Jadwiga Seremak-Bulge

Krzysztof Hryszko

Zakład Badań Rynkowych

IERiGŻ-PIB

Ekonomiczne skutki potencjalnego zakazu stosowania genetycznie
zmodyfikowanych roślinnych surowców paszowych

ze szczególnym uwzględnieniem śruty sojowej.

Wstęp

Produkcja pasz przemysłowych wysokiej jakości stanowi podstawę rozwoju intensywnej produkcji drobiu oraz postępu technologicznego chowu trzody chlewnej, bez czego dynamiczny rozwój eksportu produktów pochodzenia zwierzęcego oraz wzrost spożycia mięsa nie byłby możliwy. W ciągu 12 lat znaczącej poprawie uległa efektywność produkcji drobiu i żywca wieprzowego. Np. optymalizacja żywienia drobiu w fermach spowodowała zmniejszenie zużycia pasz na 1 kg wyprodukowanego brojlera w latach 1996-2007 z 2,0-2,1 do 1,7-1,9 kg oraz skrócenie cyklu produkcyjnego ptaka o ciężarze końcowym 2,4 kg do 40 dni, podczas gdy na początku analizowanego okresu było to 2,0-2,2 kg w ciągu 45-48 dni. Pozwoliło to obniżyć bezpośrednie koszty produkcji brojlerów o około 12%.

Również poprawa efektywności produkcji wieprzowiny jaką uzyskano, mimo niewielkiego udziału chowu fermowego w produkcji krajowej i dominującego zużycia własnych zbóż w żywieniu świń, nie byłaby możliwa bez rosnącego zużycia koncentratów wysokobiałkowych. W rezultacie zwiększono eksport drobiu oraz wieprzowiny, mimo rosnącej konkurencji i liberalizacji handlu żywnością oraz malejącego wsparcia rynkowego dla sektora mięsnego. W latach 1995-2007 eksport drobiu wzrósł około 10-krotnie, a eksport wieprzowiny 2-3 krotnie, mimo embarga rosyjskiego. Można bez żadnej przesady powiedzieć, że bez rozwoju przemysłu paszowego byłoby to niemożliwe.

1. Produkcja pasz przemysłowych i zużycie surowców wysokobiałkowych w Polsce

W latach 1996 - 2007 produkcja pasz przemysłowych wzrosła z niespełna 4 mln ton do prawie 7 mln ton, w tym produkcja mieszanek pełnoporcjowych z 3,6 do 6,1 mln ton, a koncentratów wysokobiałkowych z 326 do 525 tys. ton. Prawie 62% produkowanych mieszanek pasz treściwych i koncentratów stanowią pasze dla drobiu. Udział pasz drobiowych w ogólnej ilości produkowanych pasz przemysłowych dla zwierząt gospodarskich praktycznie nie zmienia się, mimo szybkiego rozwoju produkcji mieszanek przemysłowych dla bydła w ostatnich latach.

Tab. 1. Produkcja pasz przemysłowych (tys. ton)

Wyszczególnienie	1996	2000	2005	2007*
Razem mieszanki i koncentraty	3913	4044	5276	6950
w tym mieszanki średniobiałkowe	3587	3638	4407	6070
z tego dla drobiu	2200	2202	3410	4015
dla trzody chlewnej	1323	1166	644	1530
dla bydła	64	270	353	525
koncentraty wysokobiałkowe	326	406	570	520
w tym dla drobiu	15	30	64	55
dla trzody chlewnej	307	340	438	400
dla bydła	4	36	68	65
pasze pozostałe			299	360

* szacunek

Źródło: Raporty Rynek pasz stan i perspektywy nr 1, 15,21 IERiGŻ-PIB Warszawa, 1996, 2004, 2007

