http://www.pip.gov.pl/html/pl/prewencja/ocena_ryzyka_zawodowego/91000001.php
O OCENIE RYZYKA ZAWODOWEGO INFORMACJA WPROWADZAJĄCA
Ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy (Polska Norma PN-N-18002).
Ocenę ryzyka zawodowego można rozumieć jako dokładne sprawdzenie i ocenę, co w miejscu pracy może zaszkodzić lub wyrządzić krzywdę pracownikom. Dzięki niej można zweryfikować czy zastosowano wystarczające środki ograniczające lub eliminujące zagrożenia oraz określić, co należy jeszcze zrobić, aby do tego doprowadzić.
Ocena ryzyka prowadzi do upewnienia się, że prawdopodobieństwo, iż ktoś ulegnie wypadkowi lub zachoruje wskutek występowania zagrożeń w miejscu pracy, jest na możliwie najniższym poziomie. Ma to wpływ na "kondycję" przedsiębiorstwa bowiem wypadki przy pracy i choroby zawodowe negatywnie na nią wpływają m.in. poprzez zmniejszanie wydajności pracy i produkcji, opcję ponoszenia zwiększonej składki ubezpieczeniowej (kosztów ubezpieczenia), koszty ewentualnego uczestniczenia w postępowaniach sądowych, itd.
Najważniejsze jest jednak określenie jak znaczące zagrożenia występują w miejscu pracy i czy zapobiega się im przy pomocy właściwych i wystarczających środków zaradczych. Przykładowo: porażenie prądem elektrycznym może być śmiertelne, ale jego ryzyko jest bardzo małe w środowisku biurowym - oczywiście pod warunkiem, że elementy pod napięciem są dobrze izolowanie, a części metalowe dobrze uziemione.
Ocena ryzyka zawodowego, do której zobowiązany jest każdy pracodawca okazała się fundamentalnym narzędziem służącym bezpieczeństwu i zdrowiu pracowników w miejscu pracy, a jej regularne przeprowadzanie najprostszą drogą do stworzenia w przedsiębiorstwie bezpiecznych warunków pracy i kontrolowania stanu zagrożeń w miejscu pracy.
Ocena ryzyka zawodowego prowadzi do ochrony ludzkiego zdrowia i życia i służy oszczędzaniu pracownikom i pracodawcom stresu, strat finansowych i innych kłopotów związanych z ewentualnymi wypadkami przy pracy i chorobami zawodowymi.
Nie wymyślono nic bardziej logicznego i skutecznego, aby rozpoznać zagrożenia występujące na stanowiskach pracy, ocenić jakie mogą być ich konsekwencje dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz określić możliwe środki przeciwdziałania tym zagrożeniom.
Z oceny ryzyka zawodowego wynika wiedza, na których stanowiskach pracy wykonywane są prace bezpieczne, a na których prace stwarzające zagrożenia (i jak poważne!) dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Ocena ryzyka zawodowego to nie wymysł biurokracji ani zapisany w uregulowaniach prawnych formalny wymóg egzekwowany podczas kontroli przez Państwową Inspekcję Pracy, aby "utrudniać życie" pracodawcom. To podejście panujące we wszystkich krajach Unii Europejskiej, którego niezwykłą przydatność potwierdzają długoletnie doświadczenia "starych" krajów członkowskich Unii. To narzędzie wprowadzone do unijnego prawa już około 20 lat temu!
Praktyka "starych" państw członkowskich Unii Europejskiej dowiodła istnienia bezpośredniego związku między wynikami oceny ryzyka, a panującymi w przedsiębiorstwach warunkami pracy. Tam już dawno zauważono, że stałe zaangażowanie pracodawców i pracowników w prawidłową ocenę ryzyka prowadzi do powstania logicznie działającego systemu bezpieczeństwa pracy i przekonania, że dbanie o bezpieczeństwo i zdrowie to wspólny interes i zadanie zarówno dla pracodawców jak i pracowników.
Przeprowadzając ocenę ryzyka można liczyć na korzyści dla firmy. W bliższej perspektywie oznacza to lepsze samopoczucie pracowników i lepszą atmosferę w pracy, gdy pracodawca dba o ich bezpieczeństwo i zdrowie. Pracodawca natomiast może mieć świadomość spełnienia obowiązku o podstawowym znaczeniu dla ochrony zdrowia pracowników i zapobiegania ludzkiemu cierpieniu w jego firmie.
Ocena ryzyka zawodowego to działanie bardzo "na czasie" we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej. Zagadnieniem tym zajmuje się, w sposób szczególny, w formie europejskiej kampanii na rzecz oceny ryzyka zawodowego, unijna Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, a w Polsce Państwowa Inspekcja Pracy i Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy. Dla pracodawców oznacza to łatwy dostęp do nowych, prostych, praktycznych i "inspirujących" materiałów pomocniczych, takich jak na przykład przejrzyste poradniki do oceny ryzyka lub łatwe do wykorzystania listy kontrolne do identyfikacji zagrożeń.
Ocenę ryzyka zawodowego można, a nawet zaleca się przeprowadzać w możliwie najprostszy sposób, a określenie zagrożeń i ocena związanego z nimi ryzyka powinny opierać się na zasadach zdrowego rozsądku. Może to zrobić sam pracodawca, mogą mu w tym pomóc kompetentni pracownicy lub ekspert spoza przedsiębiorstwa.