Psychologia społeczna zbiór notatek i slajdów prof dr hab Elżbieta Stojanowska aktualizacja 10 05 09

Psychologia społeczna - wykład

dr hab. Elżbieta Stojanowska, prof. w WSFiZ

Założenia i cele:

Głównym celem wykładów jest zapoznanie studentów z aktualną wiedzą psychologiczną na temat społecznego funkcjonowania jednostki. Prezentowane są podstawowe teorie wyjaśniające funkcjonowanie społeczne człowieka oraz badania empiryczne opisujące prawidłowości w tym zakresie. Ważne miejsce w tematyce wykładów zajmuje problematyka myślenia i spostrzegania świata społecznego, psychologia „ja” oraz problematyka wpływu społecznego.

Forma zaliczenia: egzamin pisemny - test

Treści programowe:

1. Specyfika przedmiotu badań psychologii społecznej. Ogólne prawidłowości dotyczące myślenia o świecie i poznawania ludzi. Stosowanie schematów w poznawaniu świata: konieczność oraz ryzyko błędów. Rodzaje schematów poznawczych.

Zniekształcenia w poznawaniu ludzi na przykładzie wybranych zjawisk: efektu pierwszeństwa, uporczywości, zjawiska wrogich mediów, ukrytych teorii osobowości oraz samospełniającego się proroctwa. (3 godziny)

2-3. Stereotypy i uprzedzenia

Rodzaje i funkcje stereotypów i uprzedzeń. Koncepcja aktywizacji stereotypów Patrycji Devine. Metody badania uprzedzeń. Możliwości zmiany stereotypów i osłabiania uprzedzeń: hipoteza kontaktu międzygrupowego.

Teorie wyjaśniające powstawanie uprzedzeń. Teoria rzeczywistego konfliku międzygrupowego, teorie psychodynamiczne, teorie społecznego uczenia się, teoria tożsamości społecznej Tajfela. Teorie rasizmu ukrytego. (6 godzin)

4. Stereotypy płciowe

Płeć biologiczna, a płeć psychologiczna jednostki. Poznawcze, społeczne i osobowościowe różnice między płciami.

Teorie biologiczne i kulturowe na temat genezy różnic w funkcjonowaniu psychospołecznym kobiet i mężczyzn. Teoria androgynii psychicznej Sandry Bem. (3 godziny)

Trójczynnikowa koncepcja miłości Sternberga. Dynamika funkcjonowania związków długotrwałych. Rodzaje i fazy miłości. Miłość, a związki przyjacielskie. Charakterystyka technik ingracjacji. Wpływ ingracjacji na obraz „ja”ingracjatora. (3 godziny)

12. Autoprezentacja

Rodzaje autoprezentacji w świetle zgodności z prywatnymi przekonaniami.

Taktyki autoprezentacyjne. Pragmatyzm - pryncypializm, a rodzaje autoprezentacji.

Konsekwencje autoprezentacji dla psychospołecznego funkcjonowania jednostki

Samowiedza jednostki a zachowania autoprezentacyjne. Konsekwencje autoprezentacji

dla samowiedzy jednostki. Lęk społeczny oraz reakcje behawioralne jako konsekwencja troski o autoprezentację. (3 godziny)

13. Manipulacja społeczna

Kim są makiaweliści? Motywacyjne i sprawnościowe uwarunkowania manipulacji.

Reguły życia społecznego wykorzystywane w manipulacji.

Techniki manipulacji. Wykorzystywanie zasad życia społecznego do manipulowania ludźmi.

Techniki manipulacji oparte o regułę wzajemności oraz konsekwencji i zaangażowania.

Manipulacyjne wykorzystanie autorytetu oraz społecznego dowodu słuszności. (3 godziny)

14. Wartości. Wartości, a zachowanie jednostki

Pojęcie wartości w psychologii. Konformizm i samokierowanie jako wartości rodzicielskie.

Wpływ wartości rodziców na strategie wychowania dzieci.

Funkcje wartości. Różnice indywidualne w zakresie zgodności zachowania z wartościami.

(3 godziny)

15. Postawy a zachowanie

Emocjonalne, poznawcze i behawioralne źródła postaw.

Funkcje postaw. Postawy a zachowanie - problem zgodności i rozbieżności zachowań z postawami. Zmiana postaw. Teorie zmiany postaw. Skuteczność przekazów informacyjnych. Strategie perswazji. Zjawisko reaktancji. Uodparnianie postaw na zmiany, zjawisko immunizacji. (3 godziny)

16. Grupy społeczne.

Rodzaje grup społecznych. Grupy formalne i nieformalne, grupy minimalne. Struktura grupy.

Funkcje grupy. Wzajemne wpływy członków grupy. Przywództwo i władza. Style kierowania grupą. Procesy grupowe. Wpływ grupy na efektywność działania jednostki: zjawisko facylitacji i próżniactwa społecznego. Myślenie grupowe - charakterystyka zjawiska. Możliwości zapobiegania. (3godziny)

17. Konformizm

Przejawy konformizmu w życiu społecznym. Informacyjny i normatywny wpływ społeczny.

Sytuacyjne i osobowościowe uwarunkowania konformizmu. Zjawisko posłuszeństwa wobec

autorytetów - badania Milgrama. (3 godziny)

18. Zachowania prospołeczne

Teorie wyjaśniające zachowania prospołeczne. Charakterystyka podstawowych motywów pomagania. Sytuacyjne determinanty zachowań prospołecznych. Sytuacje kryzysowe, specyfika funkcjonowania jednostki w wielkich aglomeracjach miejskich. ( 3 godziny)

19. Zachowania prospołeczne - różnice indywidualne

Altruizm jako względnie stała cecha osobowości. Osobowość zinternalizowana - kryteria identyfikacji. Płeć, a formy pomagania. (3 godziny)

20. Patologia życia codziennego - agresja, obojętność, wypalanie się.

Źródła agresji. Środki masowego przekazu, a zachowania agresywne. Patologia dużych skupisk miejskich.. „Wypalanie się” - objawy i możliwości zapobiegania. Sposoby zmniejszania agresji (3 godziny).

Lektury obowiązkowe:

Aronson E., Wilson T.D., Akert R. (1997). Psychologia społeczna, Poznań, Zysk i Spółka.

Balawajder K. (1992). Konflikty interpersonalne, Katowice, Uniwersytet Śląski, rozdz. 2 i 5.

Cialdini R. (1995). Wywieranie wpływu na ludzi. Gdańsk, GWP (wybrane fragmenty).

Gołąb A. (1976). Normy moralne a gotowość udzielania pomocy innym. W: J. Reykowski (red), Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi. Warszawa, KiW.

Jarymowicz M. (1976). Osobowość ludzi nastawionych na manipulowanie innymi. W:

J. Reykowski (red). Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi. Warszawa, KiW,

Leary M. (1999). Wywieranie wrażenia na innych. O sztuce autoprezentacji. Gdańsk, GdańskieWydawnictwo Psychologiczne.

Maslach Ch. (1988). Wypalanie się: utrata troski o człowieka, w: Ph.G.Zimbardo,

Ruch (red). Psychologia i życie, Warszawa, PWN.

Mądrzycki T. (1996). Osobowość jako system tworzący i realizujący plany. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Psychologiczne, str. 107-109.

Zimbardo Ph. G., Ruch F. (1988). Degeneracja form życia społecznego, w: Ph.G.Zimbardo,

Ruch (red). Psychologia i życie, Warszawa, PWN.

Wojciszke B. (2000). Postawy i ich zmiana, w: J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik

akademicki, t. 3.

Wojciszke B. (2000). Relacje interpersonalne, w: J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 3.

Literatura dodatkowa:

Eysenck H., Eysenck M. (1998). Seks, przemoc, kasety wideo. W: H. Eysenck, M. Eysenck Podpatrywanie umysłu, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, str. 69-79.

Koralewicz J. (1987). Autorytaryzm, lęk, konformizm. Warszawa, Wrocław, Gdańsk, Ossolineum, rozdział: Konformizm - wartości rodzicielskie, str. 183-189.

Gut J., Haman W. (1995). Docenić konflikt. Od walki i manipulacji do współpracy, Warszawa, Wydawnictwo Kontrakt, str. 15-49, 79- 110.

Nęcki Z. (1995). Negocjacje w biznesie, Kraków, Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu.

Wojciszke B. (1990): System wartości osobistych a zachowanie, w: J. Reykowski, N. Eisenberg, E. Staub (red.). Indywidualne i społeczne wyznaczniki wartościowania, Wrocław,

Warszawa, Wyd. Ossolineum.

[Author ID1: at Sun Apr 12 23:44:00 2009 ]

PODSTAWOWE DZIEDZINY BADAŃ PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ

Dziedzina badań

Typowe problemy

Wiedza człowieka

o świecie

współczesnym

Dlaczego ludzie odmiennie interpretują te same wydarzenia (np. polityczne, społeczne itp.)

Skąd się biorą stereotypy?

Spostrzeganie

Ludzi

W jaki sposób oceniamy ludzi na podstawie ich zachowania?

Czy nasza wiedza o ludziach jest trafna?

Wiedza na temat

„ja”

Jakie są źródła samowiedzy?

W jaki sposób ludzie bronią poczucia własnej wartości?

W jaki sposób dokonują autoprezentacji?

Postawy, wartości

Kiedy ludzie postępują zgodnie (niezgodnie) z uznawanymi wartościami i postawami?

Jakie wartości cenią sobie ludzie w różnych środowiskach społecznych?

Wpływ społeczny

Kiedy i dlaczego ludzie zachowują się konformistycznie? Jakie są skuteczne techniki manipulacji społecznej?

Atrakcyjność i miłość

Kogo i za co lubimy? Co to jest miłość? Czy istnieją różnice płciowe w zakresie oczekiwań wobec partnera?

Pomaganie innym

Zachowania

agresywne

Dlaczego pomagamy innym? Jakie czynniki sytuacyjne wpływają na gotowość do udzielenia pomocy innym?

Skąd się bierze agresja? Jakie są sposoby hamowania agresji?

Funkcjonowanie

grup społecznych

Na czym polega wpływ społeczny w grupie? Czy działanie w grupie jest bardziej efektywne od jednostkowego?

PODSTAWOWE PODEJŚCIA TEORETYCZNE STOSOWANE PRZEZ PSYCHOLOGÓW

SPOŁECZNYCH

PODEJŚCIE

TEORETYCZNE

PODSTAWOWE TEZY

POZNAWCZE

Zachowanie i emocje zależą od sposobu rozumienia sytuacji;

Sposób rozumienia sytuacji zależy od posiadanej

wiedzy oraz mechanizmów funkcjonowania umysłu.

MOTYWACYJNE

Zachowanie człowieka jest celowe;

Cele podporządkowane są ograniczonej liczbie

motywów;

Zachowanie człowieka służy maksymalizacji własnych zysków (minimalizacji własnych strat)

TEORIA UCZENIA SIĘ

Zachowanie jest wynikiem uczenia się poprzez mechanizmy warunkowania oraz obserwację;

ma charakter nawykowy.

SPOŁECZNO-KULTUROWE

Zachowanie człowieka zależy od wartości, norm kulturowych;

psychika i zachowania ludzi są odmienne w różnych kulturach.

EWOLUCJONISTYCZNE

Zachowanie człowieka służy przetrwaniu jednostki oraz jej genów;

zachowania i procesy psychiczne służą maksymalizacji reprodukcji.

WIEDZA CZŁOWIEKA O ŚWIECIE

CZŁOWIEK ORIENTUJE SIĘ W ŚWIECIE I GROMADZI O NIM WIEDZĘ ZA POMOCĄ SCHEMATÓW POZNAWCZYCH.

SCHEMATY POZNAWCZE TO STRUKTURY WIEDZY NA DANY TEMAT.

W PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ WYRÓŻNIA SIĘ TRZY RODZAJE SCHEMATÓW POZNAWCZYCH:

SCHEMATY LUDZI: KATEGORIE, ROLE, STEREOTYPY;
SCHEMATY CECH - SPOSOBY WNIOSKOWANIA O CECHACH LUDZI NA PODSTAWIE ICH ZACHOWAŃ- to wiedza co tzn. np. być uczciwym itp.

C. SKRYPTY - SCHEMATY WYDARZEŃ TYPOWYCH W DANEJ KULTURZE.-

posiadamy schematy wydarzeń typowych dla naszej kultury. Np. wizyta w teatrze, w sądzie

Czyli - dlaczego w konkretnej sytuacji stosujemy ten a nie inny schemat do interpretacji ludzi ?

WARUNKI AKTYWIZACJI SCHEMATÓW

CECHY BODŹCA AKTYWIZUJĄ OKREŚLONY SCHEMAT; -

np. widzimy stara twarz, człowieka przygarbionego - a wiec wnioskujemy ze jest to starzec

ISTNIEJE DYSPOZYCYJNA DOSTĘPNOŚĆ OKREŚLONYCH SCHEMATÓW:

*Zainteresowania, praca zawodowa, stałe potrzeby

Np. jeśli młoda kobieta jest na etapie poszukiwania męża to pierwsza rzecz na jaka zwraca uwagę to np. czy Pan ma obrączkę na reku. Jeśli ktoś jest lekarzem to zwraca uwagę na jakieś dziwne zmiany w organizmie i dostrzega chorobę.

SYTUACYJNA DOSTĘPNOŚĆ SCHEMATU WCZEŚNIEJ ZAKTYWIZOWANEGO

*badania Higginsa, Rholesa i Jonesa (1977)

Jeśli ma zaktywizowany jakiś schemat w głowie to ten schemat może być wykorzystywany w sposób nieświadomy do interpretacji innych bodźców.

Wyobraźmy sobie ze do autobus wchodzi Pan ubrany w dziwne kolorowe ubrania- zależy jaki mamy zaktywizowany schemat to tak interpretujemy zachowanie tego człowiek, i tak jeśli czytamy książkę o artystach to możemy go odebrać go jako artystę , a jeśli czytamy książkę o osobach umyło chorych to tego osobnika możemy zinterpretować jako chorego psychicznie

TRZY REGUŁY WNIOSKOWANIA O CECHACH CZŁOWIEKA NA PODSTAWIE JEGO ZACHOWAŃ (REEDER, 1985)

na podstawie jakich cech wnioskujemy o jego cechach ludzi.

I. REGUŁA TENDENCJI CENTRALNEJ

UNIWERSALNA, MA ZASTOSOWANIE DO WIĘKSZOŚCI CECH -

ludzie są skłoni spostrzegać innych ludzi jako przeciętni pod wpływem występowania jakiś cech

REGUŁA APROBATY SPOŁECZNEJ -

MA ZASTOSOWANIE DO CECH O CHARAKTERZE MORALNYM

ludzie są świadomi tego ze niektórzy ludzie zachowują się w określony sposób by wywrzeć dobre wrażenie, a ja nie wiem czy on jest taki czy udaje

III. REGUŁA ZDOLNOŚCI

MA ZASTOSOWANIE DO CECH SPRAWNOŚCIOWYCH

REGUŁA TENDENCJI CENTRALNEJ PRZYKŁAD

*ZACHOWANIA*	*PRZYPISYWANE CECHY- ze on taki jest***
NIECIERPLIWE	NIECIERPLIWOŚĆ; UMIARKOWANIA CIERPLIWOŚĆ
UMIARKOWANIE CIERPLIWE	NIECIERPLIWOŚĆ; UMIARKOWANA CIERPLIWOŚĆ; WYSOKA CIERPLIWOŚĆ
BARDZO CIERPLIWE	UMIARKOWANA CIERPLIWOŚĆ; WYSOKA CIERPLIWOŚĆ

REGUŁA APROBATY SPOŁECZNEJ - EFEKT NEGATYWNOŚCI

PRZYKŁAD

ZACHOWANIE

PRZYPISYWANE CECHY

NIEUCZCIWE

NIEUCZCIWOŚĆ- jest złodziejem bo jest nieuczciwy

UMIARKOWANIE

UCZCIWE- skradł co ma niewielka wartośc

NIEUCZCIWOŚĆ- albo on jest bardzo nieuczciwy tylko nie miał okazji by więcej ukraść

UMIARKOWANA UCZCIWOŚĆ albo on jest taki

BARDZO UCZCIWE- ktos znalazł portfel i odał go właścicelowi

NIEUCZCIWOŚĆ

UMIARKOWANA UCZCIWOŚĆ- a bo może go ktoś widział i dlatego odał, on to robi by się takim pokazać

WYSOKA UCZCIWOŚĆ - Bo jest uczciwy

REGUŁA ZDOLNOŚCI - EFEKT POZYTYWNOŚCI

PRZYKŁAD student zachowuje się nieinteligentnie i opowiada jakieś głupstwa

*ZACHOWANIE*	*PRZYPISYWANE CECHY*
NIEINTELIGENTNE	NISKA INTELIGENCJA ŚREDNIA INTELIGENCJA WYSOKA INTELIGENCJA
UMIARKOWANIE INTELIGENTNE	ŚREDNIA INTELIGENCJA WYSOKA INTELIGENCJA
BARDZO INTELIGENTNE	WYSOKA INTELIGENCJA

PODSTAWOWE ZJAWISKA SPOSTRZEGANIA LUDZI

PIERWSZE WRAŻENIE- jak człowiek sobie stworzy schemat na temat danej osoby to później go wykorzystuje w ocenie tego człowieka

* badania Jonesa i in. - 1968 r. opis badania :dwie grupy oceniały studenta po tym jak wypełniał test, jeśli zaczął go wypełniać dobrze a

później gorzej to był oceniany jako zdolniejszy niż gdy zaczął źle a później od polowy bardzo dobrze. Pierwsze wrażenie buduje schemat osoby

EFEKT UPORCZYWOŚĆI

*badania Rossa i in. - 1975 r. opis badania :powiedziano osobą badanym ze będą czytać listy i mają w tych listach wyłowić potencjalnych samobójców. Na końcu poinformowano jedna grupę ze spisała się bardzo dobrze a drugiej ze źle się sprawiła. Po chwili badacz wycofał się z tych słow. Następnie zadał ze gdy naprawdę był taki test to jak sadzili jak sobie by poradzili

Grupa która rzekomo sobie poradziła dobrze - stwierdziła ze by sobie poradziła dobrze

Grupa która rzekomo poradziła sobie źle - stwierdziła ze by sobie nie poradziła

Wniosek : ludzie którzy dostali opinie wstępna od autorytetu wypracowali sobie pewien pogląd i ten pogląd został potwierdzony w faktach z życia to wtedy występuje ten efekt. Tego schematu nie da się już zburzyć bo on już jest.

ZJAWISKO SAMOSPEŁNIAJĄCEGO SIĘ PROROCTWA

* badania Rosenthala i Jacobson - 1968 r.

IV. EFEKT WROGICH MEDIÓW -

iluzoryczny efekt , np. gdy grupa widzów ma jakiś pogląd na temat jakiś wydarzeń to oczekują by media pokazywały fakty potwierdzające te poglądy , a gdy media pokazują cos obiektywnie to widzowie uważają ze ten materiał nie jest obiektywny.

* badania Vallone i in. - 1985 r.

UKRYTE KONCEPCJE OSOBOWOŚCI -

posiadamy pewne przekonania o osobowości które nie są przez nas świadome. Są to subiektywne przekonania ludzi o występowaniu wspólnych cech . Są to schematy wiedzy jakie cechy mogą występować razem ze sobą. Jeśli ktoś jest ładny to podświadomie uważamy ze ten ktoś jest dobry, miły, uprzejmie itp. Ta wiedza pozwala na m oceniać różne rzeczy na skróty ale bywa tez źródłem pomyłek. np. oszuści

VI. HALLO EFEKT

*efekt anielski - aureoli oraz efekt diabelski tzn. pozytywny albo negatywny

Są bliskie ukrytych teorii osobowości ale nie ta tożsame, Maja dwa bieguny - może być hallo efekt pozytywny albo negatywny. Jest to pochopna ocena ludzi , na podstawie jednej cechy np. pozytywnej przypisujemy cechy pozytywne , albo w przypadku cechy negatywnej wszystkie cechy negatywne. Jest to przekonanie ze ktoś ma albo cechy pozytywne albo same cechy negatywne. Np. jeśli u kogoś zidentyfikował jakąś ważną wadę i widzę go tylko w świetle negatywnym to wtedy nazywane jest to hallo efektem diabelskim, bo widzę tylko jego wady. Hallo efektowi ulęgają głównie dzieci z powodu braku możliwość myślenia abstrakcyjnego.

STEREOTYPY, UPRZEDZENIA, DYSKRYMINACJA

* STEREOTYPY - TO SCHEMATY WIEDZY NA TEMAT GRUP SPOŁECZNYCH WYRÓŻNIAJĄCYCH SIĘ JAKĄŚ ŁATWO DOSTĘPNĄ

CECHĄ.

* UPRZEDZENIA - TO NEGATYWNY STOSUNEK EMOCJONALNY i POSTAWA DO OKREŚLONYCH OSÓB LUB GRUP

SPOŁECZNYCH.

* DYSKRYMINACJA - TO KRZYWDZĄCE ZACHOWANIA WOBEC OKREŚLONYCH GRUP SPOŁECZNYCH

RODZAJE STEREOTYPÓW

*ZE WZGĘDU NA CECHY GRUPY WYRÓŻNIAMY:

STEREOTYPY RASOWE, NARODOWOŚCIOWE. PŁCIOWE, ZAWODOWE, WIEKOWE ITP.

*ZE WZGLĘDU NA POZYTYWNOŚĆ TREŚCI WYRÓŻNIAMY:

STEREOTYPY NEGATYWNE I POZYTYWNE. STEREOTYPÓW NEGATYWNYCH JEST ZNACZNIE WIĘCEJ.

FUNKCJE STEREOTYPÓW

ORIENTACYJNE - DZIĘKI STEREOTYPOM MOŻEMY SZYBKO IDENTYFIKOWAĆ LUDZI (KONTROLA POZNAWCZA I BEHAWIORALNA: WIEM KIM SĄ INNI I JAK POWINNIŚMY SIĘ WOBEC NICH ZACHOWAĆ).

TOŻSAMOŚCIOWE - STEREOTYPOWE POGLĄDY PODZIELANE PRZEZ GRUPY DO KTÓRYCH NALEŻYMY POZWALAJĄ NA SAMOOKREŚLENIE: KIM JESTEŚMY.- człowiek określa swoja przynależność społeczną

EMOCJONALNE - DZIĘKI STEREOTYPOM UTRZYMUJEMY KOMFORT PSYCHICZNY - POCZUCIE ŁADU I PORZĄDKU ORAZ USPRAWIEDLIWIAMY WŁASNE ZACHOWANIA WOBEC INNYCH. - np. jeśli w interesie białych było wykorzystywanie murzynów do pracy niewolniczej to w interesie białych było utrzymywanie stereotypów ze murzyni są gorsi, leniwi, i są gorszym gatunkiem ludzi

POSŁUGIWANIE SIĘ STEREOTYPAMI JEST „KONIECZNOŚCIĄ” NASZEGO UMYSŁU ORIENTUJĄCEGO SIĘ W ŚWIECIE ZA POMOCĄ SCHEMATÓW. OWĄ „KONIECZNOŚĆ” WYJAŚNIA m.in. MODEL PATRYCJI DEVINE.

DWUSTOPNIOWY MODEL POZNAWCZEGO PRZETWARZANIA INFORMACJI WG PATRYCJI DEVINE

1. AUTOMATYCZNE PRZETWARZANIE INFORMACJI - WYKORZYSTANIE WIEDZY STEREOTYPOWEJ, NIEZALEŻNIE OD OSOBISTEJ AKCEPTACJI STEREOTYPU; - mogę mieć pierwsze skojarzenia ze murzyn to czarnuch , brudas

2. KONTROLOWANE (ŚWIADOME) PRZETWARZANIE INFORMACJI - MOŻLIWOŚĆ ZDYSTANSOWANIA SIĘ DO WIEDZY STEREOTYPOWEJ W ZALEŻNOŚCI OD OSOBISTYCH PRZEKONAŃ.- to władcza mi się lampka i mówię stop ale dlaczego ja tak mówię skąd wiem ze tak jest

OCENIANIE LUDZI NA POZIOMIE Pierwszego ETAPU, jest NIEZALEŻNIE OD OSOBISTYCH PRZEKONAŃ JEDNOSTKI i MOŻE MIEĆ MIEJSCE W SYTUACJI:

PODPROGOWEJ AKTYWIZACJI STEREOTYPU;

OBECNOŚCI OSÓB UZNAJĄCYCH WIEDZĘ STEREOTYPOWĄ (BADANIA GREENBERGA I PYSZCZYŃSKIEGO,85; DEVINE,89).

RODZAJE UPRZEDZEŃ

AWERSYJNE - ICH PODSTAWĄ SĄ SILNE EMOCJE NEGATYWNE: LĘK, WSTRĘT, NIENAWIŚĆ; np. osoba niepełnosprawna

DOMINATYWNE - ICH PODSTAWĄ SĄ TAKIE EMOCJE JAK: POGARDA, LITOŚĆ, WSPÓŁCZUCIE; np. osoba niepełnosprawna , biedak

WYNIKAJĄCE Z NIEJASNOŚCI - BAZUJĄ NA SPRZECZNYCH EMOCJACH: PODZIWU, UZNANIA ORAZ ZAZDROŚCI, NIECHĘCI,

RYWALIZACJI. - do grup które spostrzegane są jako lepsze np. artyści, Żydzi- spostrzegane jako zdolne

ale tez i interesowne

wniosek :

UPRZEDZENIE MOŻE PROWADZIĆ DO DYSKRYMINACJI LUB UNIKANIA GRUPY OBJĘTEJ UPRZEDZENIEM.

ZJAWISKIEM ZWIĄZANYM Z UPRZEDZENIAMI JEST RASIZM

RASIZM -UPRZEDZENIE I DYSKRYMINACJA GRUP ETNICZNYCH LUB MNIEJSZOŚCIOWYCH

FORMY RASIZMU

JAWNY - PUBLICZNE DEKLARACJE I CELOWE ZACHOWANIA WOBEC OKREŚLONEJ GRUPY;

UKRYTY: WYSTĘPUJE NA POZIOMIE PRZEŻYWANYCH (CZĘSTO NIEŚWIADOMIE) NEGATYWNYCH EMOCJI ORAZ

NIEKONTROLOWANYCH ZACHOWAŃ WOBEC OKREŚLONEJ GRUPY. - skrytość polega tez na tym ze na poziomie emocji jesteśmy

nie świadomi swojego rasizmu

TEORIE RASIZMU UKRYTEGO

TEORIA RASIZMU AMBIWALENTNEGO Irwina Katza

AMBIWALENTNY STOSUNEK DO INNYCH GRUP RASOWYCH, OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH, HOMOSEKSUALISTÓW ITP. WYNIKA TO ZE SPRZECZNYCH EMOCJI PRZEŻYWANYCH DO TYCH OSÓB. Z JEDNEJ STRONY OBYWATELE DEMOKRATYCZNYCH KRAJÓW UZNAJĄ EGALITARYZM (WSZYSCY SĄ SOBIE RÓWNI) Z DRUGIEJ STRONY CZUJĄ NIECHĘĆ DO OSÓB UZNAJĄCYCH ODMIENNE WARTOŚCI.- ich styl życia , wygląd może budzić wstręt i w związku z tym reagować pewnym lekiem na te grupy

AMBIWALENTY STOSUNEK EMOCJONALNY PROWADZI DO NASILENIA REAKCJI EMOCJONALNYCH WOBEC OKREŚLONEJ GRUPY W ZALEŻNOŚCI OD SYTUACJI: ALBO NADMIERNIE POZYTYWNYCH LUB NADMIERNIE NEGATYWNYCH.- ta ambiwalencja prowadzi do zachowań skrajnych, np.; członek grupy np. murzyn zrobi coś złego to będę reagowała w nasilony negatywny sposób , w sposób dużo bardziej skrajny niż gdyby zrobił to człowiek białej rasy. A jeśli uważam ze np. murzyni są brutalni i agresywni a widzę ze murzyn komuś pomaga to mogę wypaś w jakiś stan egzaltacji

TEORIA RASIZMU AWERSYJNEGO - Dovidio i Gaertner

„UKRYTY” RASISTA PRZEŻYWA NIEŚWIADOMY KONFLIKT MIĘDZY UZNAWANYMI EGALITARNYMI WARTOŚCIAMI a z drugiej strony z EMOCJAMI WOBEC INNYCH RAS (DYSKOMFORT PSYCHICZNY).

ZACHOWANIA DYSKRYMINACYJNE POJAWIAJĄ SIĘ TYLKO WTEDY GDY W DANEJ SYTUACJI NIE MA JASNYCH NORM POSTĘPOWANIA. W SYTUACJACH JEDNOZNACZNYCH (GDY WIADOMO JAK TRZEBA POSTĄPIĆ) RASISTA UKRYTY ZACHOWUJE SIĘ ZGODNIE Z EGALITARNYM SYSTEMEM WARTOŚCI.

Jeżeli murzyn , cygan prosi mnie o pomoc bo jest ciężko rany, to nie jest ważne jaka to jest rasa ale ja wiem jak powinnam się zachować bo sytuacja jest jednoznaczna

Jeśli sytuacja jest wieloznaczna jest taka ze musze pomóc komuś kto znalazł się w kłopotach z własnej winy np. murzyn który nie nauczył się na egzamin to w tych sytuacjach gdzie nie ma jednoznacznych norm, to wtedy ten rasizm ukryty się uzewnętrznia , ludzie być może którzy maja ukryty rasizm chętniej pomogą osobie tej samej rasy, a mniej cetnie pomogą odmiennej rasy bo nie musimy tej osobie pomagać.

BADANIA: Dovidio, Gaertner(1981), Frey, Gaertenr (1986)

Osoba białej rasy pracowała z białym a raz z murzynem, manipulacja polegała ze biała osoba nie potrafiła wykonać jakiegoś zadania a murzyn to robił bardzo dobrze. Jedna sytuacja polegała ze pomocnik- murzyn zgłaszał się z oferta pomocy osobie badanej, a druga sytuacja kiedy partner nie zgłaszał gotowsci do udzielania pomocy . Badano jak często ludzie proszą o pomoc i jak często ją przyjmują

Wynik:

Niezależnie czy badani w teście byli rasistami chętniej przyjmowali pomoc od murzyna, - badacze tak to tłumacza ze badanym nie wypadało nie przyjąć pomocy od murzyna, bo murzyn może mnie podejrzewać ze nie chce od niego przyjąć pomocy bo mogę mu nie ufać.

A jeśli chodzi o proszenie o pomoc, to badani zadziej prosi murzyna o pomoc niż białego - badacze tak to tłumacza ze jeśli jestem do niego uprzedzona to wole go o pomoc nie prosić

METODY BADANIA UPRZEDZEŃ

TRADYCYJNE - BEZPOŚREDNIE

LISTY PRZYMIOTNIKOWE DO BADANIA STEREOTYPÓW GRUP

SKALE DYSTANSU BOGARDUSA - BADA SIĘ AKCEPTACJĘ ZDAŃ OPISUJĄCYCH STOPIEŃ BLISKOŚCI (DYSTANSU)

WOBEC PRZEDSTAWICIELI OKREŚLONEJ GRUPY.

PRZYKŁAD

Czy zgadzasz się aby Żydzi z Izraela odwiedzali Polskę?
Czy zgadzasz się, aby Żyd był twoim znajomym?
Czy zgadzasz się, aby Żyd pracował razem z Tobą?
Czy zgadzasz się, aby Żyd był twoim najbliższym sąsiadem?
Czy zgadzasz się, aby Żyd był twoim bezpośrednim przełożonym?
Czy zgadzasz się, aby Żyd był członkiem twojej najbliższej rodziny (np. mężem twojej córki)?

w warunkach demokracji te metody te metody nie mają zbyt wielkiej wartości bo jest zbyt jawny cel badania

POŚREDNIE METODY-

OCENA WYTWORÓW OSÓB NALEŻĄCYCH DO RÓŻNYCH NARODOWOŚCI-

prosimy o określenie towaru , jakości podając kto jest producentem tego produktu

OCENA PRAWDOPODOBIEŃSTWA ZAJŚCIA NEGATYWNYCH I POZYTYWNYCH ZDARZEŃ GDY ICH UCZESTNIKAMI SĄ PRZEDSTAWICIELE OKREŚLONYCH NARODOWOŚCI- pytamy jaka mogła być przyczyna jakiegoś zajścia np. gdy płyniemy statkiem a na statku są cyganie i czy jakie będzie prawdopodobieństwo kradzieży będzie wyższe czy niższe.

WYJAŚNIANIE PRZYCZYN ZACHOWAŃ POZYTYWNYCH I NEGATYWNYCH W DANEJ GRUPIE.

TEORIE WYJAŚNIAJĄCE POWSTAWANIE UPRZEDZEŃ

I. TEORIA RZECZYWISTEGO KONFLIKTU GRUPOWEGO

- OGRANICZONA ILOŚĆ DÓBR MATERIALNYCH ORAZ SPOŁECZNYCH PROWADZI DO UPRZEDZEŃ WOBEC GRUP RYWALIZUJĄCYCH LUB SŁABSZYCH (POSZUKIWANIE KOZŁA OFIARNEGO) - BADANIA HEPWORTHA I WESTA,1988.

- RYWALIZACJI O DOBRA TOWARZYSZY USTANAWIANIE PRAW CHRONIACYCH PRZYWILEJE ELIT, WPROWADZANIE LIMITÓW W POLITYCE IMIGRACYJNEJ, OGRANICZANIE WOLNEJ KONKURENCJI.

II.TEORIE PSYCHODYNAMICZNE - mówią ze być może ludzie doświadczają przeżyć w pierwszych latach życia które sprawiają że powstaje taka osobowość. Dziecko przeżywa pewien konflikt gdy rodzice się nie zachowują się OK. to w małym dziecku powstaje wrogość do rodzica , powstaje w dziecku lęk, dziecko tłumi ta wrogość, wmówić sobie ze rodzic jest wspaniały bo się go boi, a wszystkie te stłumione emocje muszą się wydostać, te dzieci ta wrogość przenoszą z rodziców na innych ludzi, przy czym bardzo często idealizują swoich rodziców.

III. TEORIA SPOŁECZNEGO UCZENIA SIĘ

STEREOTYPY I UPRZEDZENIA TRANSMITOWANE S.A. POPRZEZ JĘZYK I KULTURĘ (NP. ZINSTYTUCJONALIZOWANY RASIZM).

IV. TEORIE TOŻSAMOŚCI SPOŁECZNEJ -

UPRZEDZENIA SĄ NATURALNĄ KONSEKWENCJA KATEGORYZACJI SPOŁECZNEJ, PODZIAŁU LUDZI NA MY - ONI.

mówią ze tak naprawdę my wszyscy jesteśmy skazani na uprzedzenia ponieważ kategoryzujemy ludzi do grup których my należymy i do grup obcych.

TEORIA TOŻSAMOŚCI SPOŁECZNEJ HENRY TAJFELA

LUDZIE SĄ maja potrzebę i są MOTYWOWANI DO UTRZYMANIA POZYTYWNEJ SAMOOCENY
KONCEPCJA WŁASNEJ OSOBY W DUŻĘJ MIERZE WYNIKA Z IDENTYFIKACJI Z GRUPĄ
LUDZIE UTRZYMUJĄ POZYTYWNĄ TOŻSAMOŚĆ SPOŁECZNĄ DZIĘKI PROCESOM PORÓWNAŃ
NIE ROZWIĄZANE KONFLIKTY INTRAPSYCHICZNE Z OKRESU DZIECIŃSTWA SĄ PRZYCZYNĄ POWSTANIA OSOBOWOŚCI AUTORYTARNEJ (DOGMATYCZNEJ): JEDNOSTKA TAKA PRZENOSI SWOJĄ NIEŚWIADOMĄ WROGOŚĆ I LĘK WOBEC OSÓB BLISKICH NA INNE OSOBY, ZWŁASZCZA SŁABSZE OD NIEJ, OBCEJ NARODOWOŚCI, O ODMIENNYCH PRZEKONANIACH (ADORNO, ROKEACH, DOLLARD).
MIĘDZYGRUPOWYCH, KTÓRE SĄ KORZYSTNE DLA GRUPY JEDNOSTKI.
KONSEKWENCJĄ AKTYWIZACJI TOŻSAMOŚCI SPOŁECZNEJ JEST ZJAWISKO AKCENTUACJI: PODKREŚLANIA RÓŻNIC MIĘDZYGRUPOWYCH I MINIMALIZOWANIA RÓŻNIC WEWNĄTRZGRUPOWYCH

polega na tym ze kiedy myślimy o sobie w kategoriach my zaczynamy wyolbrzymiać , podkreślać różnice międzygrupowe, , jaki spostrzegać to co nas dzieli, natomiast zaczynamy minimalizować różnice międzygrupowe, myślenie w kategoriach grupowych prowadzi do subiektywnego ujednolicania grup wewnątrz nie samej.

MINIMALIZOWANIE RÓŻNIC WEWNĄTRZGRUPOWYCH JEST ASYMETRYCZNE - WIĘKSZE W PRZYPADKU GRUP OBCYCH. (WYJĄTEK STANOWIĄ GRUPY MNIEJSZOŚCIOWE ORAZ O NISKIEJ SAMOOCENIE).

My w większym stopniu minimalizujemy te różnice wewnątrzgrupowe w przypadku grup obcych.

JAK ZMNIESZAĆ UPRZEDZENIA?

HIPOTEZA KONTAKTU MIĘDZYGRUPOWEGO ALLPORTA (1953)

KONTAKT MIĘDZY GRUPAMI ZMNIEJSZA UPRZEDZENIA, GDY SPEŁNIONE SĄ CZTERY WARUNKI:

1. INTERAKCJA MIĘDZY GRUPAMI OPARTA JEST NA WSPÓŁPRACY PROWADZĄCEJ DO SUKCESU; OBIE GRUPY PREZENTUJĄ WYRÓWNANE UMIEJĘTNOŚCI, PODOBNE POSTAWY.

2. STATUS SPOŁECZNY CZŁONKÓW OBU GRUP JEST PODOBNY.

3. KONTAKT MIĘDZYGRUPOWY MA CHARAKTER ZINDYWIDUALIZOWANY (PRYWATNY A NIE TYLKO ZADANIOWY).

4. ISTNIEJE OFICJALNE POPRACIE DLA KONTAKTU (SZANOWANE AUTORYTETY Z OBU GRUP POPIERAJĄ SPONTANICZNE KONTAKTY MIĘDZYGRUPOWE).

STEREOTYPY PŁCIOWE

STRUKTURA STEREOTYPÓW ZWIĄZANYCH Z PŁCIĄ,

wg Deaux i Lewisa: -

1. KOMPONENTA CECH OSOBOWOŚCI:

kobiety: emocjonalne, zdolne do poświęceń, delikatne, czułe, troskliwe, empatyczne, pomocne, ciepłe;

mężczyźni: niezależni, aktywni, kompetentni, łatwo podejmują decyzje, niezawodni, pewni siebie, dominujący.

2. KOMPONENTA RÓL SPOŁECZNYCH:

kobiety: wspiera emocjonalnie innych, zarządza domem, opiekuje się dziećmi;

mężczyźni: utrzymuje finansowo rodzinę, jest głową domu, odpowiedzialny za domowe naprawy, ma władzę.

