Harmonizacja podatków
Wymóg harmonizacji podatków pośrednich zawiera art. 99 Traktatu Rzymskiego.
Ujednoliceniu podlegają:
- podatek obrotowy VAT
- podatki akcyzowe
- i inne podatki pośrednie w zakresie w jakim jest to niezbędne do swobodnego przepływu towarów i usług między państwami WE, po zniesieniu kontroli granicznych.
Celem harmonizacji jest prawidłowe funkcjonowanie Rynku Wewnętrznego Unii.
Dlaczego dokonano harmonizacji podatków
Zróżnicowana polityka podatkowa krajów członkowskich w tym zakresie mogłaby ograniczyć swobodny obrót towarów, usług i kapitału, negatywny wpływ na tworzenie i funkcjonowanie przedsiębiorstw, zniekształcenie warunków konkurencji, podejmowane przez firmy decyzji , które dyktowane są wymogami podatkowymi.
Ujednolicenie VAT
Ujednolicenie podatku VAT w krajach Unii jest warunkiem koniecznym, prawidłowego funkcjonowania Rynku Wewnętrznego
Podatki kaskadowe stosowane w państwach WE zostały zastąpione podatkiem od wartości dodanej, państwa członkowskie zachowują jednak pełną swobodę w zakresie ustalania podstawy opodatkowania i wielkości stawek podatkowych.
Przyjęcie tzw Szóstej dyrektywy, która obejmuj:
- opodatkowaniem VET podlega sprzedaż towarów i świadczenie usług na terytorium danego kraju przez osobę będącą płatnikiem VAT i import.
- podatnikami są wszystkie osoby niezależnie od celu działalności,
- określono zwolnienia podatkowe
Ważną częścią harmonizacji jest to, że podatek VAT nie będzie pobierany na granicach wewnętrznych UE.
Harmonizacja ma zapewnić jednakowe traktowanie z punktu widzenia tego podatku sprzedaży krajowej i wenątrzspólnotowych. Ustalono minimalne i maksymalne stawki podatku na okres przejściowy. Ułatwi to dalsze zbliżanie stawek, niezbędne dla wprowadzenia jednolitego systemy VAT, co jest zadaniem docelowym.
Dostosowanie VAT w Polsce
Polska konstrukcja podatku VAT prawie w całości powinna być odwzorowaniem systemu funkcjonującego w krajach UE. Jedynie wysokość stawki podstawowej i stawek zredukowanych na określone produkty i usługi może kształtowana z pewną swobodą o ile spełnione zostanie reguła : stawka podstawowa nie będzie niższa od 15%, a stawki obniżone mniejsze niż 5 %.
Podatki akcyzowe
Harmonizacją zostały objęte akcyzy na oleje mineralne, wyroby tytoniowe i alkoholowe, krajom członkowskim pozostawiono swobodę w określeniu zasad opodatkowania akcyzą innych towarów. Wybrano tylko te wyroby ponieważ w poszczególnych krajach miały one podobną technologię wytwarzania i metodę dystrybucji.
Podatek akcyzowy pobierany jest w momencie przeznaczenia towaru do konsumpcji, podlegają temu podatkowi towary wyprodukowane w krajach członkowskich oraz sprowadzone z krajów trzecich
Negatywne skutki harmonizacji akcyz na niektóre towary
Niektóre towary mają symboliczne znaczenie fiskalne np. Kawa, herbata, ale mogą stanowić przeszkodę w funkcjonowaniu Rynku Wewnętrznego, co może być powodem ich całkowitej likwidacji. Ograniczenie lub uchylenie akcyz jest procesem trudnym, ponieważ dochody z akcyz w krajach UE stanowią dochody budżetów lokalnych. Mogło by to spowodować spadek wpływów do budżetów, co musiało by zostać skompensowane dotacjami państwowymi.
Harmonizacja podatków bezpośrednich
Harmonizacja podatków bezpośrednich nie ma tak dużego znaczenia z punktu widzenia funkcjonowania Rynku Wewnętrznego jak harmonizacja podatków pośrednich.
Może ona mieć miejsce tylko wtedy, gdy odmienne postanowienia w nich zawarte mogłyby ograniczać swobodę przepływu strumieni dochodów oraz kapitałów miedzy państwami.
