Granica Zofii Nałkowskiej jako przykład powieści psychologicznej.

Na początku wspomnę o bardzo ciekawym zabiegu zastosowanym przez Zofię Nałkowską w powieści Granica: otóż zakończenie powieści poznajemy na jej pierwszych stronach. Celem autorki jest zaproszenie czytelnika do obszernej, wielostronnej analizy przedstawionych wydarzeń. Autorka chce także zainspirować odbiorcę utworu do samodzielnej interpretacji zachowań bohaterów.

Granica jest niewątpliwie powieścią oryginalną. Przedstawienie „trójkąta”: mąż – żona – kochanka jest pretekstem do przeprowadzenia swoistego studium psychologicznego postaci. Zatem autorka powieści mobilizuje czytelnika do obserwacji zachowań bohaterów, a następnie do analizy ich postępowania, motywów nimi kierujących.

W świetle problematyki psychologicznej utwór Nałkowskiej jest pytaniem o możliwości poznania świata i siebie przez człowieka. Warto w tym miejscu podkreślić, że informacje o tym, co zaszło, nie są przedstawione chronologicznie, lecz metodą konfrontacji punktów widzenia poszczególnych bohaterów. Czytając powieść, łatwo zauważyć, iż co innego sądzimy o sobie my sami, a co innego sądzą o nas inni ludzie. Dopiero głębsza analiza psychologiczna pozwala na interpretację zachowań człowieka oraz na ustalenie motywów jego postępowania.

Analiza psychiki bohaterów prowadzi z kolei do pytania, gdzie powinna się mieścić granica między subiektywnym punktem widzenia a tym, co obiektywne (co sądzą o nas inni), aby móc siebie i innych prawidłowo oceniać.

---