3. KOMPONENTA WYGLĄDU ZEWNĘTRZNEGO:

kobiety: delikatny głos, schludność, wdzięk, miękkość ruchów;

mężczyźni: wysoki, silny, krzepki, szeroki w ramionach.

4. KOMPONENTA ZAWODU:

kobiety: terapeutka, logopeda, nauczycielka w przedszkolu i szkole podstawowej, pielęgniarka;

mężczyźni: kierowca ciężarówki, agent ubezpieczeniowy, instalator telefonów, burmistrz miasta.

KOBIECOŚĆ - MĘSKOŚĆ JAKO WYMIAR KULTURY

W RÓŻNYCH KRAJACH (REJONACH ŚWIATA) PRZYPISUJE SIĘ NIERÓWNE ZNACZENIE (RÓŻNĄ RANGĘ) WARTOŚCIOM KOBIECYM I MĘSKIM (SEKSIZM).

KULTURY MĘSKIE - JAPONIA, AUSTRIA, KRAJE ANGLOSASKIE, LATYNOAMERYKAŃSKIE:

WARTOŚCI MĘSKIE CENIONE SĄ WYŻEJ NIŻ KOBIECE; WYSTĘPUJE SILNY DYMORFIZM PŁCIOWY (PODKREŚLANIE RÓŻNIC MIĘDZY PŁCIAMI), BRAK TOLERANCJI ZACHOWAŃ NIEZGODNYCH Z PŁCIĄ.

KULTURY EGALITARNE - SZWECJA, HOLANDIA:

EGALITARYZM, ZAMAZYWANIE RÓŻNIC MIĘDZY PŁCIAMI; WYSOKO ROZWINIĘTA OPIEKA SPOŁECZNA; TOLERANCJA W SPRAWACH SEKSUALNYCH I RODZINNYCH; WYSOKA REPREZENTACJA KOBIET W STRUKTURACH WŁADZY.

CZY KULTURA POLSKA JEST KULTURĄ MĘSKĄ CZY EGALITARNĄ?

ARGUMENTY „ZA” KULTURĄ EGALITARNĄ (Boski, 1999)

stereotyp Matki Polki, kult Matki Boskiej

feminizacja zawodów w innych krajach męskich: prawnik, lekarz

stosunkowo niska przestępczość seksualna wobec kobiet

w języku występują liczne zdrobnienia (kobiecość języka)

ARGUMENTY „ZA” KULTURĄ MĘSKĄ (Kwiatkowska, 1999)

samoocena społeczna kobiet jest niższa niż mężczyzn

niższe zarobki kobiet niż mężczyzn

mała reprezentacja kobiet w strukturach władzy

mała atrakcyjność zawodów kobiecych wśród mężczyzn

bardziej rygorystyczne przestrzeganie zgodności zachowań ze stereotypem płciowym wśród chłopców niż dziewcząt

A. KONTROWERSJE WOKÓŁ GENEZY RÓŻNIC MIĘDZYPŁCIOWYCH - skąd się biorą ?

STANOWISKO BIOLOGICZNE

PSYCHOLOGICZNE RÓŻNICE MIĘDZYPŁCIOWE WYNIKAJĄ Z UWARUNKOWŃ GENETYCZNYCH, PŁCI MÓZGU, MAJĄ CHARAKTER WRODZONY - SĄ EFEKTEM PROCESU EWOLUCJI.

W interesie gatunku było aby kobiety i mężczyźni byli różni : kobiety poświęcają się dla potomstwa a mężczyźni maja być silni i zapewniający pożywienie

PŁEĆ MÓZGU - UWAŻA SIĘ, ŻE KSZTAŁTUJE SIĘ W OKRESIE PŁODOWYM I POLEGA NA ODMIENNEJ BUDOWIE MÓZGU OBU PŁCI ORAZ ODMIENNYM FUNKCJONOWANIU NIEKTÓRYCH FUNKCJI PSYCHICZNYCH.

U WIĘKSZOŚCI MĘŻCZYZN WYSTĘPUJE SILNIEJSZA LATERALIZACJA FUNKCJI PSYCHICZNYCH (MOWY, EMOCJI, ORIENTACJI PRZESTRZENNEJ) NIŻ U KOBIET. MÓZG KOBIET W WIĘKSZYM STOPNIU PRACUJE BILATERALNIE- dla różnych funkcji dwie półkule są zróżnicowane.

STANOWISKO KULTUROWE

PSYCHOLOGICZNE RÓŻNICE MIĘDZYPŁCIOWE WYNIKAJĄ Z ODMIENNEGO PROCESU SOCJALIZACJI KOBIET I MĘŻCZYZN.

KONCEPCJE KULTUROWE

KONCEPCJA CZTERECH TYPÓW PŁCI PSYCHOLOGICZNEJ SANDRY BEM

(MĘSKA, KOBIECA, ANDROGYNICZNA, NIEZRÓŻNICOWANA);

KONCEPCJA „JA ZWIĄZANEGO” I „JA ODDZIELONEGO” NANCY CHODOROW I CAROL GILIGAN.

KONCEPCJA PŁCI PSYCHOLOGICZNEJ SANDRY BEM

PŁEĆ PSYCHOLOGICZNA POWSTAJE W PROCESIE SOCJALIZACJI JEDNOSTKI W SPOŁECZEŃSTWIE, W KTÓRYM WYSTĘPUJE TRADYCYJNY PODZIAŁ RÓL SPOŁECZNYCH ORAZ OTOCZENIE POSŁUGUJE SIĘ STEREOTYPAMI PŁCIOWYMI. badania „Niemowlę X”, badania Bem(1989), Fagot.
PŁEĆ PSYCHOLOGICZNA WYNIKA ZE STOPNIA IDENTYFIKACJI JEDNOSTKI Z CECHAMI UZNAWANYMI W DANEJ KULTURZE ZA TYPOWO KOBIECE I TYPOWO MĘSKIE.
CECHY KOBIECE I CECHY MĘSKIE NIE SĄ SWOIM PRZECIWIEŃSTWEM - STANOWIĄ DWIE NIEZALEŻNE DYMENSJE.

WYRÓŻNIA SIĘ CZTERY PŁCIE PSYCHOLOGICZNE:

A. TYPOWA: KOBIECA -u KOBIET I MĘSKA -u MĘŻCZYZN.

TYPOWOŚĆ POLEGA NA PRZYPISYWANIU SOBIE WYSOKIEGO NATĘŻENIA CECH UWAŻANYCH ZA TYPOWE DLA WŁASNEJ PŁCI BIOLOGICZNEJ I SŁABEGO NATĘŻENIA CECH UWAŻANYCH ZA TYPOWE DLA PŁCI PRZECIWNEJ

SKRZYŻOWANA: MĘSKA - u KOBIET i KOBIECA - u MĘŻCZYZN.

SKRZYŻOWANIE POLEGA NA PRZYPISYWANIU SOBIE WYSOKIEGO NATĘŻENIA CECH TYPOWYCH DLA PŁCI PRZECIWNEJ A SŁABEGO NATĘŻENIA CECH UWAŻANYCH ZA TYPOWE DLA WŁASNEJ PŁCI.

NIEOKREŚLONA -

GDY JEDNOSTKA W SŁABYM STOPNIU PRZYPISUJE SOBIE CECHY UWAŻANE W DANEJ KULTURZE ZA TYPOWE DLA OBU Z PŁCI.

ANDROGYNICZNA -

GDY JEDNOSTKA PRZYPISUJE SOBIE WYSOKIE NASILENIE CECH ZARÓWNO KOBIECYCH JAK I MĘSKICH.

WEDŁU BADAŃ BEM I JEJ WSPÓŁPRACOWNIKÓW NAJLEPIEJ PRZYSTOWANE JEDNOSTKI MAJĄ PŁEĆ ANDROGYNICZNĄ, NAJGORZEJ - PŁEĆ NIEOKREŚLONĄ.

NOWSZE BADANIA POKAZUJĄ, ŻE Z DOBRYM PRZYSTOSOWANIEM WIĄŻE SIĘ TZW. ANDROGYNIA POZYTYWNA CZYLI PRZYPISYWANIE SOBIE WYSOKIEGO NATĘŻENIA TYLKO POZYTYWNYCH CECH MĘSKICH I KOBIECYCH. ISTNIEJE TAKŻE ANDROGYNIA NEGATYWNA, GDY JEDNOSTKA OKREŚLA SIĘ POPRZEZ CECHY UWAŻANE ZA WADY U OBU PŁCI, NP. GADATLIWY, AGRESYWNY, BRUTALNY, LĘKLIWY itp. (Woodhill, Samuels,2003).

INTERPRETOWANIE PRZYCZYN ZACHOWAŃ

LUDZI - ATRYBUCJE PRZYCZYNOWE

RODZAJE ATRYBUCJI WG WEINERA

	*WEWNĘTRZNE*		*ZEWNĘTRZNE*
*KONTROLOWALNOŚĆ*	STAŁE	ZMIENNE	STAŁE	ZMIENNE
NIEKONTROLOWALNE	ZDOLNOŚCI	NASTRÓJ	POZIOM TRUDNOŚCI ZADANIA	SZCZĘŚCIE
KONTROLOWALNE	TYPOWY WYSIŁEK	BEZPOŚRE--DNI WYSIŁEK	PREFEREN- CJE NAUCZYCIE--LA	NIETYPOWA POMOC INNYCH

SPOSÓB INTERPRETACJI PRZYCZYN UZYSKIWANYCH WYNIKÓW (SUKCES-PORAŻKA) MA WPŁYW NA:

PRZEŻYWANE EMOCJE
FORMUŁOWANIE OCZEKIWAŃ DOTYCZĄCYCH PRZYSZŁYCH WYNIKÓW
DALSZĄ AKTYWNOŚĆ (WIELKOŚĆ WKŁADANEGO WYSIŁKU) W DANEJ DZIEDZINIE

W PRZYPADKU POWODZENIA:

KORZYSTNE JEST INTERPRETOWANIE SUKCESU ZA POMOCĄ CZYNNIKÓW WEWNĘTRZNYCH, STAŁYCH I NIEKONTROLOWALNYCH (ZDOLNOŚCI) LUB ZEWNĘTRZNYCH, STAŁYCH I NIKONTROLOWALNYCH (TRUDNOŚĆ ZADANIA)
MNIEJ KORZYSTNE JEST INTERPRETOWANIE SUKCESU ZA POMOCĄ CZYNNIKÓW ZEWNĘTRZNYCH, ZMIENNYCH I NIEKONTROLOWALNYCH (SZCZĘŚCIE) LUB WEWNĘTRZNYCH KONTROLOWALNYCH I ZMIENNYCH (BEZPOŚREDNI WYSIŁEK)

NIEZDOLNOŚĆ DYSKONTOWANIA POWODZENIA (INTERNALIZACJI JEGO PRZYCZYN) WYSTĘPUJE U OSÓB Z TZW. SYNDROMEM OSZUSTA.

W PRZYPADKU NIEPOWODZENIA:

KORZYSTNE DLA „JA” (SAMOPOCZUCIA) JEST INTERPRETOWANIE PORAŻKI ZA POMOCĄ CZYNNIKÓW ZEWNĘTRZNYCH ZMIENNYCH I NIEKONTROLOWALNYCH (PECH) LUB WEWNĘTRZNYCH, KONTROLOWALNYCH I ZMIENNYCH (BRAK BEZPOŚREDNIEGO WYSIŁKU).

NIEKORZYSTNE JEST INTERPRETOWANIE PORAŻKI ZA POMOCĄ CZYNNIKÓW WEWNĘTRZNYCH STAŁYCH I NIEKOTROLOWALNYCH (BRAK ZDOLNOŚCI) LUB ZEWNĘTRZNYCH NIEKOTROLOWANYCH I STAŁYCH (TRUDNOŚĆ ZADANIA)

NIEKORZYSTNE DLA „JA” INTERPRETOWANIE NIEPOWODZENIA WYSTĘPUJE U OSÓB Z TZW. WYUCZONĄ BEZRADNOŚCIĄ

ZASADY USTALANIA PRZYCZYN OPRACOWANE PRZEZ HAROLDA KELLEYA

DOTYCZĄCE ZDARZEŃ POWTARZAJĄCYCH SIĘ

Interpretacja przyczyn za pomocą czynników zewnętrznych lub wewnętrznych zależy od trzech cech zachowania: wybiórczości (wyjątkowości), stałości i powszechności (zgodności).
Przykład: Jaś uderzył Karola.

Zachowanie Jasia będzie interpretowane za pomocą czynników zewnętrznych, gdy:

jest duża wybiórczość: Jaś nie bije innych dzieci;

jest duża stałość: Jaś wielokrotnie uderzył Karola;

jest duża powszechność: inni także biją Karola
wniosek: Karol prowokuje dzieci do bicia: wszedł w rolę „kozła ofiarnego”.

Zachowanie Jasia będzie interpretowane za pomocą czynników wewnętrznych, gdy:

Jest mała wybiórczość zachowania: Jaś bije także inne dzieci
Jest duża stałość zachowania: Jaś wielokrotnie uderzył Karola
Jest mała powszechność zachowania: inni nie biją Karola
Wniosek” Jaś jest agresywnym chłopcem.

Badania empiryczne nie potwierdziły modelu Kelleya: ludzie rzadko uwzględniają wszystkie trzy parametry zachowania.

ZASADY USTALANIA PRZYCZYN ZDARZEŃ JEDNORAZOWYCH

REGUŁA POWIĘKSZANIA/POMNIEJSZANIA KELLEYA

ZASADA POMNIEJSZANIA

Gdy istnieje kilka przyczyn danego zachowania, to przyczyny mniej wyraziste (z reguły wewnętrzne) są pomniejszane.

Przykład: Jan podjął bardzo dobrze płatną pracę w stolicy.

Dlaczego Jan podjął pracę? Bo była dobrze płatna i jest w stolicy.

Pomijamy (pomniejszamy) ewentualne przyczyny wewnętrzne typu: zainteresowania.

ZASADA POWIĘKSZANIA

Gdy istnieją wyraźne przeszkody zewnętrzne do wykonania danego zachowania, to powiększa się znaczenie przyczyn wewnętrznych takiego zachowania.

Przykład. Jan podjął słabo płatną pracę nauczyciela mimo, że w tym samym mieście miał ofertę znacznie lepiej płatnej pracy w banku.

Dlaczego Jan pracuje w szkole? Bo kocha uczyć!

Powiększamy przyczyny wewnętrzne - zainteresowania, realizacji których nie sprzyjała oferta innej dobrze płatnej pracy.

PODSTAWOWE ZNIEKSZTAŁCENIA PROCESÓW ATRYBUCJI

I. PODSTAWOWY BŁĄD ATRYBUCYJNY -Lee Ross, 1977

polega na skłonności do dyspozycyjnego interpretowania zachowań innych ludzi i niedocenianiu czynników sytuacyjnych (badania:Gilbert, 1988, 1995).

MODEL PRZETWARZANIA INFORMACJI

SPOŁECZNYCH Gilberta, Pelhama i Krulla:

(MODEL OGRANICZONYCH ZASOBÓW POZNAWCZYCH)

I. KATEGORYZACJA - SPOSTRZEŻENIE ZACHOWANIA

(proces automatyczny)

II. CHARAKTERYSTYKA - PRZYPISANIE CECH OBSERWOWANEJ JEDNOSTCE

(proces świadomy, wymagający niewielkich zasobów poznawczych)

III. KOREKTA - UWZGLĘDNIENIE WSKAZÓWEK SYTUACYJNYCH W OCENIE OBSERWOWANEJ JEDNOSTKI - ZMODYFIKOWANIE SĄDÓW II FAZY (proces świadomy, wymagający stosunkowo najwięcej poznawczego wysiłku)

BADANIA GILBERTA, PELHAMA I KRULLA (1988)

poglądy za aborcją				poglądy przeciw aborcji
presja społeczna		Brak presji		presja społeczna		brak presji
PP	BPP	PP	BPP	PP	BPP	PP	BPP

PP - przeładowanie poznawcze; BPP - brak przeładowania poznawczego.

WYNIKI:

W sytuacji przeładowania poznawczego (PP) badani nie uwzględnili presji społecznej, pod jaką były wypowiadane poglądy za lub przeciw aborcji: w tych grupach oceniano, że zarówno w warunkach presji jak i jej braku mówca w podobnym stopniu jest zwolennikiem wygłaszanych poglądów.

W sytuacji braku przeładowania poznawczego (BPP) uwzględniano wpływ presji społecznej: mówcy przypisywano poglądy zgodne z wypowiedzią w większym stopniu wtedy, gdy wygłaszał je w warunkach braku presji niż w warunkach presji społecznej.

II. ASYMETRIA ATRYBUCJI AKTORA I OBSERWATORA

jednostka częściej interpretuje cudze zachowania za pomocą dyspozycji (PERSPEKTYWA OBSERWATORA), a swoje za pomocą czynników sytuacyjnych (PERSPEKTYWA AKTORA).

Asymetria atrybucji zanika gdy jednostka ocenia własny sukces. Wówczas z reguły dokonuje atrybucji dyspozycyjnych.

III. EGOTYSTYCZNY BŁĄD ATRYBUCYJNY

dokonywany jest przy interpretacji własnych zachowań;

polega na tendencyjnym interpretowaniu przyczyn własnych powodzeń i niepowodzeń;

powodzenia interpretowane są za pomocą czynników wewnętrznych (dyspozycyjnych), a niepowodzenia - czynników zewnętrznych.

egotyzm atrybucyjny charakterystyczny jest dla kultury Zachodu (indywidualistycznej), rzadziej występuje w kulturze Wschodu (kolektywnej)

przyczyny egotystycznego błędu atrybucyjnego:

obrona i utrzymanie poczucia własnej wartości;
zdarzenia pozytywne są bardziej oczekiwane od negatywnych i dlatego są interpretowane za pomocą czynników dyspozycyjnych.

dokonywanie atrybucji przyczynowych może służyć kierowaniu wrażeniem jakie jednostka wywołuje u innych (cele autoprezentacyjne) - badania Juvonen i Murdock, 1995)

jednostka zachowuje się w taki sposób aby inni w korzystny sposób interpretowali przyczyny uzyskiwanych przez nią wyników - badania Tice i Baumeistera, 1990.

IV. EGOCENTRYZM ATRYBUCYJNY

polega na przecenianiu własnego wkładu w wynik osiągany wspólnie z innymi

nie dotyczy tylko zdarzeń pozytywnych (wkład w powodzenie) lecz także zdarzeń negatywnych (porażek)

V. INNE SPOSOBY OBRONY POCZUCIA WŁASNEJ WARTOŚCI (MOTYWY EGOTYSTYCZNE )

WIARA W SPRAWIEDLIWY ŚWIAT (Lerner)
FAŁSZYWE POCZUCIE POWSZECHNOŚCI(Ross)
NIEREALISTYCZNY OPTYMIZM (Weinstein)

WIARA W SPRAWIEDLIWY ŚWIAT

M. Lerner, 1975

polega na obwinianiu ofiary za wydarzenie, po to by uchronić wiarę w sprawiedliwy świat, w którym porządnym ludziom nie przydarzają się nieszczęścia.
wiara w sprawiedliwy świat daje jednostce poczucie bezpieczeństwa (badania Jonesa i Aronsona, 1973).

