9. Charakterystyka i podział systematyczny strunowców

Chordata.

Uzasadnienie

podziału kręgowców

Vertebrata

na bezżuchwowce

Agnatha

i żuchwowce

Gnathostomata.

Charakterystyka i podział systematyczny strunowców

Chordata.

Charakterystyka Chordata (strunowce).
W obrębie królestwa zwierząt Animalia strunowce (Chordata) stanowią duży i
zróżnicowany typ obejmujący wysoko uorganizowane zwierzęta morskie, lądowe oraz
posiadające zdolność lotu, na ogół z dobrze rozwiniętym układnem nerwowym.
Strunowce tworzą bardzo różnorodną grupę zwierząt, wystarczy porównać minoga, ptaka i
ssaka. Pomimo tej różnorodności wszystkie te zwierzęta zbudowane są według jednego
planu i posiadają cechy wspólne pozwalające wyróżnić je spośród wszystkich zwierząt.
Strunowce to zwierzęta o:
- dwubocznej symetrii
- trójwarstwowe (ektoderma, endoderma i mezoderma)
- segmentacji budowy ciała
- bruzdkowaniu promienistym
- oraz posiadające wtórną jamę ciała celomę
Na specyfikę budowy strunowców składa się:
- wewnętrzny szkielet osiowy w postaci elastycznego pręta – struny grzbietowej (chorda
dorsalis), u pewnych grup strunowców pozostaje ona przez całe życie, u innych ulega
uwstecznieniu, a jeszcze u innych zostaje zastąpiona przez szkielet osiowy ciała.
- układ narządów osiowych: leżąca nad struną grzbietową centralna częśc systemu
nerwowego, położony pod struną grzbietową przewód pokarmowy oraz położone niżej
przewodu pokarmowego po stronie brzusznej centralne części układu krążenia wraz z
kurczliwymi odcinkami,
- utworzenia narządu oddechowego z przedniej części przewodu pokarmowego –
gardzieli, poprzez wykształcenie w jego ścianach przynajmniej jednej pary szczelin,
- powstanie otworu odbytowego w miejscu pragęby, przy wtórnym utworzenie otworu
gębowego blisko przodu ciała (zwierzęta wtóroustne).

Podział systematyczny
Królestwo – zwierzęta (Animalia)
Typ – strunowce (Chordata)

Podtyp – Osłonice (Tunicata)

Gromada: Ogonice (Appendiculariae)
Gromada: Żachwy (Ascidiacea)
Gromada: Sprzągle (Thaliacea)

Podtyp – Bezczaszkowce (Acrania)

Gromada: Bezczaszkowce (Acrania)

Podtyp – Kręgowce (Verbata)

Nadgromada: Bezżuchowce (Agnata)

Gromada: Krągłouste (Cyclostomata)

Nadgromada: Żuchwowce (Gnathostomata)

Gromada: Ryby (Pisces)
Gromada: Płazy (Amphibia)
Gromada: Gady (Reptilia)
Gromada: Ptaki (Aves)
Gromada: Ssaki (Mammalia)

Uzasadnienie podziału kręgowców

Vertebrata

na bezżuchwowce

Agnatha

i żuchwowce

Gnathostomata.

Kręgowce , oprócz cech charakterystycznych dla strunowców (obecność struny
grzbietowej, metameryczny układ miomerów oraz szpar skrzelowych w gardzieli) maja
wiele cech własnych (synapomorfii), do których należą między innymi: obecność tk.
kostnej a szczególnie dentyny, wykształcenie czaszki, wielokomórkowe narządy zmysłów
itd. Kręgowce dzieli się na dwie grupy: bezżuchwowce (Agnatha) i żuchwowce
(Gnathostomata). Przedstawicielami

żuchwowców

czyli zwierząt posiadających szczęki

są: ryby (Pisces) i czworonogi (Tetrapoda) do których zaliczamy płazy (Amphibia), gady
(Reptilia), ptaki (Aves), ssaki (Mammalia). Do bezżuchwowców czyli pozbawionych szczęk
kręgowców wodnych, należą: kostnopancerne + (Osteostraci) , anaspidy + (Anaspida) ,
heterostraki + (Heterostraci), śluzice (Myxini) , minogi (Cephalaspidomorphi).

Żuchwowce (Gnathostomata) czyli grupa zwierząt, których otwór gębowy zaopatrzony jest
w szczęki pochodzące z pierwotnych chrzęstnych elementów czaszki i mających parzyste
kończyny, a także trzustkę i jajowody; należy do nich większość kręgowców

Bezżuchwowce (Agnatha)obejmująca współcz. krągłouste i kopalne ostrakodermy; szczęki
nieukształtowane, struna grzbietowa zachowuje się przez całe życie, brak płetw
parzystych, brak szkieletu obręczy przednich i tylnych. Należy do nich gromada
kręgoustych, których przedstawicielem jest minóg rzeczny (Lampetra fluviatilis).

Opracowana na podstawie:
- Wykłady Zoologia kręgowców, prof. Z. Jakubiec
- Słownik terminów biologicznych PWN

http://www.pwn.pl/

–

Zoologia, K.A. Dobrowolski

–

http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBuchwowce