Zagadnienia muzyka:
1. Metody nauczania muzyki:- m. analityczno-percepcyjna - stosowana mniej lub bardziej świadomie np. przy pracy nad piosenką lub utworem instrumentalnym, kiedy chodzi nam przede wszystkim o to aby uczniowie poznali i zapamiętali utwór ze słuchu; istotą tej metody jest zaprezentowanie pewnego wzoru wykonania oraz przeprowadzenie z uczniami analizy słuchowej w celu świadomego rozwijania ich i wyobraźni muzycznej;- m. problemowo odtwórcza - stosujemy ja np. wtedy, gdy chcemy aby uczniowie samodzielnie, więc z zapisu nutowego, przyswoili sobie ćwiczenie, piosenkę czy inny utwór; warto podkreślić, że problemowy charakter tej metody dotyczyć może trudnych dla ucznia do samodzielnego rozwiązywania problemów, które niesie materiał muzyczny dotyczący rytmu, melodii i innych elementów;- m. problemowo-twórcza - jej istota polega na angażowaniu myślenia i inwencji muzycznej uczniów do rozwiązywania określonego zadania o charakterze twórczym; metoda ta ma o tyle sens, o ile przed uczniami są jasno postawione warunki rozwiązywania, a uczniowie mają odpowiedni zasób umiejętności, czy zdolności by zadanie rozwiązać; chodzi o to by uczniowie mieli jak najczęściej możliwość oceniać swoje wytwory; pozostawienie wytworów dziecięcej inwencji bez dyskusji nie rozwija ich muzykalności;- m. problemowo-analityczna - ma zastosowanie w nauce słuchanie muzyki, kiedy chodzi nam o rozwijanie zdolności uczniów do samodzielnego słuchania, rozumienia i analizowania utworu; ważne jest wyraźne określenie zadania przez nauczyciela przed wysłuchaniem utworu; istotne jest też umiejętne prowadzenie i zebranie spostrzeżeń i wniosków uczniów; do tej metody należy tez takie postępowanie, w którym dobór przykładów muzycznych ilustruje dany problem należący do uczniów;- m. ekspozycji - zapewnia uczniom możliwość zetknięcia się z dziełem muzycznym, w sposób zapewniający możliwie pełne i niemal „uroczyste” jego przeżycie; w pracy lekcyjnej musi znaleźć się miejsce na wysłuchanie utworów o atmosferze skupienia i koncentracji, a przynajmniej trzeba wdrążać uczniów do takiego słuchania; dużą rolę odgrywa tu stopniowo dobrany utwór, jakość jego wykonania i odtworzenia, odpowiednie wprowadzenie; może dotyczyć nie tylko utworu muzycznego, ale też filmu o muzyce, audycji telewizyjnej;- m. organizowania i rozwijania działalności muzycznej ucznia - służy w pewnym sensie integrowaniu różnorodnych metod postępowania nauczyciela; metodyczną podstawą pracy nauczyciela jest kształtowanie i rozwijanie umiejętności śpiewu, ekspresji ruchowej, gry na instrumentach; rozwój tych umiejętności zależy od stałego i systematycznego stwarzania okazji na lekcjach i poza nimi, do prezentowania osiąganych wyników, chodzi też o scalanie wysiłku wszystkich uczniów i ukazywania wyników pracy zespołowej; 2. Rodzaje zabaw ruchowych-klasyfikacja: -zabawy ruchowe ze śpiewem/-z.r. przy akompaniamencie instrumentu,/-ilustracyjne/-taneczne-tańce regionalne i narodowe/-inscenizowane/-opowieści ruchowe/-korowody 3. Walory gry na instrumentach:- kształtowanie wrażliwości dzieci na barwę /- rozwija poczucie rytmu/- daje możliwość rozwijania w praktycznym działaniu różnicy wysokości dźwięków, kierunków melodii/- rozwija wyobraźnię