TEORIA DYSONANSU POZNAWCZEGO

DYSONANS POZNAWCZY JEST STANEM NAPIĘCIA EMOCJONALNEGO, POWSTAJĄCEGO GDY:

WG FESTINGERA - DOWOLNE ELEMENTY POZNAWCZE POZOSTAJĄ ZE SOBĄ W SPRZECZNOŚCI;

WG ARONSONA - INFORMACJE NAPŁYWAJĄCE LUB ZACHOWANIE JEDNOSTKI NIEZGODNE JEST Z POZYTYWNĄ KONCEPCJĄ WŁASNEJ OSOBY

SYTUACJE,W KTÓRYCH POWSTAJE DYSONANS

PODEJMOWANIE DECYZJI - DYSONANS POSTDECYZYJNY;

BADANIA BREHMA-1956 ROK

ZAANGAŻOWANIE, WKŁADANIE WYSIŁKU;

BADANIA ARONSONA I MILLSA,1959 ROK

WŁASNE ZACHOWANIA NIEZGODNE Z PRZEKONANIAMI

(NP. ZACHOWANIA NIEMORALNE)

BADANIA FESTINGERA I CARLSMITHA,1959R., ARONSONA

I CARLSMITHA,1963 R., FREEDMANA,1965 ROK.

ZACHOWANIA INNYCH LUDZI

BADANIA TESSERA I SMITHA, 1980R., TESTERA I CORNELLA,1991R

WIELKOŚĆ DYSONANSU ZALEŻY OD:

WAŻNOŚCI DYSONANSOWYCH INFORMACJI DLA SAMOOCENY JEDNOSTKI;

WIELKOŚCI ROZBIEŻNOŚCI;

WYSTĘPOWANIA ZEWNĘTRZNEGO UZASADNIENIA WŁASNYCH (NIEZGODNYCH Z PRZEKONANIAMI) ZACHOWAŃ

- IM MNIEJSZE UZSADNIENIE ZEWNĘTRZNE TYM WIĘKSZY DYSONANS

SPOSOBY REDUKCJI DYSONANSU

ZAKWESTIONOWANIE WIARYGODNOŚCI NAPŁYWAJĄCYCH INFORMACJI;

ZMIANA ZACHOWANIA NA ZGODNE Z PRZEKONANIAMI

ZMIANA PRZEKONAŃ NA TAKIE, KTÓRE JEST ZGODNE Z ZACHOWANIAMI

PRZYJĘCIE DODATKOWYCH UZASADNIEŃ WŁASNYCH ZACHOWAŃ TAK, ABY BYŁY BARDZIEJ ZGODNE Z DOTYCHCZASOWYMI PRZEKONANIAMI JEDNOSTKI

AUTOAFIRMACJA W INNYCH DZIEDZINACH ŻYCIA

CZY DYSONANS POZNAWCZY JEST RZECZYWIŚCIE

PRZEŻYWANYM NAPIĘCIEM? - BADANIA ZANNA

I COOPERA, 1974 R.

ZMIANA PRZEKONAŃ POD WPŁYWEM ZACHOWAŃ NIEZGODNYCH Z PRZEKONANIAMI ORAZ INFORMACJI O DZIAŁANIU PIGUŁKI

INNI LUDZIE JAKO ŹRÓDŁO DYSONANSU

POZNAWCZEGO - KONCEPCJA TESSERA

INNI LUDZIE SĄ ŹRÓDŁEM DYSONANSU GDY:

DZIAŁANIA INNYCH OSÓB DOTYCZĄ WAŻNEJ DLA SAMOOCENY JEDNOSTKI DZIEDZINY ŻYCIA

OSOBY TE POZOSTAJĄ W BLISKICH KONTAKTACH Z JEDNOSTKĄ

WYNIKI TYCH OSÓB SĄ LEPSZE NIŻ WYNIKI JEDNOSTKI

SPOSOBY REDUKCJI DYSONANSU

ZWIĘKSZENIE WŁASNYCH UMIEJĘTNOŚCI

DEPRECJONOWANIE DZIEDZINY, W KTÓREJ INNI SĄ LEPSI

DEPRECJONOWANIE OSIĄGNIĘĆ TYCH OSÓB

ZERWANIE KONTAKTU Z TYMI OSOBAMI

AKTYWNE UTRUDNIANIE INNYM OSIĄGANIA

WYSOKICH WYNIKÓW

AUTOAFIRMACJA W INNYCH DZIEDZINACH ŻYCIA

SAMOWIEDZA

POJĘCIE WŁASNEJ OSOBY

TERMINY POKREWNE

EGO,

JAŹŃ- termin filozoficzny, rzadko używany obecnie, obecnie zastępujemy słowem samoświadomość

SAMOWIEDZA,

SAMOŚWIADOMOŚĆ,

SCHEMATY JA

SKŁADNIKI „JA”

SAMOPIS-y - SĄDY DESKRYPTYWNE np. jestem kobietą, mam tyle a tyle lat czyli opisy siebie

SAMOOCENA - SĄDY EWALUATYWNE - oceniamy kim jesteśmy, jacy jesteśmy,

SAMOOCENA MOŻE MIEĆ CHARAKTER GLOBALNY - GDY DOTYCZY OCENY CAŁEJ OSOBY -

LUB CZĄSTKOWY - GDY DOTYCZY POSZCZEGÓLNYCH OBSZARÓW FUNKCJONOWANIA JEDNOSTKI -

nasze konkretne zachowania lub role w jakie wchodzimy

SAMOOCENA MOŻE BYĆ DOKONYWANA Z PERSPEKTYWY WŁASNEJ OSOBY LUB INNYCH LUDZI

(WIEM, : DOMYŚLAM SIĘ, JAK INNI LUDZIE MNIE OCENIAJĄ)

Człowiek ma wiele „JA”

RODZAJE „JA” WG HIGGINSA

JA-REALNE, - struktura wiedzy jaki jestem, nasza samowiedza jest zniekształcona na plus,

JA-IDEALNE, - nazywane Ja pożądanym czyli obraz lepszy niż Ja realne

JA-POWINNOŚCIOWE - obraz Ja zgodne z uznawanymi normami, zazwyczaj zgodne z norami kulturowymi, zawarte sa tam wyobrażenia zgodne z poglądem światopoglądowym.

WG CARVERA I SCHEIERA

JA-PRYWATNE,- to Ja potencjalnie niedostępne dla innych ludzi np. co myślimy

JA-PUBLICZNE - to są nasze zachowania względem innych ludzi, to są wyobrażenia jak ludzie mnie widzą

Posiadamy obydwa Ja ale zazwyczaj któreś jest bardziej dominuje

WG SNYDERA

PRAGMATYCZNA - czyli patrzą na siebie jakie istoty elastyczne . dopasowuje się , starce się być użyteczne

versus

PRYNCYPIALNA KONCEPCJA WŁASNEJ OSOBY - te osoby deklarujcie się jako autonomiczne , nie starają się dopasowywać

ŹRÓDŁA SAMOWIEDZY

INTROSPEKCJA (UJĘCIE HISTORYCZNE) introspekcja to wgląd w własne procesy psychiczne tzn. to co chce lub jak się czuje w danej chwili

Samoobserwacja jest procesem znacznie szerszym niż introspekcja - mogę obserwować np. co się dzieje z moim ciałem , jak się zachowuje

W PRAKTYCE INTROSPEKCJA rzadko wytstepuje samodzielnie , zazwyczaj WSPÓŁWYSTEPUJE Z RETROSPEKCJĄ (PRZYPOMINANIEM PRZESZŁYCH STANÓW PSYCHICZNYCH) ORAZ OGÓLNĄ AUTOREFLEKSJĄ (JAKI JESTEM).

ADEKWATNOŚĆ INTROSPEKCJI: OD CZASÓW FREUDA PO WSPOŁCZESNĄ PSYCHOLOGIĘ POZNAWCZĄ JEST KWESTIONOWANA

NIEZALEŻNIE OD ADEKWATNOŚCI SAMOŚWIADOMOŚĆ PEŁNI FUNKCJE REGULACYJNE - WPŁYWA NA ZACHOWANIE JEDNOSTKI

- TEORIA SAMOŚWIADOMOŚCI Duvala i Wicklunda, badania Dienera i Walboma, 1976; Nisbetta i Wilsona, 1977.

WE WSPÓŁCZESNYCH BADANIACH WYKORZYSTUJE SIĘ SAMOŚWIADOMOŚĆ WEWNĘTRZNĄ JEDNOSTKI DO POMIARU TREŚCI PRZEŻYWANYCH EMOCJI CZY OPINII (SELF-REPORTS).

KONSEKWENCJE INTROSPEKCJI

WG TEORII SAMOŚWIADOMOŚCI DUVALA I WICKLUNDA - AKTYWIZACJA PRYWATNEJ SAMOŚWIADOMOŚCI JEDNOSTKI ZWIĘKSZA ZGODNOŚĆ ZACHOWANIA Z WEWNĘTRZNYMI NORMAMI POSTĘPOWANIA I WARTOŚCIAMI

- badania Dienera i Walboma, 1976; badanie odnośnie ściągania na teście , osoby widziały się w lustrze a inne nie.

Wniosek : tam gdzie było lustro oszukiwała 10 krotnie mniej niż tam gdzie nie było lustra. Warunkiem jest aby osoby wszystkie miały wykształcone własne normy i przekonania ze nie powinno się ściągać .

DZIĘKI INTROSPEKCJI JEDNOSTKA INTERPRETUJE PRZYCZYNY WŁASNYCH STANÓW PSYCHICZNYCH

- badania Nisbetta i Wilsona, 1977; - badanie jak się czujesz gdy spisz dłużej lub krócej.

Wniosek : ludzie maja mylne wnioski dotyczące wpływu sytuacji na ich samopoczucie,

POD WPŁYWEM INTROSPEKCJI JEDNOSTKA AKTYWNIE TŁUMI NIEPOŻĄDANE MYŚLI I UCZUCIA. - np. wstydzą się ze się cieszą z porażki bliskich , lub wstydzić ze np. nie cieszą się z powodzenia osób bliskich.

TEORIA SAMOOBSERWACJI DARYLA BEMA (1972)

ŹRÓDŁEM SAMOWIEDZY SĄ WŁASNE ZACHOWANIA, z których wyciągamy wnioski GDY:

-ZACHOWANIE JEST DOBROWOLNE;

-WZGLĘDNIE NOWE;

-MIEŚCI SIĘ W OBSZARZE AKCEPTACJI „JA” wnioski z tego zachowania na nasz temat nie mogą być negatywne,

- NIE JEST SPRZECZNE Z POTRZEBĄ POZYTYWNEJ SAMOOCENY JEDNOSTKI

(BADANIA FAZIO, EFFREINA I FALANDER, 1981 DOTYCZĄCE SAMOOCENY JEDNOSTKI W ZAKRESIE INTROWERSJI I EKSTRAWERSJI).

Badanie dotyczy odpowiedzi na pytania tendencyjne uczone w formie ekstrawertycznej i tendencyjnie ułożonej introwertycznej , a następnie po odpowiedzi poproszono ludzi o samopis jakimi sa ludźmi

Wniosek : ludzie którzy odpowiadali w teście ekstrawertywnie widzieli siebie jako ekstarwertykow a Ci co odpowiadali introwertycznie widzieli się przez jaki czas jako bardzo introwertycy.

SAMOOBSERWACJA MOŻE DOTYCZYĆ:

MOTYWÓW WŁASNEGO POSTĘPOWANIA -

-WŁASNEJ MIMIKI - HIPOTEZA MIMICZNEGO SPRZĘŻENIA ZWROTNEGO - BADANIA STRACKA I IN (1988).

Pozycja [Author ID1: at Sun Apr 12 20:25:00 2009 ]ciała[Author ID1: at Sun Apr 12 20:26:00 2009 ] [Author ID1: at Sun Apr 12 20:25:00 2009 ]również[Author ID1: at Sun Apr 12 20:26:00 2009 ] ma wpływ na przezywanie [Author ID1: at Sun Apr 12 20:25:00 2009 ]własnych[Author ID1: at Sun Apr 12 20:26:00 2009 ] [Author ID1: at Sun Apr 12 20:25:00 2009 ]emocji.[Author ID1: at Sun Apr 12 20:25:00 2009 ] [Author ID1: at Sun Apr 12 20:20:00 2009 ][Author ID1: at Sun Apr 12 20:22:00 2009 ]

[Author ID1: at Sun Apr 12 20:41:00 2009 ]

Pobudzenie jakie zostało wytworzone może zostać przeniesione na inna osobę np. kiedy mężczyzna uratuje kobietę z płonącego domu, ta czuje silne emocje, stres i te emocje mogą wpłynąć iż ten mężczyzna wyda się kobiecie bardzo atrakcyjny. W innej normalnej sytuacji ta kobieta nie zauważała tej atrakcyjności w tym mężczyźnie. [Author ID1: at Sun Apr 12 20:40:00 2009 ]

[Author ID1: at Sun Apr 12 20:40:00 2009 ]

~~zwi~~[Author ID1: at Sun Apr 12 20:20:00 2009 ]a[Author ID1: at Sun Apr 12 20:20:00 2009 ]

-WŁASNEGO POBUDZENIA - DWUCZYNNIKOWA TEORIA EMOCJI SCHACHTERA - BADANIA SACHACHTERA I SINGERA

(1962), DUTTONA I ARONA (1974).[Author ID1: at Sun Apr 12 20:41:00 2009 ]

[Author ID1: at Sun Apr 12 20:40:00 2009 ]

[Author ID1: at Sun Apr 12 20:40:00 2009 ]

BADANIA SCHACHTERA I SINGERA, 1962 [Author ID1: at Sun Apr 12 20:49:00 2009 ][Author ID1: at Sun Apr 12 20:51:00 2009 ]

GRUPA POINFORMOWANA

O POBUDZAJĄCYM DZIAŁANIU

LEKU

GRUPA NIEPOINFORMOWANA

POMOCNIK

W EUFORII

POMOCNIK

W GNIEWIE

POMOCNIK

W EUFORII

POMOCNIK

W GNIEWIE

Brak emocji - [Author ID1: at Sun Apr 12 20:46:00 2009 ][Author ID1: at Sun Apr 12 20:53:00 2009 ]

grupa nie przezywa emocji[Author ID1: at Sun Apr 12 20:46:00 2009 ]

Brak emocji

Euforia o.b. - [Author ID1: at Sun Apr 12 20:46:00 2009 ][Author ID1: at Sun Apr 12 20:53:00 2009 ]

występuje[Author ID1: at Sun Apr 12 20:47:00 2009 ] [Author ID1: at Sun Apr 12 20:46:00 2009 ]zarażenie[Author ID1: at Sun Apr 12 20:47:00 2009 ] o[Author ID1: at Sun Apr 12 20:46:00 2009 ]dczuwani[Author ID1: at Sun Apr 12 20:46:00 2009 ]em[Author ID1: at Sun Apr 12 20:53:00 2009 ] efori[Author ID1: at Sun Apr 12 20:46:00 2009 ]

Gniew o.b.[Author ID1: at Sun Apr 12 20:47:00 2009 ]

W[Author ID1: at Sun Apr 12 20:47:00 2009 ]ystępuje[Author ID1: at Sun Apr 12 20:47:00 2009 ] [Author ID1: at Sun Apr 12 20:53:00 2009 ]zarażenie[Author ID1: at Sun Apr 12 20:47:00 2009 ] o[Author ID1: at Sun Apr 12 20:47:00 2009 ]dczuwani[Author ID1: at Sun Apr 12 20:47:00 2009 ]em[Author ID1: at Sun Apr 12 20:53:00 2009 ] gniewu[Author ID1: at Sun Apr 12 20:47:00 2009 ]

Wnioski :[Author ID1: at Sun Apr 12 20:47:00 2009 ]

1.OSOBY POINFORMOWANE O DZIAŁANIU LEKU SWOJE SAMOPOCZUCIE INTERPRETOWAŁY NIEEMOCJONALNIE - widocznie lek działa , nie mam się czym [Author ID1: at Sun Apr 12 20:48:00 2009 ]niepokoić[Author ID1: at Sun Apr 12 20:52:00 2009 ] to jest [Author ID1: at Sun Apr 12 20:48:00 2009 ]JAKO EFEKT LEKU;- tu nie [Author ID1: at Sun Apr 12 20:52:00 2009 ]następowało[Author ID1: at Sun Apr 12 20:53:00 2009 ] zarażenie emocją[Author ID1: at Sun Apr 12 20:52:00 2009 ]

[Author ID1: at Sun Apr 12 20:58:00 2009 ]

[Author ID1: at Sun Apr 12 20:44:00 2009 ]

OPINIE INNYCH LUDZI

KONCEPCJA ODZWIERCIEDLONEGO „JA” - COOLEY (1901) I MEAD (1934).

OGÓLNE ZAŁOŻENIA KONCEPCJI

WEWNĘTRZNE ŻYCIE PSYCHICZNE JEDNOSTKI JEST odbiciem tzn. [Author ID1: at Sun Apr 12 21:00:00 2009 ]ODZWIERCIEDLENIEM JEJ INTERAKCJI SPOŁECZNYCH (RÓL SPOŁECZNYCH); to znaczy[Author ID1: at Sun Apr 12 21:00:00 2009 ]

STOSUNEK JEDNOSTKI DO WŁASNEJ OSOBY ODZWIERCIEDLA STOSUNEK INNYCH DO JEDNOSTKI; SPOŁECZNE ROLE, KTÓRE JEDNOSTKA PEŁNI SĄ EFEKTEM NEGOCJACJI Z OTOCZENIEM (MOŻLIWE SĄ KONFLIKTY RÓL).[Author ID1: at Sun Apr 12 21:01:00 2009 ]

[Author ID1: at Sun Apr 12 20:59:00 2009 ]

BADANIA EMPIRYCZNE

ZGODNOŚĆ SAMOOCEN JEDNOSTKI Z OCENAMI INNYCH JEST WIEKSZA W PRZYPADKU CECH SPOŁECZNIE AKCEPTOWANYCH NIŻ NIEAKCEPTOWANYCH (FUNDER, 1980);

[Author ID1: at Sun Apr 12 21:09:00 2009 ]

ISTNIEJE SILNIEJSZY ZWIĄZEK MIĘDZY SAMOWIEDZĄ JEDNOSTKI I JEJ WYOBRAŻENIAMI NA TEMAT TEGO JAK JEST OCENIANA PRZEZ INNYCH NIŻ MIĘDZY SAMOWIEDZĄ A RZECZYWISTYMI OCENAMI (May, 1991).[Author ID1: at Sun Apr 12 21:07:00 2009 ]

Jak wyobrażam sobie jak spostrzegają mnie inni ludzi nazywa się to meta percepcją[Author ID1: at Sun Apr 12 21:15:00 2009 ][Author ID1: at Sun Apr 12 21:08:00 2009 ]

[Author ID1: at Sun Apr 12 21:17:00 2009 ]

[Author ID1: at Sun Apr 12 21:19:00 2009 ]

[Author ID1: at Sun Apr 12 21:17:00 2009 ]Kolejne źródło samowiedzy to[Author ID1: at Sun Apr 12 21:17:00 2009 ] PORÓWNANIA DO INNYCH

Ludzie [Author ID1: at Sun Apr 12 21:24:00 2009 ]dopuszczają[Author ID1: at Sun Apr 12 21:25:00 2009 ] [Author ID1: at Sun Apr 12 21:24:00 2009 ]si[Author ID1: at Sun Apr 12 21:25:00 2009 ]e w tych porównaniach pewnych manipulacji [Author ID1: at Sun Apr 12 21:24:00 2009 ]. [Author ID1: at Sun Apr 12 21:25:00 2009 ]- ma to na celu podnieś swoja samoocenę[Author ID1: at Sun Apr 12 21:26:00 2009 ][Author ID1: at Sun Apr 12 21:20:00 2009 ]

~~KONCEPCJA FESTINGERA (1954)~~ [Author ID1: at Sun Apr 12 21:25:00 2009 ]

WG KONCEPCJI FESTINGERA [Author ID1: at Sun Apr 12 21:17:00 2009 ]

LUDZIE PORÓWNUJĄ SIĘ DO INNYCH, PODOBNYCH DO SIEBIE W CELU ZDOBYCIA „OBIEKTYWNYCH” INFORMACJI NA SWÓJ TEMAT (WALIDACYJNE MOTYWY PORÓWNAŃ).

