Podatek dochodowy od osób

fizycznych

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku
dochodowym o osób fizycznych (z
późniejszymi zmianami)
Nieograniczony obowiązek podatkowy dotyczy

osób fizycznych, mających miejsce

zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej lub których czasowy pobyt tutaj trwa

dłużej niż 183 dni – obowiązek podatkowy

dotyczy całości dochodów, bez względu na

miejsce położenia źródeł przychodów

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

- ograniczony obowiązek podatkowy dotyczy

osób nie mających miejsca zamieszkania na

terytorium RP lub zamieszkują w Polsce

krócej niż 183 dni; oraz osób przybyłych na

pobyt czasowy w celu podjęcia zatrudnienia

- w zagranicznych przedsiębiorstwach drobnej

wytwórczości, w spółkach z udziałem podmiotów

zagranicznych – obowiązek podatkowy dotyczy tylko

dochodów z pracy wykonywanej na terytorium RP w

ramach stosunku służbowego lub stosunku pracy;

Opodatkowaniu podlegają dochody osiągane przez

osoby fizyczne ze wszystkich źródeł poza:

1) działalnością rolniczą, ale z wyłączeniem działów

specjalnych produkcji rolnej,

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

2) Gospodarki leśnej w rozumieniu ustawy o

lasach,

3) Spadki i darowizny podlegające opodatkowaniu

podatkiem od spadków i darowizn,

4) czynności, które nie mogą być przedmiotem

prawnie skutecznej umowy (np. paserstwo,

przemyt),

5) Przychody z tytułu podziału wspólnego majątku

małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia

małżeńskiej wspólnoty majątkowej

Zasadą jest, że podatnikiem jest każda osoba

osiągająca dochód

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

Na wspólny wniosek małżonków dopuszcza

się ich wspólne opodatkowanie (spliting)

Warunki wymagane do wspólnego

opodatkowania:

1) małżonkowie pozostają w związku

małżeńskim przez cały rok podatkowy,

2) między małżonkami istnieje tzw.

wspólnota majątkowa,

3) oboje małżonkowie lub tylko jeden z nich

osiąga dochody

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

• Od osób samotnie wychowujących w roku podatkowym:

•   1)  dzieci małoletnie,

•   2)  dzieci, bez względu na ich wiek, na które, zgodnie z

odrębnymi przepisami, pobierany był zasiłek

pielęgnacyjny,

•   3)  dzieci do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach, o

których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w

przepisach – Prawo o szkolnictwie wyższym, jeżeli w roku

podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów, z wyjątkiem

dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty

rodzinnej oraz dochodów w wysokości nie powodującej

obowiązku zapłaty podatku

• - podatek może być określony na wniosek wyrażony w

rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości

podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie

wychowującej dzieci, z tym że do sumy tych dochodów nie

wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w

sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej

ustawie.

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

Przychód pomniejszony o koszty uzyskania stanowi
dochód stanowiący podstawę opodatkowania.
Jeśli koszty są wyższe od przychodu to różnica jest
stratą ze źródła przychodów.
Ustawa przewiduje przychody, których osiągnięcie
nie uwzględnia poniesionych kosztów np.emerytury,
zasiłki, subwencje, dotacje.
Koszty uzyskania przychodu ze stosunku pracy ustalane są
kwotowo w ustawie podatkowej odrębnie w każdym roku
podatkowym w, z tytułu umów cywilnoprawnych np.

zlecenia,

umowy o dzieło – określane są w przepisach ustawy w (%)

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

Skala podatkowa:
Do 37.024 zł – 19% podstawy obliczenia minus
kwota 493, 32 zł;
Ponad 37.024 zł do 74.048 zł – 6541,24 zł plus

30%

nadwyżki ponad 37.024 zł
Ponad 74.048 zł – 17.648,44 zł + 40%

nadwyżki ponad 74.048 zł

Sposób obliczania podatku jest następujący:

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

Ustalony dochód pomniejszamy o wyliczone w
ustawie wydatki: np. składki emerytalne, wydatki na
cele rehabilitacyjne, darowizny, wydatki na internet
Wyliczamy podatek od osiągniętego dochodu i
odliczamy od niego ulgi przewidziane w danym roku
podatkowym, z których skorzystaliśmy:
np.składki na ubezpieczenie zdrowotne, wydatki na
remont i modernizację (do 2005 r.), 30 % kwoty
oszczędności wniesionych do kasy mieszkaniowej.
Obliczona w ten sposób kwota stanowi podatek

należny

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

Odliczenia od podatku
1. Wydatki inwestycyjne na własne cele

mieszkaniowe

2. Wydatki na systematyczne oszczędzanie w

kasie mieszkaniowej

3. Wydatki na remont i modernizację instalacji

gazowej, urządzeń eksplozymetrycznych lub

urządzeń gazowych

(do 2005 r.)

