Podatek jest kategorią ekonomiczno-prawną podziału produktu krajowego, pełniącą funkcję fiskalną ( dostarczenie środków na sfinansowanie zadań państwa lub samorządu lokalnego), redystrybucyjną ( korekta pierwotnego podziału dochodów) i alokacyjną. Jako kategoria prawna jest to unormowane aktem prawnym przymusowe świadczenie, najczęściej pieniężne, bezzwrotne, nieodpłatne o charakterze ogólnym. Jest nakładany przez państwo jednostronnie. Jest wyrazem władztwa podatkowego, która jest zasadniczym przejawem zwierzchnictwa państwowego. Nałożony przez państwo w sposób jednostronny może być przymusowo wyegzekwowany, np.: przez zajęcie ( egzekucję) dochodów czy majątku jednostki zobowiązanej do jego zapłacenia. Kwoty podatku są wówczas ściągane przez upoważnione organy państwowe bez uzyskania zgody, a nawet wbrew woli jednostki zobowiązanej do zapłacenia podatku.??

Ekonomiczne skutki oddziaływania podatków:

-podatki mogą być wykorzystywane jako instrumenty oddziaływania na gospodarkę, pod warunkiem, że ich działanie jest zgodne z rynkowymi mechanizmami funkcjonowania gospodarki.

-Wykorzystując podatki do przeciwdziałania bezrobociu, pobudzania procesów inwestycyjnych, czy też oddziaływania na stabilizację wartości pieniądza i zapobiegania inflacji nie należy zapominać, że główną przesłanką wprowadzania ich w życie jest cel fiskalny, zaś raczej wyjątkowo względy pozafiskalne (co oczywiście nie oznacza, że politykę podatkową można sprowadzać jedynie do realizacji celu fiskalnego).

-Podatek może być zatem tylko jednym z instrumentów oddziaływania na gospodarkę, którego skuteczność zależna jest od zgodności z innymi instrumentami stosowanymi przez państwo (np. instrumenty pieniężne i kredytowe, wydatki budżetowe), od właściwego doboru tych instrumentów, zwłaszcza zaś od tego, na ile są one zgodne z rynkowymi mechanizmami funkcjonowania gospodarki.

Obecnie opodatkowanie to bardzo złożone zjawisko, które należy rozpatrywać nie tylko przez pryzmat prawny, ale i społeczny, kulturowy, gospodarczy oraz polityczno-ustrojowy. Nie można izolować sfery ekonomiczniej od sfery podatkowej, ponieważ podatki w sposób bezpośredni wpływają na funkcjonowanie gospodarki. Jest to oddziaływanie zarówno proinwestycyjne w przypadku preferencyjnych regulacji podatkowych np. ulg podatkowych, jak i antymotywacyjne, gdy mamy do czynienia z restryktywnymi regulacjami podatkowymi. Nie trzeba przeprowadzać wnikliwej analizy, żeby stwierdzić, że podatki w znacznie większym stopniu hamują wzrost gospodarczy niż odwrotnie.

1. Smith twierdził, że zbyt surowe podatki tworzą niepożądane sytuacje zarówno dla państwa, jak i dla uczestników obrotu gospodarczego. Z jednej strony bowiem prowadzi to do obniżania się dochodów publicznych, a z drugiej do zamierania działalności gospodarczej. Co więcej Smith uważał, że jest to naturalna reakcja gospodarki na „surowość podatku” tym samym usprawiedliwiał on działania podatników zmierzające do redukcji obciążeń podatkowych. Stwierdzał również sugestywnie, że „zbyt wysoki podatek wyczerpuje gospodarstwo, czyli wysusza źródło, z którego żyje”

Arthur Betz Laffer uważał, że wzrost stawki opodatkowania wyzwala dwa przeciwstawne efekty. Pierwszym z nich jest zwiększenie udziału budżetu państwa w dochodach podmiotów gospodarczych, a drugim zmniejszenie deklarowanego do opodatkowania dochodu podatników. Dzieje się tak dlatego, ponieważ wraz ze wzrostem stawki podatkowej zmniejsza się ekonomiczna motywacja do podejmowania pracy i działalności gospodarczej. Zwiększa się natomiast skłonność podmiotów gospodarczych do ukrywania swoich dochodów i wchodzenia w tzw. „szarą strefę”. Jest to przyczyną wzrostu bezrobocia i pogorszenia się warunków inwestycyjnych³. W związku z tym państwo nakładając podatki powinno dążyć do uzyskania optymalnej stawki podatkowej. Wyznacza je „punkt nasycenia”, w którym wpływy podatkowe osiągają swoją amplitudę. Punkt ten, powyżej którego wysokość wpływów podatkowych zaczyna maleć, wyznacza krzywa Laffera.

Zjawisko to jest jednak czysto teoretyczne i w praktyce zarówno wyznaczenie tego punktu jak i pozostały przebieg krzywej jest nieznany. Do jego wyznaczenia nie wystarczą tylko odpowiednie stawki podatkowe. Potrzebna tu jest także wnikliwa analiza ekonomiczna rynku.