DWA RODZAJE PORÓWNAŃ:

- [Author ID1: at Sun Apr 12 21:17:00 2009 ]PORÓWNANIA W DÓŁ: [Author ID1: at Sun Apr 12 21:17:00 2009 ]

JEDNOSTKA PRAGNĄCA PODNIEŚĆ SWOJĄ SAMOOCENĘ PORÓWNUJE SIĘ DO GORSZYCH OD SIEBIE (MOTYWY EGOCENTRYCZNE).- [Author ID1: at Sun Apr 12 21:29:00 2009 ]osoby o wysokiej samoocenie[Author ID1: at Sun Apr 12 21:29:00 2009 ][Author ID1: at Sun Apr 12 21:19:00 2009 ]

[Author ID1: at Sun Apr 12 21:18:00 2009 ]

- [Author ID1: at Sun Apr 12 21:18:00 2009 ]PORÓWNANIA DO GÓRY - [Author ID1: at Sun Apr 12 21:18:00 2009 ]

W CELU SAMODOSKONALENIA SIĘ JEDNOSTKA PORÓWNUJE SIĘ DO LEPSZYCH OD SIEBIE. [Author ID1: at Sun Apr 12 21:28:00 2009 ]

Wg badań są one typowe dla osób o niskiej [Author ID1: at Sun Apr 12 21:27:00 2009 ]samoocenie[Author ID1: at Sun Apr 12 21:28:00 2009 ] które [Author ID1: at Sun Apr 12 21:27:00 2009 ]utwierdzają[Author ID1: at Sun Apr 12 21:28:00 2009 ] się o [Author ID1: at Sun Apr 12 21:27:00 2009 ]swej [Author ID1: at Sun Apr 12 21:28:00 2009 ]niskiej [Author ID1: at Sun Apr 12 21:27:00 2009 ]wartości[Author ID1: at Sun Apr 12 21:28:00 2009 ]

[Author ID1: at Sun Apr 12 21:19:00 2009 ]

FUNKCJE SAMOWIEDZY

I. TOŻSAMOŚCIOWE

DZIĘKI SAMOWIEDZY POSIADAMY POCZUCIE WŁASNEJ ODRĘBNOŚCI (JA INDYWIDUALNE), PRZYNALEŻNOŚCI SPOŁECZNEJ (JA SPOŁECZNE), IDENTYCZNOŚCI, CIĄGŁOŚCI WŁASNEGO „JA”.[Author ID1: at Sun Apr 12 21:31:00 2009 ]

Mamy poczucie ze my to my, [Author ID1: at Sun Apr 12 21:31:00 2009 ]

II.ZASPOKAJANIE POTRZEB I KIEROWANIE WŁASNYM ROZWOJEM

SAMOWIEDZA UŁATWIA ZASPOKAJANIE POTRZEB, WYZNACZA CELE ŻYCIOWE JEDNOSTKI ORAZ SPOSOBY ICH REALIZACJI.

Gdy człowiek nie wiedział czego lub i czego chce musiałby działać w sposób bardzo chaotyczny, bez samowiedzy nie było by celowych zachowań[Author ID1: at Sun Apr 12 21:32:00 2009 ][Author ID1: at Sun Apr 12 21:33:00 2009 ]

III. FUNKCJE SAMOKONTROLI

W ZALEŻNOŚCI OD STAŁEJ (OSOBOWOŚCIOWEJ) DOMINACJI LUB AKTYWIZACJI JEDNEGO Z RODZAJÓW „JA” SAMOKONTROLA POLEGA NA UZGADNIANIU ZACHOWANIA Z WEWNĘTRZNYMI PRZEKONANIAMI JEDNOSTKI (JA PRYWATNE) LUB WYMAGANIAMI SYTUACJI ZEWNETRZNEJ (JA PUBLICZNE).

SPRAWNOŚĆ SAMOKONTROLI NAZYWANA JEST SIŁĄ EGO (BARRON).

Na czym samokontrola będzie polegała [Author ID1: at Sun Apr 12 21:36:00 2009 ]zależy[Author ID1: at Sun Apr 12 21:36:00 2009 ] które ja będzie zaktywizowane, jeśli zaktywizujemy Ja publiczne wtedy zachowania będzie zgodne z wymaganiami sytuacji zewnętrznej. Wszystko [Author ID1: at Sun Apr 12 21:36:00 2009 ]zależy[Author ID1: at Sun Apr 12 21:36:00 2009 ] które Ja będzie zaktywizowane. [Author ID1: at Sun Apr 12 21:36:00 2009 ] [Author ID1: at Sun Apr 12 21:36:00 2009 ][Author ID1: at Sun Apr 12 21:38:00 2009 ]

[Author ID1: at Sun Apr 12 21:35:00 2009 ]

MOTYWY SAMOPOZNANIA[Author ID1: at Sun Apr 12 21:36:00 2009 ]

[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]

[Author ID1: at Sun Apr 12 21:36:00 2009 ]

Rys. 2. Siła przeżywanych emocji negatywnych wśród osób o wysokiej i niskiej samoocenie w sytuacji powodzenia i niepowodzenia (Swann, 1987) - jako przykład że czym innym jest wiarygodność informacji a czym innym jest przezywanie tych informacji.

Rys. 2 wiarygodność informacji pozytywnych w sytuacji powodzenia i w negatywnych w sytuacjach porażki.

W sytuacji powodzenia - osoby z wysoką samooceną są przekonane ze jest to wiarygodna informacja - to motywacja konserwatywna to co jest spójne z moja wiedza traktuje jako informacje pewna i wiarygodną

Rys. 3. Wpływ informacji zwrotnych na stopień preferencji informacji diagnostycznych dla „ja” wśród osób o wysokiej i niskiej samoocenie (Brown, 1990) - badania dotyczące motywacji walidacyjnej , osoby badane uzyskiwały powodzenie a w innej wersji osoby

Okazało się ze jeśli osoby badane niezależnie od samooceny miały niepowodzenie w pierwszej turze badań ( to są niebieskie słupki ) , to w małym stopniu chciały pracować w drugiej turze badań w takim stopniu by od razu uzyskać informacje zwrotne, bo miały duże szanse ze będą to informacje negatywne

Grupy badanych które w pierwszej turze uzyskały powodzenie chciały pracować w tych warunkach gdzie uzyskiwały od razu informacje zwrotne bo oczekiwały ze będą mieć powodzenie

Wniosek : MOTYWACJA WAIDACYJNA JEST NA USŁUGACH MOTYWACJI EGOCENTRYCZNEJ

Jeżeli człowiek wierzy ze prawda o nim będzie prawda pozytywna, to wtedy chcą mieć taka wiedzę, a jeśli będą przekonani ze prawda będzie bolesna to unikają informacji diagnostycznych.

MOTYWACJA DO POLEPSZENIA NASTROJU WŚRÓD OSÓB O NISKIEJ I WYSOKIEJ SAMOOCENIE- badania Heimpel i Wood (2002) Wiedza na temat polepszania sobie samopoczucia

Osoby o niskiej i wysokiej samoocenie nie różnią się wiedzą na temat sposobów polepszania samopoczucia.

W sytuacji niepowodzenia osoby z wysoką samooceną częściej niż osoby z niską samooceną stawiają sobie za cel polepszenie nastroju i cel ten w krótszym czasie osiągają.

W sytuacji złego nastroju osoby z wysoką samooceną częściej niż osoby z niską samooceną wybierają takie zajęcia (rodzaj oglądanego filmu), które mają polepszyć ich nastrój.

Osoby o wysokiej samoocenie uważają ze polepszenie nastroju tzn. usuniecie złego samopoczucia za wysiłek niezbyt wyczerpujący, a osoby o niskiej samoocenie częściej niż osoby o wysokiej samoocenie uważają negatywny nastrój za typowy dla siebie, a jego usunięcie za trudne i wyczerpujące zadanie.

MYŚLENIE KONTRFAKTYCZNE tzn. (CO BY BYŁO, GDYBY.........)

ludzie uruchamiają te myślenie kiedy się dzieje cos złego. np. a gdybym nie poszedł do sklepu to bym nogi nie złamał

DWA RODZAJE MYŚLENIA KONTRFAKTYCZNEGO:

A. MYŚLENIE KONTRFAKTYCZNE „W DÓŁ” - MOGŁO BYĆ GORZEJ.

Człowiek się pociesza ze mogło być gorzej, np. Franek mnie zdradził ale mnie nie bije - to jest pocieszanie ze mogło być gorzej

MYŚLENIE KONTRFAKTCZNE „DO GÓRY” - człowiek myśli ze MOGŁO BYĆ LEPIEJ (MOŻNA BYŁO UNIKNĄĆ CZEGOŚ, GDYBY.......)

Badania Sanna i in. (1999) pokazują, że w sytuacji niepowodzenia osoby z wysoką samooceną maja taka skłonność by się pocieszać częściej niż osoby z niską samooceną którzy maja tendencje wpadania w poczucie winny tzn. z wysoką samooceną uruchamiają myślenie kontrfaktyczne „w dół”, pragnąc w ten sposób poprawić sobie swój nastrój.

BADANIA DOTYCZĄCE ZNIEKSZTAŁCEŃ

SAMOWIEDZY

1. FAŁSZYWE POCZUCIE POWSZECHNOŚCI - BADANIA BRAMEL,1969:

ludzie mają instynkt stada i ludzie obserwując innych ludzi maja często przekonanie ze tez tak powinni robić. Jest to forma usprawiedliwienia własnego postępowania.

Badania Pani BRAMEL dotyczyły w uproszczeniu wmówieniu grupie studentów iż na podstawie wyniku wypełnionego testu maja sklonosci homoseksualne . Wyniki tego badania wskazują ze :

- OSOBY Z WYSOKĄ SAMOOCENĄ PROJEKTUJĄ SWOJE WADY ZARÓWNO NA OSOBY AKCEPTOWANE JAK I NIEAKCEPTOWANE; - ja mam ta cechę ale inni ludzie na pewno tez tą skazę posiadają np. przyjaciele , koledzy

- OSOBY Z NISKĄ SAMOOCENA PROJEKTUJĄ SWOJE WADY GŁÓWNIE NA OSOBY NIEAKCEPTOWANE - projektowały tą skazę na osoby nielubiane ale nie dostrzegały tej wady w przyjaciołach i kolegach

2. Efekt iluzji ludzi tzn. „WIEDZIAŁEM, ŻE TO SIĘ ZDARZY” - BADANIA FISCHHOFFA,1975:

Np. mąż traci prace a zona mówi wiedziałam ze to się zdarzy i ona wytyka mu błędy i wydaje się ze można było przewidzieć, co trzeba było zrobić by uniknąć pewnych rzeczy.

W badaniu badanymi byli psychologowie.

- PSYCHOLOGOWIE ZNAJĄCY EFEKTY TERAPII OCENIALI JE JAKO BARDZIEJ PRZEWIDYWALNE NIŻ INNE EFEKTY, KTÓRE NIE ZASZŁY.

3. ILUZJA KONTROLI - BADANIA ALLOYA I ABRAMSONA,1979:

jeżeli zaszło pozytywne zdarzenie to efekt . ludzie mają skłonność upatrywać swojego wpływu

- OSOBY ZDROWE PSYCHICZNIE UWAŻAJĄ, ŻE MAJĄ WPŁYW NA POZYTYWNE WYDARZENIA LOSOWE

- OSOBY DEPRESYJNE SĄ BARDZIEJ REALISTYCZNE

- ILUZJA KONTROLI NIE DOTYCZY NEGATYWNYCH WYDARZEŃ LOSOWYCH.

POTRZEBA SPRAWOWANIA KONTROLI

I. WRODZONA MOTYWACJA DO POSIADANIA KOMPETENCJI - WHITE, 1959

II. POTRZEBA SPRAWOWANIA EFEKTYWNEJ KONTROLI NAD OTOCZENIEM - ROLA „PANA SYTUACJI” I „PIONKA” - DE CHARMS,1968

III. INSTRUMENTALNA POTRZEBA WŁASNEJ SKUTECZNOŚCI - KONCEPCJA SPOŁECZNEGO UCZENIA SIĘ - BANDURA 1977;

mówi ze uczymy się przez obserwacje , w jaki sposób inni ludzie się uczą , zaspakajają swe potrzeby

IV ZGENERALIZOWANE POCZUCIE UMIEJSCOWIENIA KONTROLI - ROTTER, 1966. NP. JEZLI DZIECKO UCZY SIĘ ZE PEWNNE zachowania przynosi mu efekty to ono uczy się, co trzeba zrobić by osiągać pewne cele. To uczy jak wpływać na otoczenie. Jeśli dziecko na skutek swoich zachowań spotyka się różnymi reakcjami to uczy dziecko nieskuteczności do własnych zachowań. W punkcie A i B opisane są osoby skrajne. Jeżeli dziecko uczy się ze np. nie mam wpływu na zdobywanie przyjaciół to w kontaktach społecznych dziecko będzie zachowywać się biernie gdyż będzie uważało ze nic nie da się zrobić, lecz gdy dziecko nauczyło się sposobów na zjednywanie sobie przyjaciół czy znajomych to Kidy wchodzi w otoczenie nowej grupy to cos robi by pozyskać ta sympatie.

Osoby z zewnętrznym umiejscowieniem poczucia kontroli są przekonane, że nie posiadają wpływu na bieg

wydarzeń (swoje życie), - to los steruje ich działaniem, z góry są przekonanie ze nic nie da się zrobić np. osoby bierne, mające niski poziom aspiracji, depresyjne

B. Osoby z wewnętrznym umiejscowieniem poczucia kontroli są przekonane o decydującym wpływie jednostki na bieg wydarzeń. O takich ludziach możemy mówić jako Panowie sytuacji, te osoby są bardziej aktywne i więcej cos chcą w życiu, optymistyczne.

PRZEJAWY POTRZEBY KONTROLI - chcą mieć możliwość sprawowanie kontroli nad własnym życiem

WOLNOŚĆ WYBORU - ZJAWISKO REAKTANCJI (Brehm);

Człowiek sam chce decydować, co do swojego wyboru. Zjawisko Reaktancji - to jest efekt przeciwstawienia się ograniczenia naszej wolności to taki opór.. człowiek który miał prawo wyboru a jemu się to ogranicza to występuję to zjawisko przeciwstawnia i człowiek chce zrobić to na przekór np. gdy surowo wzbrania się pisania na drzwiach ubikacjach to efekt pisania się nasilił a gdzie była grzeczna prośba to efekt był dużo mniejszy.

POCZUCIE SPRAWSTWA - KONTROLA BEHAWIORALNA; - mieć wpływ fizyczny na cos co się zdarza . np. student się więcej uczył, dziewczyna nas bardziej ceniła

PREFEROWANIE SYTUACJI PRZEWIDYWALNYCH - KONTROLA POZNAWCZA.

Ludzie wola mieć takie zadania lub wydarzenia, które potrafią przewidzieć, ale nie tyczy to wydarzeń dramatycznych

ZAKRES DZIAŁANIA POTRZEBY KONTROLI DOTYCZY GŁÓWNIE WYDARZEŃ POZYTYWNYCH:

Zjawisko iluzji kontroli - Alloy i Abramson, 1979;.

Ludzie nie chcą mieć wpływu na wydarzenia negatywne

Egotyzmu atrybucyjnego - Zuckerman, 1979

KONSEKWENCJE POCZUCIA KONTROLI LUB JEJ BRAKU

ZJAWISKO WOODOO; opisuje ze pewni ludzie maja na nas duży wpływ lub ze, jeśli złamie się jakieś Tabu to ludzi czeka nieuchronna kara. Tak działa

autosugestia np. jeśli będę przekonana ze nie ma tlenu to mogę się udusić.

WYUCZONA BEZRADNOŚĆ - badania Seligmana; - schemat ze nic nie da się zrobić przenosimy na sytuacje gdy możemy cos zrobić i mamy na to wpływ

ZACHOWANIA TWÓRCZE - badania Amabile, 1986; - ze jeśli człowiek cos robić z własnej motywacji wewnętrznej wtedy zachowuje się bardziej twórczo

niż wtedy gdy musi.

ODPORNOŚĆ NA STRES - badania Zimbardo, 1969, Glassa i Singera, 1972 - sama wiedza ze mam wpływ na zdarzenie osłabia stres , wg. Zimbardo jeżeli człowiek ma poczucie kontroli wtedy ludzie mogą sobie wpłynąć na swoje ciało i psychikę i stres jest mniejszy lub mniej boleśnie go przeżywać - sam się na to zdecydowałem wiec nie jest to takie bolesne,

KONSEKWENCJE ZDROWOTNE - badania;

Brady'ego, 1958. - badanie na małpach które były rażone lekkim prądem. Jedna małpa miała przycisk do wyłączania prądu i była odpowiedzialna za jego wyłączanie. Ta małpa odpowiedzialna za prąd po tygodniu zdechła. Sekcja wykazała ze przyczyna śmierci był stres i skutkami zdrowotnymi jaki on wywołał. Wniosek : jeśli ma się czasami za dużą odpowiedzialność a jest się słabszym psychicznie to może to prowadzić do zmian zdrowotnych.

Pipera i Tanger, 1986, Schultza, 1976; - jeżeli np. długo się nie ma wzroku, jest się niewidomym to sytuacja ta powoduje mniejszy stres, a jeśli nagle mam wpływ na widzenie i nagle tracę wzrok to wtedy stres jest bardzo duzy.

WNIOSKI OGÓLNE

Z REGUŁY OSOBY Z WEWNĘTRZNYM UMIEJSCOWIENIEM POCZUCIA KONTROLI SĄ BARDZIEJ AKTYWNE, OPTYMISTYCZNE, MAJĄ WYŻSZE ASPIRACJE I SAMOOCENĘ, LEPIEJ RADZĄ SOBIE W SYTUACJACH STRESOWYCH, ZAJMUJĄ WYŻSZE STANOWISKA ZAWODOWE;

OSOBY Z ZEWNĘTRZNYM UMIEJSCOWIENIEM POCZUCIA KONTROLI SĄ BARDZIEJ BIERNE, PESYMISTYCZNE, MAJA NIŻSZĄ SAMOOCENĘ, SĄ MNIEJ AMBITNE I MNIEJ W ZYCIU OSIĄGAJĄ.

[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]

[Author ID1: at Sun Apr 12 21:37:00 2009 ]

ATRAKCYJNOŚĆ INTERPERSONALNA

DEFINICJE

ZDOLNOŚĆ WZBUDZANIA DO SIEBIE EMOCJI POZYTYWNYCH INNYCH OSÓB; -

tzn. wtedy gdy ktoś jest dla kogoś sympatyczny

PRZYPISYWANIE JEDNOSTCE CECH POZYTYWNIE WARTOŚCIOWANYCH. -

chodzi tu o to ze jeśli u kogoś identyfikujemy pozytywne cechy to ta osoba staje się czy jest w mojej ocenie wartościowa

EMOCJONALNE I POZNAWCZE WARTOŚCI ATRAKCYJNOŚCI INTERPERSONALNEJ NIE ZAWSZE SĄ ZE SOBĄ SPÓJNE:

NIEKTÓRYCH LUDZI BARDZIEJ SIĘ CENI NIŻ LUBI, INNYCH - BARDZIEJ LUBI NIŻ CENI.

tzn. niektóre osoby cenimy ale mogę tez czuć jakich dystans d tej osoby

FUNKCJE ATRAKCYJNOŚCI INTERPERSONALNEJ: tzn. jakie funkcje pełni atrakcyjność interpersonalna

POTWIERDZANIE POCZUCIA WŁASNEJ WARTOŚĆI;

NARZĘDZIE WPŁYWU SPOŁECZNEGO - OSOBY ATRAKCYJNE INTERPERSONALNE LEPIEJ (ŁATWIEJ) ZASPOKAJAJĄ SWOJE POTRZEBY.

