Wzorzec moralny nauczyciela (instruktora)
Aspiracje perfekcjonistyczne
projektowanie perspektywy własnego rozwoju,
dokonywanie wyborów moralnych w przypadku konfliktu dóbr,
doskonalenie metod pracy dydaktycznej,
poszukiwanie dróg oddziaływania na sferę motywacyjną uczniów,
dbałość o treść i formę wypowiedzi ustnych i pisemnych,
doskonalenie własnego stylu pracy dydaktycznej,
poszukiwanie sposobów rozwiązywania sytuacji konfliktowych,
dbałość o wygląd zewnętrzny.
Otwartość (plastyczność) umysłu
poddawanie rewizji swoich poglądów, jeśli uległy zmianie fakty, na których podstawie poglądy te się kształtowały,
otwartość na nowe teorie, koncepcje, wiedzę,
dobieranie treści i form pracy zgodnych z oczekiwaniami uczniów,
dostosowanie tempa prowadzenia zajęć dydaktycznych do możliwości percepcyjnych uczniów,
wsłuchiwanie się w problemy uczniów związane z nauką, ukazywanie możliwości ich rozwiązywania,
umiejętność wskazywania uczniom odniesień danej teorii do praktyki,
umiejętność integrowania wiedzy z różnych dyscyplin naukowych.
Dyscyplina wewnętrzna
zdolność do długodystansowego wysiłku, dzięki czemu osiąga się postęp we własnym rozwoju,
podporządkowanie spraw mniej ważnych sprawom ważnym,
ciągłe uaktualnianie wiedzy,
dobre przygotowanie się do zajęć dydaktycznych,
punktualność, konsekwencja i obiektywizm w pracy dydaktycznej,
umiejętność panowania nad emocjami.
Tolerancja
umiejętność szanowania opinii i poglądów, których się nie podziela,
walka ze złem nie na podstawie surowych potępień czy nienawiści, lecz na podstawie przywiązania się do tego, co uważa się za słuszne,
porozumienie się w rozsądnych granicach, np. w sprawie terminów sprawdzianów,
nieuleganie osobistym uprzedzeniom w stosunku do uczniów,
analizowanie propozycji i inicjatyw uczniów (nieodrzucanie ich z góry),
akceptacja samego siebie,
wyrozumiałość dla różnic w efektach pracy uczniów, wynikających z różnych możliwości intelektualnych i stopnia zainteresowania się danym przedmiotem.
Aktywność
podejmowanie czynności służących ulepszaniu warunków pracy,
inicjatywność służąca poprawie własnego statusu materialnego,
uczestnictwo w różnych formach życia szkoły,
utrzymywanie poprawnych relacji: nauczyciel - uczeń,
promowanie własnej szkoły, dbanie o jej prestiż społeczny,
udział w formach doskonalenia pedagogicznego,
upowszechnianie własnych doświadczeń pedagogicznych.
Odwaga cywilna
wyrażanie własnych poglądów, mimo iż grozić może ludzka nieżyczliwość lub oszczerstwo,
przełamywanie utartych schematów procesu dydaktycznego,
umiejętność przyznawania się do błędów, porażek,
umiejętność przyznawania się do niewiedzy na zadane pytanie,
umiejętność przyznawania się do zmiany poglądów,
odrzucanie prób protekcji.
Uczciwość intelektualna
podążanie w swoim myśleniu do końca, bez względu na konsekwencje do których dana myśl może doprowadzić,
nieunikanie trudnych pytań, poszukiwanie odpowiedzi na nie,
niepodawanie informacji niepewnych, nie sprawdzonych,
otwartość na krytykę własnych i cudzych poglądów,
oczekiwanie uzasadnień, a nie wyrażanie oburzenia,
zgłaszanie wątpliwości co do prawdziwości określonych teorii,
unikanie dociekania nieistotnych szczegółów w badaniach naukowych.
Odpowiedzialność za słowo
dotrzymywanie umów i obietnic,
odpowiedzialność za prawdziwość i aktualność przekazywanej wiedzy,
odpowiedzialność za interpretację doświadczeń prowadzonych na lekcjach,
prostowanie błędnie podanych informacji.
Uspołecznienie
interesowanie się zagadnieniami społecznymi,
przezwyciężanie egocentryzmu (dostrzeganie też cudzych interesów)
gotowość do niesienia pomocy innym,
umiejętność współdziałania,
przeciwstawianie się poniżaniu autorytetów moralnych.
Wrażliwość estetyczna, poczucie humoru
rozwijanie własnych zainteresowań kulturalnych,
zachowanie dystansu do aktualnych wydarzeń w skali makro,
unikanie przesadnej powagi,
nieuzewnętrznianie swych złych nastrojów (niedyspozycji),
posiadanie ogłady towarzyskiej.
Umiejętność bycia nauczycielem oznacza:
konsekwencję w myśleniu o przyszłości,
rozsądną i obiektywną ocenę swoich predyspozycji i możliwości,
planowanie swojej przyszłości z uwzględnieniem życia innych,
poczucie własnej wartości, samozadowolenie, samoakceptację własnych pomysłów i działań,
otwartość i komunikatywność,
świadome i sensowne stawianie celów i zadań do realizacji sobie i innym,
posiadanie talentu pedagogicznego, spostrzegawczości i intuicji pedagogicznej,
zamiłowanie do pracy z dzieckiem,
asertywność, empatię, tolerancję, kulturę osobistą, serdeczny i życzliwy stosunek do drugiego człowieka.
6