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

Odliczenia od dochodu
1. Wydatki na zakup leków
2. Opłacenie przewodników osób niewidomych

oraz osób z niepełnosprawnością

3. Utrzymanie psa – przewodnika przez osoby

niewidome

4. Używanie samochodu osobowego osoby

niepełnosprawnej

5. Ulga na korzystanie z internetu (od 2005 r.)

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

5. Darowizny dla organizacji pożytku

publicznego lub kultu religijnego

Uprawnieni do ulgi: każdy podatnik
rozliczający się z podatku dochodowego

od

osób fizycznych
Wysokość 1% uzyskanego podatku
6. Wydatki na spłatę odsetek od kredytu

mieszkaniowego

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

pełna księgowość

Osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą

płacić podatek na zasadach ogólnych pod

warunkiem prowadzenia księgi przychodów i

rozchodów.

Obowiązek prowadzenia ksiąg dotyczy:
- podmiotów, których obrót w poprzednim roku

podatkowym przekroczył 800.000 EURO;

Podmioty, które uzyskały niższy obrót mają

obowiązek poinformowania urzędu skarbowego

o wybranej formie opodatkowania na zasadach
ogólnych w terminie przewidzianym w ustawie

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z
2002 Nr 76, poz. 694 ze zm).
Zasady prowadzenia pełnej księgowości (ksiąg handlowych)
regulują przepisy ustawy o rachunkowości.
Przedsiębiorcy objęci obowiązkiem prowadzenia pełnej

księgowości oraz firmy, które dobrowolnie wybrały taką

formę obowiązane są stosować określone ustawą zasady

rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację

majątkową i finansową oraz wynik finansowy.

Zdarzenia, w tym operacje gospodarcze, ujmuje się w

księgach rachunkowych i wykazuje w sprawozdaniu

finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną.

WADY: sformalizowana forma prowadzenia księgowości

wiąże się z wysokimi kosztami obsługi księgowej

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

KARTA PODATKOWA

Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym

podatku dochodowym od niektórych przychodów
osiąganych przez osoby fizyczne. (Dz. U. Nr 144,
poz. 930 z późn. zm.) Opodatkowaniem w formie
karty podatkowej mogą być objęte:

1) podmioty prowadzące działalność w jednej z 11

dziedzin określonych w ustawie o zryczałtowanym
podatku dochodowym od osób fizycznych,

2) Nie korzystają z usług osób nie zatrudnionych przez

siebie na podstawie umowy o pracę,

3) Małżonek podatnika nie prowadzi działalności w

tym samym zakresie,

4) Nie wytwarzają wyrobów opodatkowanych akcyzą

Podatek dochodowy od osób fizycznych

KARTA PODATKOWA

Podatnicy opodatkowani kartą podatkową są

zwolnieni

od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań
podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego
dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek
dochodowy. Mają obowiązek na żądanie klienta
wydawania rachunków i faktur.
Opłacają niezmienną, określoną w zryczałtowanej
wysokości kwotę podatku

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

KARTA PODATKOWA

Stawki karty podatkowej są

zróżnicowane i zależą od rodzaju
działalności oraz wielkości
miejscowości, w której prowadzona
jest działalność. Możliwe są obniżenia
stawki podatkowej (osoby powyżej 60
lat lub na podstawie wniosku
podatnika przez urząd skarbowy)

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

RYCZAŁT

Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku
dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez

osoby

fizyczne. (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.)

od 1 stycznia 2005 r. limit uprawniający do korzystania z

ryczałtu

ewidencjonowanego w przeliczeniu na złote wynosi 1 094 675

zł.

ZALETY:
- prosta księgowość,
- brak konieczności comiesięcznego składania deklaracji

-

przy niskich kosztach - możliwość uzyskania korzyści

fiskalnych w porównaniu z zasadami ogólnymi

Podatek dochodowy od osób fizycznych

RYCZAŁT

W formie ryczałtu nie mogą być opodatkowane m.in.

przychody osób:

- opłacających podatek w formie karty podatkowej,
- korzystających, na podstawie odrębnych przepisów, z

okresowego zwolnienia od podatku dochodowego,

- osiągających w całości lub w części przychody z tytułu:
prowadzenia aptek,
działalności w zakresie udzielania pożyczek pod zastaw