TEORIE ATRAKCYJNOŚCI INTERPERSONALNEJ -tzn. kiedy ktoś jest dla kogoś atrakcyjny

I. KONCEPCJE WYMIANY - OGÓLNE ZAŁOŻENIA

W KONTAKTACH INTERPERSONALNYCH JEDNOSTKA KIERUJE SIĘ BILANSEM NAGRÓD I KAR JAKIE OTRZYMUJE LUB SPODZIEWA SIĘ OTRZYMAĆ OD PARTNERA;

KONTAKTY INTERPERSONALNE REGULOWANE SĄ PRZEZ NORMĘ WZAJEMNOŚĆI; jeśli jestem dla kogoś miły i uprzyjmy to liczę ze otrzymam to samo

NAGRODY I KARY MAJĄ CHARAKTER ZARÓWNO MATERIALNY, FIZYCZNY JAK I PSYCHOLOGICZNO-SPOŁECZNY.

- TEORIA ELEMENTARNYCH ZACHOWAŃ SPOŁECZNYCH GEORGE'A HOMANSA

PODSTAWOWE TEZY

JEDNOSTKA MA TENDENCJE DO POWTARZANIA ZACHOWAŃ DLAŃ NAGRADZAJĄCYCH (PRAWO EFEKTU);

LUDZIE ROBIĄ TO, ZA CO SĄ CHWALENI;

LUDZIE ROBIĄ TO, CO INNI LUBIĄ PO TO, ABY INNI ROBILI TO CO ONI SAMI LUBIĄ (REGUŁA WZAJEMNOŚĆI);

IM CZĘŚCIEJ JEDNOSTKA JEST NAGRADZANA PEWNĄ FORMĄ ZACHOWANIA TYM MNIEJSZĄ WARTOŚĆ NAGRADZAJĄCĄ MA POWTARZANIE TEGO ZACHOWANIA;

IM BARDZIEJ JEDNOSTKA CZUJE SIĘ POKRZYWDZONA, TYM BARDZIEJ PRAWDOPODOBNE JEST, ŻE ZACHOWA SIĘ W SPOSÓB AGRESYWNY.

- TEORIA RÓWNOŚCI SPOŁECZNEJ ADAMSA

TEZY

CZŁOWIEK KIERUJE SIĘ RÓWNOŚCIĄ WKŁADÓW I ZYSKÓW - PORÓWNUJE WKŁADY NIE TYLKO PARTNERA LECZ INNYCH OSÓB PODOBNYCH DO SIEBIE W INNYCH ZWIĄZKACH;

WZAJEMNA ATRAKCYJNOŚĆ JEST NAJWIEKSZA WTEDY, GDY PARTNERZY WNOSZĄ MNIEJ WIĘCEJ TYLE SAMO ILE OTRZYMUJĄ;

W SYTUACJI UZYSKIWANIA WIĘCEJ NIŻ SAMEMU SIĘ DAJE DOCHODZI DO REINTERPRETACJI SYTUACJI (POMNIEJSZANIA WKŁADU PARTNERA);

W SYTUACJI UZYSKIWANIA MNIEJ NIŻ SAMEMU SIĘ DAJE ROŚNIE PRAWDOPODOBIEŃSTWO ZERWANIA ZWIĄZKU.

- TEORIA BILANSU INTERAKCJI THIBAUTA I KELLEYA

OGÓLNE ZAŁOŻENIA

BILANS INTERAKCJI ZALEŻY OD ZEWNĘTRZNYCH I WEWNĘTRZNYCH DETERMINANT ZWIĄZKU.

1. ZEWNĘTRZNE DETERMINANTY TO: CECHY INDYWIDUALNE PARTNERÓW: ZDROWIE, URODA, STAN MATERIALNY, WYKSZTAŁCENIE ITP.

2. WEWNĘTRZNE DETERMINANTY:

FACYLITACJA (wszelkie zachowania partnerów zg. siebie które prowadza do harmonii w związku),

INTERFERENCJA (wszystkie zachowania które zakłócają harmonie w związku ),

REPETYCJA.

BILANS INTERAKCJI ZALEŻY OD POZIOMU OCZEKIWAŃ PARTENRÓW ORAZ ALTERNATYWNEGO POZIOMU PORÓWNAWCZEGO (MOZLIWOŚCI WYBORU INNYCH PARTNERÓW).

- TEORIA ZYSKU I STRATY ARONSONA

ATRAKCYJNOŚĆ INTERPERSONALNA NIE JEST WYZNACZANA PRZEZ SUMĘ UZYSKANYCH NAGRÓD (CZY KAR) LECZ PRZEZ ROZBIEŻNOŚĆ MIĘDZY TYM, CO SIĘ POPRZEDNIO DOSTAWAŁO, A TYM CO SIĘ OBECNIE OTRZYMUJE (BADANIA ARONSONA I LINDERA,1965).

Tzn. ze wg. badań największe zyski w sympatii przynosiły badanym to ze jeśli na początku byłam surowa a później okazywałam sympatie osobie badanej to ta osoba bardziej mnie ceni. Największe szkody czyni taka sytuacja kiedy najpierw ktoś mnie lubił a później przestał.

Z badań autora płynie wniosek ze ludzie nie powini być tacy mili w związkach, zepowini się troche kłucic a pózniej poprawiac wtedy zyski są największe.

- TEORIA ZASOBÓW - E. i U. FOA

GŁÓWNE TEZY

NAGRODY, JAKIMI DYSPONUJĄ PARTNERZY SĄ ZALEŻNE OD EKONOMICZNYCH PRAW PODAŻY I POPYTU W OKREŚLONYCH WARUNKACH SPOŁECZNYCH (NAJBARDZIEJ ATRAKCYJNE SĄ DOBRA TRUDNO DOSTĘPNE, KTÓRE WYSTĘPUJĄ RZADKO); im więcej partner ma zalet których jest rzadko tym większa jest jego wartość,

PODSTAWOWE ZASOBY UWZGLĘDNIANE W OCENIE PARTNERA TO: MIŁOŚĆ, STATUS SPOŁECZNY, INFORMACJE, DOBRA MATERIALNE, USŁUGI, PIENIĄDZE;

LUDZIE PREFERUJĄ PARTNERÓW Z KTÓRYMI MOGĄ DOKONAĆ WYMIANY ZASOBÓW TEJ SAMEJ KATEGORII.

KONCEPCJA - EWOLUCYJNA INTERPRETACJA WIĘZI MIĘDZYLUDZKICH

ODP.DLACZEGO LUDZIE TWORZĄ PARY, DLACZEGO WYCHOWUJA DZIECI ?

- PODSTAWOWYM CELEM KAŻDEJ JEDNOSTKI JEST PRZETRWANIE ORAZ PRZEKAZANIE SWOICH GENÓW POTOMSTWU.

- W ŚWIECIE OGRANICZONYCH DÓBR MATERIALNYCH ORAZ SILNEJ AGRESJI WEWNĄTRZGATUNKOWEJ ŻYCIE WE WSPÓLNOCIE MA CHARAKTER ADAPTACYJNY.

- DŁUGI OKRES ZALEŻNOŚCI DZIECKA SPRAWIA, ŻE OPTYMALNA OPIEKA NAD NIM WYMAGA UDZIAŁU OBOJGA RODZICÓW.

- MECHANIZMEM WYZWALAJĄCYM ZACHOWANIA PRZYWIĄZANIA MIĘDZY RODZICAMI JEST MIŁOŚĆ.

DZIECKO MA WRODZONE ZDOLNOŚCI DO ZACHOWAŃ WIĄŻĄCYCH (KRZYK, SSANIE, PRZYTULANIE, UŚMIECH).

TEORIA PRZYWIĄZANIA BOWLBY'IEGO I AINSWORTH

I. UCZUCIOWE PRZYWIĄZANIE DZIECKA DO MATKI PEŁNI FUNKCJE BIOLOGICZNE - ZAPEWNIA OCHRONĘ PRZED NIEBEZPIECZEŃSTWEM I SŁUŻY PRZETRWANIU.

II. JAKOŚĆ WIĘZI MIĘDZY DZIECKIEM A MATKĄ DECUDUJE O ZAUFANIU DZIECKA DO SIEBIE I INNYCH, WPŁYWA NA RELACJE SPOŁECZNE W ŻYCIU DOROSŁYM.

WYRÓŻNIA SIĘ TRZY STYLE PRZYWIĄZANIA DZIECKA DO MATKI:

BEZPIECZNY - zaufanie dziecka do matki, wiara w jej dostępność i wrażliwość na potrzeby dziecka.
LĘKOWO-AMBIWALENTNY - niskie poczucie bezpieczeństwa, silny lęk przed rozstaniem, złość po okresie rozstania.
UNIKAJĄCY - unikanie bliskiego kontaktu z matką jako forma obrony przed zranieniem na skutek długotrwałej niedostępności lub

niewrażliwości matki na potrzeby dziecka.

ROLA WCZESNODZIECIĘCYCH WIĘZI SPOŁECZNYCH

ZJAWISKO IMPRINTINGU U ZWIERZĄT - badania KONRADA LORENTZA (1937)-

dochodziło do więzi zwierząt z człowiekiem, zaraz po urodzeniu np. gęsi człowiek był traktowany jako tata zwierzęcia

ROLA DOTYKU DLA PRAWIDŁOWEGO ROZWOJU UCZUCIOWEGO - badania Harlowa (1965),

dziecko potrzebuje mieć możliwość dotykania czegoś miękkiego, to daje mu poczucie bezpieczeństwa

ROLA WIĘZI EMOCJONALNEJ MIĘDZY DZIECKIEM I MATKĄ DLA PRAWIDŁOWEGO ROZWOJU W ŻYCIU DOROSŁYM LUDZI badania VAILLANTA (1982), AINSWORTH (1969), HAZANA I SHAVERA (1987).

ZACHOWANIA WIĄŻĄCE STRUKTURA ZACHOWAŃ WIĄŻĄCYCH

TYP ZACHOWANIA	PRZYKŁADY ZACHOWAŃ
ZACHOWANIA SEKSUALNE	wyznawanie pożądania, inicjowanie kontaktu seksualnego, stosunki seksualne, ekspresja doznań erotycznych
ZACHOWANIA NA RZECZ PARTNERA I WSPÓLNOTY	troszczenie się o zdrowie partnera, jadanie wspólnych posiłków, dbanie o bezpieczeństwo partnera, udzielanie wsparcia partnerowi
ZACHOWANIA BLISKOŚCI FIZYCZNEJ	przytulanie, głaskanie, całowanie, pieszczotliwe mówienie do siebie, obejmowanie, chodzenie za lub pod rękę
ZACHOWANIA POJEDNAWCZE	zaproszenia, komplementy, poczęstunki, spoglądanie na siebie i uśmiechanie się, krótkie rozmowy o niczym ważnym, uprzejmości
ZACHOWANIA IMPONUJĄCE	opowiadanie o swoich osiągnięciach, manifestowanie swojej pozycji społecznej i statusu finansowego

PREFERENCJE KOBIET I MĘŻCZYZN DOTYCZĄCE STAŁEGO PARTNERA PŁCI PRZECIWNEJ WG KONCEPCJI EWOLUCYJNEJ

BIOLOGICZNE RÓŻNICE MIĘDZY KOBIETAMI I MĘŻCZYZNAMI - ZRÓŻNICOWANY WKŁAD W PRZEKAZYWANIE ŻYCIA POTOMSTWU - SPRAWIAJĄ, ŻE PREFERENCJE KOBIET I MĘŻCZYZN DOTYCZĄCE PARTNERA PŁCI PRZECIWNEJ SĄ ODMIENNE ;

KOBIETY OCZEKUJĄ, ŻE MĘŻCZYZNA BĘDZIE DYSPONOWAŁ ZASOBAMI EKONOMICZNYMI, MIAŁ WYSOKĄ POZYCJĘ SPOŁECZNĄ, BYŁ AMBITNY I PRACOWITY, ODROBINĘ STARSZY, ODPOWIEDZIALNY I STAŁY UCZUCIOWO, ZDROWY I SILNY, A TAKŻE PODOBNY POD WZGLĘDEM WARTOŚCI;

MĘŻCZYŹNI OCZEKUJĄ, ŻE KOBIETA BĘDZIE URODZIWA, ZDROWA, WIERNA I NIEDOŚWIADCZONA SEKSUALNIE.

BADANIA KUCZYŃSKIEJ - 1998r.

BADANIA DOTYCZYŁY PAR POZOSTAJĄCYCH W TRWAŁYCH ZWIĄZKACH UCZUCIOWYCH (WSPÓLNE MIESZKANIE).

OSOBY BADANE PYTANO O ZACHOWANIA WIĄŻĄCE WŁASNE ORAZ PARTNERA, A TAKŻE O OCENĘ JAKOŚCI ZWIĄZKU.

OCENY JAKOŚCI ZWIĄZKU KSZTAŁTOWAŁY SIĘ WEDŁUG ODMIENNYCH PRAWIDŁOWOŚCI U OBU PŁCI.

A. MĘŻCZYŹNI - MODEL BIORCY

Mężczyźni wyżej oceniali jakość związku im częściej (w ich relacji) partnerki prezentowały zachowania wiążące, im większą przyjemność sprawiały im zachowania partnerki oraz im rzadziej sami podejmowali zachowania wiążące wobec swoich partnerek. Własne zachowania wiążące sprawiały mężczyznom znacznie mniejszą przyjemność niż zachowania wiążące partnerki.

B. Kobiety -MODEL DAWCY I BIORCY

Kobiety wyżej oceniały jakość związku, gdy w ich relacji partnerzy częściej podejmowali zachowania wiążące oraz im większą przyjemność sprawiały im te zachowania partnera, także gdy same częściej podejmowały zachowania wiążące wobec partnera. Własne zachowania wiażące sprawiały kobietom równie silną przyjemność jak zachowania wiążące partnera.

ROLA ATRAKCYJNOŚCI FIZYCZNEJ KOBIET I MĘŻCZYZN

DWIE ZASADY DOBORU PARTNERA

ZASADA DOBORU WŁAŚCIWEGO - WYBÓR PARTNERA DOPASOWANY JEST DO SAMOOCENY JEDNOSTKI W ZAKRESIE URODY;
ZASADA DOBORU NAJLEPSZEGO - NIEZALEŻNIE OD SAMOOCENY JEDNOSTKA WYBIERA PARTNERÓW NAJBARDZIEJ URODZIWYCH (Walster, 1966, Stroebe, 1977, Huston, 1976)

badania Walster: randka w ciemno

RÓŻNICE MIĘDZY KOBIETAMI I MĘŻCZYZNAMI

URODA ODGRYWA MNIEJSZĄ ROLĘ W OCENIE MĘŻCZYZN NIŻ KOBIET

KOBIETY MAJĄ BARDZIEJ ADEKWATNĄ SAMOOCENĘ W SFERZE URODY NIŻ MĘŻCZYŹNI

U KOBIET URODA KORELUJE Z LICZBĄ RANDEK, U MĘŻCZYZN NIE MA TAKIEJ PRAWIDłOWOŚCI (Krebs, Andolfi, 1975).

UWARUNKOWANIA ATRAKCYJNOŚCI

INTERPERSONALNEJ

ZASADA PODOBIEŃSTWA

LUBIMY OSOBY PODOBNE DO SIEBIE POD WZGLĘDEM PRZEKONAŃ, WARTOŚCI, STYLU ŻYCIA.

LUBIMY OSOBY, KTÓRE POSIADAJĄ NASZE AKCEPTOWANE WADY

NIEKONIECZNIE LUBIMY OSOBY PODOBNE DO NAS POD WZGLĘDEM NASZYCH WYSOKO CENIONYCH (WYJĄTKOWYCH) CECH

NIE LUBIMY OSÓB, KTÓRE POSIADAJĄ NASZE NIEKACEPTOWANE WADY.

ZASADA KOMPLEMENTARNOŚCI

LUBIMY LUDZI ODMIENNYCH OD NAS, JEŚLI ODMIENNOŚĆ TA PRZYNOSI NAM KORZYŚCI

CECHY KOMPLEMENTARNE TO TAKIE, DZIĘKI KTÓRYM OBIE STRONY CZERPIĄ KORZYŚCI Z WZAJEMNEGO KONTAKTU, NP. DOMINACJA I ULEGŁOŚĆ.

JAKICH LUDZI LUBIMY?

ATRAKCYJNYCH FIZYCZNIE - Z REGUŁY OSOBOM ATRAKCYJNYM PRZYPISUJEMY BARDZIEJ POZYTYWNE CECHY NIŻ NIEATRAKCYJNYM, Z WYJĄTKIEM MORALNOŚCI ORAZ INTELIGENCJI;

IDEALNYCH Z „WADĄ” - „EFEKT POTKNIĘCIA” - OSOBY POD JAKIMŚ WZGLĘDEM DOSKONAŁE POPEŁNIWSZY GAFĘ SPOSTRZEGANE SĄ JAKO BARDZIEJ „LUDZKIE”(badania Aronsona i in., 1966);
KTÓRZY NAS LUBIĄ - DZIAŁANIE NORMY WZAJEMNOŚCI;
KTÓRZY NAS CHWALĄ - POD WARUNKIEM, ŻE SPRAWIAJĄ WRAŻENIE BEZINTERESOWNYCH;
KTÓRYM POMAGAMY;, Z KTÓRYMI MAMY CZĘSTY KONTAKT - EFEKT CZYSTEJ EKSPRESJI

TRÓJCZYNNIKOWA KONCEPCJA MIŁOŚCI STERNBERGA

INTYMNOŚC

Miłość MIŁOŚĆ miłość

Romantyczna PEŁNA braterska

NAMIETNOŚĆ ZAANGAŻOWANIE

MIŁOŚĆ FATALNA

MANIPULOWANIE WŁASNĄ ATRAKCYJNOŚCIĄ

INGRACJACJA - FORMA WKRADANIA SIĘ W CUDZE ŁASKI, w sposób niezbyt uczciwy

jest miękką forma manipulacji - manipulator stara się, aby obiekt manipulacji polubił go;

polega na nieuprawnionym (nieuczciwym) zwiększaniu własnej atrakcyjności interpersonalnej w opinii obiektu manipulacji;

wykorzystuje powszechnie znany mechanizm: chętniej pomagamy osobom, które lubimy.

TECHNIKI INGRACJACJI

WARUNKI SKUTECZNOŚCI

PODNOSZENIE WARTOŚCI

PARTNERA

„wiarygodne”, „szczere”,

dotyczy cech będących obiektem aspiracji osoby manipulowanej - bardzo istotne jest gdy osoba chwaląca była na wyższym stanowisku od osoby chwalącej. Warto ludzi chwalić za cos w czym ktoś stawia pierwsze kroki, nie jest pewien czy sobie poradzi, wtedy ma to duże znaczenie nagradzające

KONFORMIZM

„szczery”,

dotyczy spraw ważnych;

potwierdza słuszność przekonań

AUTOPREZENTACJA

Wiarygodna;

W zależności od potrzeb audytorium

powinna mieć charakter negatywny

lub pozytywny

WPŁYW INGRACJACJI NA OBRAZ WŁASNEJ OSOBY

INGRACJATORA

BADANIA JONESA, GERGENA I DAVISA (1962)

PROBLEMATYKA BADAŃ:

WPŁYW INFORMACJI ZWROTNYCH OD ODBIORCY NA OCENĘ REPREZENTATYWNOŚCI TREŚCI AUTOPREZENTACJI DLA „JA” OSÓB BADANYCH W GRUPACH DOKONUJĄCYCH AUTENTYCZNEJ LUBINGRACJACYJNEJ AUTOPREZENTACJI.

Badanych podzielono na dwie grupy, jednej grupie powiedziano ze maja dokonac prezentacji , a drugie grupie powiedziano ze nie wazne czy będziesz szczery masz się dobrze sprzedać.

