Harmonizacja podatkowa a konkurencja podatkowa w Unii Europejskiej

Paulina Motak

Beata Mazela

Wojciech Skóra

1. Idea harmonizacji podatkowej w Unii Europejskiej

Betsy Jednolity obszar walutowy i gospodarczy swe fundamenty znajduje w swobodnym przepływie towarów, kapitałów i ludzi. Umożliwia to stworzenie jednolitego rynku wewnętrznego, który w dużej mierze eliminuje problemy związane z ryzykiem walutowym, barierami celnymi, dostępem do rynku pracy poszczególnych krajów oraz możliwością inwestycji w poszczególnych państwach Unii Europejskiej, które tworzą jednolity obszar gospodarczy i gospodarczo-walutowy. Jednakże są to warunki, które nie wystarczają do stworzenia pełnej integracji gospodarczej na obszarze UE, jako że obszar gospodarczy, który tworzy wiele odrębnych krajów wymaga jeszcze uwzględnienia kwestii podatków, która jest bardzo istotnym elementem działalności wszelakich podmiotów. Konieczność procesów harmonizujących kwestie opodatkowania pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi wyrasta na gruncie dwóch powodów:

1. Współczesne państwo jest państwem podatkowym, co oznacza, że wyłączając ewentualne pożyczki, podatki są najważniejszym czynnikiem kształtującym dochody budżetu państwa

2. Różnice na gruncie historycznym, kulturowym, systemu wartości, programów społecznych, prowadzonej polityki, sprawiają, że systemy podatkowe poszczególnych krajów należących do Unii Europejskiej są bardzo zróżnicowane.

Podatki nie pozostają w neutralnym stosunku do procesów gospodarczych, co więcej, są istotnym elementem na te procesy wpływającym, zatem celem harmonizacji w tej dziedzinie nie jest wyeliminowanie wpływu obciążeń podatkowych na procesy integracyjne, lecz ograniczenie negatywnego wpływu zróżnicowanych systemów podatkowych.

Kraje, które należą do Wspólnoty Europejskiej w zakresie polityki podatkowej podejmują suwerenne decyzje. Unia Europejska dokonała jedynie częściowej harmonizacji systemów podatkowych, przede wszystkim w obszarze podatków pośrednich, celem czego jest chęć stworzenia warunków, które sprzyjają wolnej konkurencji.

Powodem, dla którego chęć harmonizacji systemów podatkowych w zakresie podatków pośrednich przyjęła większy wymiar aniżeli w przypadku podatków bezpośrednich (przede wszystkim podatek dochodowy od osób fizycznych i podatek dochodowy od osób prawnych) jest ograniczanie negatywnego wpływu różnic pomiędzy poszczególnymi systemami podatkowymi na procesy integracyjne, a powszechnie uważa się, że zróżnicowanie w zakresie podatków dochodowych ma znacznie mniej destrukcyjny wpływ na funkcjonowanie wolnego rynku, niż różnice w zakresie VAT-u i akcyzy. Tym niemniej należy zauważyć, że wraz z postępem procesów integracyjnych, rozrostu samej Unii Europejskiej oraz rozwoju dużych międzynarodowych przedsiębiorstw problem podatków bezpośrednich zaczął wstępować w bardziej istotną rolę, aniżeli miało to miejsce u początków idei harmonizacji systemów podatkowych.

