Najczęściej spotykane choroby ryb akwariowych słodkowodnych

ICHTIOFTIROZA (ospa rybia)

Popularna choroba. Pasożyty są widoczne gołym okiem na skórze ryb jako białe kropki o średnicy 1 mm. Cykl rozwojowy kulorzęska (pasożytniczy jednokomórkowiec) przebiega na rybie (żywiciel) i w środowisku zewnętrznym (rozmnażanie). Opuszczając rybę pozostawia otwarte ranki na skórze, umożliwiające wtórną infekcję bakterii lub pleśni. Pasożyt opada na dno tworząc cysty wewnątrz której dzieli się on na wiele komórek potomnych. Młode osobniki wydostają się z cysty i szukają nowego żywiciela.
Objawy: Skóra i płetwy ryby pokryte są białymi plamkami, Zaatakowana ryba może szybciej poruszać pokrywami skrzelowymi, Ocieranie się o dno i przedmioty w akwarium, Brak apetytu, Padnięcia młodych ryb i narybku.	Zwalczanie: znajdująca się w stadium cysty lub pod skórą ryby pasożyta nie można zwalczyć. Aby go wyeliminować, dodajemy do wody specyfik ( np. FMC - 20 ml/200l i po ok. 6-8 dniach druga dawka) przed uformowaniem cyst lub po opuszczeniu cyst przez pływaki pasożyta. W temperaturze 32 st. ginie w ciągu kilku godzin. Preparaty szkodliwe dla roślin.

OODINOZA choroba welwetowa

Ten drobny pasożyt jest widoczny na skórze jako "złoty pył". Penetruje komórki skóry "korzeniami", za pomocą których odżywia się. Posiada pigment, który podobnie jak u roślin, używa światła jako alternatywnego źródła energii.
Objawy: Skóra i płetwy ryby są pokryte nalotem przypominającym złoty pył o  złotym połysku, Zwiększone wydzielanie śluzu, Ryba szybko porusza pokrywami skrzelowymi, Sklejone płetwy ogonowe w wąskie pasmo, Brak apetytu, Padnięcia młodych ryb i narybku.	Zwalczanie: stosujemy krótką kąpiel w oddzielnym zbiorniku dodając odpowiednie medykamenty ( np. Trypaflavin lub inny odkażalnik) .Pomóc też może zaciemnienie akwarium odcinające pasożytom źródła energii.

DAKTYLOGYROZA GYRODAKTYLOZA

Choroby wywołane są przez pasożyty płazińce rodzaju Dactylogyrus i Gyrodactylus. Rozwija się z jaja przez postać larwalną. Larwa Dactylogyrus atakuje nabłonek skrzelowy, uszkadzając go powodując problemy z oddychaniem. Pasożyt podobny do Daktylogyrusa, ma on jednak inny cykl życiowy, bez okresu odporności. Jest żyworodny i rozwija się na skórze i płetwach ryb.
Objawy: Ryba szybko porusza pokrywami skrzelowymi, Ryby oddychają tuż przy powierzchni wody, Ryby mogą się ocierać o różne przedmioty, Kolory blakną w związku z nadmiarem śluzu, Chudnięcie, Płetwy staja się postrzępione.	Zwalczanie: Dactylogyrus składa jaja, które opadają na dno zbiornika i są odporne na leki. Zwalczanie jest dwustopniowe: podajemy lek w zbiorniku leczniczym i przenosimy do niego wszystkie ryby. Robimy rybom krótką kąpiel formalinową lub stosujemy specjalne leki np. Capifos. Kąpiele powtarzamy co tydzień, aż wszystkie larwy zginą. Czyścimy akwarium główne i przenosimy ryby z powrotem.

SAPROLEGNIOZA (pleśniawka)

Może atakować wszystkie ryby zwłaszcza osłabione, jednak najczęstsza jest u zimno-wodnych. Bywa, że na podobnych do waty pleśniach rozwijają się glony. Atak pleśni jest zawsze następstwem innych problemów zdrowotnych np. inwazji pasożytów lub nieodpowiednich warunków wodnych: zbyt niska temperatura wody, złe Ph lub twardość.
Objawy: Kępki brudnych, podobnych do waty narośli na skórze, pokrywających większą część ciała ryby, Ubytki tkanki w zaatakowanych miejscach, Choroba atakuje także oczy i skrzela.	Zwalczanie: podajemy odpowiedni środek (np. FMC długotrwała kąpiel lub nadmanganian potasu krótkotrwała kąpiel). Upewniamy się co do powodów choroby. W ciężkich przypadkach  zasięgamy porady lekarza, który usunie chorą część stosując anestetyk a następnie środek antybakteryjny.

