BABY COOK

czyli książka kucharska dla najmłodszych

Część 1 - menu dla dzieci w określonym wieku;

część 2 - przepisy;

część 3 - uwagi o przygotowaniu i przechowywaniu pokarmów

Menu

s.

Menu dla dzieci w wieku 5 miesięcy

Przeciery owocowe

kisiel żurawinowy 27

przecier z malin 28

Soki

sok marchewkowo-jabłkowy 30

Zupki

pierwsza zupa marchewkowa 34

pierwsza zupa jarzynowa 34

zupa marchewkowa z mlekiem modyfikowanym 38

Menu dla dzieci w wieku 6 miesięcy

Jarzynki

zupa jarzynowa z buraczkiem 19

Jarzynki z mięsem

królik z kalarepą 20

zupa jarzynowa z mięsem bez rosołu 21

Mleczne

kaszka kukurydziana na mleku modyfikowanym 22

Obiadki

mięso z kurcząt z jabłkiem 26

przecier ryżowo-mięsny z jabłkiem 26

Przeciery owocowe

kisiel żurawinowy 27

przecier z czarnych jagód 28

przecier z jabłek 28

przecier z malin 28

Soki

sok marchewkowo-jabłkowy 30

Zupki

pierwsza zupa marchewkowa 34

pierwsza zupa jarzynowa 34

zupa jarzynowa z cielęciną 35

zupa jarzynowa z cielęciną i kleikiem 35

zupa marchewkowa z mlekiem modyfikowanym 38

Menu dla dzieci w wieku 7 miesięcy

Desery

deser morelowo-jabłkowy 15

deser z soku typu Bobo Fruit 16

kisiel z wiśni 16

Jarzynki

zupa jarzynowa z buraczkiem 19

papka z kalafiora lub brokułów 19

Jarzynki z mięsem

kalafiorowa z mięsem na rosole 20

królik z kalarepą 20

papka warzywna z kurczęciem 20

zupa jarzynowa z mięsem bez rosołu 21

Mleczne

herbatnik z mlekiem modyfikowanym 21

kaszka kukurydziana na mleku modyfikowanym 22

kaszka ryżowa z mlekiem 23

kisiel mleczny 23

płatki kukurydziane na mleku 24

Obiadki

indyk z jarzynami 25

mięso z kurcząt z jabłkiem 26

przecier ryżowo-mięsny z jabłkiem 26

Przeciery owocowe

kisiel żurawinowy 27

przecier z czarnych jagód 28

przecier z jabłek 28

przecier z malin 28

przecier z truskawek 28

purée z jabłka i gruszki 29

Soki

kompot owocowy 29

sok marchewkowo-jabłkowy 30

sok pomidorowo-jabłkowy 30

ziołowa herbatka z kopru i rumianku 30

Z jajkiem

kisiel mleczny z żółtkiem 23

kleik ryżowy z żółtkiem i jabłkiem 31

lane kluski 32

Zupki

pierwsza zupa marchewkowa 34

pierwsza zupa jarzynowa 34

zupa jarzynowa z cielęciną 35

zupa jarzynowa z cielęciną i kleikiem 35

zupa jarzynowa z kaszką kukurydz. i masłem 35

zupa jarzynowo-fasolowa 36

zupa marchewkowo-ziemniaczana z żółtkiem 33

zupa marchewkowa z mlekiem modyfikowanym 38

Menu dla dzieci w wieku 8 miesięcy

Desery

deser morelowo-jabłkowy 15

deser z soku typu Bobo Fruit 16

kisiel z wiśni 16

Jarzynki

zupa jarzynowa z buraczkiem 19

papka z kalafiora lub brokułów 19

Jarzynki z mięsem

kalafiorowa z mięsem na rosole 20

królik z kalarepą 20

papka warzywna z kurczęciem 20

zupa jarzynowa z mięsem bez rosołu 21

Mleczne

herbatnik z mlekiem modyfikowanym 21

kaszka kukurydziana na mleku 21

kaszka kukurydziana na mleku modyfikowanym 22

kaszka ryżowa z mlekiem 23

kisiel mleczny 23

kisiel mleczny z żółtkiem 23

pasta z twarogu 24

płatki kukurydziane na mleku 24

Obiadki

mięso z kurcząt z jabłkiem 26

przecier ryżowo-mięsny z jabłkiem 26

Przeciery owocowe

kisiel żurawinowy 27

przecier z czarnych jagód 28

przecier z jabłek 28

przecier z malin 28

przecier z truskawek 28

purée z jabłka i gruszki 29

Soki

kompot owocowy 29

sok marchewkowo-jabłkowy 30

sok pomidorowo-jabłkowy 30

ziołowa herbatka z kopru i rumianku 30

Z jajkiem

kisiel mleczny z żółtkiem 23

kleik ryżowy z żółtkiem i jabłkiem 31

lane kluski 32

papka warzywna z żółtkiem 32

zupa jarzynowa z żółtkiem 32

zupa marchewkowo-ziemniaczana z żółtkiem 33

Zupki

pierwsza zupa marchewkowa 34

pierwsza zupa jarzynowa 34

zupa jarzynowa z cielęciną 35

zupa jarzynowa z cielęciną i kleikiem 35

zupa jarzynowa z kaszką kukurydz. i masłem 35

zupa jarzynowo-fasolowa 36

zupa marchewkowo-ziemniaczana z żółtkiem 33

zupa marchewkowa z mlekiem modyfikowanym 38

Menu dla dzieci w wieku 9 miesięcy

Desery

biszkopt bezglutenowy 13

deser morelowo-jabłkowy 15

deser z soku typu Bobo Fruit 16

kisiel z wiśni 16

Jarzynki

zupa jarzynowa z buraczkiem 19

papka z kalafiora lub brokułów 19

Jarzynki z mięsem

kalafiorowa z mięsem na rosole 20

królik z kalarepą 20

papka warzywna z kurczęciem 20

zupa jarzynowa z mięsem bez rosołu 21

Mleczne

herbatnik z mlekiem modyfikowanym 21

kaszka kukurydziana na mleku 21

kaszka kukurydziana na mleku modyfikowanym 22

kaszka ryżowa z mlekiem 23

kisiel mleczny 23

kisiel mleczny z żółtkiem 23

pasta z twarogu 24

płatki kukurydziane na mleku 24

Obiadki

mięso z kurcząt z jabłkiem 26

przecier ryżowo-mięsny z jabłkiem 26

Przeciery owocowe

kisiel z jabłek 27

kisiel żurawinowy 27

przecier z czarnych jagód 28

przecier z jabłek 28

przecier z malin 28

przecier z truskawek 28

purée z jabłka i gruszki 29

sos słonecznikowy 29

Soki

kompot owocowy 29

kompot z jabłek 30

sok marchewkowo-jabłkowy 30

sok pomidorowo-jabłkowy 30

ziołowa herbatka z kopru i rumianku 30

Z jajkiem

kisiel mleczny z żółtkiem 23

kleik ryżowy z żółtkiem i jabłkiem 31

lane kluski 32

papka warzywna z żółtkiem 32

zupa jarzynowa z żółtkiem 32

zupa marchewkowo-ziemniaczana z żółtkiem 33

Zupki

pierwsza zupa marchewkowa 34

pierwsza zupa jarzynowa 34

zupa jarzynowa z cielęciną 35

zupa jarzynowa z cielęciną i kleikiem 35

zupa jarzynowa z kaszką kukurydz. i masłem 35

zupa jarzynowo-fasolowa 36

zupa marchewkowo-ziemniaczana z żółtkiem 33

zupa marchewkowa z mlekiem modyfikowanym 38

Menu dla dzieci w wieku 10 miesięcy

Desery

biszkopt bezglutenowy 13

chleb bananowy 14

chleb pszenno-sojowy na drożdżach 14

ciasto bananowe 14

ciasto gruszkowe 15

deser morelowo-jabłkowy 15

deser z soku typu Bobo Fruit 16

kisiel z wiśni 16

Jarzynki

zupa jarzynowa z buraczkiem 19

papka z kalafiora lub brokułów 19

papka z ziemniaków 19

Jarzynki z mięsem

kalafiorowa z mięsem na rosole 20

królik z kalarepą 20

papka warzywna z kurczęciem 20

zupa jarzynowa z mięsem bez rosołu 21

Mleczne

herbatnik z mlekiem modyfikowanym 21

kaszka kukurydziana na mleku 21

kaszka manna na mleku modyfikowanym 22

kaszka kukurydziana na mleku modyfik. 22

kaszka ryżowa z mlekiem 23

kisiel mleczny 23

kisiel mleczny z żółtkiem 23

pasta z twarogu 24

płatki kukurydziane na mleku 24

Obiadki

indyk z jarzynami 25

mięso z kurcząt z jabłkiem 26

przecier ryżowo-mięsny z jabłkiem 26

pulpety z cielęciny i kaszki manny 27

Przeciery owocowe

kisiel z jabłek 27

kisiel żurawinowy 27

przecier z czarnych jagód 28

przecier z jabłek 28

przecier z malin 28

przecier z truskawek 28

purée z jabłka i gruszki 29

sos słonecznikowy 29

Soki

kompot owocowy 29

kompot z jabłek 30

sok marchewkowo-jabłkowy 30

sok pomidorowo-jabłkowy 30

ziołowa herbatka z kopru i rumianku 30

Z jajkiem

kisiel mleczny z żółtkiem 23

kleik ryżowy z żółtkiem i jabłkiem 31

lane kluski 32

papka warzywna z żółtkiem 32

zupa jarzynowa z żółtkiem 32

zupa jarzynowa z żółtkiem i kaszą manną 33

zupa marchewkowo-ziemniaczana z żółtkiem 33

Zupki

pierwsza zupa marchewkowa 34

pierwsza zupa jarzynowa 34

zupa jarzynowa z cielęciną 35

zupa jarzynowa z cielęciną i kleikiem 35

zupa jarzynowa z kaszką kukurydz. i masłem 35

zupa jarzynowo-fasolowa 36

zupa marchewkowo-ziemniaczana z żółtkiem 33

zupa wielowarzywna 36

zupa z płatkami jęczmiennymi 37

zupa jarzynowa z olejem sojowym 37

zupa marchewkowa z mlekiem modyfikowanym 38

Menu dla dzieci w wieku 11 miesięcy

Desery

biszkopciki 13

biszkopt bezglutenowy 13

chleb bananowy 14

chleb pszenno-sojowy na drożdżach 14

ciasto bananowe 14

ciasto gruszkowe 15

deser jabłkowo-ryżowy z jogurtem naturalnym 15

deser morelowo-jabłkowy 15

deser owocowy z jogurtem 16

deser z soku typu Bobo Fruit 16

kisiel z wiśni 16

Jarzynki

zupa jarzynowa z buraczkiem 19

papka z kalafiora lub brokułów 19

papka z ziemniaków 19

Jarzynki z mięsem

kalafiorowa z mięsem na rosole 20

królik z kalarepą 20

papka warzywna z kurczęciem 20

zupa jarzynowa z mięsem bez rosołu 21

Mleczne

herbatnik z mlekiem modyfikowanym 21

kaszka kukurydziana na mleku 21

kaszka manna na mleku modyfikowanym 22

kaszka kukurydziana na mleku modyfikowanym 22