2. Podatki pośrednie

W kwestii stawek podatków pośrednich Unia Europejska zaleciła swoim krajom członkowskim, aby stosowana podstawowa stawka VAT nie była niższa niż 15 %, a także stosowanie jednej bądź dwóch stawek obniżonych, które według jej zaleceń nie powinny przyjmować poziomu niższego niż 5 %. Oczywiście dalej daje to szerokie pole do popisu państwom tworzącym wspólnotę gospodarczą, co znajduje swoje odzwierciedlenie w sporym zróżnicowaniu stawek stosowanych w poszczególnych krajach. W chwili obecnej stawki podatkowe przyjmują najniższy wymiar w Luksemburgu i Cyprze i kształtują się na najniższym z zalecanych poziomów - 15 %. Charakterystycznym jest fakt, że najwyższe stawki obowiązują w krajach skandynawskich. Pierwsze trzy miejsca należą w tym zakresie do Szwecji, Danii i Finlandii, które stosują odpowiednio stawki 25 %, 25 % i 23 % (w Finlandii w ostatnim roku dokonano podobnej zmiany, jak wchodząca w życie z początkiem 2011 r. korekta Stawki VAT w Polsce - podniesiono ją z 22% do 23%). Stawki preferencyjnego VAT-u najwyższy wymiar przyjmują natomiast w Irlandii, gdzie kształtują się na poziomie 13,5 %, najniższa zaś, na poziomie 3 % stosowana jest w Polsce. Ponadto również stosunkowo niskie stawki preferencyjnego VAT na poziomie 5% obowiązują w grupie krajów składających się z Czech, Estonii, Łotwy, Węgier, Malt i Wielkiej Brytanii. [Author ID1: at Mon Nov 23 18:55:00 2009 ]

Zgodnie z zasadami, które obecnie obowiązują, stawka zerowa zarezerwowana jest dla usług i towarów eksportowych. Pomimo tego, w szeregu państw członkowskich istnieje system podatkowy z wbudowaną stawką zerową dotyczącą również obrotu krajowego. Państwa, o których mowa to Belgia, Dania, Finlandia, Irlandia, Szwecja, Wielka Brytania i Włochy, gdzie stawka zerowa była stosowana zanim została zakończona budowa jednolitego rynku wewnętrznego (1992 r.). [Author ID1: at Mon Nov 23 18:56:00 2009 ]

Prawo akcyzowe w Unii Europejskiej jest regulowane przez szereg dyrektyw, rozporządzeń, decyzji i propozycji. Dwa z aktów mają charakter ogólny, a zatem odnoszą się do wszystkich rodzajów akcyz i należy w tym miejscu przytoczyć:

• Dyrektywa Rady 69/169/EWG z dnia 28 maja 1969 r. w sprawie harmonizacji przepisów prawa, rozporządzeń lub procedur administracyjnych dotyczących zwolnienia od podatku obrotowego lub akcyzy towarów importowanych w ramach podróży międzynarodowych. [Author ID1: at Mon Nov 23 18:56:00 2009 ]

• Dyrektywa Rady 92/12/EWG z dnia 25 lutego 1992 r. w sprawie ustaleń ogólnych dotyczących produktów podlegających opodatkowaniu akcyzowemu i kontroli obrotu tymi produktami

Pierwsza z wymienionych dyrektyw miała niebagatelne znaczenie w zakresie harmonizacji unijnych przepisów dotyczących prawa akcyzowego. Jej przyjęcie doprowadziło do zwolnienia od obciążenia akcyzą importu towarów z krajów trzecich, mieszczących się w bagażu podróżnych - rzeczy osobiste, prezenty, przewożone okazjonalnie artykuły, jeśli tylko były przeznaczone nie na sprzedaż, a na użytek własny. Ich wartość nie mogła przekraczać 390 ECU (z ang. European Currency Unit ) Na chwilę obecną, obywatele państw członkowskich mają w zasadzie zagwarantowaną swobodę przepływu towarów na obszarze Unii Europejskiej.

Druga z wymienionych dyrektyw jest zbiorem zasad dla wszystkich danin, które obciążają konsumpcję na obszarze Unii. Według zapisów tej dyrektywy akcyzę nakłada się na oleje mineralne, alkohol i napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe. Ważnym jest, że dyrektywa dopuszcza możliwość opodatkowania wyżej wymienionych produktów z tytułu innych podatków pośrednich do celów szczególnych stawiając jednak warunek, zgodnie z którym podatki te muszą być zgodne z przepisami podatkowymi stosowanymi odnośnie do podatku akcyzowego oraz VAT w zakresie określenia podstawy opodatkowania, obliczenia wysokości zobowiązania, ściągalności i kontroli podatku. Na mocy dyrektywy, państwa członkowskie zachowały jednak prawo do wprowadzania bądź utrzymania podatków obciążających produkty inne niż wcześniej wymienione, z zastrzeżeniem warunku, że obciążenia te nie będą skutkować zwiększeniem formalności związanych z przekraczaniem granicy w handlu pomiędzy poszczególnymi Państwami Członkowskimi.