MARTWICA PŁETW

Ryby o silnej pigmentacji, jak Czarna Molinezja, oraz ryby o długich, ciągnących się płetwach jak welony, są szczególnie podatne na tę chorobę bakteryjną. Główną przyczyną choroby jest brudny zbiornik, uboga dieta bez witamin, zbyt zimna woda, obgryzanie płetw przez inne ryby, uszkodzenia od siatki, złe warunki wodne. Przenosi się przez kontakt bezpośredni ryb lub przez wodę .
Objawy: Początkowo biały nalot na brzegach płetw, Krótsze i postrzępione płetwy, Zniszczenie płetwy ogonowej, Brak apetytu, Kołyszące ruchy.	Zwalczanie: stosujemy kąpiel długotrwałą np. w FMC i po tygodniu powtarzamy lub krótkotrwałą (4-5 godz.) np. w Trypaflavin lub innym odkażalniku.

FLEXIBAKTERIOZA (choroba bawełniana)

Choroba posiada podobne objawy jak Pleśniawka. Chorobę tę wywołują bakterie oraz działanie toksyn i enzymów rozkładających białko wytwarzanych przez bakterie. Choroba rozwija się wewnątrz ciała, skrzelach i skórze. Chorobę może wywołać również stres wywołany transportem lub drastyczną zmianą środowiska życia ryby.
Objawy: Białe kępki wokół pyska, Białe plamy na skórze, Przekrwione miejsca zapalne, Odpadające łuski.	Zwalczanie: stosujemy kąpiele krótkotrwałe i długotrwałe dodając odpowiedni środek do wody np. Trypaflavin ( 3 kąpiele po 8 godz.) lub Chloromycetyny (40mg/1l przez 10-20 godz. ) Unikamy stosowania siatki.

ICHTIOBODOZA ( pierwotniaki)

Trzy pasożytnicze pierwotniaki - Chilodonella, Costia (Ichthyobodo) i Trichidina - atakują najczęściej skórę i skrzela, wywołując podobne objawy. Pasożyty giną w temperaturze 30 st. Choroba występuje najczęściej wśród ryb welonowych.
Objawy: Kolory blakną w związku z nadmiarem śluzu, Płetwy staja się postrzępione, Osłabienie, Uszkodzenie skrzeli - problemy w oddychaniu, Śmierć młodych ryb i narybku.	Zwalczanie: jeśli zauważy się chorobę zanim zaatakuje skrzela podajemy odpowiedni środek leczniczy np. FMC dla kąpieli długotrwałej lub Trypaflavin dla krótkotrwałej. Można zastosować rybom krótką kąpiel formalinową z dodatkiem soli.

MYKOBAKTERIOZA (rybia gruźlica)

Trudna do rozpoznania, ma podobne objawy do wielu innych chorób. Dopiero wykonanie sekcji wykazuje na narządach wewnętrznych  liczne białe guzki. Do całego obrazu zmian chorobowych mogą dołączyć objawy innych schorzeń takich jak np. posocznica czy pleśniawka.
Objawy:, Apatia, mała ruchliwość ryb, brak apetytu, Nastroszenie łusek, spuchnięty brzuch, Wytrzeszcz oczu, niewielki owrzodzenia, Wychudzenie, zblednięcie i brak wzrostu ryb.	Zwalczanie: nieuleczalna, chore ryby uśmiercić aby nie cierpiały a pozostałe obserwować i odizolować jako podejrzane osobniki.

POSOCZNICA

Choroba bakteryjna,  rozwija się u ryb osłabionych, przebywających w złych warunkach wodnych. Choroba bardzo groźna i zaraźliwa. Ryby chore w zaawansowanym stadium nie da się uratować i należy uśmiercić. Chore osobniki należy odizolować a pozostałe ryby obserwować. W skrajnych przypadkach ginie cała obsada akwarium - akwarium, dekoracje i pozostały osprzęt należy odkazić a roślinność zniszczyć. W takich przypadkach należy dostarczyć chorą rybę do weterynarza w celu potwierdzenia choroby.
Objawy: Apatia, mała ruchliwość ryb, Brak apetytu, Otwarte pokrywy skrzeli, Nastroszenie łusek, Wytrzeszcz oczu, Również mogą występować podskórne guzki.	Zwalczanie: przy słabo zaznaczonych objawach można próbować leczyć kąpiąc ryby przez dwa dni w roztworze: 0,25 g Syntarpenu + 0,5 g Ampicyliny na 50 l wody. Kąpiele powtarzać co 2 dni w nowym roztworze. Pozostałym zdrowym rybom podać zieleni malachitowej (0,005 g na 100 l wody ) lub Metronidazolu (0,5 g na 50 l wody).