Wynik badań :

WYNIKI

BADANI, KTÓRZY PO DOKONANIU AUTENTYCZNEJ AUTOPREZENTACJI OTRZYMALI NEGATYWNE INFORMACJE ZWROTNE W MNIEJSZYM STOPNIU IDENTYFIKOWALI SIĘ Z TREŚCIĄ AUTOPREZENTACJI NIŻ BADANI, KTÓRZY PO DOKONANIU AUTOPREZENTACJI INGRACJACYJNEJ OTRZYMALI POZYTYWNE INFORMACJE ZWROTNE.

AUTOPREZENTACJA

DEFINICJE

KIEROWANIE WRAŻENIEM JAKIE WYWOŁUJEMY NA INNYCH

KONTROLOWANY SPOSÓB PREZENTOWANIA SIEBIE W OBECNOŚCI INNYCH OSÓB

CELE AUTOPREZENTACJI

Cele autoprezentacji

TOŻSAMOŚCIOWE -

CZŁOWIEK JEST ISTOTĄ SPOŁECZNĄ który jest zdrowy psychicznie ma potrzebę potwierdzać własną opinie w oczach innych osób , KTÓRA POTRZEBUJE WIERZYĆ, ŻE TO CO MYŚLI O SOBIE JEST ZGODNE Z TYM, CO MYŚLĄ O NIEJ INNI LUDZIE. ZATEM.......

JEDNOSTKA PRAGNIE WYWOŁAĆ POŻĄDANE (ODPOWIEDNIE) WRAŻENIE NA INNYCH ABY UTWIERDZIĆ SIEBIE W POSIADANIU OKREŚLONYCH ATRYBUTÓW.

W OKRESIE MORATORIUM (POSZUKIWANIA WŁASNEJ TOŻSAMOŚCI) JEDNOSTKA „EKSPERYMENTUJE Z MASKĄ” - DOKONUJE AUTOPREZENTACJI „NA WYROST” W POSZUKIWANIU INFORMACJI ZWROTNYCH OD ODBIORCÓW.

INFORMACJE POTWIERDZAJĄCE WIARYGODNOŚĆ AUTOPREZENTACJI W OCZACH ODBIORCÓW SPRZYJAJĄ

INTERNALIZACJI AUTOPREZENTACJI.

UTYLITARNE - robie cos by się komuś spodobać i by zaspokoić jakieś potrzeby np. dostać pracę itp.

POPRZEZ AUTOPREZENTACJĘ JEDNOSTKA PRAGNIE ZASPOKOIĆ INNE POTRZEBY (NP. AKCEPTACJI, POTRZEBY MATERIALNE).

RODZAJE AUTOPREZENTACJI

RODZAJE AUTOPREZENTACJI	CHARAKTERYSTYKA
AUTENTYCZNA		ZGODNA Z WEWNĘTRZNYMI PRZEKONANIAMI JEDNOSTKI
FASADOWA -fasada jest zwykle trochę lepsza od wnętrza, ona bazuje na Ja idealnym, w jakimś mierze prezentujemy się lepiej niż jesteśmy.		STAŁA, BAZUJE NA „JA IDEALNYM”
TAKTYCZNA - najbardziej zmienna i dopasowana do sytuacji, prezentowanie się taki sposób by mieć korzyści, to może być prezentacja jako osoby słabej , groźnej.		ZMIENNA, ZALEŻNA OD SYTUACJI, NIEZGODNA Z PRYWATNĄ SAMOWIEDZĄ np. jestem wśród palaczy to mówię ze pale,
ASERTYWNA (ZDOBYWCZA) - jakie emocje towarzyszą nam podczas autoprezentacji.		U PODSTAW EMOCJE POZYTYWNE, WIARA W SKUTECZNOŚĆ
OBRONNA- Jeżeli autoprezentacja jest wymuszona przez sytuacje, a człowiek wolałby tego nie robić , czyli autoprezentacji towarzyszy lek to mówimy ze jest to autoprezentacja obrona		U PODSTAW EMOCJE NEGATYWNE, LĘK PRZED KOMPROMITACJĄ

OBRONNE I ZDOBYWCZE (ASERTYWNE) TAKTYKI AUTOPREZENTACYJNE (TEDESCHI, NORMAN)

OBRONNE TAKTYKI

STOSOWANE EX POST: - po poniesieniu już porażki, może to być forma przeprosin

TŁUMACZNIE SIĘ; - np. student tłumaczy dlaczego się spóźnił na egzamin

PRZEPROSINY - ( DEKLAROWANIE ODPOWIEDZIALNOŚCI ORAZ GOTOWOŚCI DO ZADOŚĆUCZYNIENIA );

ZACHOWANIA PROSPOŁECZNE- może tak być ze te zachowania mogą być wykorzystywane w celach autoprezentacyjnych

UPRZEDZAJĄCE OCENĘ: SAMOUTRUDNIANIE -

tzn. np. wiesz mogę się spódnic bo mam remont i nie wiem o której przyjdę. Podaje gotowa przyczynę dlaczego cos ma się stać. Np. mam jutro otrzymam dwójkę bo dziś mnie boli głowa.

FORMY SAMOUTRUDNIENIA: polegają one na tym ze ludzie mogą prowokować pewną porażkę tzn. rzucać kłody pod nogi by zrzucać winę na

przyczynę zewnętrze lub zachowałem się źle bo byłem pijany i jest to wina alkoholu. Ludzie wola uchodzić za osoby nieodpowiedzialne lub leniwe ale wola tak być postrzegani niż ktoś ma myśleć ze sa mało inteligentni.

- RZECZYWISTE - BEHAWIORALNE: OBNIŻANIE WYSIŁKU, NADUŻYWANIE ALKOHOLU I LEKÓW

(KOLDITZ, ARKIN, 1982; HOBDEN, PLINER, 1995);

- DEKLAROWANE: PUBLICZNE ODWOŁYWANIE SIĘ DO BRAKU WYSIŁKU, ZDENERWOWANIA ITP.

ZDOBYWCZE TAKTYKI AUTOPREZENTACYJNE

- INGRACJACJA; o jest technika gdzie autoprezenter stara się stworzyć wrażenie ze jest on osoba sympatyczną. Może to wkradanie się w cudze

łaski i pozytywnie i tez integrowanie się w kłopotach np. ja tez mam niespłacone kredyty itp. Jest typowa dla osób o niskiej samoocenie

- DAWANIE PRZYKŁADU - tu my się pokazujemy jako osoby nieskazitelne i chcemy dawać przykład taki budujemy obraz

-ZASTRASZANIE; - budujemy wizerunek jako osoby strasznej, takiej która może zrobić krzywdę. Jest to taktyka która jest skuteczna tylko

wtedy gdy osoba nie ma możliwości wyboru

- SAMOPROMOCJA;- to sprawienie wrażenie osoby kompetentnej

- PRZYPISYWANIE SOBIE ZASŁUG.-

TAKTYKI AUTOPREZENTACYJNE wg MARKA LEAREGO

I. OPISYWANIE SIEBIE

W KONTAKTACH BEZPOŚREDNICH: OPOWIADANIE O SOBIE;

W KONTAKTACH POŚREDNICH - NP.PISEMNE AUTOPREZENTACJE W OFERTACH PRACY, OFERTACH

TOWARZYSKICH ITP.

OPISYWANIE SIEBIE Z REGUŁY POLEGA NA WYBIÓRCZYM PRZEKAZYWANIU INFORMACJI NA SWÓJ TEMAT -

WYŁĄCZAJĄCA TAKTYKA AUTOPREZENTACJI (GOFFMAN).

OPISYWANIE SIEBIE MOŻE POLEGAĆ NA:

1. PRZYPISYWANIU SOBIE OKREŚLONYCH CECH: „JESTEM INTELIGENTNY, UCZYNNY.....

2. ZAPRZECZANIU - „NIE JESTEM ZABOBONNA, NIETOLERANCYJNA ITP.”

3. INTERPRETOWANIU PRZYCZYN WŁASNYCH ZACHOWAŃ - PUBLICZNE ATRYBUCJE

II. WYRAŻANIE POSTAW

WERBALNIE -

NIEWERBALNIE - POPRZEZ GESTY, MIMIKĘ TWARZY

III. MANIPULOWANIE PAMIĘCIĄ

ODWOŁYWANIE SIĘ DO ZAPOMINANIA PODCZAS INTERPRETACJI ZANIEDBAŃ

(np. „na śmierć zapomniałem, że pożyczyłeś mi pieniądze”)

ZNIEKSZTAŁCANIE MINIONYCH WYDARZEŃ TAK, ABY USPRAWIEDLIWIAŁY AKTUALNE ZACHOWANIA AUTOPREZENTERA

(np. „Pamiętam, ze on zawsze zachowywał się wobec mnie nieuczciwie, dlatego nie pożyczyłem mu notatek”)

IV. ZACHOWANIA NIEWERBALNE

PREZENTOWANIE POŻĄDANYCH EMOCJI: NP. RADOŚCI Z POWODU ZWYCIĘSTWA RYWALA, SMUTKU Z POWODU JEGO NIEPOWODZENIA; UKRYWANIE ZAZDROŚCI, ZŁOŚCI, NIEZADOWOLENIA;

NIEWERBALNE OKAZYWANIE ZAINTERESOWANIA I ZAANGAŻOWANIA, TZW. UPRZEJMA UWAGA;

OKAZYWANIE BRAKU UWAGI, GDY INNI POPEŁNIAJĄ GAFĘ, MAJĄ TIKI NERWOWE, SĄ CHORZY PSYCHICZNIE ITP.

NIEWERBALNE KOMUNIKOWANIE SWOJEGO STATUSU SPOŁECZNEGO POPRZEZ GESTY, SPOSÓB PORUSZANIA SIĘ, UBIÓR,ZAJMOWANE MIEJSCE PRZY STOLE, W SALI.

REGUŁY AUTOPREZENTACJI

REGUŁA SKROMNOŚCI:

SKROMNE PREZENTOWANIE SIEBIE JEST ZWYKLE OCENIANE KORZYSTNIEJ NIŻ CHEŁPLIWE POD WARUNKIEM, ŻE AUDYTORIUM ZNA RZECZYWISTE OSIĄGNIĘCIA AUTOPREZENTERA;

PRZED AUDYTORIUM OBCYM SKROMNY AUTOPREZENTER MOŻE ZOSTAĆ GORZEJ OCENIONY OD CHEŁPLIWEGO GDYŻ AUDYTORIUM TRAKTUJE AUTOPREZENTACJĘ JAK PRZEKAZ INFORMACYJNY

REGUŁA SKROMNOŚCI CZĘŚCIEJ ADRESOWANA JEST DO KOBIET NIŻ MĘŻCZYZN;

BADANIA Tice i in (1995) POKAZUJĄ, ŻE LUDZIE NAWYKOWO PREZENTUJĄ SIĘ BARDZIEJ SKROMNIE PRZED AUDYTORIUM ZNANYCH OSÓB NIŻ OBCYCH.

REGUŁA DOPASOWANIA:

DOTYCZY STOPNIA UJAWNIANIA INFORMACJI NA TEMAT „JA” (POZIOM SAMOOTWARCIA)

jeżeli ktoś mówi o sobie o rzeczach mało ważnych to my tez mówimy o sobie o mało ważnych sprawach.

DOTYCZY POZYTYWNOŚCI SAMOOPISU

PRZESTRZEGANA JEST AUTOMATYCZNIE, POZA ŚWIADOMOŚCIĄ AUTOPREZENTERÓW;

SILNIEJ PRZESTRZEGANA JEST PRZEZ KOBIETY NIŻ MĘŻCZYZN Z POWODU ORIENTACJI INTERPERSONALNEJ KOBIET.

PUBLICZNE SAMOOPISY MŁODZIEŻY STUDENCKIEJ

STOJANOWSKA (1998, BADANIE II)

SAMOOPISY POZYTYWNE

KATEGORIE SAMOPISU

WNIOSKI:

W ZAKRESIE CECH POZYTYWNYCH KOBIETY DOKONUJĄ BARDZIEJ SKROMNEJ AUTOPREZENTACJI NIŻ MĘŻCZYŹNI - CZĘŚCIEJ WYKORZYSTUJĄ DO SAMOPISU KATEGORIĘ „tak samo jak inni” ORAZ RZADZIEJ KATEGORIĘ „więcej niż inni”.

SAMOOPISY NEGATYWNE

WNIOSKI:

W ZAKRESIE CECH NEGATYWNYCH KOBIETY OPISUJĄ SIĘ BARDZIEJ POZYTYWNIE OD MĘŻCZYZN - CZĘŚCIEJ WYKORZYSTUJĄ KATEGORIĘ „mniej niż inni” ORAZ RZADZIEJ KATEGORIĘ „więcej niż inni”.

ATRAKCYJNOŚĆ AUTOPREZENTACJI

Z PERSPEKTYWY ODBIORCY ATRAKCYJNA AUTOPREZENTACJA TO TAKA, NA PODSTAWIE KTÓREJ FORMUŁUJE

KORZYSTNE OCENY AUTOPREZENTERA.

DWA RODZAJE OCENY

AFEKTYWNA - POZIOM SYMPATII DO AUTOPREZENTERA;

POZNAWCZA - PRZYPISANIE AUTOPREZENTEROWI CECH SPOŁECZNIE CENIONYCH.

Z PERSPEKTYWY NADAWCY ATRAKCYJNA AUTOPREZENTACJA WŁASNA TO TAKA, DZIEKI KTÓREJ JEDNOSTKA OSIĄGA POŻĄDANE CELE: WYWOŁUJE POŻĄDANE WRAŻENIE LUB ZACHOWANIA OTOCZENIA.

Pożądane wrażenie niekoniecznie musi być pozytywne. W zależności od okoliczności jednostce może zależeć na wywołaniu wrażenia osoby słabej, nieobliczalnej, chorej czy społecznie niebezpiecznej.

BADANIA ROBINSONA I IN., 1995 R.

OCENY NIEKTÓRYCH CECH AUTOPREZENTERÓW STOSUJĄCYCH

DEPRECJONUJĄCY, FAWORYZUJĄCY I UMIARKOWANY STYL AUTOPREZENTACJI

WNIOSKI:

W ZAKRESIE WSZYSTKICH TRZECH CECH AUTOPREZENTER UMIARKOWANY BYŁ OCENIANY NAJKORZYSTNIEJ

AUTOPREZENTER DEPRECJONUJĄCY SIEBIE ( mówiący o sobie źle ) BUDZIŁ NAJMNIEJSZĄ SYMPATIĘ ORAZ OCENIANY BYŁ JAKO POSIADAJĄCY NAJMNIEJ TRAFNĄ SAMOWIEDZĘ.

BADANIA VONK, 1999R

OCENA INTELIGENCJI AUTOPREZENTERA W ZALEŻNOŚCI OD STYLU AUTOPREZENTACJI ORAZ MOŻLIWOŚCI WERYFIKACJI JEGO WYPOWIEDZI

Badanie polegało na tym ze osoba czytała jaką scenkę a grupa oceniała stopień inteligencji autoprezentera a autoprezenter miał za chwile zdawać test

WNIOSKI:

AUTOPREZENTER FAWORYZUJĄCY SIEBIE BYŁ OCENIANY WYŻEJ POD WZGLĘDEM INTELIGENCJI NIŻ AUTOPREZENTER DEPRECJONUJĄCY SIEBIE.

W WARUNKACH WERYFIKACJI WYPOWIEDZI INTELIGENCJĘ AUTOPREZENTERA OCENIANO WYŻEJ NIŻ W WARUNKACH BRAKU TAKIEJ WERYFIKACJI.

OCENA SYMPATII AUTOPREZENTERA W ZALEŻNOŚCI OD STYLU AUTOPREZENTACJI ORAZ MOŻLIWOŚCI WERYFIKACJI JEGO WYPOWIEDZI

WNIOSKI:

SYMPATIA DO AUTOPREZENTERA NIE ZALEŻY TYLKO OD TREŚCI AUTOPREZENTACJI LECZ TAKŻE WARUNKÓW AUTOPREZENTACJI: FAWORYZOWANIE SIEBIE BUDZI SYMPATIĘ, GDY BĘDZIE WKRÓTCE ZWERYFIKOWANE,

SKROMNOŚĆ BUDZI SYMPATIĘ, GDY POJAWIA SIĘ W WARUNKACH NIE ZAPOWIADAJĄCYCH WERYFIKACJI WYPOWIEDZI.

OCENA SZCZEROŚCI AUTOPREZENTERA W ZALEŻNOŚCI OD STYLU AUTOPREZENTACJI

ORAZ MOŻLIWOŚCI WERYFIKACJI JEGO WYPOWIEDZI

WNIOSKI:

AUTOPREZENTER CHEŁPLIWY OCENIANY JEST JAKO BARDZIEJ SZCZERY NIŻ DEPRECJONUJĄCY SIEBIE.

AUTOPREZENTER DEPRECJONUJĄCY SIEBIE OCENIANY JEST JAKO NAJMNIEJ SZCZERY W WARUNKACH CZEKAJĄCEJ GO WERYFIKACJI WYPOWIEDZI (NIESZCZERA SKROMNOŚĆ).

Z POWODU NIEWYSOKIEJ OCENY SZCZEROŚCI DEPRECJONUJĄCY SIEBIE AUTOPREZENTER W WARUNKACH WERYFIKACJI JEGO WYPOWIEDZI NIE BUDZI DUŻEJ SYMPATII.

AUTOPREZENTACJA W SYTUACJI PRACY

WNIOSKOWANIE O AUTOPREZENTERZE NA PODSTAWIE AUTOPREZENTACJI

SYTUACJE ROZMOWY KWALIFIKACYJNEJ MOGĄ BYĆ TRAKTOWANE JAKO SKRYPTOWE -NARZUCAJĄCE

OKREŚLONY SPOSÓB ZACHOWANIA, GDYŻ ISTNIEJE POŻĄDANY WIZERUNEK KANDYDATA NADAJĄCEGO

SIĘ DO PRACY.

MOŻE WYSTĄPIĆ EFEKT WYSTARCZAJĄCEGO UZASADNIENIA ZEWNĘTRZNEGO: WYPOWIEDZI KANDYDATA TRAKTUJE

SIĘ JAKO MAŁO WIARYGODNE, PODPORZĄDKOWANE SYTUACJI, A NIE UJAWNIAJĄCE PRAWDZIWE CECHY.

OCENA TOWARZYSKOŚCI KANDYDATA W ZALEŻNOŚCI OD TREŚCI AUTOPREZENTACJI ORAZ CHARAKTERU PRACY O JAKĄ SIĘ STARA - BADANIA JONESA, GERGENA, DAVISA, 1961.

WNIOSKI:

GDY KANDYDAT DEKLAROWAŁ TOWARZYSKOŚĆ W PRACY WYMAGAJĄCEJ TEJ CECHY (MARYNARZ) OCENA JEGO TOWARZYSKOŚCI PRZEZ ODBIORCÓW BYŁA NIŻSZA W PORÓWNANIU Z PRACĄ, W KTÓREJ WYMAGANE BYŁO ZNOSZENIE SAMOTNOŚCI (LOT W KOSMOS). -

kiedy człowiek w pracy w której trzeba Lubic ludzi ze się tych ludzi lubi to jest skłonność do niedowierzania tej osobie,

GDY KANDYDAT DEKLAROWAŁ UPODOBANIE DO SAMOTNOŚCI WIERZONO MU BARDZIEJ GDY STARAŁ SIĘ O PRACĘ MARYNARZA NIŻ PRACĘ KOSMONAUTY. -

Wniosek ogólny:

Wierzy się ludziom ale charakter pracy modyfikuje w to co się wierzy ludzie

MANIPULACJA SPOŁECZNA

DEFINICJA

JEST FORMĄ UKRYTEGO WPŁYWU SPOŁECZNEGO, KTÓREGO CELEM JEST WYKORZYSTANIE INNYCH LUDZI DLA WŁASNYCH POTRZEB;

OSOBA MANIPULOWANA:

NIE ZNA PRAWDZIWYCH INTENCJI MANIPULATORA;

WPROWADZONA W BŁĄD GODZI SIĘ NA ZACHOWANIA, KTÓRE PRZYNOSZĄ JEJ SZKODY.