Wyraźnie jednak należy podkreślić, że harmonizacja podatkowa Unii Europejskiej na gruncie akcyzy, sprowadza się do określenia minimalnej wysokości podatku akcyzowego na alkohol, paliwa i tytoń, a wymogiem prawa wspólnotowego jest niedyskryminacyjny charakter podatku akcyzowego zarówno wobec towarów, które zostały wytworzone w kraju, jak i tych, które swe źródło pochodzenia znajdują w imporcie. Betsy

3. Podatki bezpośrednie

Paula Konstrukcja podatków pośrednich we wszystkich krajach Unii Europejskiej jest podobna, dlatego też próby ich harmonizacji nie są tak wielkim wyzwaniem, jak próby harmonizacji systemów podatkowych w zakresie podatków bezpośrednich. Automatycznie, przyjęcie nowych państw członkowskich nie przyczyniło się / nie przyczynia się do zwiększenia zróżnicowania systemów podatkowych wewnątrz UE w zakresie podatków pośrednich w tak dużym stopniu, jak miało i ma to miejsce w aspekcie podatków bezpośrednich. W „starej” Unii (15), zróżnicowanie na tym tle objawiało się generalnie sporymi rozbieżnościami, jeśli chodzi o stawki podatków oraz liczbę progów podatkowych, jako że wszystkie państwa stosowały wyłącznie systemy progresywne. Podobnie sytuacja miała się z krajami Europy Środkowo-Wschodniej, które konstrukcje swoich systemów tworzyły na bazie rozwiązań stosowanych przez kraje wspólnoty. Różnice na tle fundamentalnym pojawiły się wraz z dołączeniem do Unii Europejskiej państw nadbałtyckich, które odrzuciły system stawek progresywnych opierając swój własny na podatku liniowym. Poniższa tabela przedstawia, jak w chwili obecnej kształtują się stawki podatku dochodowego od osób fizycznych krajach członkowskich wspólnoty.

Tabela 10[Author ID1: at Tue Nov 17 09:28:00 2009 ] Stawki podatku dochodowego od osób fizycznych w krajach Unii Europejskiej.

Kraj	Stawka początkowa %	Stawka Najwyższa %
Austria	21	50
Belgia	25	50
Bułgaria	10	10
Cypr	20	30
Czechy	15	15
Dania	38	59
Estonia	20	20
Finlandia	6,5	30
Francja	5,5	40
Grecja	0	40
Hiszpania	24	43
Holandia	0	52
Irlandia	20	41
Litwa	15	20
Luksemburg	0	38
Łotwa	23	23
Malta	15	35
Niemcy	14	45
Polska	18	32
Portugalia	0	42
Rumunia	16	16
Słowacja	19	19
Słowenia	16	41
Szwecja	0	57
Węgry	17	32
Włochy	23	43
Wielka Brytania	0	40

Źródło: www.worldwide-tax.com (dane z 1[Author ID1: at Tue Nov 17 09:49:00 2009 ]1/12/2010).[Author ID1: at Tue Nov 17 09:50:00 2009 ]