Wzrost produkcji pasz przemysłowych spowodował znaczące zwiększenie zużycia pasz wysokobiałkowych, które w ciągu 5 lat podwoiło się. W 2007 roku zużycie surowców wysokobiałkowych przez przemysł paszowy przekroczyło 3 mln ton (w wadze produktu). Z czego 63% stanowiła śruta sojowa. Na pozostałe 37% składała się śruta rzepakowa, śruta słonecznikowa, rośliny strączkowe oraz mączka rybna. Z czego niespełna 800 tys. ton pochodzi z produkcji krajowej (600 tys. ton śruty rzepakowej, 180 tys. ton strączkowych i 18 tys. ton mączki rybnej). Ponad 2,2 mln ton pasz wysokobiałkowych pochodziło z importu, bowiem Polska podobnie jak inne kraje członkowskie cierpi na niedobór białka. Z tego ponad 1,9 mln ton stanowiła śruta sojowa importowana przede wszystkim z Argentyny (85% w 2006 roku). Szacuje się, że ponad 90% śruty sojowej znajdującej się w handlu międzynarodowym stanowi śruta wyprodukowana z roślin GMO. Aktualnie różnica cen między śrutą sojową zmodyfikowaną genetycznie, a śrutą non GMO wynosi 32-40 USD/t w zależności od kraju pochodzenia.

Tab. 2 Produkcja i zużycie pasz wysokobiałkowych w latach 2007-2008 (tys. ton)

Wyszczególnienie	Produkcja krajowa	Saldo handlu zagranicznego	Zużycie krajowe
śruta sojowa	0	1908	1908
śruta rzepakowa	1000	-400	600
pozostałe śruty wysokobiałkowe	0	300	300
Strączkowe	180	20	200
maczki mięsne	0	0	0
mączki rybne	18,0	8,0	26,0
Razem	1198	1836	3034

Źródło: jak w tabeli 1

Krajowa produkcja roślin strączkowych (bobik, łubiny i grochy) w latach 1996-2006 wynosiła około 155 tys. ton średnio w roku, przy wahaniach od 124 do 194 tys. ton. Silne wahania plonów i niska konkurencyjność ich uprawy, mimo wysokich cen nasion powoduje, że obecnie obszar ich uprawy jest 3-krotnie mniejszy niż na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięć-dziesiątych. Mało jest też prawdo-podobne, aby produkcja roślin strączkowych w przyszłości znacząco wzrosła. Ich produkcja jest bowiem mało konkurencyjna w stosunku do uprawy zbóż, zwłaszcza przy obecnych cenach zbóż, a uproszczony system wypłaty dopłat bezpośrednich przyjęty w Polsce nie daje możliwości dodatkowego wsparcia uprawy roślin strączkowych.

2. Możliwości zastąpienia śruty sojowej produkowanej z soi GMO śrutą non GMO lub innymi paszami wysokobiałkowymi.

Pełna realizacja zakazu przetwarzania i stosowania produktów pochodzących z organizmów zmodyfikowanych genetycznie i zastąpienie śruty sojowej produkowanej z soi GMO śrutą non GMO lub innymi paszami wysokobiałkowymi od 1. stycznia 2008 roku, zgodnie z ustawą paszową będzie bardzo trudna, jeśli nie niemożliwa z powodu barier technicznych, które wynikają z:

• ograniczonej dostępności soi non GMO, której udział w obrocie światowym jest bardzo niewielki (5-10% handlu światowego),

• niewystarczającej produkcji innych śrut oleistych (około 1/3 światowej i krajowej produkcji śrut wysokobiałkowych),

• niedostatecznej produkcji roślin strączkowych (mniej niż 10% krajowego zużycia pasz wysokobiałkowych),

• niedostatecznej produkcji i bardzo wysokich cen pasz wysokobiałkowych pochodzenia zwierzęcego (około 10% światowego i krajowego zużycia komponentów wysokobiałkowych, przy cenach 3-5 krotnie wyższych od cen śrut oleistych).

W krótkim czasie przemysł paszowy będzie miał zasadnicze trudności z zaopatrzeniem w surowce wysokobiałkowe, które mogą stanowić substytuty soi zmodyfikowanej genetycznie, co będzie prowadzić do poważnych perturbacji na rynku pasz.