LERNAEA

Skorupiak ten umieszcza swoją podobną do kotwicy głowę w ciele ryby, pozostawiając na zewnątrz dwa worki z jajami. Jest on wyraźnie widoczny, a gdy odpadnie może pozostawiać wrzód.
Objawy: Ryby mogą się ocierać o różne przedmioty, Białawo-zielone nitki zwisają ze skóry ryby,  Widoczne są stany zapalne w miejscach przyczepu.	Zwalczanie:wyjmujemy ryby ze zbiornika (1-2 min), kładziemy na mokrym materiale i usuwamy pasożyty szczypczykami. Ranki dezynfekujemy (np. jodyna) za pomocą watki na patyczku. Ryby przenosimy do czystego zbiornika z dodatkiem odkażalnika, aby uniknąć infekcji bakteryjnej lub pleśni.

SPLEWKA

Skorupiak ten przenosi się z ryby na rybę przez kontakt bezpośredni, zakotwiczając się za pomocą silnych przyssawek i penetrując naskórek kolcem zawierającym toksynę.
Objawy: Ryby mogą się ocierać o różne przedmioty, Pasożyty są widoczne - średnica ok.5 mm .	Zwalczanie:wyjmujemy ryby ze zbiornika (1-2 min) kładziemy na mokrym materiale i usuwamy splewki szczypczykami. Przenosimy wszystkie ryby do zbiornika leczniczego, podając do akwarium hodowlanego środek przeciw splewkom, aby zabić larwy. Przenosimy ryby z powrotem, szukając jednak wciąż dorosłych splewek i larw, gdyż mogą one przetrwać. Jeśli trzeba, powtarzamy leczenie.

PUCHLINA WODNA

Jest to choroba zaraźliwa, czasem trudna do wyleczenia spowodowana przez bakterie.
Objawy: Spuchnięty brzuch, Poszarpane płetwy, Nastroszone łuski w okolicy brzucha.	Zwalczanie: zastosować gotowe leki na tą chorobę np. Sera Bactopur Direct, Chloromycetyny (40mg/1l przez 10-20 godz.) lub Achromycyna (1g/100l wody przez okres 4 dni)

ZAPALENIE PRZEWODU POKARMOWEGO

Choroba jest związana jest z niewłaściwym żywieniem np. niewłaściwym pokarmem dla danego gatunku, przejedzeniem lub przeterminowaną czy zatrutą karmą. Dłużej trwająca daje objawy wychudzenia a nawet powoduje śmierć ryby.
Objawy: Apatia, Brak apetytu, Płetwy są nienaturalnie ustawione, Skóra wokół odbytu opuchnięta i zaczerwieniona, Z odbytu może wydostawać się śluzowa wydzielina ułożona w nitkowe pasma.	Zwalczanie: chorą rybę należy odłowić i poddać głodówce oraz wykonać jej  kąpiel w roztworze soli kuchennej (1 g na l wody) przez 3 do 5 dni lub 8 godzin w roztworze Detremycyny (1 kapsułka 125 mg na 2 l wody).

SAPROLEGNIAZA

Chorobę tą powoduje grzyb o nazwie Saprolegnia. Rozwojowi choroby sprzyjają zranienia na skórze spowodowane uszkodzeniami mechanicznymi - nie leczonymi i nie odkażonymi.
Objawy: Biały kosmaty nalot, Piana.	Zwalczanie: pomaga zasolenie wody oraz kąpiel w zieleni malachitowej lub błękicie metylenowym.

EXOPHTHALMIA

Jest to choroba czasem trudna do wyleczenia a powodować ją może wiele czynników chorobotwórczych takich jak: bakterie, wirusy oraz grzyby.
Objawy: Silna opuchlizna 1 lub 2 oczu.	Zwalczanie: zastosować gotowe leki na tą chorobę lub siarczan miedzi.

---