Analizując powyższą tabelę łatwo jest zauważyć, że stawki podatku dochodowego od osób fizycznych w krajach UE nie są w ogóle zharmonizowane, a interwał stawek tego podatku jest bardzo szeroki. Należy jednak dodać, że kwestia braku harmonizacji systemów podatkowych w aspekcie podatków dochodowych nie zawiera się tylko w aspekcie zróżnicowania stawek podatku, ale także w aspekcie ustalania podstawy opodatkowania. W przypadku ustalania podstawy opodatkowania istotne są różnice w kwestii traktowania źródeł dochodów, liczbie progów podatkowych oraz ulg i zwolnień od obciążeń z tytułu podatku dochodowego. W przypadku ulg i zwolnień istotnym czynnikiem wpływającym na zróżnicowanie jest ich stosunkowo częsta fluktuacja, co jest rezultatem zmian w sytuacji społecznej, gospodarczej kraju, czy również preferencji partii politycznych sprawujących władzę. Kolejnym istotnym wnioskiem jest fakt, że rynek pracy UE jest w chwili obecnej bardzo mobilny, co niewątpliwie jest jednym ze skutków sporych różnic w kwestiach opodatkowania. Oczywiście na mobilność rynku pracy oraz emigrację zarobkową wpływ ma również szereg innych czynników niekoniecznie bezpośrednio związanych z różnicami w kwestiach opodatkowania podmiotów, ale nie da się ukryć faktu, że system podatkowy istotnie oddziałuje na sytuację dochodową obywateli, a co za tym idzie, przyczynia się do określonych decyzji, które podejmują. Emigracja zarobkowa rodzi dwojakie skutki, jako że z jednej strony uzupełnia ona podaż na rynku pracy jednego państwa, a z drugiej, może prowadzić do napięć na tymże rynku w kraju, w którym podaż ta jest uszczuplana. Przykładem takiej sytuacji jest niedawna masowa emigracja obywateli Polski na Wyspy Brytyjskie, co nie tylko przyczyniło się do napięć na krajowym rynku pracy, ale co ciekawe, doprowadziło do sporych zawirowań także na ziemi brytyjskiej.

Podstawy harmonizacji podatku dochodowego od przedsiębiorstw leżą w powszechnym przekonaniu o istnieniu potrzeby stworzenia przedsiębiorstwom, pod względem podatkowym, jednakowych warunków funkcjonowania w poszczególnych państwach Unii Europejskiej. Naturalnie ma to przede wszystkim związek z przedsiębiorstwami, które jednocześnie działają w kilku krajach wspólnoty. Można rozgraniczać działanie tych podmiotów na bezpośrednie, czyli tworzenie poza granicami zakładów, i pośrednie, które polega na lokowaniu kapitału w spółkach zagranicznych, ale nie ma to większego znaczenia dla podstawowych przesłanek harmonizacji systemów podatkowych w tym zakresie.

Decyzje w kwestii ustalania wysokości stawek podatku CIT leżą w gestii państwa członkowskich, tym niemniej UE stale dąży do wprowadzenia koncepcji widełek. O problemie dyskutowano już wielokrotnie, a dyskusje te uległy szczególnemu nasileniu po rozszerzeniu Unii o nowe kraje członkowskie, których rozwiązania w aspekcie opodatkowania przedsiębiorstw są bardziej przyjazne dla inwestorów. W „starej” Unii zdecydowanie najbardziej przychylny inwestorom system podatkowy miała Irlandia (12,5 %), jednak powszechnie uznawano, że odmienność systemu ledwie jednego państwa nie powinna mieć wielkiego znaczenia. Rozszerzenie wspólnoty o dodatkowe państwa, z których znakomita większość legitymowała się stawką CIT-u na poziomie niższym niż 20 % sprawiło, że zdanie niektórych państw członkowskich uległo zmianie. Należy tutaj wymienić przede wszystkim Niemcy i Francję, których głos sprzeciwu wobec sporo niższych stawek podatku dochodowego od przedsiębiorstw w nowych państwach członkowskich wydaje się być najsilniejszy. Nie trudno zauważyć tendencję do dbałości przede wszystkim o narodowe interesy względem wspólnotowych, jako że Francja i Niemcy są krajami, w których stawka CIT-u należy do największych w UE. [Author ID1: at Mon Nov 23 19:00:00 2009 ] Naturalnym wydaje się być fakt, że sprawa harmonizacji w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych jest mocno drażliwa ze względu na fakt, że podatek ten ma niebagatelne znaczenia w zakresie napływu zagranicznych inwestycji, a co za tym idzie wzmocnienia gospodarczej pozycji krajów, które stosując bardziej preferencyjne warunki w tym zakresie są bardzo atrakcyjne z punktu widzenia zagranicznego inwestora. Nie może dziwić fakt, że kraje czerpiące z tego tytułu korzyści są zdecydowanie niechętne harmonizacji systemów podatkowych w tym zakresie, jako że wiązałoby się to ze zwiększeniem stawek podatku, czyli również z równoczesnym ograniczeniem tempa napływu kapitału zagranicznego. Fakt ten ma najbardziej istotne znaczenie w przypadku państw postkomunistycznych, którym funkcjonowanie w takich warunkach daje możliwość redukcji przepaści gospodarczej dzielącej ich od najbogatszych państw Unii.