W długim okresie czasu zastąpienie soi GMO soją non GMO lub innymi paszami wysokobiałkowymi będzie możliwe, ale wymaga podjęcia szeregu wcześniejszych działań, aby nie doprowadzić do nadmiernego wzrostu kosztów i kumulacji negatywnych skutków w postaci:

• wzrostu kosztów pasz i obniżenia zdolności konkurencyjnej polskich producentów,

• obniżenia efektywności technologicznej produkcji przede wszystkim drobiu rzeźnego, ale również jaj ze względu na trudności z zestawieniem optymalnych dawek pokarmowych dla intensywnej produkcji, zwłaszcza młodych zwierząt (kurczęta brojlery, prosięta i warchlaki), czy też pogorszenia jakości jaj czy drobiu rzeźnego.

Najważniejszymi z nich powinno być:

• Podjęcie działań w kierunku zwiększenia powierzchni uprawy roślin strączkowych. Zastąpienie 1 mln ton importowanej soi roślinami strączkowymi wymagałoby przeznaczenia pod ich uprawę około 500 tys. ha gruntów ornych, a więc powierzchni 5-krotnie większej od aktualnego areału przeznaczonego pod uprawę tej grupy roślin;

• Rozpoczęcie produkcji aminokwasów syntetycznych dla uzupełnienia brakujących aminokwasów egzogennych;

• Podjęcie prac hodowlanych nad wyhodowanie ras kur nieśnych wyposażonych w gen odpowiedzialny za produkcję oksydazy trójmetyloaminy - enzymu rozkładającego synapinę i cholinę zawartą w rzepaku, a odpowiedzialne za rybi zapach jaj znoszonych przez kury karmione paszami ze znaczną zawartością rzepaku.

Realnie rzecz biorąc krajowa produkcja śruty rzepakowej produkowanej z rzepaków słodkich, której produkcja wzrośnie do około 1 mln ton, będzie mogła być wykorzystana do produkcji mieszanek przemysłowych dla bydła i trzody chlewnej, która systematycznie zwiększa się. Nauka o żywieniu zwierząt nie dostarcza dowodów na istnienie ograniczeń żywieniowych uniemożliwiających wykorzystanie rzepaku i roślin strączkowych w żywieniu tych gatunków zwierząt, z wyjątkiem prosiąt i warchlaków.

Nie ma natomiast możliwości zastąpienia soi w żywieniu brojlerów innymi paszami niż mączka rybna i gluten kukurydziany, bez wyraźnego pogorszenia wyników produkcyjnych. Wprawdzie kury nioski są bardziej tolerancyjne i mniej wymagające co do koncentracji energii i białka w jednostce paszy, ale i tutaj liczyć się należy z obniżeniem nieśności oraz obniżeniem jakości jaj z powodu „rybiego zapachu” zwłaszcza w jajach o brązowych skorupkach, a co za tym idzie z obniżeniem cen, dochodów i trudnościami ze sprzedażą jaj produkowanych przez kury żywione ze znacznym dodatkiem śruty rzepakowej.

3. Wpływ zastąpienia śruty sojowej produkowanej z soi GMO śrutą non GMO lub innymi paszami wysokobiałkowymi na ceny mieszanek przemysłowych

Soja w standardowych paszach dla drobiu, które mają około 60% udział w produkcji pasz przemysłowych ogółem ma około 15% (nioski) - 26% (brojlery) udział, ma więc znaczący wpływ na koszty produkowanych pasz. Spośród wysokobiałkowych pasz pochodzenia roślinnego śruta sojowa jest najtańszym źródłem białka o wysokiej jakości biologicznej. Posiada najkorzystniejszy skład aminokwasowy, a jej stosowanie wymaga jedynie niewielkiego uzupełnienia mieszanek metioniną. Śruta sojowa umożliwia skomponowanie optymalnej dawki pokarmowej, zawierającej wymaganą ilość energii i białka w jednostce paszy - zapewniającej wysoką produkcję i efektywne wykorzystanie pasz, przy najniższym koszcie.