MAKIAWELIZM

TYP

OSOBOWOŚCI

CHARAKTERYSTYKA

OSOBOWOŚCI

SĄ EFEKTYWNI

W SYTUACJACH

MAKIAWELIŚCI

Syndrom „chłodu”:

Słaba emocjonalność, Silna potrzeba władzy; Orientacja zadaniowa;

Relatywizm moralny; tzn. nie wierzą w istnienie obiektywnych form moralnych , moralność musi być dla nich użyteczna

Pesymistyczne poglądy na temat ludzi - maja negatywne zdanie o ludziach, jest to forma racjonalizacji własnych manipulatorscy postępowań

„twarzą w twarz”;

Niejasnych osobistych konfliktów

emocjonalnych

NIEMAKIAWELIŚCI

„syndrom ciepła”:

emocjonalni,

orientacja na ludzi;

idealiści;

tradycjonaliści;

podatni na wpływ społeczny

jednoznacznych pod

względem

obowiązujących norm

postępowania - jeżeli wie ze nie łamie nor może być równie skuteczny jak manipulator

TECHNIKI MANIPULACJI

POTRZEBY CZŁOWIEKA WYKORZYSTYWANE

PRZEZ MANIPULATORÓW

TECHNIKI MANIPULACJI

POTRZEBA AKCEPTACJI

INGRACJACJA - wkradanie się w czyjeś łaski , chwalenie drugiej osoby po to by ja później wykorzystać

„BOMBARDOWANIE MIŁOŚCIĄ”- zazwyczaj stosowane przez sekty

RYTUAŁY INICJACYJNE-

„NIEBYWAŁA OKAZJA” - ludzie mają tendencje do wierzenia ze zasługują na wygraną, wierzą w hasła typu wygrałeś, jesteś jedyną wylosowana osobą itp.

POTRZEBA KONSEKWENCJI

I ZAANGAŻOWANIA

„STOPA W DRZWIACH”

większa prośba jest poprzedzana mniejsza prośbą a także działa tu mechanizm psychicznego zagazowania się.

„NIEPEŁNA CENA” -

na towarze który się składa z minimum 2 cen, osoba manipulowana kupuje ten towar, pomimo ze ten towar kosztuje więcej niż on miał w naszym zamyśle kosztować.

„ZABAWA W CHOWANEGO”

Fakt z życia odnośnie zakupu zabawek w sklepie np. w grudniu która jest niedostępna a dziecku się ja obiecało….

ETYKIETOWANIE

Jeśli etykietujemy ludzi pozytywnie to ludzie chcą się zachować zgodnie z naszym oczekiwaniem. Manipulator prowokuje osobę do pewnej postawy a ludzią nie wypada się wycofać z publicznego wizerunku. Np. Ludzie którzy wychodzą z pracy sa proszeni o datek. Jednej grupie tylko dziękowano, a drugiej z dodatkiem jaka Pani jest wspaniała i chojna. Osoby z etykieta przy kolejnej zbiórce były bardziej chojne w dawaniu swych datków .

POTRZEBA SPRAWIEDLIWOŚCI

Ja tobie to a ty mnie to - reguła wzajemności

„DRZWIAMI W TWARZ” -

pierwsza prośba o której nam nie chodzi jest jakby szokiem, to musi być bardzo duża rzecz, osoba która nie może spełnić tej prośby, manipulator pozornie ustępuje, a osoba manipulowana czuje ze powinna spełnić ta mniejsza prośbę.

„JA TOBIE KWAITEK TY MNIE DATEK” - manipulacja :Hary kryszna na lotniskach

POTRZEBA POSIADANIA

RACJI

„ŚMIECH Z PUSZKI”-

śmiech odtwarzany z kasety np. przy śmiesznych filmach. Działa tu zdolność zarażania się tu emocjami innych ludzi

„SZTUCZNY TŁUM” -

przed kinem , teatrem angażuje się tłum po to by ktoś kto przechodzi stanął w kolejce bo uważają ze skoro jest tu dużo ludzi to ten film ma większą wartość . Instynkt stada może mieć tragiczne konsekwencje np. zbiorowe samobójstwo wyznawców sekty

„KLAKIER W OPERZE” - osoba która zawodowo klaszcze na przedstawieniu

POTRZEBA POSIADANIA AUTORYTETU-

osoby który się ufa albo tez eksperci

„BEZINTERESOWNY KELNER” -

kiedy klient w restauracji zamawia posiłek , kelner na ucho szepcze ze ten posiłek nie jest świeży i proponuje inny tańszy posiłek. Robi to po to by naciągnąć tego klienta na inne rzeczy bo wierzy się już temu kelnerowi ze jest szczery i zdaje się na jego zdanie.

WARTOŚCI

AFEKTYWNA INTERPRETACJA WARTOŚCI (Epstein):

Wartością jest to, co wzbudza określone przeżycia: pozytywne (wartości pozytywne) lub negatywne (wartości negatywne).

Wartości mają charakter subiektywny i zmienny, wynikają z doświadczenia jednostki oraz aktualnej sytuacji: te same bodźce mogą stanowić dla jednostki inną wartość (np. suchy chleb dla głodnego i sytego Kowalskiego).

POZNAWCZA INTERPRETACJA WARTOŚCI (Rokeach):

wartości to względnie stałe przekonania, że pewne rzeczy są dobre, a inne złe, że jedne rzeczy (cele, sposoby postępowania) są lepsze od innych.

system wartości jednostki ma strukturę hierarchiczną

CZĘSTO WYSTĘPUJE ROZBIEŻNOŚĆ MIĘDZY WARTOŚCIAMI PRZEŻYWANYMI A UZNAWANYMI ZA SŁUSZNE: TE PIERWSZE WYNIKAJĄ Z OSOBISTEGO DOŚWIADCZENIA JEDNOSTKI, TE DRUGIE SĄ EFEKTEM SOCJALIZACJI I CZĘSTO MAJĄ CHARAKTER DEKLARATYWNY.

KONCEPCJA WARTOŚCI ROKEACHA

wartości to „trwałe przekonania, że określony sposób postępowania lub stan końcowy jest osobiście lub społecznie bardziej pożądany niż przeciwny stan postępowania czy stan końcowy”.

KLASYFIKACJA WARTOŚCI wg ROKEACHA

WARTOŚCI

OSTATECZNE

INSTRUMENTALNE

OSOBISTE

Uznanie społeczne

Poczucie dokonania

Zbawienie

Życie pełne wrażeń

Mądrość, wolność

Poczucie własnej

godności

szczęście

równowaga wewnętrzna

dostatnie życie

Ambitny, czysty

Intelektualista

Logiczny

Odważny, opanowany

O szerokich horyzontach

Pogodny, uzdolniony

Obdarzony wyobraźnią

SPOŁECZNE

Bezpieczeństwo narodowe

Bezpieczeństwo rodziny

Dojrzała miłość

Pokój na świecie

Prawdziwa przyjaźń

Równość

Kochający

Odpowiedzialny

Pomocny, posłuszny

Uczciwy, uprzejmy

Wybaczający

Niezależny

RODZAJE WARTOŚCI

( w nazewnictwie kultury śródziemnomorskiej)

1. DIONIZYJSKIE - NAJWYŻEJ CENIONE SĄ DOBRA MATERIALNE I KOMFORT ŻYCIA.

2. HERAKLESOWE - NAJWYŻEJ CENIONE SĄ WŁADZA, DOMINACJA, SŁAWA.

3. PROMETEJSKIE - NAJWYŻEJ CENIONE JEST DOBRO INNYCH LUDZI, WALKA Z NIESPRAWIEDLIWOŚCIĄ

SPOŁECZNĄ, POMAGANIE CIERPIĄCYM.

4. APOLIŃSKIE - NAJWYŻEJ CENIONE JEST POZNAWANIE ŚWIATA, ROZWÓJ NAUKI I SZTUKI.

5. SOKRATEJSKIE - NAJWYŻEJ CENIONĄ WARTOŚCIĄ JEST POZNAWANIE SAMEGO SIEBIE, ROZWÓJ WŁASNEJ

OSOBOWOŚCI.

FUNKCJE WARTOŚCI

WARTOŚCI WYZNACZAJĄ HIERARCHIĘ POTRZEB I SPOSÓB ICH ZASPOKAJANIA

WARTOŚCI WPŁYWAJĄ NA WYBÓR CELÓW ŻYCIOWYCH I SPOSOBÓW ICH REALIZACJI

WARTOŚCI WPŁYWAJĄ NA SAMOOCENĘ JEDNOSTKI ORAZ OCENĘ INNYCH OSÓB

RÓŻNICE INDYWIDUALNE W ZAKRESIE CENIONYCH

WARTOŚCI - PRZYCZYNY

1. RÓŻNICE TEMPERAMENTALNE, CHARAKTEROLOGICZNE:

TYP UKŁADU NERWOWEGO (SŁABY-SILNY), EKSTRAWERSJA-INTROWERSJA WSPÓŁDECYDUJĄ O TYM, JAKIE OBIEKTY I SYTUACJE PRZEŻYWANE SĄ JAKO PRZYJEMNE LUB PRZYKRE

(np. o wysokim/niskim poziomie stymulacji) oraz JAKIM DZIEDZINOM ŻYCIA PRZYPISUJE SIĘ SZCZEGÓLNE ZNACZENIE

(kontakty społeczne, życie wewnętrzne itp.).

Np. melancholik nie będzie sobie cenił wrażeń i nie będzie chciał pracy pełną wrażeń, a będzie wolała prace spokojną, Mozie znacznie lepiej znieść stan uwiezienia niż ekstrawertyk

RÓŻNE WARTOŚCI PRZEKAZYWANE JEDNOSTCE W PROCESIE SOCJALIZACJI - KONCEPCJA KOHNA.

KONCEPCJA KOHNA

WARTOŚCI RODZICIELSKIE ZALEŻĄ OD PRACY ZAWODOWEJ RODZICÓW. WARUNKI PRACY KSZTAŁTUJĄ PRZEKONANIA RODZICÓW, JAKIE WARTOŚCI SĄ SZCZEGÓLNIE UŻYTECZNE W ŻYCIU.

RODZICE WYKONUJĄCY PRACE MNIEJ ZŁOŻONE, ODTWÓRCZE I ZAUTOMATYZOWANE, PODLEGAJĄCE BEZPOŚREDNIEJ KONTROLI ZWIERZCHNIKÓW CENIĄ WARTOŚCI KONFORMISTYCZNE

RODZICE WYKONUJĄCY PRACĘ WYMAGAJĄCĄ INICJATYWY WŁASNEJ, SAMODZIELNEGO MYŚLENIA I PODEJMOWANIA DECYZJI CENIĄ WARTOŚCI AUTONOMICZNE (SAMOKIEROWANIA)

WARTOŚCI KONFORMISTYCZNE

POSŁUSZEŃSTWO, UPRZEJMOŚĆ, PRZESTRZEGANIE OBYCZAJÓW, ZACHOWAŃ ZGODNYCH ZE STEREOTYPEM RÓL

SPOŁECZNYCH.

WARTOŚCI AUTONOMICZNE

SAMOKONTROLA, SAMODZIELNOŚĆ W OCENIE SIEBIE I OTOCZENIA, ODPOWIEDZIALNOŚĆ, UMIEJĘTNOŚĆ WSPÓŁŻYCIA Z LUDŹMI, ROZUMIENIE UCZUĆ INNYCH LUDZI.

POSTAWY

Wpisac definicje

GENEZA POSTAW

POZNAWCZA - emocjonalny stosunek do obiektu wynika ze świadomych opinii na jego temat.

MODEL POSTAWY DOSKONALE RACJONALNEJ głosi, ze postawa do obiektu jest sumą cząstkowych ocen obiektu (Fishbein, Ajzen).

EMOCJONALNA - powstawanie postawy odbywa się poza świadomością jednostki na zasadzie kojarzenia obiektu z bodźcami przyjemnymi - warunkowanie klasyczne i instrumentalne.

EFEKT CZYSTEJ EKSPOZYCJI - pod pewnymi warunkami obiekt częściej eksponowany jest bardziej lubiany (Bornstein, 1980)

BEHAWIORALNA - obserwacja własnych zachowań prowadzi do powstania świadomej postawy (koncepcja samoobserwacji Deryla Bema)

PRZEJMOWANIE POSTAW OD INNYCH - naśladowanie i modelowanie zachowań innych ludzi.

EMOCJONALNE ŹRÓDŁA POSTAW

1.WARUNKOWANIE KLASYCZNE

-JEDNOSTKA NIEŚWIADOMIE UCZY SIĘ KOJARZYĆ OKREŚLONY OBIEKT Z EMOCJAMI - badania Krosnicka, 1992; Zanna i in., 1970.

2. WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE

-STOSOWANIE NAGRÓD I KAR ZA OKREŚLONE ZACHOWANIE MOŻE UKSZTAŁTOWAĆ POSTAWĘ WOBEC WZMACNIANEGO ZACHOWANIA

-SKUTECZNOŚĆ WZMOCNIEŃ ZALEŻY OD ICH WIELKOŚCI I CHARAKTERU (cechy kontroli lub informacji o kompetencji jednostki - Deci, 1975) - badania: Enzle, Ross,1978.

BADANIA ENZLE I ROSSA, 1978

Krótki opis badania:

Osoby badane nagradzano małą lub dużą nagrodą za rozwiązanie zagadek. Stosowano następujące uzasadnienia nagradzania:

a. nagradzane za sam udział w zachowaniu

b. nagradzanie za dobre wykonanie

c. grupa kontrola - nagroda nie zapowiedziana

Badano postawę wobec rozwiązywania zagadek (poziom lubienia).

BADANIA ENZLE i ROSSA, 1978r.

Nasilenie

postawy

Wyniki:

w grupie nagradzanej za wysiłek postawy były bardziej pozytywne, gdy badani otrzymywali małe nagrody niż duże;

w grupie nagradzanej za dobry wynik postawy były bardziej pozytywne gdy badani otrzymywali duże nagrody niż małe.

WARUNKI DZIAŁANIA EFEKTU CZYSTEJ EKSPOZYCJI

NA WSTĘPIE OBIEKT JEST NEUTRALNY DLA JEDNOSTKI

(nie budzi awersji);

OBIEKT NIE MOŻE BYĆ EKSPONOWANY BEZ PRZERWY

(efekt znudzenia);

OBIEKT JEST SŁABO ZNANY - NIE MA INNYCH OPRÓCZ EKSPOZYCJI PRZESŁANEK DO UKSZTAŁTOWANIA SIĘ POSTAWY;

EKSPOZYCJA OBIEKTU MOŻE MIEĆ CHARAKTER PODPROGOWY -Bornstein,1989 r.

FUNKCJE POSTAW

1. SELEKTYWNE POSZUKIWANIE INFORMACJI ORAZ TENDENCYJNE INTERPRETOWANIE INFORMACJI NAPŁYWAJĄCYCH, TAK BY POTWIERDZAŁY POSTAWY

(motyw spójności, teoria dysonansu poznawczego).

badania Fazio i in. (1983) pokazują, że wpływ obiektu objętego silną postawą wpływa na procesy poznawcze w sposób automatyczny i niespecyficzny: ułatwia formułowanie sądów zgodnych ze znakiem postawy oraz opóźnia formułowanie sądów niezgodnych ze znakiem postawy na temat obiektów nie związanych z obiektem pierwotnej postawy.

REGULACJA ZACHOWANIA

Potoczne obserwacje oraz badania (LaPierre, 1934) pokazują, że zgodność zachowania z postawami bywa niewielka - według metaanalizy badań dokonanej przez Eckesa i Sixa (1992) oraz Krausa (1995) przeciętna korelacja między postawami a zachowaniami wynosi 0,39.
PRZYCZYNY ROZBIEŻNOŚCI

I. Niewłaściwy sposób badania postaw - nadmiernie ogólny, podczas gdy badane zachowania są konkretne;

II. Rodzaj sytuacji: są sytuacje (skryptowe, dezindywidualizujące), które nie sprzyjają uzewnętrznianiu postaw w przeciwieństwie do sytuacji indywidualizujących, w których jednostka uzewnętrznia swoje postawy (Abelson, 1982).

III. cechy postawy:

a. ważność postawy;

b. związek postawy z osobistym doświadczeniem;

c. wewnętrzna spójność postawy (postawy ambiwalentne)

IV. Osobowość podmiotu postawy (tożsamość pragmatyczna - mała zgodność; osobowość pryncypialna - większa zgodność zachowań z postawami).

W JAKI SPOSÓB POSTAWY WPŁYWAJĄ NA ZACHOWANIE?

- MECHANIZMY WPŁYWU

DWA MECHANIZMY WPŁYWU:

TENDENCYJNE SPOSTRZEGANIE OBIEKTU POSTAWY URUCHAMIA ODPOWIEDNIE DO POSTAWY ZACHOWANIE (FAZIO): zachowuję się w sposób zgodny z postawą dlatego, że pozytywnie (lub negatywnie) spostrzegam obiekt postawy (zachowanie spontaniczne)
POSTAWA KSZTAŁTUJE ŚWIADOME INTENCJE ZACHOWANIA SIĘ W ODPOWIEDNI SPOSÓB - TEORIA DZIAŁAŃ PRZEMYŚLANYCH Ajzena i Fishbeina: zachowuję się zgodnie z postawą, bo jestem świadomy tego, że lubię (nie lubię) określony obiekt i uważam że powinienem zachować się w odpowiedni sposób.

KIEDY LUDZIE ZACHOWUJĄ SIĘ W SPOSÓB SPONTANICZNY A KIEDY PRZEMYŚLANY? (badania Sanbonmatsu i Fazio, 1980).

LUDZIE ZACHOWUJĄ SIĘ W SPOSÓB PRZEMYŚLANY, GDY:

1. POSTAWA WYNIKA Z WAŻNYCH WARTOŚCI JEDNOSTKI;

2. ZACHOWANIE ZWIĄZANE Z POSTAWĄ JEST RZADKO WYKONYWANE:

3. JEDNOSTKA MA CZAS NA REFLEKSJĘ;

4. JEDNOSTKA MUSI UZASADNIĆ WŁASNE ZACHOWANIE.

BADANIA SANBONMATSU I FAZIO, 1980r.

PRZEBIEG BADANIA

Badani uzyskali informacje pozytywne o supermarkecie Nowaka i negatywne o supermarkecie Kowalskiego.

Ponadto wspomniano, że dział fotograficzny w supermarkecie Kowalskiego jest lepszy niż w supermarkecie Nowaka.

Następnie badani mieli podjąć decyzję, w którym supermarkecie kupią sprzęt fotograficzny. Zaaranżowano cztery warunki podejmowania decyzji:

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Psychologia społeczna zbiór notatek i slajdów prof dr hab Elżbieta Stojanowska aktualizacja 10 05 0
Psychologia społeczna zbiór notatek i slajdów prof dr hab Elżbieta Stojanowska aktualizacja 06 06 0
Psychologia społeczna zbiór notatek i slajdów prof dr hab Elżbieta Stojanowska
notatek pl prof dr hab Bogumi a Mucha Leszko, europejska integracja gospodarcza, unia polityczna, se
Prof Dr hab Nina Ogiska Bulik Psychologia Stresu [w ykady]
Prof Dr hab Nina Oginska Bulik Psychologia zdrowia [ wyklady](2)
Prof Dr hab Iwona Janicka Psychologia Rodziny

więcej podobnych podstron

Decyzja - 15 sek.