kaszka ryżowa z mlekiem 23

kisiel mleczny 23

kisiel mleczny z żółtkiem 23

papka z twarogu 24

pasta z twarogu 24

płatki kukurydziane na mleku 24

twaróg dla niemowląt 25

Obiadki

indyk z jarzynami 25

mięso z kurcząt z jabłkiem 26

przecier ryżowo-mięsny z jabłkiem 26

pulpety z cielęciny i kaszki manny 27

Przeciery owocowe

kisiel z jabłek 27

kisiel żurawinowy 27

przecier z czarnych jagód 28

przecier z jabłek 28

przecier z malin 28

przecier z truskawek 28

purée z jabłka i gruszki 29

sos słonecznikowy 29

Soki

kompot owocowy 29

kompot z jabłek 30

sok marchewkowo-jabłkowy 30

sok pomidorowo-jabłkowy 30

ziołowa herbatka z kopru i rumianku 30

Z jajkiem

bukiet warzyw z jajkiem 31

jajecznica na parze ze szczypiorkiem 31

kisiel mleczny z żółtkiem 23

kleik ryżowy z żółtkiem i jabłkiem 31

lane kluski 32

papka warzywna z żółtkiem 32

zupa jarzynowa z żółtkiem 32

zupa jarzynowa z żółtkiem i kaszą manną 33

zupa marchewkowo-ziemniaczana z żółtkiem 33

Zupki

pierwsza zupa marchewkowa 34

pierwsza zupa jarzynowa 34

zupa jarzynowa z cielęciną 35

zupa jarzynowa z cielęciną i kleikiem 35

zupa jarzynowa z kaszką kukurydz. i masłem 35

zupa jarzynowo-fasolowa 36

zupa marchewkowo-ziemniaczana z żółtkiem 33

zupa wielowarzywna 36

zupa z płatkami jęczmiennymi 37

zupa jarzynowa z olejem sojowym 37

zupa marchewkowa z mlekiem modyfikowanym 38

Menu dla dzieci w wieku 12 miesięcy

Desery

biszkopciki 13

biszkopt bezglutenowy 13

chleb bananowy 14

chleb pszenno-sojowy na drożdżach 14

ciasto bananowe 14

ciasto gruszkowe 15

deser jabłkowo-ryżowy z jogurtem naturalnym 15

deser morelowo-jabłkowy 15

deser owocowy z jogurtem 16

deser z soku typu Bobo Fruit 16

kisiel z wiśni 16

koktajl bezpieczny 17

naleśniki bezglutenowe 17

omlet z marchewką 17

placuszki marchewkowo-owsiane 18

rogaliki bezglutenowe 18

wafle z Nutramigenu 18

Jarzynki

zupa jarzynowa z buraczkiem 19

papka z kalafiora lub brokułów 19

papka z ziemniaków 19

Jarzynki z mięsem

kalafiorowa z mięsem na rosole 20

królik z kalarepą 20

papka warzywna z kurczęciem 20

zupa jarzynowa z mięsem bez rosołu 21

Mleczne

herbatnik z mlekiem modyfikowanym 21

kaszka kukurydziana na mleku 21

kaszka manna na mleku modyfikowanym 22

kaszka kukurydziana na mleku modyfikowanym 22

kaszka manna z Nutramigenem 22

kaszka ryżowa z mlekiem 23

kisiel mleczny 23

kisiel mleczny z żółtkiem 23

papka z twarogu 24

pasta z twarogu 24

płatki kukurydziane na mleku 24

ryż na gęsto z Nutramigenem 25

twaróg dla niemowląt 25

Obiadki

indyk z jarzynami 25

kotlecik z groszkiem 26

mięso z kurcząt z jabłkiem 26

przecier ryżowo-mięsny z jabłkiem 26

pulpety z cielęciny i kaszki manny 27

Przeciery owocowe

kisiel z jabłek 27

kisiel żurawinowy 27

przecier z czarnych jagód 28

przecier z jabłek 28

przecier z malin 28

przecier z truskawek 28

purée z jabłka i gruszki 29

sos słonecznikowy 29

Soki

kompot owocowy 29

kompot z jabłek 30

sok marchewkowo-jabłkowy 30

sok pomidorowo-jabłkowy 30

ziołowa herbatka z kopru i rumianku 30

Z jajkiem

bukiet warzyw z jajkiem 31

jajecznica na parze ze szczypiorkiem 31

kisiel mleczny z żółtkiem 23

kleik ryżowy z żółtkiem i jabłkiem 31

lane kluski 32

papka warzywna z żółtkiem 32

zupa jarzynowa z żółtkiem 32

zupa jarzynowa z żółtkiem i kaszą manną 33

zupa marchewkowo-ziemniaczana z żółtkiem 33

Zupki

pierwsza zupa marchewkowa 34

pierwsza zupa jarzynowa 34

zupa jarzynowa z cielęciną 35

zupa jarzynowa z cielęciną i kleikiem 35

zupa jarzynowa z kaszką kukurydzianą i masłem 35

zupa jarzynowo-fasolowa 36

zupa marchewkowo-ziemniaczana z żółtkiem 33

zupa wielowarzywna 36

zupa z płatkami jęczmiennymi 37

zupa jarzynowa z olejem sojowym 37

zupa marchewkowa z mlekiem modyfikowanym 38

Przepisy

Oznaczenia:

P - dla dziecka karmionego piersią

B - dla dziecka karmionego butelką

PB - dla dziecka karmionego piersią lub butelką

Liczba oznacza wiek dziecka w miesiącach.

Przykłady:

PB11 - dla dziecka karmionego piersią lub butelką od 11 miesiąca

P7 B6 - dla dziecka karmionego piersią od 7 miesiąca, dla dziecka karmionego butelką od 6 miesiąca

- 0 - o - 0 - o - 0 - o - 0 - o -

Desery

Biszkopciki BP11

Skład:

4/5 szklanki mąki pszennej (15 g)

3/4 szklanki cukru (15 g)

3 jajka

Przepis:

Jajka w całości ubijamy z cukrem. Następnie dodajemy mąkę i mieszamy - dokładnie doprowadzając do lejącej konsystencji. Wymoszczona tłuszczem blachę wysypujemy mąką i wykładamy na tak przygotowane podłoże ciasteczka, zachowując odstępy do 1-2 cm. Pieczemy w średnio gorącym piekarniku około 10 minut. Ciasteczka doprowadzamy do nieznacznego zarumienienia. Podajemy maluchom między posiłkami. Przechowywane bez przykrycia chłoną wilgoć i stają się miękkie.

Biszkopt bezglutenowy BP9

Skład:

4 jaja

szklanka cukru pudru (120 g)

1/3 szklanki mąki ziemniaczanej (60 g)

Przepis:

Jaja ubijamy dokładnie z cukrem pudrem, dodając mąkę ziemniaczaną. Mieszamy delikatnie i układamy na formę wysmarowaną masłem, posypaną mąką ziemniaczaną. Pieczemy w dobrze nagrzanym piecu. Podajemy do deseru między posiłkami. Przechowujemy pod szkłem.

Chleb bananowy P12 B10

Skład:

szklanka mąki ryżowej

1/2 szklanki ryżu

1/2 szklanki mąki ziemniaczanej

3 płaskie łyżeczki bezgluteno-wego proszku do pieczenia

1 1/2 szklanki rozgniecionych bananów

4 jajka

1/2 szklanki cukru

1/2 szklanki oleju

sok owocowy Bobo Fruit

łyżeczka soli

Przepis:

Mąkę mieszamy z proszkiem do pieczenia, solą i ryżem. Do rozgniecionych bananów dodajemy jajka, cukier, olej i sok. Wszystko miksujemy stopniowo, aż ciasto będzie gładkie. Przekładamy do wysmarowanej masłem formy i pieczemy ok. 50 minut w temperaturze 180-200o.

Chleb pszenno-sojowy na drożdżach P12 B10

Skład:

30 dag skrobi pszennej

20 dag mąki sojowej

5 dag pektyn

5 dag drożdży

łyżeczka cukru, sól

woda pół na pół z mlekiem (Humana SL)

Przepis:

Do miski przesiewamy skrobie pszenną, mąkę sojową, dodajemy pektyny i mieszamy. Rozcieramy drożdże z cukrem i niewielką ilością ciepłej wody lub mleka. Do wyrośnięcia odstawiamy w ciepłe miejsce, aż zaczyn zwiększy objętość o 100%, dodajemy sól. Wyrabiamy ciasto, dolewając odpowiednią ilość ciepłej wody z mlekiem. Ciasto odstawiamy w ciepłe miejsce do wyrośnięcia, przykrywamy ściereczką. Pieczemy w formie posmarowanej tłuszczem w temperaturze 220-240oC.

Ciasto bananowe PB10

Skład:

1 kg bananów

szklanka płatków owsianych

kilka łyżeczek mąki pszennej razowej

1 łyżka miodu

4 łyżki ziaren słonecznika

4 łyżki rodzynek

łyżka oleju

Przepis:

Banany obieramy, odcinamy końcówki i drobno rozcieramy widelcem na talerzyku. Dodając pozostałe składniki dokładnie mieszamy. Układamy na blasze pokrytej olejem i otrębami. Pieczemy przez 30 minut w temperaturze 150oC.

Ciasto gruszkowe PB10

Skład:

4 soczyste słodkie gruszki

szklanka płatków owsianych

kilka łyżeczek mąki pszennej razowej

1 łyżka miodu

4 łyżki ziaren słonecznika

4 łyżki rodzynek

łyżka oleju

Przepis:

Gruszki myjemy, obieramy i ścieramy na grubej tarce. Dodając pozostałe składniki dokładnie mieszamy. Układamy na blasze pokrytej olejem i otrębami. Pieczemy przez 30 minut w temperaturze 150oC.

Deser jabłkowo-ryżowy z jogurtem naturalnym PB11

Skład:

3 łyżeczki kleiku ryżowego (10 g)

1/2 średniego jabłka (50 g)

2 łyżki naturalnego jogurtu (40 g)

łyżeczka cukru (40 g)

50 ml wody

1 porcja = 150 ml

Przepis:

Jabłko myjemy, obieramy i ścieramy na tarce. Następnie gotujemy wodę z cukrem, do której dodajemy utarte jabłko i kleik ryżowy - wszystko starannie mieszając. Podajemy na talerzyku z dodatkiem jogurtu.

Deser morelowo-jabłkowy PB7

Skład:

1 średnie jabłko (80 g)

1 morela

1 łyżeczka płaska mąki ziemniaczanej (5 g)

50 g wody

1 porcja = 150 g

Przepis:

Jabłko myjemy, obieramy i kroimy w ćwiartki, usuwając gniazda nasienne. Morelę obieramy i usuwamy pestkę. Po zagotowaniu wody wrzucamy owoce i gotujemy do miękkości. Ugotowane owoce miksujemy, dodając mąki ziemniaczanej (uprzednio rozprowadzonej w zimnej wodzie - 1 łyżka). Po rozmieszaniu ponownie gotujemy. Po ostudzeniu podajemy na salaterce.