Poniższa tabela ilustruje różnice na tle wysokości stawek podatku dochodowego od przedsiębiorstw w poszczególnych państwach tworzących Unię Europejską.

Tabela 2 Stawki podatku dochodowego od przedsiębiorstw w państwach Unii Europejskiej

Kraj	Stawka podstawowa %	Stawka dodatkowa %
Austria	21,00
Belgia	33,99
Bułgaria	10,00
Cypr	10,00
Czechy	19,00
Dania	25,00
Estonia	21,00
Finlandia	26,00
Francja	33,33
Grecja	25,00
Hiszpania	30,00
Holandia	20,00	25,50
Irlandia	12,50
Litwa	15,00
Luksemburg	21,00
Łotwa	15,00
Malta	35,00
Niemcy	30,00	33,00
Polska	19,00
Portugalia	12,50	25,00
Rumunia	16,00
Słowacja	19,00
Słowenia	20,00
Szwecja	26,30
Węgry	10,00	19,00
Włochy	31,40
Wielka Brytania	28,00

źródło: www.worldwide-tax.com (dana z 11/12/2010)

Bezpośrednia korelacja wysokości podatku CIT z napływem inwestycji zagranicznych sprawia, że śmiało można mówić o konkurencji podatkowej na tym tle. Na przestrzeni ostatnich 15 lat większość państw Unii systematycznie obniżała jego stawki, co miało przysłużyć się napływowi kapitału zagranicznego. W debacie pojawił się termin dumpingu podatkowego, o który posądzane są przede wszystkim państwa, które dołączyły do Unii Europejskiej w 2004 r. Tutaj ma swoje źródło krytyka tego typu - negatywnych ich zdaniem - działań ze strony Niemiec i Francji. Jednakże, konkurencji na jakimkolwiek polu, w tym także podatkowym, nie można przypisać cech negatywnych, jako że jest ona motorem efektywności jakiejkolwiek działalności. Tym niemniej, nie można zaprzeczyć, że harmonizacja opodatkowania dochodów osób prawnych sprzyja podejmowaniu decyzji gospodarczych bez potrzeby uwzględnienia aspektów podatkowych, co jest pożądane ze względu na większą efektywność alokacji zasobów, a w konsekwencji - na wzrost zamożności i poziomu życia obywateli. [Author ID1: at Mon Nov 23 19:01:00 2009 ] Paula

Wojtek Oprócz wspomnianych już podatków PIT i CIT warto również nadmienić o harmonizacji podatkowej w kwestii podatku od zysków kapitałowych oraz opodatkowania dochodów z oszczędności. W pierwszym przypadku za przedmiot opodatkowania uznaje się zysk, który udziałowcom wypłaca się w formie dywidend. W kontekście przedsiębiorstw krajowych zasady ich opodatkowania kodyfikuje rodzime prawo. Komplikacji dostarczają jednak sytuacje, gdy przedsiębiorstwa mają charakter międzynarodowy, a akcjonariuszami są obywatele (podmioty) innych krajów. Niezharmonizowane w tej kwestii przepisy podatkowe mogą być w tej sytuacji podstawową przeszkodą swobodnego przepływu kapitału pomiędzy państwami należącymi do Unii Europejskiej, co może bezpośrednio skutkować wielokrotnym opodatkowaniem. Dyrektywy UE określają ramy prawne ogólnych zasad opodatkowania dywidend oraz zysków z udziałów w przedsiębiorstwach wielonarodowych. Tym niemniej przewidziano pewną swobodę w tym zakresie dla państw członkowskich, która m.in. polega na wyborze metody poboru zobowiązań podatkowych. Stosuje się dwie opcje, a ich wybór leży w gestii poszczególnych krajów. Pierwsze rozwiązanie polega na tym, że opodatkowuje się zysk spółki rezygnując jednocześnie z opodatkowania akcjonariuszy i udziałowców. Drugie rozwiązanie zdejmuje ze spółki obowiązek zapłaty podatku od wypłacanego zysku i przenosi go na akcjonariuszy i udziałowców.