Przy obecnych cenach surowców paszowych wartość surowców zużytych do wyprodukowania 1 tony mieszanki DKA starter, zawierającej wymaganą koncentrację energii i białka (3025 Kcal/kg oraz 20,5% białka) niezbędnych dla wyprodukowania brojlera o ciężarze 2,4 kg w ciągu 40 dni, wynosi w przypadku stosowania:

Soi GMO - 1150 zł

Soi non GMO - 1220-1240 zł

Mączki rybnej i glutenu kukurydzianego - 1350 zł

Aktualnie soja niemodyfikowana genetycznie (non GMO), w zależności od kraju pochodzenia, jest o 12-15% (o 32-40 USD/t) droższa niż soja GMO. Różnica ta jest uzasadniona niższymi kosztami produkcji soi GMO. Można jednak z dużą dozą prawdopodobieństwa przewidzieć, że w przypadku wprowadzenia zakazu przetwarzania i stosowania śruty sojowej wyprodukowanej z soi zmodyfikowanej genetycznie, różnice cen zostaną co najmniej podwojone, a ceny śruty sojowej non GMO mogą być o 25-30% wyższe niż śruty GMO. Oznacza to, że cena 1 tony paszy wyprodukowanej z wykorzystaniem śruty sojowej non GMO wyniesie co najmniej 1270-1290 zł/t. Zatem koszty produkcji pasz dla drobiu z tytułu zastąpienia śruty GMO non GMO wzrosną o około 4-9%. Zastąpienie śruty sojowej GMO mączką rybną i glutenem kukurydzianym (jedynymi paszami gwarantującymi optymalny skład pasz wymaganych w intensywnej produkcji brojlerów) jest równoznaczne ze zwiększeniem kosztów 1 kg zużytej paszy aż o 17% (aneks 1).

Zastosowanie w żywieniu brojlerów kurzych i indyków takich pasz jak strączkowe i śruta rzepakowa zamiast soi jest jednoznaczne z ekstensyfikacją produkcji, zmniejszeniem przyrostów, wydłużeniem czasu tuczu z 40 do 46-48 dni i zwiększeniem zużycia paszy na 1 kg wyprodukowanego brojlera z 1,7-1,9 do 2,1-2,2 kg.

W paszach dla niosek ze względu na znacznie mniejszą zawartość śruty sojowej konsekwencje wyższych cen śruty non GMO i zastąpienia soi GMO innymi paszami są mniej dotkliwe. Wzrost kosztów 1 kg paszy standardowej dla niosek, w której śrutę sojową wyprodukowaną z soi GMO zastąpiono śrutą non GMO wynosi 3% przy obecnych różnicach cen i 6% przy zwiększeniu tych różnic do 25-30%. Natomiast zastąpienie soi innymi paszami wysokobiałkowymi jest równoznaczne z 8-17% wzrostem kosztów 1 kg paszy zawierającej 2720 Kcal oraz 14,5-17% białka (aneks 2).

Ceny mieszanek pełnoporcjowych dla trzody chlewnej produkowanej z wykorzystaniem soi non GMO praktycznie mogą się nie zmienić ze względu na niewielki udział soi (2-5%). Natomiast silnie wzrosną ceny koncentratów wysokobiałkowych dla trzody chlewnej, które są powszechnie stosowane w ich żywieniu. Koszty surowcowe koncentratu Prowit zawierającego 65,2 % soi w swoim składzie, wzrosną o 8-17% z tytułu zastąpienia śruty sojowej wyprodukowanej z soi GMO śrutą non GMO. Spowoduje to wzrost kosztów żywienia trzody chlewnej z udziałem Prowitu o 3-6% (aneks 3).

Reasumując zastąpienie śruty sojowej wyprodukowanej z soi GMO śrutą non GMO lub innymi paszami spowoduje wzrost kosztów pasz dla drobiu i trzody chlewnej o 3-17%. Będzie to skutkować wzrostem kosztów produkcji i spadkiem opłacalności produkcji drobiarskiej oraz żywca wieprzowego.