Deser owocowy z jogurtem PB11

Skład:

1/2 średniego jabłka (60 g)

1/2 średniej gruszki (60 g)

2 śliwki (40 g)

1 łyżka naturalnego jogurtu (30 g)

50 g wody

Przepis:

Owoce myjemy i obieramy ze skórki. Kroimy na niewielkie cząstki i wrzucamy do wrzątku - śliwki nie wymagają obierania. Gotujemy pod przykryciem przez 10-15 minut. Po ugotowaniu owoce bardzo starannie rozcieramy lub miksujemy. Podajemy z jogurtem.

Deser z soku typu Bobo Fruit PB7

Skład:

1/2 butelki Bobo Fruita z jabłek i marchwi (100 g)

łyżeczka cukru (5 g)

pełna łyżeczka mączki ziemniaczanej (5 g)

50-60 g wody

1 porcja = 150 g

Przepis:

Wodę mieszamy starannie z cukrem i mączką ziemniaczaną, dodajemy odmierzoną ilość soku, mieszamy, następnie gotujemy powoli doprowadzając do wrzenia. Kisiel możemy podawać polany mlekiem - przygotowanym zgodnie z zaleceniami producenta.

Kisiel z wiśni PB7

Skład:

1/2 szklanki wiśni (80 g)

łyżeczka cukru (5 g)

2 płaskie łyżeczki mączki ziemniaczanej

50 g wody

50 g mleka

1 porcja = 150 g

Przepis:

Wiśnie myjemy, płuczemy, drelujemy, a następnie wkładamy do wrzątku, dodajemy cukier i przecieramy przez sitko. Po przygotowaniu maczki ziemniaczanej w 2 ml zimnej wody wlewamy ją na wrzący przecier owocowy. Pamiętamy o ciągłym mieszaniu. Doprowadzamy do wrzenia. Po ostudzeniu podajemy polany mlekiem „następnym” przygotowanym zgodnie z instrukcją producenta.

Koktajl bezpieczny PB12

Skład:

6 miarek proszku Nutramigen lub ProSobee 2

1/2 szklanki świeżych owoców (malin, jagód)

10 g cukru

50 g chłodnej wody

Przepis:

Owoce starannie płuczemy. Miksujemy z proszkiem Nutramigen lub ProSobee 2, cukrem i chłodną wodą. Nie powinno się przechowywać tak sporządzonego koktajlu.

Naleśniki bezglutenowe PB12

Skład:

200 ml rozpuszczonego Nutramigenu lub ProSobee 2

1/2 szklanki mąki kukurydzianej (100 g)

sól

olej rzepakowy lub oliwa z oliwek dosmażenia

Przepis:

Dokładnie przygotowujemy ciasto (konsystencja gęstej śmietany). Smażymy małe, cienkie naleśniki na niewielkiej ilości oleju. Naleśniki podajemy z owocami lub farszem mięsnym. Do ciasta można dodać 1/2 rozmąconego jaja - jeżeli nie ma przeciwwskazań ze strony dziecka.

Omlet z marchewką PB12

Skład:

2 płaskie łyżeczki masła (8-10 g)

1 marchewka średniej wielkości

1 jajko (50 g)

50 g wody

1 porcja = 150 g

Przepis:

Marchewkę płuczemy, obieramy i kroimy w talarki. Po zagotowaniu wody wrzucamy marchewkę i gotujemy do miękkości. Rozdrabniamy marchewkę widelcem. Jajko po umyciu ubijamy do uzyskania jednolitej masy. Smażymy na maśle, lekko unosząc brzegi. Po przełożeniu na talerz wypełniamy ciasto papką marchewkową i składamy w pół. Podajemy po ostudzeniu.

Placuszki marchewkowo-owsiane PB12

Skład:

3 marchewki

1/2 szklanki płatków owsianych

ząbek czosnku

cebula

sól, pieprz

1/2 łyżeczki tymianku

1 łyżka oleju

Przepis:

Marchewkę, cebulę, czosnek obieramy i ścieramy na drobnej tarce. Dodajemy namoczone we wrzątku płatki owsiane, przyprawy i olej. Wytwarzamy formę placków i smażymy na teflonowej patelni - najlepiej bez oleju. W przygoto-waniu można warzywa i przyprawy zastąpić innymi suszonymi warzywami lub rodzynkami.

Rogaliki bezglutenowe PB12

Skład:

250 ml rozpuszczonego Nutramigenu lub ProSobee 2

350 g mąki kukurydzianej

5 g drożdży

2 łyżki stołowe oleju

25 g cukru

Przepis:

Nutramigen lub ProSobee 2 rozpuszczamy w ciepłej wodzie. Dodajemy rozkruszone drożdże, cukier i mąkę. Wyrabiamy ciasto i pozostawiamy do wyrośnięcia. Z ciasta wytwarzamy rogaliki (20-25 sztuk). Do ciasta można dodać 1/2 jajka, jeśli dziecko nie jest uczulone na jaja kurze.

Wafle z Nutramigenu PB12

Skład:

150 ml rozpuszczonego Nutramigenu lub ProSobee 2

1 płaska łyżeczka proszku do pieczenia

25 g oleju słonecznikowego

75 g mąki kukurydzianej

sól

Przepis:

Najpierw rozpuszczamy Nutramigen lub ProSobee wg zaleceń producenta. Dodajemy mąkę, proszek i sól. Dokładnie mieszamy. Pieczemy po dodaniu oleju i ponownym wymieszaniu. Do tego służy specjalna blaszka. Gotowe wafle podajemy z owocami lub dżemem.

Jarzynki

Zupa jarzynowa z buraczkiem P6 B7

Skład:

1/2 marchwi (30 g)

1/2 ziemniaka (20 g)

1/4 pietruszki (20 g)

1/4 buraka (20 g)

łyżeczka świeżego masła (5 g)

2 płaskie łyżeczki kleiku ryżowego (5 g)

120 ml wody uzupełnianej podczas gotowania

1 porcja = 150 g

Przepis:

Warzywa myjemy, obieramy, płuczemy, kroimy i wkładamy do ugotowania do wrzącej wody na 20 minut. Po ugotowaniu warzywa przecieramy przez sitko, dodajemy kleik, mieszamy i doprowadzamy do wrzenia. Dodajemy masło i studzimy.

Papka z kalafiora lub brokułów PB7

Skład:

6 łyżek kalafiora lub 2-3 gałązki brokułu

1 łyżeczka świeżego masła

1 łyżka mleka modyfikowanego „następnego” (Bebiko 2, Nan 2, Gerber 2)

1 porcja = 50-60 g

Przepis:

Świeże warzywa (kalafior lub brokuły) myjemy, czyścimy lub płuczemy. Wodę gotujemy. Kalafior lub brokuły wkładamy do wrzątku i gotujemy do miękkości. Ugotowane warzywa odcedzamy, rozcieramy lub rozgniatamy, dodajemy mleko i masło, podgrzewamy mieszając. Papkę podajemy z ugotowanym i drobno posiekanym chudym mięsem (2 łyżeczki). Starszym niemowlętom (IV kwartał) należy podwoić ilość warzyw i mięsa.

Papka z ziemniaków PB10

Skład:

ziemniak średniej wielkości (80 g)

5 g masła

mleko modyfikowane „następne” (Bebiko 2, Nan 2, Gerber 2)

1 porcja = 120 g

Przepis:

Ziemniak czyścimy, obieramy cienko, starannie płuczemy, wkładamy do wrzącej wody i gotujemy pod przykryciem do miękkości. Po ugotowaniu odcedzamy, rozcieramy lub rozgniatamy, dodając mleko i masło, podgrzewamy mieszając. Papkę podajemy z ugotowanym mięsem bądź pulpetem i jarzynką.

Jarzynki z mięsem

Kalafiorowa z mięsem na rosole PB7

Skład:

90 g obranych warzyw: 1/4 marchewki (15 g), 1/4 pietruszki (9 g), 1/2 małego ziemniaka (18 g), 1/4 małego pora (9 g), 2 gałązki kalafiora (18 g)

łyżeczka oliwy z oliwek (5 g) ewentualnie oleju słonecznikowego

łyżeczka płatków ryżowych (5 g)

mały kawałek surowego chudego mięsa z drobiu lub cielęciny (20 g)

120 g wody, którą uzupełniamy podczas gotowania

1 porcja = 180 g + 10 g mięsa

Przepis:

Warzywa starannie myjemy, obieramy i płuczemy, mięso płuczemy. Warzywa i mięso kroimy, wkładamy do wrzącej wody i gotujemy przez około 20 minut. Dodajemy płatki ryżowe lub kaszę kukurydzianą. Gotujemy na małym ogniu (do miękkości) jeszcze przez około 20 minut. Ugotowane warzywa, mięso i ryż miksujemy. Można też wyjąc mięso i drobno posiekać, a warzywa i ryż przetrzeć przez gęste sitko. Przetartą lub zmiksowaną zupę zagotowujemy. Dodajemy oliwę lub olej. Mieszamy, sprawdzamy temperaturę, podajemy dziecku.

Królik z kalarepą P7 B6

Skład:

1/2 kalarepy

1/2 marchewki

1 łyżeczka masła

2 łyżeczki mięsa z królika (20 g)

Przepis:

Mięso gotujemy osobno i drobno siekamy. Warzywa obieramy, myjemy i kroimy na drobno. Do zagotowanej wody dodajemy warzywa i gotujemy do miękkości. Po ugotowaniu przecieramy przez sito, dodajemy mięso i masło, gotujemy. Podajemy ostudzone.

Papka warzywna z kurczęciem PB7

Skład:

1/2 marchewki

1/2 ziemniaka

2 różyczki brokułu

1 łyżeczka oleju sojowego

20 g surowego mięsa

100 g wody

Przepis:

Warzywa myjemy, ziemniaki i marchew obieramy, płuczemy. Kroimy je na drobno i wrzucamy do zagotowanej wody. Gotujemy do miękkości (20 minut). Na koniec gotowania wrzucamy brokuły. Ostatecznie miksujemy i dodajemy olej, ponownie doprowadzamy do zagotowania. Po ostudzeniu podajemy łyżeczką.

Zupa jarzynowa z mięsem bez rosołu P7 B6

Skład:

surowe chude mięso z piersi kurczaka lub indyka (20 g)

1 łyżeczka oliwy z oliwek lub oleju sojowego

2 płaskie łyżeczki kleiku ryżowego (5 g)

1/2 pietruszki (15 g)

1/2 marchewki (25 g)

1 ziemniak (50 g)

100 g wody

1 porcja = 180 g + 10 g gotowanego mięsa

Przepis:

Warzywa myjemy, obieramy i płuczemy, wkładamy do wrzącej wody i gotujemy na wolnym ogniu do miękkości. Miksujemy warzywa, mieszamy z kleikiem. Mięso gotujemy osobno przez około 20 minut. Po ugotowaniu rozdrabniamy - drobno siekając nożem. Do zupy dodać posiekane mięso, a po zagotowaniu - oliwkę. Podać po wymieszaniu.