(prowadzenia lombardów),

• działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości

dewizowych,

• prowadzenia działalności w zakresie wolnych zawodów

innych niż: lekarzy, lekarzy stomatologów, lekarzy

weterynarii, techników dentystycznych, felczerów,

położne, pielęgniarki, tłumaczy oraz nauczycieli w

zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na

udzielaniu lekcji na godziny,

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

RYCZAŁT

• brak możliwości zrzeczenia się ryczałtu

w trakcie roku podatkowego

• nie odlicza się kosztów uzyskania

przychodu

• bywa nieopłacalne, gdy zysk jest

bardzo mały (wysokie koszty), podatek
płaci się bowiem od przychodu bez
pomniejszania o koszty jego uzyskania

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

RYCZAŁT

Stawki ryczałtowe wynoszą:
- dla działalności usługowej – 17%, 8,5% przychodów,
- dla działalności wytwórczej, usługowej w zakresie
budownictwa lub przewozów – 5,5 % przychodów,
- dla działalności handlowej lub gastronomicznej

1,5% lub 3,0%

- dla działalności osiąganych w zakresie wolnych

zawodów – 20%

Podatek jest płatny za każdy miesiąc do 20 dnia
następnego miesiąca na podstawie prowadzonej
ewidencji

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

zasady ogólne

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym

od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z

późn. zm.)

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia

2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi

przychodów i rozchodów (Dz.U. Nr 152, poz. 1475 z

późn. zm.)

Z przychodów z działalności gospodarczej rozliczać się

można na zasadach ogólnych. Taka forma rozliczeń

konieczna jest, gdy podatnik nie ma prawa do

opodatkowania w formie karty podatkowej bądź

ryczałtu ewidencjonowanego.

Rozliczając się na zasadach ogólnych należy

prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów

według określonego wzoru i płacić podatek od

rzeczywistego dochodu wg skali podatkowej lub

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

zasady ogólne

od rzeczywistego dochodu wg stawki

liniowej 19% (dochodów opodatkowanych

w tej formie nie łączy się z dochodami z

innych źródeł) - art. 30c ustawy

Przedsiębiorcy działający jako osoby fizyczne

opodatkowane na zasadach ogólnych

muszą ustalać miesięczne zaliczki na

podatek i składać deklarację:

• PIT-5 - gdy opłacają podatek wg skali

podatkowej

• PIT-5L - gdy opłacają 19 % podatek liniowy

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

zasady ogólne

ZALETY:
- możliwość odliczania faktycznie poniesionych

kosztów,

- przy wysokich kosztach - możliwość uzyskania

korzyści fiskalnych w porównaniu z formami
ryczałtowymi

- WADY:
- prowadzenie księgowości wymaga znajomości

przepisów prawnych i księgowych,

-

konieczność comiesięcznego składania deklaracji

Podatek dochodowy od osób

fizycznych

zasady ogólne

• Na tych zasadach nie mogą rozliczać się

firmy, które zobligowane są do prowadzenia
pełnej księgowości, tj.: spółki prawa
handlowego oraz osoby fizyczne, spółki
cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób
fizycznych oraz spółki partnerskie, jeżeli ich
przychody netto ze sprzedaży towarów,
produktów i operacji finansowych za
poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej
równowartość w walucie polskiej 800 000
EURO.

Podatek dochodowy od osób prawnych

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o

podatku dochodowym od osób
prawnych (z późniejszymi zmianami)

Ustawa dotyczy podmiotów będących

osobami prawnymi tj. jednostek
organizacyjnych, które z mocy przepisów
prawa posiadają określoną przez przepisy
prawa zdolność prawną np.przedsiębiorstwa
państwowe, spółki prawa handlowego, z
wyjątkiem spółek osobowych,
ubezpieczyciele, towarzystwa funduszy
powierniczych, spółdzielnie.

Podatek dochodowy od osób prawnych

Podstawę opodatkowania stanowi dochód, który

stanowi nadwyżkę sumy przychodów nad

kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku

podatkowym

Nieograniczony obowiązek podatkowy dotyczy

podatników, którzy mają siedzibę lub zarząd na

terytorium Polski. Obowiązek podatkowy dotyczy

całości dochodów, bez względu na miejsce ich

osiągania , a także dochodów osiąganych poza

granicami Polski.

Wyjątek: umowy o zapobieganiu podwójnemu

opodatkowaniu

Ograniczony obowiązek podatkowy dotyczy

podatników nie mających na terytorium Polski

siedziby lub zarządu. Podatnicy ci podlegają

obowiązkowi podatkowemu tylko w zakresie

dochodów osiągniętych w Polsce.

Podatek

dochodowy od osób

prawnych

Ograniczony obowiązek podatkowy obejmuje

także osoby zagraniczne nie mające na

terytorium Polski siedziby lub zarządu-

uzyskujące w Polsce dywidendy, dochody z

tytułu udziałów w zyskach osób prawnych,

odsetki od udzielonych pożyczek i inne

dochody.