Podatek dochodowy od osób prawnych
Tego podatku dotyczą dwie dyrektywy i jedna konwencja
Czyli wspólnego systemu podatkowego dla fuzji, podziałów udziałów dla fuzji, podziałów, wniesionych części udziałów i zmiany udziałów w spółkach. Opodatkowanie zysków następuje nie w momencie wystąpienia tych faktów, lecz w chwili faktycznej realizacji tych zysków w spółce. W momencie zaistnienia ma to charakter neutralny dla systemu podatkowego, ma to wyeliminować przeszkody fiskalne przy podejmowaniu przez firmy restrukturyzacji, w powiązaniu z przedsiębiorstwami z różnych krajów członkowskich
Spółka matka
Dyrektywy UE regulują sytuację w której spółka matka ma siedzibę na terenie innego państwa członkowskiego i otrzymują dywidendy od spółki - córki. Jeżeli udział spółki matki w kapitale filii mającą siedzibę w innym kraju UE wynosi co najmniej 25 % to zysk tranformowany na jej rzecz przez tę filię, jest zwolniony od podatku. Obciążeniem tych dywidend jest tylko podatek CIT płacony przez spółkę córkę od całego zysku w kraju, gdzie ma siedzibę.
Korzyści przyjęcia takiego rozwiązania
- eliminacja podwójnego opodatkowania
dyskryminacyjne traktowania dywidend między sp-ki , które mają siedzibę w różnych krajach w porównaniu z ich przekazywaniem między sp-kami jednego kraju.
Opodatkowanie odsetek
Opodatkowanie odsetek i należności licencyjnych między spółką matką a córką. Dla firmy wypłacającej stanowi koszt uzyskania przychodów dla drugiej przychód
Konwencja dot:
- eliminowania podwójnego opodatkowania, korekt zysków przedsiębiorstw powiązanych
- ustala sposoby podstawy opodatkowania, gdy dochód firmy zostanie skorygowany,
- daje prawo korekty organom krajów członkowskich
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Nie podlega harmonizacji - PIT jest narzędziem polityki społecznej państw UE . Nie wywiera bezpośredniego wpływu na przemieszczanie się przez granice towarów, usług i kapitałów, nie jest więc konieczna jego harmonizacja
CŁA
Cło jest to podatek nakładany przez państwo na towar importowany w momencie przekroczenia granicy celnej danego kraju.
Rodzaje ceł:
ad calorem - ustalane od wartości towaru
cła ilościowe - ustalane od jednostki fizycznej np. na tonę
cła kombinowane - od wartości, ale nie mniej niż
Funkcje ceł:
funkcja fiskalna
funkcja protekcjonistyczna
funkcja cenotwórcza
Zakres i skutki występowania tych funkcji są uzależnione od rodzaju prowadzonej przez państwo polityki handlowej w stosunku do zagranicy. Funkcjonuje cło podobnie jak podatki. Ad. 1 Cło jest źródłem dochodów publicznych, jednak stosowanie zbyt wysokich stawek może spowodować niechęć podmiotów do działalności eksportowo- importowej, co może spowodować niższe dochody z tego tytułu.
Ad 2 Polega na ochronie gospodarki ( rynku krajowego) przed towarami zagranicznymi. Czy państwo ma chronić rynek krajowy, co prowadzi do naruszenia podstaw mechanizmu rynkowego- wolnej konkurencji, czy otwierać granice dla towarów, usług i kapitałów i zmuszać w ten sposób podmioty krajowe do konkurowania.
Ad3 Jest zewnętrznym wyrazem ochrony rynku krajowego
Polska polityka celna
Działa w oparciu o Układ Europejski.. W sferze obrotu wyrobami przemysłowymi, przewiduje utworzenie strefy wolnego handlu., zniesienie ceł i innych barier handlowych.
W odniesieniu do artykułów rolnych, nie udało się wynegocjować swobodnego przepływu towarów między krajami UE. Uzgodniono obniżenie protekcji handlowej i odnosi się tylko do części polskiego eksportu.
Konsekwencje wejścia Polski do UE dla polityki celnej polskiej
- zniesienie ceł w obrocie towarami wewnątrz UE
- przyjęcie zewnętrznej taryfy celnej w obrotach z krajami trzecimi
- obniżka większości ceł , głównie przemysłowych
- Polska nie może samodzielnie kształtować stawek celnych
- ma wpływ na te stawki w negocjacjach z innymi państwami
- przedsiębiorstwa polskie są objęte ochroną przed nieuczciwą konkurencją z krajów trzecich w drodze postępowań ochronnych, antydumpingowych i antysubwencyjnych
- pogłębienie się deficytu w obrocie handlowym Polski z Chinami, i krajami byłego ZSRR, z uwagi na wprowadzenie prze UE preferencyjnych stawek celnych dla tych krajów.
- opłaty celne uzyskane na granicy Polski będą trafiać w całości do kasy Unii, a nie Polski
- Polska nie będzie mogła samodzielni wprowadzać ceł ochronnych niezależnie od sytuacji