Antena do odbioru pośredniego

Dla tych, którzy nie mają dostępu do sieci telewizji kablowej i dla tych, którzy nie mają możliwości takiego usytuowania anteny odbiorczej by mogła być bez przeszkód, bezpośrednio skierowana w stronę satelity - układ odbioru pośredniego z ekranem refleksyjnym może być w wielu przypadkach poszukiwanym i skutecznym rozwiązaniem.

Osoby mało obeznane z techniką teletransmisji satelitarnej nabiorą być może sceptycznego przekonania co do sensu i wartości przedstawionego tematu. Jednak jego znawcy - instalatorzy anten, sprzedawcy satelitarnych urządzeń odbiorczych, jak również dociekliwi hobbyści i entuzjaści uznają go za interesujący, a przede wszystkim - za praktycznie użyteczny.

Inspiracją do przedstawienia tematu w tej formie stały się nadspodziewanie dobre wyniki prób pośredniego, refleksyjnego odbioru satelitarnego przeprowadzone przez autora. Wbrew wszelkim pozorom realizacja takiego układu nie jest zadaniem, ani skomplikowanym, ani zbyt kosztownym.

Do zainstalowania ekranu i anteny potrzebne będą: posiadanie i znajomość prostych przyrządów pomiarowych takich jak kompas, kątomierz, pion i poziomica oraz umiejętność posługiwania się nimi. Zależnie od wybranej metody pomiaru kątów kierunkowych i wzajemnych odległości (wysokości) przydatnymi mogą się również okazać - cienki i mocny długi sznur oraz odpowiedniej długości taśma miernicza. Specjalistyczne narzędzia pomiarowo-celownicze z pewnością ułatwią i przyspieszą pracę, jednak ma to doprowadzić do tego samego, końcowego rezultatu.

Zaistnieje również konieczność bezbłędnego wykonania kilku wyliczeń. Ich wyniki decydować będą o wartościach kątów odchyleń i kierunków.

Instalacja układu do odbioru z odbicia wymaga ze strony wykonawcy sporo cierpliwości. Zajmuje też znacznie więcej czasu niż montowanie anteny satelitarnej bezpośredniego odbioru. Nie należy się zniechęcać, szczególnie po niepomyślnych pierwszych próbach. Warto natomiast przeanalizować poczynione kroki. Ponownie sprawdzić wyniki pomiarów oraz przeprowadzonych wyliczeń.

W czynnościach regulacyjno-nastawczych będzie brana pod uwagę znana zasada optyki: Kąt padania równa się kątowi odbicia (E=E”) Pewne różnice w ostatecznych wartościach ustawień nie będą jednak podważaniem tej zasady. Wynikać one będą z faktu, że sygnał satelitarny dochodzący do ekranu będzie odbijany w stronę anteny często w bardzo rozbieżnych płaszczyznach.

CZYNNOŚCI PRZYGOTOWAWCZE

Najważniejszym elementem w całej konstrukcji ekranu jest jego płyta refleksyjna. Jej zadaniem jest przyjęcie wiązki sygnału satelitarnego i odbicie jej w kierunku anteny odbiorczej. Czołowa, robocza strona musi być dokładnie płaska. Nieznaczna wklęsłość, narastająca w stronę geometrycznego środka płyty jest dopuszczalna wtedy, gdy odległość pomiędzy ekranem, a anteną będzie odpowiednio duża (ponad 10 metrów) Niedopuszczalna jest natomiast wypukłość tej płyty.

Do jej wykonania zastosować można ocynkowaną blachę stalową, aluminiową lub inną, a także gęstą siatkę metalową. Należy przy tym brać pod uwagę ciężar i wiotkość użytej blachy. Z tych względów jej grubość nie powinna być większa od 2mm, ani mniejsza od 0,7mm. Warto również uwzględnić to, że podobnie jak antena odbiorcza, ekran będzie narażony na szkodliwe oddziaływanie warunków atmosferycznych.

Swoją wielkością płyta odbiciowa w przybliżeniu odpowiadać powinna rozmiarom anteny odbiorczej. Oczywiście, może też być od niej większa. Jest przy tym obojętne czy jej kształt będzie np. kołem o średnicy 1m, lub kwadratem albo wielobokiem o porównywalnych wymiarach poprzecznych.

Konstrukcję nośną oraz płytę czołową wykonujemy sami, jeśli posiadamy potrzebne do tego kwalifikacje i warunki. W innych przypadkach wykonanie kompletnego ekranu powierzamy warsztatowi usług blacharsko-ślusarskich. Bardzo ważną sprawą jest to, by ekran można było wygodnie i solidnie umocować, a następnie swobodnie odchylać w wymaganych zakresach kątowych; „po elewacji” w górę/w dół, oraz „po horyzoncie” w lewo/w prawo. Niezawodny powinien też być mechanizm unieruchomienia ekranu po ostatecznym ustawieniu odchyleń.