Mleczne

Herbatnik z mlekiem modyfikowanym B7

Skład:

100 ml mleka modyfikowanego („następne” - Bebilon 2, Nan 2)

herbatnik lub sucharek

Przepis:

Do przygotowanego płynnego mleka modyfikowanego - mleka w proszku rozcieńczonego - dodajemy utarty sucharek (herbatnik). Po przygotowaniu powinno być 120 g mieszanki. Zamiast sucharka można utrzeć świeżo suszoną bułkę, która musi być pulchna, biała i dobrze wypieczona. Herbatniki przeznaczone dla niemowląt muszą pochodzić ze specjalnej produkcji albo z własnego wypieku.

Kaszka kukurydziana na mleku B8

Skład:

9 g mleka modyfikowanego („nastę-pne” - Bebilon 2, Nan 2)

6 g kaszy kukurydzianej

5 g cukru

100 g wody

1 porcja = 100 g

Przepis:

Mleko w proszku rozprowadzamy w ciepłej wodzie. Kasze rozprowadzamy w wodzie zimnej i wlewamy do pozostałej ilości (z około 150 g) wody wrzącej. Mieszając gotujemy na wolnym ogniu. Pod koniec gotowania dodajemy cukier oraz rozprowadzone w wodzie mleko, ciągle mieszając. Kaszę gotujemy jeszcze przez 3 minuty. Po ugotowaniu ma być 200 g kaszy - w razie konieczności dopełniamy wrzącą wodą do pożądanej objętości.

Kaszka manna na mleku modyfikowanym B10

Skład:

7 miarek mleka „następnego” (Bebilon 2, Gerber 2, Nan 2)

3 łyżeczki kaszy manny (15 g)

2 płaskie łyżeczki cukru (10 g)

180 g wody

1 porcja = 220 g

Przepis:

Wodę zagotowujemy, następnie studzimy. Do części wody dodajemy kaszę i cukier, gotujemy zgodnie z przepisem z opakowania po kaszy. Pozostała ilość wody służy do rozprowadzenia mleka. Łączymy z ugotowaną manną.

Kaszka kukurydziana na mleku modyfikowanym B6

Skład:

150 g mleka „następnego” płynnego (Bebiko 2, Gerber 2, Nan 2)

2 łyżeczki kaszki kukurydzianej (ok. 9 g)

2 płaskie łyżeczki cukru (10 g)

1/5 szklanki wody (50 ml)

1 porcja = 180 g

Przepis:

Kaszkę pozostawiamy w zimnej wodzie na godzinę, aby nasiąkła. Następnie gotujemy przez 25-30 minut. Przygotowujemy porcję mleka zgodnie z przepisem na opakowaniu produktu. Do ugotowanej kaszki dodajemy przygotowane mleko, mieszamy. Sprawdzamy temperaturę posiłku przed podaniem dziecku.

Kaszka manna z Nutramigenem PB12

Skład:

15-20 g kaszki manny lub kleiku (np. ryżowy, kukurydziany, ryżowo-gryczany)

150-180 ml wody

5-6 miarek proszku ProSobee 2 lub Nutramigenu

Przepis:

Gotujemy wodę i studzimy. Kaszkę lub kleik rozprowadzamy w 100 ml wody. Mieszając gotujemy (kaszkę mannę gotować 5-10 minut). Do ugotowanej kaszki lub kleiku dodać rozpuszczony w pozostałej ilości wody proszek ProSobee 2 lub Nutramigen, starannie wymieszać.

Kaszka ryżowa z mlekiem B7

Skład:

180 g mleka „następnego” płynnego (Bebilon 2, Gerber 2, Nan 2)

5 łyżeczek kaszki ryżowej błyskawicznej (10-12 g)

1 porcja = 180 ml

Przepis:

Mleko przygotowujemy wg zaleceń na opakowaniu. Po odmierzeniu kaszki ryżowej dodajemy do mleka i mieszamy. Podajemy ostudzone.

Kisiel mleczny B7

Skład:

80 ml mleka modyfikowanego „następnego”

4 g mączki ziemniaczanej

1 żółtko

Przepis:

Mleko modyfikowane przygotowujemy wg zaleceń producenta. W części zimnego mleka rozprowadzamy mąkę ziemniaczaną i żółtko, wlewamy do pozostałej ilości wrzącego mleka i ciągle mieszając zagotowujemy. Kisiel możemy podać polany sokiem owocowym lub z owocami z cukrem podanymi obok kisielu.

Kisiel mleczny z żółtkiem B7

Skład:

20 g mleka „następnego” płynnego (Bebilon 2, Gerber 2, Nan 2)

łyżeczka mączki ziemniaczanej

1/2 żółtka

100 ml wody

1 porcja = 150 ml

Przepis:

Wodę zagotowujemy i po schłodzeniu rozprowadzamy mleko. W pozostałej ilości wody rozprowadzamy mączkę ziemniaczaną i żółtko. Mieszając starannie doprowadzamy do wrzenia. Łączymy z rozprowadzonym mlekiem. Podajemy z sokiem owocowym.

Papka z twarogu PB11

Skład:

40 g twarogu przygotowanego a 350 ml mleka pasteryzowanego

50 g mleka „następnego” płynnego (Bebilon 2, Gerber 2, Nan 2)

1 porcja = 100 g

Przepis:

Mleko przegotowujemy, studzimy, dodajemy 3 łyżeczki kwaśnej śmietany lub kilka łyżeczek zsiadłego mleka. Pozostawiamy przykryte w temperaturze pokojowej na 24-36 godzin. Po ukwaszeniu usuwamy warstewkę tłuszczu.

Zagotowujemy taką samą ilość mleka pasteryzowanego. Dodajemy do niego ukwaszone mleko i pozostawiamy na 10 minut. Po wytrąceniu sernika odsączamy go na gęstym sitku. Roztarty lub przetarty przez sitko na gładką masę twaróg łączymy z ciepłym mlekiem „następnym” przygotowanym zgodnie z przepisem podanym na opakowaniu mleka. Papkę z twarogu podajemy jako samodzielny posiłek z dodatkiem biszkoptu lub herbatników.

Pasta z twarogu B8

Skład:

40 g twarogu

50 g mleka modyfikowanego „następnego” (Bebilon 2, Nan 2)

1 porcja = 100 g

Przepis:

Twaróg roztarty lub przetarty przez wyparzone sitko na gładką masę łączymy z ciepłym mlekiem. Papkę z twarogu podajemy jako samodzielny posiłek lub jako dodatek do podwieczorku czy śniadania.

Płatki kukurydziane na mleku B7

Skład:

5 g płatków kukurydzianych

100 g mleka modyfikowanego „następnego” (Bebilon 2, Nan 2)

1 porcja = 100 g

Przepis:

Wszystkie naczynia potrzebne do przygotowania mleka muszą być umyte i wyparzone. Mleko modyfikowane, ewentualnie mleko w proszku rozcieńczo-ne, przygotować zgodnie z zaleceniem producenta. Do mleka dodać płatki kukurydziane i zagotować. Podawać schłodzone, zaraz po przygotowaniu.

Ryż na gęsto z Nutramigenem PB12

Skład:

30 g ryżu

5 miarek proszku ProSobee 2 lub Nutramigenu

150 ml wody

1 porcja = 150 g

Przepis:

Wypłukany ryż gotujemy na bardzo małym ogniu przez ok. 20 minut. Do ugotowanego ryżu dodajemy proszek ProSobee 2 lub Nutramigen. Dokładnie mieszamy i miksujemy, aż do osiągnięcia jednolitej konsystencji. Podajemy jako samodzielne danie z dodatkiem syropu lub soku owocowego.

Twaróg dla niemowląt PB11

Skład:

1,5 szklanki 3,2% pasteryzowanego mleka

3 łyżeczki (20 g) kwaśnej śmietany

1 porcja = 50 g

Przepis:

Mleko przegotowujemy, studzimy. Śmietanę zakwaszamy, używając specjalnych tabletek zakwaszających, które nabywamy w sklepach mleczarskich. Po zakwaszeniu mleko przykrywamy i pozostawiamy w temperaturze pokojowej na 24-36 godzin. Po ukwaszeniu ogrzewamy naczynie w gorącej wodzie w celu ścięcia się sernika. Usuwamy warstewkę tłuszczu, a resztę odcedzamy na gęstym sitku. Otrzymujemy w ten sposób około 50 g miękkiego twarożku. Podajemy w połączeniu z owocami, biszkoptami.

Obiadki

Indyk z jarzynami PB10

Skład:

pierś indyka (40 g)

1 mały ziemniak

1/2 łyżeczki masła

mrożona włoszczyzna (3 duże szczypty)

Przepis:

Mięso indyka gotujemy do miękkości razem z trzecią częścią warzyw. Pozostałe 2/3 gotujemy w niewielkiej ilości wody, razem z ziemniakiem. Gotowane mięso po pokrojeniu na drobne kawałki miksujemy z ugotowanym warzywnym wywarem. Na koniec dodajemy masło. Danie może być podawane jako samodzielny posiłek obiadowy.

Kotlecik z groszkiem B12

Skład:

70 g piersi z kurczaka

plaster żółtego sera

1 łyżeczka tartej bułki

1 łyżka mrożonego zielonego groszku

1 łyżeczka zielonej siekanej pietruszki

1/2 łyżeczki oliwy

Przepis:

Pierś z kurczaka myjemy, tniemy na drobne kawałki i miksujemy. Groszek gotujemy i mieszamy z mięsem, dodajemy pietruszkę, łyżeczkę tartej bułki oraz niewielką ilość wody. Dodajemy przyprawy do smaku. Po wymieszaniu formujemy 2 kotleciki. Układamy na folii wymoszczonej masłem, jeden na drugim, pomiędzy nie wkładając plasterek sera. Przykrywamy plasterkiem sera i polewamy oliwą. Zawijamy w folię i wstawiamy do piekarnika na 15 minut.

Mięso z kurcząt z jabłkiem P7 B6

Skład:

25 g surowego mięsa z kurczaka (pierś)

1 łyżeczka kleiku ryżowego (3 g)

1 łyżeczka świeżego masła (5 g)

1 średnie jabłko (80 g)

60-70 ml wody

porcja = 150 g + 20 g gotowanego mięsa (pierś z kurczaka)

Przepis:

Jabłko płuczemy, obieramy, po usunięciu gniazda nasiennego kroimy na ćwiartki. Do zagotowanej wody wkładamy jabłko, doprowadzamy do rozgotowania. Przecieramy jabłko przez sitko. Mięso gotujemy w osobnym naczyniu, drobno siekamy i mieszamy z musem jabłkowym. Wszystko mieszamy z kleikiem ryżowym. Dodajemy masło i doprowadzamy do wrzenia. Po schłodzeniu podajemy łyżeczką.

Przecier ryżowo-mięsny z jabłkiem P7 B6

Skład:

15 g piersi kurczaka

1 średnie jabłko (80 g)

3 łyżeczki kleiku ryżowego (3 g)

1 łyżeczka świeżego masła (5 g)

20 ml wody

Przepis:

Jabłko obieramy, pozostawiając miąższ. Wkładamy do wrzątku aż do rozgotowania. W tym czasie przygotowujemy mięso, po ugotowaniu drobno siekamy. Do rozgotowanego jabłka dodajemy mięso, kleik ryżowy i masło. Wszystko mieszamy i gotujemy. Dodajemy wodę do uzyskania odpowiedniej konsystencji.