4. Skutki zastąpienia śruty sojowej produkowanej z soi GMO śrutą non GMO lub innymi paszami dla drobiu

Wzrost kosztów produkcji pasz dla drobiu skutkować będzie wyższymi kosztami produkcji drobiu i jaj. Przeprowadzenie uproszczonych kalkulacji kosztów produkcji brojlerów kurzych pozwoliło stwierdzić, że zastąpienie śruty sojowej wyprodukowanej z soi GMO soją non GMO w standardowej mieszance DKA spowoduje wzrost bezpośrednich kosztów produkcji o około 3,5-7%, a zastąpienie soi mączką rybną i glutenem kukurydzianym o 8,5%. Spowoduje to znaczny spadek opłacalności tuczu brojlerów. O ile przy obecnych cenach kurcząt i pasz przychody z produkcji brojlerów o niespełna 3% przewyższają koszty bezpośrednie, to przy obecnych rónicach cen śruty sojowej non GMO i GMO przychody będą niższe od kosztów bezpośrednich o 0,5-2,5%. Cena w wysokości 3,29 zł/kg żywej wagi kurczaka brojlera nie będzie wystarczajaca dla pokrycia bezpośrednich kosztów produkcji w przypadku podwyższenia kosztów mieszanki pełnoporcjowej powyżej 1,2 zł/kg. Zwiększenie róznic cenowych między śrytą GMO i non GMO spowoduje, że koszty bezpośrednie o 4% będą przewyższać przychody ze sprzedaży żywca, a zastąpienie soi mączką rybną i glutenem kukurydzianym zwiększy tą różnicę do 5% (tab 3).

Z uproszczonych kalkulacji wynika, że graniczną relają cen kurcząt i pasz, jest relacja jak 1:3. Taka relacja umożliwia uzyskanie przychodów na poziomie umożliwiającym pokrycie pełnych kosztów produkcji, przy lepszej od przeciętnej efektywności produkcji. Od 2002 roku relacje cen skupu drobiu i mieszanki DKA starter przekraczały poziom graniczny tylko w lipcu 2007 r, kiedy znacznemu wzrostowi cen drobiu towarzyszyły słabe podwyzki cen pasz. W sierpniu relacje te spadły poniżej 1:2,9.

Tab. 3. Porównanie kosztów produkcji brojlerów kurzych przy skarmianiu mieszanki DKA

Wyszczególnienie	DKA standard (soja 38%)				DKA z m.rybną i glutenem
		standard z soją GMO	Z soją non GMO	z soją non GMO		z soją non GMO
Ciężar sprzedanego kurczaka kg	2,40	2,40	2,40	2,40	2,40
Cena 1 kg żywca	3,29	3,29	3,29	3,29	3,29
Wartość sprzedanego kurczaka	7,90	7,90	7,90	7,90	7,90
Zużycie pasz/kg brojlera	1,80	1,80	1,80	1,80	1,80
Zużycie paszy/brojlera kg	4,08	4,08	4,08	4,08	4,08
Koszt 1 kg paszy	1,15	1,20	1,23	1,25	1,27
Koszt pasz/brojlera	4,97	5,18	5,30	5,40	5,48
Koszt bezpośredni/brojlera	7,68	7,94	8,10	8,21	8,31
Koszt całkowity/brojlera	9,21	9,52	9,63	9,75	9,85
Udział pasz w wartości sprzedaży	62,9	65,5	67,2	68,3	69,4
Udział pasz w koszcie bezpośrednim	64,7	65,2	65,5	65,7	65,9
Wskaźnik zwrotu kosztów bezpośrednich	102,9	99,5	97,5	96,2	95,0
Relacje cen brojlery/DKA	2,86	2,75	2,68	2,63	2,59

* przy obecnych róznicach cen wynoszacych 12-14%, ** przy róznicach cen przewidywanych po wejściu w życie zakazu stosowania produktów z organizmów zmodyfikowanych genetycznie