Podmioty gospodarcze są narażone na negatywne działanie podatków także w związku z licznymi obowiązkami natury formalnej. Prawo podatkowe obliguje ich bowiem do prowadzenia ewidencji i dokumentacji zjawisk będących przedmiotem opodatkowania⁶. W przypadku polskiego ustawodawstwa podatkowego reguluje tą kwestie Artykuł 9 ust. 1 PDOPrU(o podatku dochodowym od osób prawnych

⁾. Zobowiązuje on do „prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 16a-16m”. Artykuł 9a ust. 1 PDOPrU zobowiązuje natomiast podatników do sporządzania dokumentacji podatkowej transakcji dokonywanych bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową. Wykonywanie tych obowiązków pociąga za sobą znaczne koszty, które zwłaszcza dla małych przedsiębiorców niekiedy są zbyt dużym ciężarem finansowym.

Podatek liniowy (również: podatek płaski) jest metodą obliczania wymiaru podatku, w myśl, której wysokość należnego podatku jest wprost proporcjonalna do wielkości podstawy opodatkowania.

Koncepcja podatku liniowego jest formułowana najczęściej w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych lub podatku dochodowego od osób prawnych . W takim przypadku wymiar podatku liniowego jest obliczany w oparciu o jedną stawkę opodatkowania, co oznacza, że wszyscy podatnicy płacą taką samą część (np. 19%) swoich dochodów w formie podatku.

W węższym znaczeniu podatek liniowy to wyłącznie brak progresji podatkowej, a więc wzrostu stawki podatkowej wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania. W takim sensie liniowa metoda obliczania wymiaru podatku może współistnieć w jednym systemie podatkowym obok kwoty wolnej od podatku oraz ulg podatkowych.

W szerszym znaczeniu podatek liniowy oznacza uproszczenie systemu podatku dochodowego, w tym zniesienie kwoty wolnej od podatku oraz ulg podatkowych. Wówczas całość wymiaru podatku zależy wyłącznie od jednej stawki opodatkowania oraz wielkości podstawy opodatkowania (np. dochodu). Jest to najbardziej klasyczne ujęcie podatku liniowego. W tym ujęciu funkcja wartości należnego podatku od wartości dochodu jest funkcją liniową dla dochodu większego od 0.

Prawo do podatku liniowego maja prawo (Do podatku liniowego mają prawo podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą oraz podatnicy prowadzący działy specjalne produkcji rolnej.)

Jest zysk, zapłacimy podatek

Podobnie jak w przypadku skali podatkowej, wybierając podatek linowy jako formę rozliczeń, kwota podatku należna fiskusowi liczona będzie od dochodu jaki Nasz biznes wygeneruje. Inaczej mówiąc podatek zapłacimy dopiero wtedy, gdy nasza działalność będzie zyskowna, a więc przychody przewyższą koszty.

Podatek liniowy w Polsce:

W Polsce od czasu wprowadzenia opodatkowania dochodów osób fizycznych w latach 90.stosowany jest podatek progresywny, ale od 2004 roku podatek liniowy mogą płacić osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.

Podatek liniowy na świecie:

Podatek liniowy został wprowadzony w wielu krajach Europy Środkowo-Wschodniej: obowiązuje m.in. w Estonii, na Łotwie, na Litwie, w Rosji, na Ukrainie, w Czechach, na Słowacji, w Rumunii, w Bułgarii, w Serbii (nie obowiązuje w Kosowie), w Czarnogórze, w Macedonii, w Albanii i w Gruzji. Stawka opodatkowania waha się między 10% a 35%.

Podatek Ramseya

Pierwszą analizę podatków pośrednich podjął Frank Ramsey w swoim artykule naukowym „A Contribution to the Theory Taxation”(wkład w teorie podatków) (1927) i znacznie wyprzedził opracowania na temat optymalnego opodatkowania dochodów. Zadanie sformułowania zasad różnicowania podatków na warunkach określonych wyżej zostało postawione temu uczonemu przez jego nauczyciela - A.C.Pigiu. Zamiast zastanawiać się nad kompromisem między efektywnością a równością, badacze zajęli się problematyką ostatecznego kształtu podatku obrotowego pod kątem uzyskania określonego przychodu przy jak najmniejszym możliwym koszcie dla gospodarstwa. Ramsey wskazał, że gdy chodzi o niewielki wzrost przychodu podatkowego, podatki powinny powodować równą i proporcjonalną konsumpcję każdego dobra. Udowodnił również, że ten skutek utrzyma się nawet w sytuacji znacznych zapotrzebowaniach przychodowych, jeżeli nie występują efekty dochodowe i jeśli krzywe popytu na towary będą miały charakter liniowy.

Niestety takie podejście do teorii pośredniego opodatkowania nie wskazuje w sposób oczywisty, które towary mają być najwyżej opodatkowane. F. Ramsey z tego powodu sformułował „zasadę odwrotnej elastyczności”, głoszącą, że towary, na które popyt jest najmniej elastyczny cenowo, powinny być opodatkowane najwyższej. Zasada ta ściśle dotyczy jedynie sytuacji, gdy zakładano niezależność popytu, wymaga natomiast znacznej modyfikacji, gdy bierze się pod uwagę nierówność pod względem dochodów. Zasada ta ma szerokie zastosowanie, a jej podstawa traktuje, że opodatkowanie towarów, na które popyt nie wykazuje elastyczności cenowej, daje największe przychody, ponieważ popyt spada tylko w niewielkim stopniu - najprawdopodobniej z tego wynika wysokie opodatkowanie alkoholu, tytoniu, benzyny istniejące na całym świecie.

Badanie teorii Ramseya kontynuowali W.J.Corlett i D.C.Hague (1953). ale ostatecznie doszli do tych samych wniosków.

---