Pulpety z cielęciny i kaszki manny PB10

Skład:

4 łyżeczki surowej mielonej cielęciny (70 g)

50 g warzyw, tj. 1/4 małej marchwi (25 g), 1/2 małej pietruszki (25 g)

1/2 łyżeczki zielonej pietruszki (2 g)

1/2 łyżeczki pokrojonego w kostkę selera

2 łyżeczki kaszy manny (10 g)

1/2 surowego żółtka

150 ml wody

1 porcja = 90 g

Przepis:

Sparzamy jajko. Mielemy cielęcinę i dodajemy żółtko, drobno posiekaną pietruszkę i kaszę mannę. Po dokładnym wymieszaniu formujemy kotleciki (3-4 sztuki). Warzywa [po umyciu, obraniu i płukaniu kroimy w drobna kostkę i wrzucamy do wrzącej wody, doprowadzając do zagotowania. Wkładamy kotleciki i gotujemy pod przykryciem ok. 25-30 minut.

Przeciery owocowe

Kisiel z jabłek PB9

Skład:

jabłko (50 g)

łyżeczka mąki ziemniaczanej (5 g)

łyżeczka cukru (5 g)

100 ml wody

1 porcja = 150 g

Przepis:

Jabłko po umyciu kroimy, oddzielamy część stanowiącą ogryzek, parzymy we wrzącej wodzie, rozgniatamy i dodajemy cukier. Mąkę ziemniaczaną rozpro-wadzamy w 20 ml zimnej wody, następnie mieszając dodajemy wrzący przecier, doprowadzamy do zagotowania. Kisiel owocowy podajemy polany mlekiem „następnym” bądź sam, dodatkowo biszkopt lub chrupki kukury-dziane.

Kisiel żurawinowy P7 B5

Skład:

100 g żurawin

20 g cukru

10 g mąki ziemniaczanej

200 ml wody

Przepis:

Żurawiny po umyciu rozgniatamy i wrzucamy do gotującej się wody wraz z cukrem. Po krótkim czasie gotowania przecieramy przez plastikowe sitko. Mąkę ziemniaczaną rozprowadzamy w niewielkiej ilości zimnej wody. Powoli mieszając wlewamy do gotującej się wody. Gotujemy.

Przecier z czarnych jagód P6 B7

Skład:

200 g czarnych jagód

3-4 łyżeczki przegotowanej wody (20 ml)

1 porcja = 150 g

Przepis:

Jagody myjemy, płuczemy, sparzamy wrzątkiem. Owoce rozcieramy na miazgę, dodajemy wodę, mieszamy i przecieramy przez sitko.

Przecier z jabłek P7 B6

Skład:

100 g jabłek

1/2 łyżeczki cukru

2 łyżeczki przegotowanej wody (10 ml)

1 porcja = 100 g

Przepis:

Do przygotowania przecieru używamy jabłek słodkich i soczystych. Jabłka myjemy i ścieramy na tarce. Mieszamy z przegotowaną wodą i cukrem. Jest to wspaniałe danie deserowe.

Przecier z malin P6 B5

Skład:

1/2 szklanki malin

2 łyżeczki kleiku ryżowego

Przepis:

Miękkie, dojrzałe owoce płuczemy wrzątkiem. Przecieramy maliny i dodajemy kleik ryżowy, delikatnie mieszając.

Przecier z truskawek PB7

Skład:

5-7 dojrzałych truskawek

1 łyżeczka kleiku ryżowego

2-3 łyżeczki przegotowanej wody

Przepis:

Dojrzałe owoce przebieramy, płuczemy i sparzamy wrzątkiem. Rozcieramy na miazgę i przecieramy przez grube sitko. Dodajemy kleik ryżowy, wodę i mieszamy wszystko. Podajemy dziecku zaraz po przygotowaniu.

Purée z jabłka i gruszki PB7

Skład:

1/3 dojrzałego jabłka

1/2 miękkiej gruszki

2 łyżki przegotowanej wody

1 porcja = 100 g

Przepis:

Owoce płuczemy, obieramy ze skórki - pozostawiamy jedynie miąższ - i kroimy na cienkie plasterki. Po włożeniu do rondelka dusimy na wolnym ogniu z 2 łyżkami wody przez 10 minut. Po rozgotowaniu owoce rozcieramy i miksujemy. Podajemy jako doskonały deser - dodatek do biszkopta lub kaszy manny.

Sos słonecznikowy PB9

Skład:

1/2 szklanki ziaren słonecznikowych

łyżeczka drobno posiekanego koperku

kilka łyżek przegotowanej wody

Przepis:

Miksujemy ziarna z dodatkami i z ilością wody odpowiednia do konsystencji, jaką sobie życzymy

Soki

Kompot owocowy PB7

Skład:

1/2 małego jabłka (50 g)

1/2 średniej gruszki (50 g)

2 płaskie łyżeczki cukru (10 g)

80 ml wody

1 porcja = 50 g

Przepis:

Owoce myjemy, obieramy i płuczemy, a następnie kroimy w kostkę. Wkłada-my do wrzącej wody z cukrem i gotujemy do rozmiękczenia. Przecieramy przez sitko lub miksujemy. Możemy podawać jako dodatek do biszkopta.

Kompot z jabłek PB7

Skład:

1/2 średniego jabłka (50 g)

2 płaskie łyżeczki cukru (10 g)

100 ml wody

1 porcja = 150 g

Przepis:

Jabłko myjemy, obieramy i płuczemy, a następnie rozdrabniamy. Wkładamy do wrzącej wody z cukrem i gotując doprowadzamy do rozmiękczenia. Przecieramy przez sitko. Podajemy jako deser z biszkoptami do twarożku bądź jako napój gaszący pragnienie dziecka.

Sok marchewkowo-jabłkowy P6 B5

Skład:

średnie jabłko (60 g)

średnia marchew (80 g)

1 porcja = 50 g

Przepis:

Marchew i jabłko myjemy, obieramy i płuczemy, a następnie ścieramy na tarce (jabłko jedynie miąższ). Wyciskamy sok na sitku pogrążonym w szklance.

Sok pomidorowo-jabłkowy PB7

Skład:

soczyste słodkie jabłko (200 g)

1/2 dużego dojrzałego pomidora (100 g)

1 porcja = 150 g

Przepis:

Po umyciu parzymy pomidor i zdejmujemy skórkę, tniemy na cząstki i przecieramy przez sitko. Jabłko myjemy, obieramy, płuczemy i ścieramy na tarce. Przecier jabłkowy dodajemy do pomidorowego i mieszamy.

Ziołowa herbatka z kopru i rumianku PB7

Skład:

łyżeczka kopru włoskiego i rumianku (3 g)

płaska łyżeczka cukru (5 g)

200 ml wody

1 porcja = 100 ml

Przepis:

Wymieszane zioła wsypujemy do kubka. Zalewamy wrzącą wodą i zostawiamy do zaparzenia na ok. 15 minut, pamiętając o przykryciu. Przecedzamy napar. Otrzymany klarowny napój słodzimy do smaku. Napój doskonale gasi pragnienie, a dodatkowo wspomaga trawienie i łagodzi objawy kolki.

Z jajkiem

Bukiet warzyw z jajkiem PB11

Skład:

warzywa: 2-3 gałązki kalafiora, 1 mały ziemniak, 1/2 małej marchwi

1/2 łyżeczki posiekanego szczypiorku

1 jajko

2 łyżeczki masła

1 porcja = 100 ml

Przepis:

Warzywa gotujemy w lekko osolonej wodzie (1 szklanka). Jajko po sparzeniu roztrzepujemy widelcem. Na spodek wkładamy łyżeczkę masła, wylewamy roztrzepane jajko i umieszczamy w rondelku z wrzącą wodą, aż się zetnie. Podajemy potrawę rozgniecioną widelcem. Podrobione warzywa i ścięte jajko układamy na talerzyku z dodatkiem masła, posypane szczypiorkiem.

Jajecznica na parze ze szczypiorkiem PB11

Skład:

1 łyżeczka posiekanego szczypiorku (2 g)

2 płaskie łyżeczki masła (10 g)

1 jajko

1 łyżeczka mleka (15 g)

1 porcja = 180 ml

Przepis:

Szczypiorek opłukujemy, siekamy na drobne pierścionki i parzymy wrzątkiem przez minutę. W rondelku gotujemy wodę. Spodeczek smarujemy masłem i wstawiamy do rondelka z wrzątkiem. Na spodeczek wbijamy jajko i starannie mieszamy do ścięcia się białka. Przed podaniem posypujemy szczypiorkiem.

Kisiel mleczny z żółtkiem B7

patrz s. 23

Kleik ryżowy z żółtkiem i jabłkiem PB7

Skład:

5-6 łyżeczek kleiku ryżowego lub kaszki (15-18 g)

obrane jabłko (50 g)

łyżeczka oliwy z oliwek

1/2 żółtka (10 g)

100 ml wody

1 porcja = 150 ml

Przepis:

Jabłko myjemy, obieramy i trzemy na tarce. Wkładamy do wrzącej wody i gotujemy. Chłodzimy i dodajemy kleik ryżowy oraz 1/2 żółtka, mieszamy i gotujemy. Po zagotowaniu dodajemy oliwkę lub świeże masło.

Lane kluski B7

Skład:

100 g mleka płynnego modyfikowanego

5 g mąki kukurydzianej

1 żółtko

Przepis:

Mleko przygotowujemy zgodnie z podanym przez producenta przepisem. Żółtko łączymy z mąką i 2 łyżeczkami wody na jednolitą masę, wlewamy cieniutkim strumieniem na wrzące mleko, zagotowujemy. Kluseczki powinny być wielkości drobnej kaszy perłowej i bardzo miękkie.

Omlet z marchewką PB12

patrz str. 17

Papka warzywna z żółtkiem PB7

Skład:

1/2 marchewki

2 różyczki kalafiora

1/2 małego ziemniaka

1 łyżeczka masła

jajko

100 ml wody

Przepis:

Myjemy warzywa, ziemniak i marchewkę obieramy i płuczemy. Gotujemy wodę, wrzucamy warzywa, doprowadzamy do miękkości (ok. 20 minut). Dodajemy kolejno ugotowane żółtko i masło, wszystko miksujemy. Gotujemy i podajemy po schłodzeniu.

Zupa jarzynowa z żółtkiem PB7

Skład:

1/2 marchewki

1/2 małego ziemniaka

1/4 korzenia pietruszki

plaster małego selera

1 łyżeczka świeżego masła

2 płaskie łyżeczki kleiku ryżowego (5 g)

1/2 żółtka

120 ml wody (uzupełniać podczas gotowania)

1 porcja = 150 g + 1/2 żółtka

Przepis:

Warzywa myjemy, obieramy i płuczemy. Jajko sparzamy wrzątkiem, oddzielamy białko od żółtka i dzielimy żółtko na 2 porcje. Warzywa kroimy, wkładamy do wrzącej wody (120 ml) i gotujemy na wolnym ogniu przez 20 minut. Po ugotowaniu przecieramy lub miksujemy. Dodajemy kleik ryżowy, masło i żółtko, mieszamy i zagotowujemy. Przed podaniem sprawdzamy temperaturę. Białko jaja i pozostałą połowę żółtka użyć do innej potrawy, nie przechowywać.