Źródło: kalkulacje własne na podstawie wielkości normatywnych

Wprowadzenie zakazu stosowania komponentów paszowych wyprodukowanych z roślin modyfikowanych genetycznie obniży i tak niską opłacalność produkcji drobiarskiej. Grozi to powrotem do sytuacji kryzysowej z 2006 roku kiedy opłacalność produkcji kurcząt brojerów spadła do bardzo niskiego, nie notowanego wcześniej poziomu. Skutkować to będzie również obniżeniem jej konkurencyjności i zahamowaniem wzrostu eksportu, bowiem w żadnym innym kraju członkowskim nie wprowadzono zakazu stosowania soi zmodyfikowanej genetycznie.

Wprawdzie Polska ciągle należy do najtańszych producentów drobiu w UE, ale różnice cen zbytu tuszek drobiu między Polską, a innymi krajami członkowskimi zmniejszają się. Szybko rosnące koszty pasz oraz siły roboczej sprawiają, że ceny drobiu w Polsce w ostatnich miesiącach rosną znacznie szybciej niż w innych krajach. Np. ceny sprzedaży 65% tuszek kurcząt w Polsce wzrosły w okresie od czerwca 2006 roku do lipca 2007 roku o ponad 43%, podczas gdy w niektórych krajach członkowskich ten wzrost wynosił 1 do 12%, a w innych 26-33%. Sprawia to, że coraz trudniej jest konkurować na jednolitym rynku europejskim, zwłaszcza obecnie gdy koszty pasz ze względu na wysokie koszty zbóż oraz komponentów wysoko-białkowych rosną szybciej niż dotychczas.

Zakaz stosowania komponentów paszowych modyfikowanych genetycznie jeszcze ten problem pogłębi, zwłaszcza w tym roku - ze względu na rekordowo wysokie ceny zbóż i przyspieszenie wrostu cen komponentów wysokobiałkowych.

Rozważania dotyczące produkcji żywca drobiowego dotyczą w całej rozciągłości także produkcji żywca wieprzowego oraz jaj.

Destabilizacja rynku zbóż i pasz nakazuje szczególną ostrożność we wprowadzaniu wszelkich regulacji, które mogłyby dodatkowo pogłębiać destabilizację tego rynku i być przyczyną kryzysu na rynku drobiarskim i pogłębić trudną sytuację na rynku wieprzowiny.

Analiza rynku wieprzowiny wskazuje, że wzrost cen żywca wieprzowego w Polsce będzie w bieżącym i przyszłym roku niewielki, mimo spadkowej fazy cyklu świńskiego. Niskie ceny żywca wieprzowego w krajach członkowskich, a zwłaszcza w Niemczech i Danii hamować będą wzrost cen żywca w Polsce. Przy bardzo wysokich cenach zbóż, opłacalność chowu trzody chlewnej w latach 2007-2008 będzie bardzo niska. Z prognoz zespołu ekspertów ARR wynika, że ceny skupu żywca wieprzowego w 2008 roku nie wzrosną powyżej 4,00 zł/kg. Zapowiada to, że relacje cen żywca wieprzowego do cen żyta będą utrzymywać się na bardzo niskim poziomie.

Dotychczas wzrost cen mieszanek przemysłowych był wolniejszy od wzrostu cen zbóż, do czego przyczyniały się stosunkowo niskie ceny śrut oleistych na rynkach światowych. Jednakże nieurodzaj w wielu europejskich krajach oraz wzrost zużycia surowców roślinnych do produkcji biopaliw spowodowały gwałtowny wzrost cen zbóż. Szybko rosną także ceny komponentów wysokobiałkowych. Producenci pasz będą więc zmuszeni do przyspieszenia wzrostu cen mieszanek przemysłowych w najbliższych miesiącach. Te podwyżki w istotnym stopniu skonsumują wysoie podwyżki cen drobiu jakie miały mijsce pierwszym półroczu

Podsumowanie

1. Produkcja pasz przemysłowych była istotnym czynnikiem umożliwiającym poprawę efektywności produkcji drobiarskiej oraz żywca wieprzowego, a tym samym przyczyniła się do poprawy konkurencyjności i zwiększenia eksportu i poziomu spozycia mięsa.