Dużym ułatwieniem w samodzielnym wykonaniu jest wykorzystanie oryginalnej czaszy antenowej i jej standardowego osprzętu a więc gotowego mechanizmu odchyleń (zawieszenie typu az/el), jak również uchwytu-stojaka nośnego. Przy wyborze anteny przeznaczonej do takiego wykorzystania należy kierować się dobrym rozeznaniem warunków, w jakich ekran będzie zainstalowany. Należy trafnie dobrać wielkość (długość) elementu nośnego, zakres możliwości mechanizmu odchyleń a w szczególności kształt samej czaszy. Jej obrzeże na na całym okręgu musi swobodnie i dokładnie przylegać do płaskiej powierzchni. Warunku tego nie spełniają niektóre rodzaje czasz, np. tzw. romboidalne.

WYKONANIE EKRANU

Czaszę antenową kładziemy na arkuszu blachy i starannie odtrasowujemy jej obwód. Jak wcześniej wspomniano płyta może mieć kształt inny jak kołowy, więc dla ułatwienia czynności wycinania możemy z powodzeniem wyciąć ją jako wielobok. Po wycięciu właściwego formatu należy stępić ostre krawędzie pilnikiem i przetrzeć płótnem ściernym. Do wykonania dalszych czynności, należy wybrać (lub specjalnie przygotować) bardzo równe, płaskie podłoże, najlepiej drewniane. Jest to podstawowy warunek uzyskania wymaganej precyzji wykonania.

Na wyciętą płytę ponownie kładziemy czaszę antenową i starannie centrujemy ich wzajemne usytuowanie. Następnie wspólnie, przez profil obrzeża czaszy i przez płytę przewiercamy szereg równo rozmieszczonych otworów np. wiertłem o średnicy 5,5mm dla późniejszego połączenia obu elementów śrubkami i nakrętkami M5.

UWAGA: Pierwsze dwa otwory wiercimy po przeciwległych stronach, zagłębiając się na kilka milimetrów w głąb podłoża. Po ich wywierceniu do każdego wkładamy ciasno dopasowany kołek, który zabezpieczy oba elementy przed wzajemnym przesuwaniem się. Oczywiście może być również zastosowany inny sposób połączenia, po odpowiednio innym przygotowaniu, np. blachowkrętami, nitami lub nawet przez trwałe sklejenie płyty z czaszą.

Wybór sposobu należy już do wykonawcy i jego pomysłowości i możliwości. Pamiętać jednak należy, że gwarancją poprawnego działania ekranu jest jego płaskość. Można ją dodatkowo zapewnić poprzez wypełnienie przestrzeni między płytą i dnem czaszy pianką usztywniającą (używaną do wstawiania ram okiennych, witryn), styropianem itp. Dobrym rozwiązaniem jest też wykonanie specjalnego ożebrowania na wewnętrznej stronie płyty.

ZALECENIA I UWAGI

1. Do minimum wymaganego dla danego, lokalnego odbioru satelitarnego należy ograniczyć wielkości anteny i ekranu, oczywiście im większe będą oba elementy tym lepsza jakość odbioru.

2. Uzyskać formalną zgodę właściciela posesji na ich zainstalowanie.

3. Antenę odbiorczą i ekran refleksyjny umocować tak, by dla nikogo nie stanowiły zagrożenia.

4. Powierzchnię odbijającą ekranu pokryć bardzo cienką warstwą matowej farby (spray). Uchroni to osoby postronne przed intensywnym odblaskiem słońca.

5. Zrezygnować w ogóle z zamiaru instalowania układu odbiciowego jeśli ze wstępnych oszacowań i pomiarów jednoznacznie wynika, że ekran musiałby się znajdować w odległości większej niż 30m od anteny, a także w sytuacji, gdy rozbieżność kątowa kierunków: satelita-ekran, oraz ekran-antena przekroczyłaby 50 stopni. W takim przypadku nastąpi silne rozproszenie sygnału, a co za tym idzie - zdecydowane pogorszenie jakości odbieranych programów.

Integralną częścią materiału zawartego w części opisowej jest dołączona wraz z dwoma rysunkami „INSTRUKCJA WYKONAWSTWA”. Jej treść celowo ograniczono do kilku istotnych punktów, przy założeniu, że użyte w niej określenia są w pełni zrozumiałe. Rysunki stanowią doskonałą pomoc. Przedstawione na nich sytuacje należy porównać z lokalnymi warunkami miejsca realizacji układu.

INSTRUKCJA WYKONAWSTWA

1. Zamocować uchwyty nośne dla ekranu i anteny.

2. Geometryczne środki powierzchni ekranu i anteny czytelnie oznakować, jako punkty orientujące.

3. Oba elementy zamocować i ustawić tak, aby jak najdokładniej były do siebie zwrócone.

4. Zorientować ekran dokładnie z anteną. Jego oś prostopadła powinna przechodzić przez oba punkty orientujące.