Zupa jarzynowa z żółtkiem i kaszą manną PB10

Skład:

warzywa 110 g, tj. 1/2 marchwi (33 g), 1/2 małego ziemniaka (22 g), 1/4 ma-łej pietruszki (11 g), 1/2 małej cebuli (11 g), cienki plaster selera (11 g), łyżka mrożonej fasolki szparag. (22 g)

pełna łyżka kaszy manny (6 g)

żółtko (20 g)

120 ml wody (uzupełniać podczas gotowania)

1 porcja = 220 g

Przepis:

Warzywa starannie myjemy, obieramy i płuczemy. Drobno kroimy lub trzemy na tarce do jarzyn, wkładamy do wrzącej wody i gotujemy przez ok. 1/2 godziny. Pod koniec gotowania mieszając dodajemy kaszę mannę. Żółtko dodajemy do zupy, starannie rozprowadzamy i ciągle mieszając zagotowu-jemy. Podajemy po sprawdzeniu temperatury potrawy.

Zupa marchewkowo-ziemniaczana z żółtkiem PB7

Skład:

1 łyżeczka kleiku kukurydzianego (23 g)

1 łyżeczka posiekanego pora (78 g)

1/2 marchwi (60 g)

1 ziemniak (50 g)

1 łyżeczka masła

1/2 żółtka (10 g)

100 ml wody

1 porcja = 180 g + 10 g żółtka

Przepis:

Marchewkę i ziemniaka myjemy, obieramy i płuczemy. Por po umyciu drobno kroimy. Do zagotowanej wody wrzucamy pokrojone warzywa i gotujemy przez ok. 20 minut. Jajko uprzednio ugotowane studzimy, obieramy ze skorupki i oddzielamy białko od żółtka. Żółtko dodajemy do zupy i dokładnie wszystko miksujemy. Następnie dodajemy kleik i masło, mieszamy i gotujemy, podajemy po schłodzeniu.

Zupki

Pierwsza zupa marchewkowa P5 B7

Skład:

1/2 średniej marchwi (60 g)

mały ziemniak (30 g)

100 ml wody

łyżeczka oliwy lub świeżego masła (5 g)

2 płaskie łyżeczki kleiku ryżowego (6 g)

1 porcja = 150 g

Przepis:

Warzywa myjemy, obieramy i płuczemy. Drobno kroimy w kostkę. Wkłada-my do wrzącej wody i gotujemy pod przykryciem, najlepiej przez ok. pół godziny. Miękkie ugotowane warzywa przecieramy przez sitko lub miksu-jemy, łączymy z wywarem i kleikiem, doprowadzamy do zagotowania. Dodajemy oliwę i mieszamy. Studzimy przed podaniem.

Pierwsza zupa jarzynowa P7 B5

Skład:

obrane warzywa (90 g), tj. 1/2 małej marchwi (40 g), 1 mały ziemniak (30 g), 1/4 korzenia pietruszki (15 g)

łyżeczka oliwy z oliwek lub oleju sojowego (5 g)

2 płaskie łyżeczki kleiku ryżowego (5 g)

żółtko (20 g)

150-200 ml wody

1 porcja = 150 g

Przepis:

Warzywa myjemy, obieramy i płuczemy. Wkładamy do wrzącej wody i gotujemy na małym ogniu do miękkości (20-30 minut). Uzupełniamy wodą podczas gotowania. Ugotowane warzywa przecieramy bądź miksujemy, łączymy z wywarem i kleikiem ryżowym. Gotujemy całość mieszając, dodajemy oliwę. Podajemy po schłodzeniu.

Zupa jarzynowa z cielęciną P7 B6

Skład:

1/5 małej marchwi (20 g)

1/2 małego ziemniaka (20 g)

1/2 małej pietruszki (20 g)

brokuły (20 g)

pokrojona gałązka selera (10 g)

100 ml wody

2 łyżeczki kleiku kukurydzianego (5 g)

20 g surowego mięsa (chuda cielęcina, po gotowaniu ok. 10 g)

łyżeczka oliwy z oliwek lub oleju sojowego (5 g)

1 porcja = 150 g + 10 g gotowanego mięsa

Przepis:

Warzywa myjemy, obieramy i płuczemy, drobno kroimy. Wkładamy do wrzącej wody i gotujemy do miękkości (20 minut). Miksujemy. Osobno ugotowane mięso cielęce drobno siekamy nożem. Do wywaru z ugotowanego mięsa dodajemy mięso, kleik z warzyw i oliwę. Gotujemy mieszając. Po ostudzeniu podajemy jako posiłek obiadowy.

Zupa jarzynowa z cielęciną i kleikiem P7 B6

Skład:

1/2 małej marchwi (50 g)

mały ziemniak (50 g)

1/2 pietruszki (20 g)

2 łyżeczki kleiku ryżowego (6 g)łyżeczka świeżego masła (5 g)

20 g surowego mięsa cielęcego (po gotowaniu ok. 10 g)

120 ml wody

Przepis:

Warzywa myjemy, obieramy i płuczemy. Mięso cielęce czyścimy z błon, wkładamy do wrzącej wody i gotujemy do miękkości. Osobno ugotowane warzywa dodajemy do kleiku i mięsa. Wszystko miksujemy. Po dodaniu masła ponownie gotujemy. Podajemy po ostudzeniu.

Zupa jarzynowa z kaszką kukurydzianą i masłem PB7

Skład:

1/2 małej marchwi (50 g)

mały ziemniak (50 g)

1/2 pietruszki (20 g)

kaszka kukurydziana (ile?)łyżeczka świeżego masła (5 g)

20 g surowego mięsa cielęcego (po gotowaniu ok. 10 g)

120 ml wody

Uwaga: W odniesieniu do kaszki nie podano gramatury. W recepturze był błąd. Wśród surowców nie ma kaszki, za to jest kleik ryżowy.

Przepis:

Kaszkę kukurydzianą zalewamy 30 ml chłodnej przegotowanej wody. Warzy-wa myjemy, obieramy i płuczemy, wkładamy do wrzącej wody. Dodajemy kaszkę kukurydzianą i lekko mieszając gotujemy około 20 minut. Po ugotowaniu miksujemy, dodajemy masło i ponownie doprowadzamy do zagotowania. Podajemy po ostudzeniu.

Zupa jarzynowo-fasolowa PB7

Skład:

1/4 małej marchwi (20 g)

1/2 małego ziemniaka (20 g)

1/4 małej pietruszki (20 g)

120 ml wody

5 strączków fasolki szparagowej (20 g)

2 płaskie łyżeczki kleiku ryżowego (5 g)

łyżeczka oliwy z oliwek lub oleju słonecznikowego (5 g)

20 g surowego mięsa cielęcego (po gotowaniu ok. 10 g)

1 porcja = 180 ml

Przepis:

Warzywa myjemy, obieramy i płuczemy. Odcinamy końcówki fasoli i usuwamy włókienka. Kroimy, wkładamy do wrzącej wody i gotujemy do miękkości (20 minut). Ugotowane warzywa przecieramy przez sitko lub miksujemy. Dodajemy kleik ryżowy i oliwę. doprowadzamy do zagotowania, mieszając. Podajemy po ostudzeniu. Możemy ewentualnie dodać 10 g gotowanego, dobrze posiekanego chudego mięsa: piersi indyka, kurczaka lub cielęciny.

Zupa marchewkowo-ziemniaczana z żółtkiem PB7

patrz str. 32

Zupa wielowarzywna PB10

Skład:

2 marchewki

1 pietruszka

1/4 selera

kawałek małego pora

natka pietruszki

koperek

gałązka kalafiora

3 pomidory

3 ziemniaki

3 łyżki soczewicy

3 łyżki oleju

sól, pieprz

1000 ml wody

Przepis:

Warzywa myjemy, obieramy i płuczemy, drobno kroimy. Do garnka wlewa-my olej, dodajemy pokrojone warzywa i niewielką ilość wody. Dusimy przez 5 minut, dodajemy obrane ze skóry pomidory, opłukaną soczewicę i wodę. Gotujemy do miękkości. Podajemy po ostudzeniu.

Zupa z płatkami jęczmiennymi PB10

Skład:

1 łyżeczka płatków jęczmiennych błyskawicznych

100 g warzyw, tj. 1/4 małej marchwi, 1/3 ziemniaka

1 łyżeczka startego selera

40 g mięsa z piersi kurczaka

120 ml wody

1 porcja = 200 ml

Przepis:

Warzywa myjemy i obieramy. Marchew i ziemniaka drobno tniemy w kostkę. Zagotowujemy wodę, dodajemy mięso i pokrojone warzywa. Po 10 minutach gotowania dodajemy starty seler i pietruszkę. Po kolejnych 10 minutach goto-wania dodajemy płatki jęczmienne i jeszcze przez chwilę gotujemy. Ugotowa-ne mięso wyjmujemy, drobno siekamy i dodajemy do zupy. Podajemy po ochłodzeniu.

Zupa jarzynowa z olejem sojowym P12 B10

Skład:

5 g ryżu lub kaszy kukurydzianej

500 g warzyw, tj. marchwi, kalafiora, pietruszki

3 g masła

1 łyżeczka cukru

40 g mięsa z piersi kurczaka

olej sojowy

150 ml wody

1 porcja = 120 g

Uwaga: W odniesieniu do oleju sojowego nie podano gramatury. W recepturze był błąd. Wśród surowców nie ma oleju sojowego.

Przepis:

Warzywa myjemy i trzemy na tarce lub drobno kroimy. Wkładamy do wrzątku, gotujemy pół godziny do miękkości, odcedzamy. Odcedzone warzywa przecieramy przez sitko. Wypłukany ryż (kaszę) dodajemy do wrzącego pozostałego wywaru i gotujemy 15-20 minut. Przetarte warzywa łączymy z ugotowaną kaszą lub ryżem, dodajemy olej sojowy i cukier. Zagotowujemy.

Zupa marchewkowa z mlekiem modyfikowanym B5

Skład:

1/2 małej marchwi (50 g)

średni ziemniak (70 g)

łyżeczka kleiku ryżowego (3 g)

60 g mleka modyfikowanego „następnego”

60 ml wody

1 porcja = 180 g

Przepis:

Warzywa myjemy, obieramy, płuczemy, kroimy w drobną kostkę. Wkładamy do wrzącej wody i gotujemy ok. 20 minut. Miękkie warzywa miksujemy lub przecieramy przez sitko, dodajemy kleik i doprowadzamy do zagotowania, mieszając. Przygotowujemy mleko zgodnie z opisem na opakowaniu. Zmiksowane warzywa dokładnie mieszamy z mlekiem modyfikowanym i podgrzewamy zupę. Sprawdzamy temperaturę przed podaniem.