2. Wprowadzenie zakazu stosowania pasz modyfikowanych genetycznie od 1 stycznia 2008 roku dotyczy przede wszystkim śruty sojowej, która ma ponad 90% udział w obrocie światowym śrutą sojową. Zakaz ten dotychczas nie jest stosowany w żadnym innym kraju członkowskim.

3. Przemysł paszowy będzie miał ogromne trudności z przestrzeganiem prawa w tym zakresie ze względu na zbyt krótki okres vacatio legis w stosunku do rzeczywistych problemów jakie wymagają rozwiązania, aby prawo mogło być przestrzegane, a jego egzekucja nie doprowadziła do kryzysu nie tylko na rynku pasz, ale przede wszystkim na rynku drobiu i zywca wieprzowego.

4. Zastąpienie śruty sojowej produkowanej z soi GMO śrutą non GMO lub innymi paszami wysokobiałkowymi doprowadzi do wrostu kosztów pasz dla drobiu i trzody chlewnej o 4-17%.

5. Znaczący wzrost kosztów pasz z tytułu zakazu stosowania śruty sojowej produkowanej z soi GMO doprowadzi do pogorszenia opłacalności produkcji drobiu oraz trzody chlewnej, która przy obecnych cenach skupu żywca drobiowego, wieprzowego i jaj z jednej strony a zdrugiej szybko rosnacych cen pasz jest daleka od zadowalającej.

6. Destabilizacja rynku zbóż i pasz wywołana nieurodzajem w wielu europejskich krajach oraz wzrostem zużycia zbóż i rzepaku do produkcji biopaliw nakazują szczególną ostrożność we wprowadzaniu wszelkich regulacji, które mogłyby być źródłem dodatkowych napięć na rynku rolno-żywnościowym. W obecnej sytuacji wprowadzenie zakazu stosowania do produkcji pasz komponentów wytworzonych z organizmów modyfikowanych genetycznie należy odłożyć co najmniej na rok.

7. Bardziej korzystne byłoby przyjęcie 3-letniego moratorium na stosowanie przepisów artykułu 15, ust. 1, pkt. 4 ustawy z dnia 22 lipca 2006 r. o paszach (Dz. U. nr 144, poz. 1045). W tym czasie można byłoby spokojnie jeszcze raz przemyśleć pożądane regulacje prawne w tym względzie, albo podjąć realne kroki umożliwiające jego przestrzeganie bez doprowadzania do destablizacji rynków.

Aneks

1. Kalkulacje kosztów produkcji 1 tony DKA starter z zastosowaniem różnych dodatków wysokobiałkowych

Zużyte surowce	% udział	koszt soja GMOzł	koszt soja non GMO zł/t	koszt soja non GMO zł/t	koszt soja non GMO zł/t	% udział	koszt zł	cena 1 kg w zł
		standard ze śrutą 38%					z glutenem i m. rybną
Zboża razem	62	577	577	577	577	70	651
w tym pszenica	21	202	202	202	202	20	192	960
kukurydza	35	326	326	326	326	44	409	930
inne	6	50	50	50	50	6	50	830
Surowce wysokobiałkowe razem	30	367	414	445	465	23	510
w tym śruta sojowa	26	341	388	419	439	0	0	1310
śruta rzepakowa	4	26	26	26	26	2	13	650
śruta słonecznikowa	0	0	0	0	0	2	16	800
bobik	0	0	0	0	0	5	40	800
maczka rybna	0	0	0	0	0	7	294	4200
serwatka w proszku	0	0	0	0	0	0	0	4400
gluten kukurydziany	0	0	0	0	0	7	147	2100
Pozostałe dodatki	8	207	207	207	207	7	207
Razem	100	1 150 zł	1 198 zł	1 228 zł	1 249 zł	100	1 368 zł
Energia metaboliczna Kcal/kg	3025					3025
białko surowe %	20,5					20,5
metionina	0,52					0,55