Harmonizacja zasad opodatkowania oszczędności pieniężnych lokowanych na rachunkach bankowych sprowadzała się przede wszystkim do wyeliminowania negatywnego wpływu krajowych przepisów na zasadę swobodnego przepływu kapitału pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi. W związku z powyższym, idea harmonizacji opodatkowania w tym zakresie nie ma na celu wymuszania na członkach UE stosowania określonej, z góry narzuconej stawki - każdy kraj ma pełną swobodę w zakresie jej wyboru oraz zróżnicowania w tym zakresie. Ideą harmonizacji opodatkowania dochodów pochodzących z oszczędności jest umożliwienie swobodnego lokowania tychże oszczędności w określonych kraju należącym do wspólnoty przez nierezydentów w zależności od warunków oferowanego oprocentowania. Dochody w ten sposób uzyskane są transferowane do kraju rezydenta i tym samym podlegają jednokrotnemu opodatkowaniu na mocy przepisów krajowych.

Podsumowując temat harmonizacji prawa podatkowego wewnątrz Unii Europejskiej należy stwierdzić, że jest to proces bardzo trudny i wymagający kompromisu pomiędzy państwami członkowskimi, co nie jest łatwe do osiągnięcia mając na uwadze istnienie sporych różnic gospodarczych pomiędzy poszczególnymi państwami, a także innej polityki w zakresie realizacji celów wspólnoty. Wspomniano[Author ID1: at Mon Nov 23 19:01:00 2009 ]łem[Author ID1: at Mon Nov 23 19:01:00 2009 ] wcześniej o dbałości przede wszystkim o interesy narodowe ze strony Niemiec i Francji, ale osobiście nie czyniłbym z tego zarzutu, jako że idea wspólnych celów jest niemal niemożliwa do realizacji, a przynajmniej jej realizacja jest bardzo daleka. Wpływ na to ma spore zróżnicowanie systemów podatkowych państw członkowskich, kultury, sytuacji społecznej i gospodarczej, a także celów, które poszczególne państwa stawiają sobie na drodze do pełnej integracji.

4. Konkurencja podatkowa

Na konkurencję podatkową należy spojrzeć z dwóch stron. Z punktu widzenia Unii Europejskiej, jej celów oraz prowadzonej polityki w kwestii opodatkowania oraz z punktu widzenia poszczególnych państw członkowskich - szczególnie nowych członków UE chcących gospodarczo dogonić liderów wspólnoty.

Koncentrując się na pierwszym podejściu należy stwierdzić, że harmonizacja podatkowa, wspólna polityka poszczególnych państw w tym zakresie oraz ograniczenie konkurencji na tle fiskalnym służyć ma przede wszystkim zwiększeniu gospodarczej konkurencyjności Unii Europejskiej rozumianej jako jeden organizm. Szczególne znaczenie ma tutaj opodatkowanie przedsiębiorstw, jako że jest to bardzo istotny czynnik w kontekście napływu kapitału zagranicznego, o czym już zostało wspomniane. Z drugiej jednak strony, istnieją interesy poszczególnych państw członkowskich, które dążą do zapewnienia możliwie najlepszej sytuacji gospodarczej na rodzimym podwórku niejednokrotnie przedkładając to nad interes unijny. W tym kontekście zaoferowanie przyjaznego opodatkowania przedsiębiorstw może stać się motorem napędowym napływu inwestycji zagranicznych, co doskonale można zaobserwować na przykładzie Irlandii, która dzięki zmianie systemu podatkowego oferującego najkorzystniejsze warunki opodatkowania w obszarze CIT z małego, rolniczego państwa przerodziła się w jednego z unijnych liderów swojego czasu zyskując sobie nawet przydomek „Celtycki Tygrys”, co było oczywistym nawiązaniem do „Tygrysów Azjatyckich” - Korei Południowej, Hongkongu, Tajwanu i Singapuru - państw, które w latach 1960r. - 1995r. wzrost PKB rzędu od kilku do kilkunastu procent rocznie.