Komentarz

Trudno zawierzyć w zupełności tym przepisom, skoro autorzy opracowania zamiast „150 g” potrafią napisać „150 mg”. W przepisie na zupę jarzynową z kaszką kukurydzianą i masłem wśród surowców nie ma kaszki kukurydzianej, za to jest kleik ryżowy. W przepisie na zupę jarzynową z olejem sojowym wśród surowców nie ma w ogóle oleju sojowego. Być może takich błędów jest więcej. Dlatego należy każdy przepis przed zastosowaniem „poddać kontroli zdrowego rozsądku”.

HK

- 0 - o - 0 - o - 0 - o - 0 - o -

Część III: uwagi

Przygotowania

Przygotowanie naczyń dla niemowlęcia

Przygotowanie posiłków dla niemowląt wymaga zachowania zasad czystości. Obowiązek ten spoczywa nie tylko na osobach przygotowujących potrawy, ale także wymaganiom muszą sprostać pomieszczenie i sprzęt.

W wypadku sztucznego karmienia niemowląt pierwszy sporządzany posiłek to mleko modyfikowane „początkowe”, a od 5 miesięcy mleko modyfikowane „następne” i mieszanki mleczne. Podczas przygotowywania posiłków mlecznych obowiązują zasady higieny, tak aby te posiłki spełniały określone wymagania dietetyczne i mikrobiologiczne. Większość preparatów mlecznych jest w formie sypkiej, a każdy producent jest obowiązany umieścić na opakowaniu zasady przygotowywania, tak aby sporządzone mleko stanowiło pełnowartościowy posiłek dla niemowlęcia. Produkty mleczne zawierają składniki, które są dosko-nałym środowiskiem do rozwoju bakterii, nieodpowiednie przechowywanie i przygotowanie mogą być powodem infekcji bakteryjnej przewodu pokarmowego.

Jak stwierdzono, drobnoustroje najlepiej rozmnażają się w temperaturze 15-45oC, a ich rozwój jest najmniejszy, gdy osiągana jest temperatura poniżej 4oC. Przygotowane posiłki dla niemowląt w pierwszym półroczu to głównie płynne mleko modyfikowane, zupki jarzynowe i soki. Ogólnie praktykowane jest podawanie ich przez smoczek. Stosowanie zarówno butelek (najlepiej szklanych) jak i smoczków zobowiązuje do zachowania higieny. Wygotowanie przed użyciem przez około 5 minut jest wystarczającym zabezpieczeniem przed drobnoustrojami.

Po użyciu butelki i smoczka należy kolejno:

usunąć pozostałe resztki pokarmu

wypłukać pod bieżącą wodą i umyć w 2% roztworze sody oczyszczonej przy użyciu odpowiedniej szczoteczki; kilkakrotnie wypłukać i pozostawić do wyschnięcia

umieścić w zamkniętym pojemniku do przechowywania.

Każdorazowo przed planowanym użyciem należy butelkę i smoczek wygotować. Kiedy dziecko jest starsze, wystarczy sparzenie wrzątkiem.

Przygotowanie posiłku dla niemowlęcia

Czy przygotowywać posiłek samemu, czy korzystać z przetworów gotowych, zależy od rodziców.

Gotowe posiłki według ich zwolenników mają tę przewagę, że pochodzą z kontrolowanych surowców, znanych upraw, i mają znormalizowaną wartość odżywczą i zawartość minerałów. Produkty gotowe - często stosowane przez rodziców w ciągu tygodnia, gdy jest mniej czasu na gotowanie - zazwyczaj ustępują pola domowym daniom w dni wolne od pracy.

Posiłki domowe pochodzące z naturalnych i zdrowych produktów żywnościowych, przygotowane według zasad higieny i zgodnie z przepisem, są równie dobre jak markowe gotowe, dostępne w sklepach. Jedynym etapem, który może budzić nasze wątpliwości, jest sposób ich przygotowywania.

Zaczynając od początku, pierwsze posiłki bezmleczne powinny być gotowa-ne. Potrawy duszone i pieczone pozostawmy na później, tj. po ukończeniu roku. Gotowanie, duszenie i pieczenie wpływa na zwiększenie przyswajalności pokarmu oraz neutralizuje działanie substancji niepożądanych (toksycznych i drobnoustrojów). W ten sposób wzrasta także wartość smakowa posiłku - często ma to przełożenie na chęć dziecka do jedzenia. Potrawy dla niemowląt powinny być sporządzane bez dodatku soli i ostrych przypraw. Planując ilość przygotowa-nej potrawy pamiętać należy, że niewskazane jest przechowywanie posiłku, zwłaszcza w pierwszym okresie wprowadzania posiłków. Dla dzieci starszych śmielej możemy przygotować posiłek na 1-2 dni. Czasami można dodać niewielką ilość cukru, jeśli potrawa tego wymaga, niemniej jednak pamiętajmy, że nadmiar cukru w diecie dziecka sprzyja powstawaniu próchnicy zębów i nadwagi.

Przechowywanie żywności

Czynniki przyspieszające psucie się żywności

Żywność jest przechowywana przez pewien okres czasu, co wiąże się z fizjologicznymi cechami człowieka, który wymaga ciągłej dostawy pokarmów i nie może odżywiać się „na zapas”. Przechowywanie żywności podlega przemia-nom mikrobiologicznym, biologicznym, chemicznym i fizycznym. Przemiany te prowadzą do zmniejszenia jej wartości odżywczej, zdrowotnej i organolep-tycznej.

Trwałość produktów jest ograniczona i zależy od składu chemicznego pokarmu, obecnej w nim mikroflory, od warunków i czynników środowiska (tem-peratura, wilgotność, tlen atmosferyczny oraz gazy otaczające przechowywany produkt). Jednym z głównych składników większości pokarmów jest woda. Im więcej wody, tym szybciej przebiegają reakcje chemiczne i tym szybszy jest rozwój drobnoustrojów, co w konsekwencji prowadzi do szybkiego psucia się pokarmu nawet w obniżonej temperaturze.

Inne składniki produktów żywnościowych mają mniejszy wpływ na ich trwałość. Stosunkowo szybko ulegają zepsuciu substancje tłuszczowe. Białka, węglowodany i sole mineralne odgrywają mniejszą rolę w procesach skracających trwałość produktów, stanowią jednak substraty dla niektórych reakcji chemicznych i działalności drobnoustrojów. Duży wpływ na szybkość reakcji ma pH. Procesy oddechowe zachodzące w żywej strukturze tkankowej (np. owoce, warzywa) mogą doprowadzić do podniesienia jej temperatury, co jest niekorzystne dla przechowywania. Innym ważnym czynnikiem wpływającym na trwałość produktów jest temperatura, której obniżenie ma decydujące znaczenie w przechowywaniu. Obniżenie temperatury do minus 18-30oC wskutek zmiany stanu skupienia wody daje w efekcie wielokrotne przedłużenie czasu przechowy-wania.

Sposoby utrwalania żywności

Suszenie

Podczas suszenia pozbawia się produkty wody, co zapobiega rozwojowi drobnoustrojów, ponadto wtedy ustaje aktywność wielu enzymów. W produkcie suszonym hamowany jest przebieg reakcji chemicznych między składnikami, co zapobiega psuciu się. Proces ten wykorzystywany jest do kondycjonowania herbaty, kawy, do otrzymywania suszu owocowego, w produkcji makaronów i innych przetworów. Suszenie w warunkach naturalnych przyczynia się do utraty witaminy C w produktach.

Mrożenie

Jest to przechowywanie produktów w temperaturze do -18oC. Dla każdego produktu określa się maksymalny czas przechowywania. W produktach mrożonych składniki odżywcze są na ogół dobrze zachowane. W wypadku warzyw zamrożenie pozwala na zachowanie większej ilości składników odżywczych (do zamrożenia dochodzi zaraz po zbiorze). Mrożenie nie może być wykorzystywane w przechowywaniu mleka, śmietany, grzybów i ogórków. Zamrożenie powoduje zmiany struktury tkankowej miąższu wielu owoców, dlatego owoce... (w tym miejscu brak kawałka tekstu).

Blanszowanie

Jest to proces poprzedzający mrożenie, polegający na krótkotrwałym (trwającym kilka minut) ogrzaniu warzyw do temperatury 85-100oC. Blanszowanie unieczynnia enzymy tkankowe, zapobiegając zmianom zabarwienia i walorów smakowych mrożonych warzyw. Dodatkowo niszczone są bakterie. Blanszowaniu poddaje się warzywa liściaste, groch, fasolę, szparagi, kukurydzę, kalafior i brokuły. Proces ten nie jest konieczny dla marchwi, papryki, owoców, cebuli, czosnku i pietruszki.

Napromieniowanie

Jest metodą, która budzi kontrowersje. Stosowane promieniowanie nie jest radioaktywne. Tej metody używa się do sterylizacji przypraw, miękkich owoców, a także do niszczenia drobnoustrojów obecnych w drobiu.

Konserwowanie

Pozwala na przechowywanie żywności w pojemnikach metalowych i szklanych w temperaturze przez określony czas. Kupując takie produkty, musimy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na datę ważności.

Dodatki do żywności

To związki chemiczne dodawane do żywności w celu poprawy jej trwałości. Część z nich może wywierać na niektórych ludzi niekorzystne działanie w postaci reakcji alergicznych.

Wędzenie

Jest jedną z najstarszych metod konserwowania żywności. Proces wędzenia poprzedzany jest peklowaniem lub marynowaniem produktów. Charakterystycz-ny smak i zapach żywności wędzonej pochodzi od związków chemicznych zawartych w dymie. Związki te spowalniają proces utleniania mięsa, nadając mu dodatkowo pewne wartości smakowo-zapachowe. Substancje te mogą mieć również niekorzystne działanie dla ustroju, wręcz rakotwórcze. Wędzi się ryby, mięso i sery.

Zasady przechowywania żywności

Żywność wyprodukowaną i zapakowaną w zakładach przetwórstwa prze-chowujemy wg wskazówek zawartych na opakowaniu. Natomiast czas prze-chowywania wyrobów domowych jest uzależniony od sposobu przygotowania. Żywność powinna być przechowywana w odpowiednich opakowaniach. Zapobiega to wysychaniu produktów i przenikaniu zapachów.

Pojemniki z tworzyw sztucznych

Nie każdy pojemnik nadaje się do wszystkich produktów spożywczych. Mięsa, wędliny, sery i masło nie powinny być umieszczane w pojemnikach z tworzyw sztucznych, które zawierają substancje rozpuszczające się w tłuszczach. Przed zakupem powinniśmy się upewnić, że kupowany pojemnik ma atest Państwowego Zakładu Higieny, a producent zapewnia, że wyrób nadaje się do przechowywania żywności zawierającej tłuszcze.

Folia

Obecnie kupujemy wiele artykułów w folii, ale nie powinno się przecho-wywać w niej żywności, głównie wędlin, serów, mięsa, zieleniny i warzyw. Szczególnie niebezpieczne jest foliowanie warzyw liściastych, gdyż brak dostępu powietrza może spowodować wytwarzanie się w warzywach bardzo szkodliwych azotynów. Przyspieszamy psucie się, przechowując produkty w folii w warunkach beztlenowych.

