączące zarodek z organizmem matki.
U bezowodniowców występuje stadium larwalne, u owodnioców brak go zupełnie.
Podobieństwa i różnice w budowie stekowców Monotremata, torbaczy Marsupialia i łożyskowców Placentalia:
Gromada ssaków dzieli się na trzy podgromady : stekowce (Monotremata), torbacze (Marsupiala) i łożyskowce (Placentalia).
Stekowce: w szkielecie stekowców występuje odrębna kość krucza, podobnie jak u gadów. W pasie miednicowym wyróżniają się kości torbowe. Kości czaszki zlewają się ze sobą, tak że u dorosłych stekowców szwy nie występują.
Stekowce mają podobnie jak gady i ptaki, stek (cloaca). Ujścia narządów moczowych i rozrodczych otwierają się do ostatniego odcinka jelita, tak że produkty ich wychodzą na zewnątrz przez wspólny otwór, będący jednocześnie otworem odbytowym. Temperatura ciała stekowców waha się od 26 do 34 o C . Są to najprymitywniejsze ssaki.
Przedstawicielami stekowców są: dziobak - prowadzący wodny tryb życia i kolczatka- lądowa i owadożerna.
Torbacze : to ssaki wyżej uorganizowane niż stekowce. Są one żyworodne, samice mają odrębny otwór płciowy (kloaki nie ma). Gruczoły mleczne są skupione ich ujścia znajdują się na sutkach. Szereg cech wyróżnia torbacze od ssaków wyższych. Większość torbaczy nie tworzy w rozwoju zarodkowym łożyska (bezłożyskowce). Rodzące się młode są bardzo małe i przez dłuższy czas przebywają w fałdzie skórnym na brzuchu samicy - torbie podtrzymywanej przez kości torbowe. Zęby torbaczy z wyjątkiem przedniego trzonowego nie wypadają. Przez całe życie funkcjonuje uzębienie mleczne. Temperatura ciała torbaczy ulega pewnym wahaniom i jest niższa niż u ssaków wyższych (łożyskowców).
Podobieństwo licznych przedstawicieli torbaczy do innych ssaków uważane jest za przykład konwergencji, powstało bowiem w związku z życiem w podobnych warunkach, a nie jest wyrazem pokrewieństwa, czyli związków filogenetycznych. Wobec braku konkurencji ze strony innych ssaków torbacze w toku przystosowania się do różnego trybu życia (nadrzewnego, podziemnego), upodobniły się do ssaków żyjących gdzie indziej w warunkach analogicznych Przykłady torbaczy : Borsuk workowaty, koala, wiewiórka workowata.
Łożyskowce : Wszystkie ssaki z wyjątkiem stekowców i torbaczy zaliczane są do wspólnej podgromady ssaków wyższych, czyli łożyskowców. Są one żyworodne. Zarodki ich znajdują się w jaju płodowym, związane są z ciałem matki za pomocą łożyska, które może być w różny sposób ukształtowane i rodzą się bardziej rozwinięte niż u torbaczy. Ssaki wyższe nie maja kości torbowych, ich zęby mleczne w pewnym okresie życia wypadają i zostają zastąpione przez uzębienie definitywne (zęby stałe).
Łożyskowce są głównie zwierzętami lądowymi, doskonale przystosowanymi do lądowego trybu życia. Są jednak wśród nich gatunki wtórnie przystosowane do życia w wodzie, jak też gatunki posiadające zdolność lotu.
Przykłady łożyskowców: ryjówka, kaguan (Mani), nietoperz, zając szarak, susły, pies domowy itd.