36.FRANK CAPRA (1897-1991)

Ur. 18.05.1897 w Bisacquino na Sycylii, zm. 3.09.1991 w kalifornijskiej La Quinta; amerykański reżyser, producent i scenarzysta. W USA od 1903r. Przygodę z kinem rozpoczął w 1919r jako statysta w filmach Johna Forda; jako reżyser debiutował w 1922r krótkim filmem wg ballady R. Kiplinga. W l. 1924-25 gagman u H. Rocha i M. Sennetta, potem pracował dla H. Langdona, reżyserując 3 jego klasyczne komedie, w tym sławne Długie spodnie (1927). Zabłysnął reżyserując od 1927 dla Columbii, gdzie po pierwszych sukcesach uzyskał dużą swobodę. W 1931r, przy Platinum Blonde , spotkał scenarzystę R. Riskina; stworzyli jedną z najbardziej kreatywnych par. W Szaleństwie amerykańskim, drugim wspólnym filmie, skonstruowali prototyp bohatera Capry: idealisty związanego emocjonalnie ze swoją wspólnotą.

W 1934r Capra otrzymał pierwsza nominację do Oscara za reżyserię Arystokracji podziemi. Następne Ich noce obsypane wprost zostały nagrodami Akademii, zdobywając 5 najważniejszych: za najlepszy film, reżyserię, scenariusz adaptowany i główne role (C. Gable i C. Colbert). Później Capra zdobył jeszcze trzy Oscary- za reżyserię Pana z milionami, 1936i dwa za Pieniądze to nie wszystko, 1938 (za najlepszy film, czyli za produkcję, i po raz trzeci za reżyserię).

W swym najszczęśliwszym okresie Capra zrealizował inne głośne filmy: Gorzką herbatę generała Yen (1933), Broadway Billa (1934), Zaginiony horyzont(1937) i Mr. Smith jedzie do Waszyngtonu (1939). W 1939r stał się niezależnym producentem; pierwszym filmem jego wytwórni był Obywatel John Doe (1941).

Po japońskim ataku na Pearl Harbor został zmobilizowany i wcielony do służb filmowych. Wraz z A. Litwakiem stworzył m.in. serię znakomitych dokumentów Dlaczego walczymy. Preludium wojny i Bitwa o Rosję otrzymały Oscara w kategorii najlepszego filmu dokumentalnego. Po wojnie Capra wyreżyserował jeszcze 6 filmów fabularnych; pierwszy z nich - Życie jest cudowne (1946)- należy w USA do ulubionych, ostatni zaś, Kieszeń pełna cudów (1961), to remake Arystokracji podziemi. Nakręcił też (wraz z W. T. Hurtzem) 4 animowane popularnonaukowe filmy telewizyjne. W 1971 wydał autobiografię Frank Capra: The Name Above The Title.

Filmografia:

- Fultah Fisher's Boarding Mouse (1922)

- Szczęście w butach (1926)

- The Strong Man (1926)

- Długie spodnie (1927)

- For the Love of Mike (1927)

- That Certain Thing (1928)

- The Matinee Idol (1928)

- So This Is Love?(1928)

- The Way Of The Strong (1928)

- Say It With Sables (1928)

- Łódź podwodna S-44 (1928)

- The Power of Press (1928)

- Włamywacz

- Młode pokolenie (1929)

- Sprawa Donovana (1929)

- Lotnik (1929)

- Ćmy nocne (1930)

- Biały Anioł (1930)

- Sterowiec LA3 (1931)

- The Miracle Woman (1931)

- Platinum Blonde (1931)

- Forbidden (1932)

- Szaleństwo amerykańskie (1932)

- Gorzka herbata generała Yen (1933)

- Arystokracja podziemi (1933)

- Ich noce (1933)

- Broadway Bill (1933)

- Pan z milionami (1936)

- Zaginiony horyzont (1937)

- Pieniądze to nie wszystko (1938)

- Mr. Smith jedzie do Waszyngtonu (1939)

- Obywatel John Doe (1941)

- cykl Why We Fight (1943-44)

- Arszenik i stare koronki (1941-44)

- Życie jest cudowne (1946)

- State of Union (1948)

- Riding High (1950)

- Here Comes The Groom (1951)

- Hemo The Magnificent (1956)

- The Strange Case Of the Cosmic Rays (1957)

- The Unchained Goddess (1958)

- A Hole in the Head (1959)

- Kieszeń pełna cudów (1961)

---