muzyczną i inwencje twórczą/- wpływa na koncentracje uwagi/- kształci świadomą dyscyplinę/- jest doskonałym środkiem rozwijania sprawności manualnych/- wywołuje u dzieci entuzjazm i wzmożoną aktywność 4.Kolejność wprowadzania instrumentów: 1)Instrumenty perkusyjne, na których gra przypomina ruch podczas klaskania (grzechotka, kołatka)2)Instrumenty perkusyjne uderzane palcami prawej dłoni (bębenek, tamburyn)3)Instrumenty perkusyjne o stosunkowo dużej powierzchni uderzanej pałeczką (bębenek, pojedynczy talerz)4)Trójkąt i talerze podwójne.5)Instrumenty wymagające trafienia pałeczką w określone płytki (ksylofony, metalofony, dzwonki chromatyczne i diatoniczne)5. Grupy instrumentów:1)o określonej wysokości dźwięku-melodyczne: dzwonki diatoniczne, dzwonki chromatyczne-metalofon, ksylofon;2)o nie określonej wysokości dźwięku- niemelodyczne: bębenek, tamburyno, talerze, żele, trójkąt, triangel, kołatka, kastaniety, grzechotki, marakasy, drewienka, daresy, sapo cubana, pralka, tarka;3) Instrumenty dęte: flet prosty sopranowy, melodyka; 6. Wykorzystanie instrumentów na zajęciach:- ćwiczenia słuchowe- zabawy uwrażliwiające na barwę,; zadania polegające na: uchwyceniu kierunku dźwięku, uchwycenie gęstości dźwięku czyli ile instrumentów w danej chwili gra i czy pochodzi ten dźwięk z bliższej czy dalszej odległości;- ćw. rytmiczne- rytmizowanie tekstu; powtarzanie na instrumentach; ruchowa realizacja rytmu np. tupanie, marsz, bieg;-ćw. Powiązane z piosenką- określanie rytmu;wykonywanie rytmu całych piosenek na instrumencie; wypełnianie grą na inst.. pauz w piosenkach; uzupełnianie piosenki rytmicznym akompaniamentem;- zadania twórcze- ilustracje zjawisk akustycznych w przyrodzie i otoczeniu; improwizacje rytmiczne i melodyczne; tworzenie własnego akompaniamentu do piosenek i ćw. Ruchowych; ilustrowanie dźwiękiem wierszy, opowiadań;7. Aktywne słuchanie wg M. Przychodzińskiej- to nadawanie tytułów utworom muzycznym/ wyrażanie słuchanej muzyki w formie plastycznej, ruchowej- instrumentalne i plastyczne ilustrowanie nastrojów muzyki/ przygotowanie i realizacja scenki dramatycznej związanej z charakterem utworu/ wspólne układanie i realizacja akompaniamentu do utworu;8. Etapy aktywnego słuchania muzyki Strauss: - wysłuchanie przez dzieci utworu muzycznego, wypowiedzi na jego temat/- opowieść nawiązująca do muzyki, elementów ruchu/- przedstawienie utworu przy pomocy ruchu ilustrującego jego treść/- tworzenie orkiestry z dyrygentem na czele/- gra na instrumentach perkusyjnych według partytury graficznej; Etapy pracy z utworem: 1)fabularyzowanie muzyki połączone z prostymi ruchami rytmicznymi 2)realizacja w tańcu3)gra na instrumentach 4)połączenie tańca z instrumentacją5)mówienie o muzyce ( ma sens tylko wówczas jeśli dziecko przeżyło tę muzykę) 9. Zalety metody Strauss:daje możliwość: Dzieciom: - uczestniczenia w utworze muzycznym/- przeniknięcia do struktury całego utworu, a w konsekwencji jego radosny i rozumny odbiór/- odczucia i przeżycia radości wspólnoty tworzenia, dostępnej jak wydawać by się mogło tylko artystom/- możliwość wystąpienia w roli współwykonawcy lub dyrygenta/- swobody w zmianie ról, jakie mają pełnić dzieci w danym utworze muzycznym/- kształcenie wyobraźni