Konkurencja podatkowa sama w sobie nie jest zjawiskiem negatywnym, a wręcz pozytywnym, ponieważ wymusza zwiększanie efektywności oraz coraz lepszą i skuteczniejszą ofertę. Jej efekty są bardzo istotne dla podatników, a z ich punktu widzenia nie można dostrzegać negatywnych skutków takowej konkurencji, jako że pcha ona systemy podatkowe w coraz to lepsze oraz bardziej przyjazne dla podatnika rozwiązania. W kontekście poszczególnych państw członkowskich (szczególnie tych mniej zamożnych) naturalnym jest, że szukają one rozwiązań czyniących z nich rynki bardziej atrakcyjne od rynków konkurencyjnych dążąc do maksymalizacji własnych korzyści oraz zlikwidowania różnic gospodarczych dzielących je od unijnych liderów. Wracając natomiast do spojrzenia z perspektywy unijnego organizmu, to niekontrolowana konkurencja podatkowa może grozić negatywnymi skutkami dla budżetów wszystkich poszczególnych państw członkowskich - należy bowiem pamiętać, że wpływy podatkowe są fundamentalną częścią każdego z tych budżetów i nie ma możliwości zrównoważenia ich innymi środkami.

S. Owsiak Finanse Publiczne, teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, s. 788

[Author ID1: at Tue Nov 17 09:48:00 2009 ][Author ID1: at Tue Nov 17 09:48:00 2009 ][Author ID1: at Wed Oct 7 11:13:00 2009 ][Author ID1: at Tue Nov 17 09:48:00 2009 ][Author ID1: at Tue Nov 17 09:48:00 2009 ]www.worldwide-tax.com[Author ID1: at Wed Oct 7 11:13:00 2009 ][Author ID1: at Tue Nov 17 09:48:00 2009 ]; [Author ID1: at Tue Nov 17 09:48:00 2009 ]11/12/2010europa.eu[Author ID1: at Wed Oct 7 11:13:00 2009 ]

S. Owsiak Finanse Publiczne, teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, s. 789

[Author ID2: at Wed Oct 28 14:01:00 2009 ] Dz. Urz. EWG z 1969 r. nr L 133/6.

Dz. Urz. EWG nr L 76/1 ze zm., Dz. Urz. EWG z 1992 r. nr 390/124.

Jednostka rozliczeniowa w europejskim systemie monetarnym stosowana w latach 1979 - 1998

Dyrektywa Rady 92/12/EWG z dnia 25 lutego 1992 r. w sprawie ogólnych warunków dotyczących wyrobów objętych podatkiem akcyzowym, ich przechowywania, przepływu oraz kontrolowania, Art. 3

B. Brzeziński, J. Głuchowski, C. Kosikowski Harmonizacja prawa podatkowego Unii Europejskiej i Polski, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1998 r. s. 21

S. Owsiak S. Finanse Publiczne, teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, s. 791

B. Brzeziński, J. Głuchowski, C. Kosikowski Harmonizacja prawa podatkowego Unii Europejskiej i Polski, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1998 r. s. 22

S. Owsiak Harmonizacja podatków bezpośrednich warunkiem integracji gospodarczej Unii Europejskiej.

S. Owsiak Harmonizacja podatków bezpośrednich warunkiem integracji gospodarczej Unii Europejskiej.

---