Folia aluminiowa

Ta przydatna w gospodarstwie domowym folia służy do zabezpieczania produktów żywnościowych przed dostępem światła i wysychaniem, ale główni stosujemy ją do pieczenia. Warto pamiętać, że niewskazane jest stosowanie jej do produktów kwaśnych.

Jak przechowywać produkty

Jaja

Okres przechowywania jajek w lodówce może wynosić około 2-3 tygodni. Niezalecane jest gromadzenie jaj na zapas. Większość lodówek ma półki odpowiednio przystosowane do przechowywania jaj. Ważne jest, aby nie myć jajek przed włożeniem do lodówki (naturalna otoczka na skorupce jest barierą dla bakterii). W czasie długotrwałego przechowywania jaj do ich wnętrza wnikają przez pory skorupki bakterie. Ich rozwój zachodzi szybciej w żółtku niż w białku. Prowadzi to do zmiany zapachu jajka, zwiększenia się komory powietrznej i rozrzedzenia jaja.

Mięso surowe, przetwory mięsne i drób

Surowe mięso najlepiej jest przechowywać po szybkim schłodzeniu do temperatury 0-2oC. Przed włożeniem do lodówki mięso zawsze powinno być umyte i osuszone, najlepiej włożone do odpowiednich pojemników. Ważne jest, aby w lodówce surowe mięso nie stało na tej samej półce co gotowe potrawy. Jeśli chcemy przechowywać mięso dłużej, najlepiej je poporcjować i zamrozić. Można również skropić mięso sokiem z cytryny, co podnosi kwasowość na powierzchni i opóźnia rozwój drobnoustrojów. Wśród przetworów mięsnych najmniejszą trwałością charakteryzują się wyroby garmażeryjne i dlatego powinny być spożywane na bieżąco. Niektóre kiełbasy (np. krakowska, parówki) można po odpowiednim opakowaniu przechowywać do 2 dni, wędzonki półtrwałe (toruńska, żywiecka) - do 4 dni, natomiast kiełbasy suche nawet do miesiąca. Należy pamiętać, że podczas przechowywania mięsa zachodzą także procesy dojrzewania. Obserwuje się utratę wagi związaną z odparowaniem części wody.

Nabiał

Mleko i produkty mleczarskie ulegają szybkiemu psuciu się w wyniku działalności drobnoustrojów. Szybkość występowania zmian zależy od ilości i rodzaju mikroflory i od temperatury przechowywania. Istotne jest przede wszystkim sprawdzanie podczas zakupów terminu przydatności do spożycia. Mleko UHT oraz napoje mleczne w zamkniętych kartonach mają stosunkowo długie terminy ważności. A po otwarciu nadają się do spożycia bez przegotowania do 12 godzin. Jogurty i kefiry muszą być przechowywane w warunkach chłodniczych z terminem ważności jak na opakowaniu. Sery żółte przechowywane są przez kilka dni, do tego stosuje się folię spożywczą. w przypadku dłuższego przechowywania powinno się ser mrozić. Sery twarogowe są mało trwałe, obowiązuje termin ważności jak na opakowaniu, zazwyczaj 48 godzin. Okres przechowywania twarogu wydłuży się, jeżeli zakupimy ten w hermetycznie zamkniętym opakowaniu foliowym.

Owoce i warzywa

Najlepiej trzymać w temperaturze około 10oC (niższa temperatura jest niewskazana dla owoców tropikalnych, pomidorów i ogórków).Warzywa i owoce przechowujemy w pojemnikach z niezbyt szczelną pokrywką umożliwiającą dostęp powietrza. Warzywa korzeniowe, ziemniaki i owoce o większej trwałości (np. jabłka) można przechowywać przez kilka dni na dolnych półkach szafek. Jeżeli chcemy przechowywać owoce i warzywa przez dłuższy okres, potrzebne jest odpowiednie miejsce z temperaturą 2-10oC. Przetwory owocowe i warzywne przechowujemy w temperaturze poniżej 15o bez dostępu światła.

Pokarm mamy

Czas przechowywania mleka kobiecego jest uzależniony od temperatury. I tak: w temperaturze 4oC (lodówka) - 48 godzin, w zamrożeniu do -10oC - około tygodnia, a po zamrożeniu do -18oC - przez około pół roku. Pamiętajmy, aby pokarm kobiecy przechowywać w butelce z odpowiednim atestem.

Potrawy domowe

Możemy przechowywać przez 2-4 dni w temperaturze poniżej 10oC. Najkorzystniejsze jest przechowywanie potraw kwaśnych: kiszonych, z dodatkiem pomidorów, kiszonej kapusty, kiszonych ogórków. Za sprawą kwasu ograniczany jest rozwój drobnoustrojów. Dlatego niektóre potrawy (np. mięso w rosole) możemy zakwasić przez dodanie koncentratu pomidorowego. Zupy i sosy przechowujemy w lodówce po uprzednim zagotowaniu, ostudzeniu i umieszczeniu w odpowiednim pojemniku z przykryciem. Kiszonki przechowujemy w temperaturze poniżej 10oC. Najlepszą temperaturą dla ogórków kiszonych jest 4-7oC., a kiszonej kapusty około 0oC.

W wypadku kiszonej kapusty przedłużony okres przechowywania spowoduje zmniejszenie zawartości witaminy C, a w wypadku ogórków utratę tekstury (twardości), rozwój drożdży i fermentację alkoholową.

Produkty zbożowe

Chleb i inne rodzaje pieczywa są produktami charakteryzującymi się małą trwałością, a proces psucia się spowodowany jest czerstwieniem i pleśnieniem, w wyniku których dochodzi do zmian smaku, zapachu i tekstury. Proces czerstwienia przebiega najszybciej w temperaturze bliskiej 0oC, stąd chleba nie przechowuje się w lodówce. Natomiast zamrożenie pieczywa do -20oC hamuje procesy psucia się i umożliwia przechowywanie przez kilka miesięcy bez obawy o utratę walorów smakowych. Za ogólnie przyjętą formę przechowywania produktów mącznych uważa się mrożenie, wykorzystuje się je w przypadku pierogów, pyz, knedli, ciast i pizzy.

Ryby

Najlepiej zjadać w dniu zakupu, ewentualnie nazajutrz po oczyszczeniu, umyciu i umieszczeniu w odpowiednim pojemniku w temperaturze około 0oC. Ryby wędzone powinny być przechowywane na wyższych półkach. Owijając je w folię spożywczą unikniemy przechodzenia zapachu na inne potrawy. Ryba z konserwy nie powinna być przechowywana w puszce po otwarciu, najlepiej przełożyć ją na talerzyk. Surowe ryby możemy przechowywać znacznie dłużej po zamrożeniu. Przed zamrożeniem najpierw je myjemy i patroszymy. Rybę chudą możemy przechowywać znacznie dłużej po zamrożeniu, nawet do 6-8 miesięcy.

Tłuszcze

Olej może być przechowywany w lodówce do 2-3 miesięcy (najkorzystniej w temperaturze 4-6oC, z ograniczonym dostępem światła). Najwięcej trudności sprawia przechowywanie masła, w którym zachodzą procesy hydrolizy tłuszczów i uwalniane wtedy kwasy tłuszczowe, aldehydy i ketony pogarszają jego jakość. Masło i margarynę należy trzymać w lodówce przez czas zgodny z terminem ważności umieszczonym na opakowaniu. Smalec jest tłuszczem o większej trwałości. Jest mniej podatny na utlenianie i hydrolizę. Dzięki temu w temperaturze od -6 do -8oC może być przechowywany nawet do roku. Podczas przechowywania tłuszczów zachodzą reakcje chemiczne i enzymatyczne, które powodują zmiany jakości, prowadzą do jełczenia. O czasie przechowywania tłuszczów decydują warunki takie jak temperatura, dostęp światła i tlenu atmosferycznego oraz rodzaj opakowania.

Ważne informacje

Salmonella jest to drobnoustrój, o którym wiele osób słyszało. Natomiast pałeczka Yersini jest mało znana pomimo jej rozpowszechnienia i możliwych zaburzeń przewodu pokarmowego na skutek jej spożycia.

Bakterie mnożą się najszybciej w temperaturze 7-60oC i w tym przedziale temperatur przechowujemy żywność jak najkrócej.

Odgrzewanie produktów więcej niż raz oraz wielokrotne chłodzenie i ogrzewanie powoduje straty witamin oraz stwarza bakteriom korzystne warunki do rozmnażania.

Krytyczną fazą zamrażania jest przejście od temperatury -1 do -5oC, kiedy wymrożeniu ulega 50-95% wody zawartej w tkankach. Im szybciej przebiega zamrażanie, tym jakość mrożonek jest wyższa. Podczas powolnego zamrażania ściany komórek są rozrywane przez powstające kryształki lodu, co prowadzi do wycieku zawartości komórek po rozmrożeniu, szczególnie w owocach. Szybkie zamrażanie powoduje powstawanie kryształków i wewnątrz komórek, i w przestrzeniach międzykomórkowych, co powoduje mniejsze uszkodzenia błon komórkowych, a tym samym struktura produktu nie ulega większym zmianom. Natomiast rozmrażanie powinno przebiegać powoli. Zamrożone w warunkach domowych warzywa i owoce można przechowywać przez okres 1 roku w temperaturze -18oC.

Konserwy należą do najtrwalszych produktów spożywczych, niemniej jednak po otwarciu ulegają szybkiemu psuciu. Powinny być spożywane zaraz po otwarciu, ewentualnie przechowywane przez krótki czas (po wyjęciu z puszki i ułożeniu na talerzyku lub salaterce).

Data przydatności produktów umieszczona na opakowaniu odnosi się do produktu zamkniętego; po otwarciu powinien być spożyty jak najszybciej.

Tabela trwałości produktów

	W lodówce	W zamrażarce
mięso surowe
wołowina	2-3 dni	2-3 miesiące
wieprzowina	2-3 dni	1-2 miesiące
drób	2-3 dni	2-3 miesiące
cielęcina	2-3 dni	2-3 miesiące
baranina	2-3 dni	2-3 miesiące
mięso przetworzone
pieczona wołowina		8 miesięcy
kiełbasa, szynka		1-2 miesiące
pieczona cielęcina		6 miesięcy
ryby
surowa (tłusta/chuda)	3-4 dni	4-6 miesięcy
gotowana	1-2 dni
krewetki	1-2 dni
produkty mleczne
masło (zamknięte/otwarte)	2 tygodnie/1 tydzień	6 miesięcy
margaryna	1 tydzień	6 miesięcy
serek wiejski, topiony	termin ważności
mleko, jogurty	termin ważności
ser żółty	6-12 dni	3-4 miesiące
warzywa
ogórki	10 dni	1 rok
pomidory, papryka	7 dni	1 rok
sałata	7 dni	1 rok
groszek, brukselka	5 dni	1 rok
pieczarki	5 dni	1 rok
szparagi, brokuły	2-3 dni	1 rok
marchewka	2-4 dni	1 rok
kalafior	1-2 dni	1 rok
kapusta, seler	2 tygodnie	1 rok
buraki	3 tygodnie	1 rok
ziemniaki	1-2 tygodnie	1 rok

1

3

---