dźwiękowej/- atrakcyjność utworu mimo wielokrotnego słuchania/Nauczycielom:- zachęta do rozwijania aktywności twórczej nauczyciela i ucznia/- inspirowanie nauczyciela do rozwijania metody w sposób indywidualny/- możliwość stosowania przez nauczycieli z mniejszym doświadczeniem muzycznym/- zintegrowane słuchanie, granie, tańczenie i śpiewanie z elementami pantomimy, dramy i różnych form plastycznych/- stosunkowo krótki czas osiągnięcia zamierzonego celu/- wskazywanie w sposób niewerbalny na różne elementy dzieła muzycznego (formę, tempo, rytm, dynamikę, barwę) 10. Cechy systemu Carla Orfa- aktywne uprawianie muzyki przez śpiew i grę na łatwiejszych instrumentach, głównie perkusyjnych/- duża rola czynnika kreatywneg/- zabawy integracyjna/- stosowana jest improwizacja ruchowa, wokalna i instrumentalna.11. Materiał do pracy z dziećmi w metodzie Orfa:- folklor słowno-muzyczny/- magiczne zaklęcia, powiedzonka, wyliczanki, porzekadła/- nazwy kwiatów, drzew, zwierząt/- imiona własne/- wiersze dla dzieci/- dla dzieci starszych fragmenty prozy, poezji, dramatów 12. Instrumentalium Orfa:- instrumenty perkusyjne o nieokreślonej wysokości dźwięku (zabawki dziecięce i instrumenty egzotyczne)/- instrumenty o określonej wysokości dźwięku/- uzupełnieniem tych grup instrumentów są flety proste, sopranowe, tenorowe i basowe 13. Ćwiczenia składające się na rytmikę Dalcroza:- marsze w takt muzyki (także biegi podskoki)/- ćwiczenia rytmiczno-ruchowe (z uwzględnieniem częstych zmian metrum)/- ćw. w zwiększaniu i zmniejszaniu wartości rytmicznych/- ćw. uświadamiające agogikę, dynamikę i artykulację/- ćw. oddechowo odprężające/- ćw. dysocjacyjne, uniezależniające ruchy/- ćw. inhibicyjno-incytacyjne, doskonalące reakcje na częste zmiany w muzyce/- ćw. słuchowe - reagowanie ruchem na wysokość dźwięku, określoną linie melodyczną/- ćw. improwizacyjne w związku z określonymi zadaniami muzycznymi14.Fromy aktywności muzycznej w poszczególnych metodach( co gdzie dominuje: śpiew, ruch, granie, słuchanie, tworzenie)Śpiew- m. Orfa, m. Kolday'a, m. Mursella,//Ruch- m. Orfa, m. Dalcroze'a, m. Mursella, m. Strauss//Granie-m. Orfa, m. Suzuki, m. Strauss//Słuchanie- m. Dalcroze'a(solfeż- kształcenie słuchu), m. Kolday'a (solfeż), m. Mursella, m. Strauss//Tworzenie- m. Orfa, m, Strauss. 15.Najważniejsze założenia metody Kodaly'a: Zasadniczą formą wychowania muzycznego w tym systemie jest śpiew połączony z solfeżem i kształceniem głosu. Śpiew zapewnia najbliższy kontakt z muzyką , głos jest dla dziecka instrumentem pozwalającym najbardziej bezpośrednio i najgłębiej przeżyć „ reprodukowaną” muzykę. Śpiewanie pieśni według Kodaly'a jest źródłem przeżycia estetycznego. Warunkiem spełnienia tych możliwości śpiewu jest jednak jego poprawność, a nawet artystyczność ; przy wykonywaniu ćwiczeń solfeżowych, śpiewaniu pieśni jedno- i wielogłosowych zwraca się baczną uwagę na emisję głosu i muzykalność wykonania. Charakterystyczna dla systemu Kodaly'a jest względna metoda solfeżu - kształcenie słuchu. Opiera się ona na kształceniu poczucia tonalnego : poczucia stopni skali - na początku toniki, następnie dominanty, subdominanty, a potem innych funkcji, poczucia modulacji i nowej toniki, poczucia stopni skal modalnych.