2. Kalkulacje kosztów produkcji 1 tony mieszanki dla niosek z zastosowaniem różnych dodatków wysokobiałkowych

Zużyte surowce	% udział	koszt soja GMOzł	koszt soja non GMO zł/t	koszt soja non GMO zł/t	koszt soja non GMO zł/t	% udział	koszt zł	% udział	koszt zł	% udział	koszt zł	% udział	koszt zł	cena 1 kg w zł
		standard ze śrutą 38%					bobik i mączka rybna		rzepak, mączka rybna		serwatka i bobik		rzepaku, serwatki, bobiku
Zboża razem	65	606	606	606	606	69	645	69	644	67	626	61	569
w tym pszenica	25	240	240	240	240	44	422	30	288	42	403	20	192	960
kukurydza	25	233	233	233	233	15	140	24	223	15	140	23	214	930
inne	10	83	83	83	83	10	83	10	83	10	83	10	83	830
mąka pszenna	5	50	50	50	50	0	0	5	50	0	0	8	80	1000
Surowce wysokobiałkowe razem	22	253	280	298	309	21	338	19	315	19	260	25	298
w tym śruta sojowa	15	197	224	242	253	0	0	0	0	0	0	0	0	1310
śruta rzepakowa	0	0	0	0	0	0	0	5	33	0	0	7	46	650
śruta słonecznikowa	7	56	56	56	56	9	72	9	72	9	72	9	72	800
bobik	0	0	0	0	0	7	56	0	0	7	56	6	48	800
maczka rybna	0	0	0	0	0	5	210	5	210	0	0	0	0	4200
serwatka w proszku	0	0	0	0	0	0	0	0	0	3	132	3	132	4400
gluten kukurydziany	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	2100
Pozostałe dodatki	13	79	79	79	79	7	86	12	136	14	148	14	148
Razem	100	937	965	982	994	97	1069	100	1095	100	1034	100	1014
Energia metaboliczna Kcal/kg	2720					2720		2720		2720		2720
białko surowe %	17					17		17		14		14,5
metionina	0,33					0,34		0,35		0,34		0,35

3. Kalkulacje kosztów produkcji 1 tony koncentratu z zastosowaniem różnych dodatków wysokobiałkowych

Zużyte surowce	% udział	koszt soja GMO zł/t	koszt soja non GMO* zł/t	koszt soja non GMO** zł/t	koszt soja non GMO***zł	cena 1 kg w zł	zboża +prowit	zboża +prowit*	zboża +prowit**	zboża +prowit***
	standard ze śrutą 38%
Surowce wysokobiałkowe razem	73,4	907	1027	1104	1155		667	667	667	667
w tym śruta sojowa	65,2	854	974	1051	1102	1310	378	410	430	444
śruta rzepakowa	8,2	53	53	53	53	650	1045	1077	1097	1111
śruta słonecznikowa	0	0			0	800	100,0	103,0	105,0	106,3
bobik	0	0			0	800
Dodatki wysokobiałkowe poch. zwierzęcego	0	0			0
maczka rybna	0	0			0	4200
serwatka w proszku	0	0			0	4400
gluten kukurydziany	0	0			0	2100
Pozostałe dodatki	26,6	520	520	520	520
Razem	100	1427	1547	1624	1675
Wartość energetyczna 1 kg mieszanki MJ/kg
Zawartość białka w 1 kg paszy %	13,17
Koncentracja białka w jednostce energii g/MJ	15

Istniejące warunki klimatyczne nie tworzą warunków sprzyjających dla konkurencyjnej produkcji roślin wysokobiałkowych.

Śruta sojowa - 1310 zł/t, śruta rzepakowa - 650 zł/t, śruta słonecznikowa - 800 zł/t bobik - 800 zł/t, pszenica - 960 zł/t, kukurydza 930 zł/t, inne zboża - 830 zł/t, mączka rybna 4200 zł/t, serwatka suszona - 4400 zł/t, gluten kukurydziany - 2100 zł/t

2

---