Zwolnienia podmiotowe:
Np.Skarb Państwa, NBP, jednostki

budżetowe, fundusze celowe, fundusze

emerytalne, ZUS, AWRSP

Podatek

dochodowy

od osób

prawnych

Rodzaje przychodów, których uzyskanie nie

wymaga od podatnika ponoszenia kosztów:

Np.Subwencje, dotacje, darowizny,

nieodpłatne świadczenia;

Nie ustala się kosztów, gdy przedmiotem

opodatkowania są: dywidendy i udziały w

zyskach osób prawnych, prawa autorskie

uzyskiwane przez podatników nie mających

w Polsce siedziby ani zarządu, przychody, od

których pobiera się podatek zryczałtowany

Podatek dochodowy od osób prawnych

Skala podatkowa
2001 r. – 28% podstawy opodatkowania,
2002 r. – 28 % podstawy opodatkowania
2003 r. – 24% podstawy opodatkowania
2004, 2005, 2006 – 19%
Uwaga: rok podatkowy nie musi pokrywać się z

rokiem kalendarzowym.

W takim przypadku stawkę podatku określoną

dla danego roku kalendarzowego stosuje się

od początku roku podatkowego,

rozpoczynającego się w danym roku

kalendarzowym, do końca tego roku

podatkowego

Podatek dochodowy od osób prawnych

Dwie metody zapłaty podatku:
przez podatnika lub przez płatnika
Podatek obliczony od dochodu płaci

podatnik,

natomiast podatek, którego podstawę
obliczenia stanowi przychód płacony jest
przez płatnika.
Podatnicy płacący podatek od dochodu są

zobowiązani składać deklaracje o

wysokości dochodu osiągniętego od

początku roku podatkowego i wpłacać

zaliczki miesięczne na podatek dochodowy.

Zobowiązania podatkowe

Istnieją dwa sposoby powstania zobowiązania
podatkowego:
1) z mocy prawa – z chwilą zaistnienia zdarzenia,
z którym przepisy prawne wiążą powstanie takiego
zobowiązania;
2) z chwilą doręczenia decyzji ustalającej wysokość
Zobowiązania.
Ustalenie zobowiązania podatkowego w drodze decyzji
podatkowej ma miejsce wówczas, gdy zobowiązanie to
nie wynika bezpośrednio z mocy prawa.

Zobowiązania podatkowe

Zobowiązanie podatkowe jest to zobowiązanie do
uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa świadczenia
pieniężnego zwanego podatkiem, przy czym
zobowiązanie to wynika z obowiązku podatkowego.
Istnieją cztery metody ustalania wymiaru podatku:
1) Wysokość podatku wynika jednoznacznie z

przepisów prawa;

2) Podatnik dokonuje porównania danych
faktycznych dotyczących jego osoby lub

działalności z

danymi wyznaczonymi normatywnie i na tej

podstawie oblicza wysokość podatku;

Zobowiązania podatkowe

3) Płatnik oblicza podatek, pobiera go od podatnika i
wpłaca na rzecz właściwego urzędu skarbowego lub
organu gminy;
4) Organ podatkowy ustala podatek w formie decyzji
podatkowej stanowiącej jednocześnie tzw. nakaz
płatniczy.
Wydanie decyzji dotyczącej stwierdzenia

zobowiązania podatkowego jest konieczne dla

prowadzenia postępowania egzekucyjnego w

odniesieniu do niezapłaconej kwoty podatku,

umożliwia dochodzenie odsetek za zwłokę w

zapłacie podatku.

Zobowiązania podatkowe

Wyróżniamy efektywne i nieefektywne wygasanie
zobowiązań podatkowych.
Efektywne ma miejsce wówczas, gdy

zobowiązanie

zostaje spełnione i wpływa w postaci środków
pieniężnych. Zaliczamy do nich:
1) zapłatę podatku,
2) potrącenie (kompensację),
3) przejęcie majątku dłużnika

Zobowiązania podatkowe

Umorzenie zobowiązań podatkowych jest
nieefektywnym sposobem wygaśnięcia
zobowiązania.
W uzasadnionych przypadkach, na wniosek podatnika
organ podatkowy może umorzyć w całości lub w
części zaległość podatkową lub odsetki za zwłokę.
Umorzenie dokonywane jest na podstawie wydanej przez
organ decyzji znoszącej stosunek zobowiązania

podatkowego.

Uprawnienie do umorzenia zobowiązań podatkowych

posiada

również Minister Finansów (w formie rozporządzenia)

Zobowiązania podatkowe

Termin przedawnienia wynosi 5 lat, licząc od

końca

roku kalendarzowego, w którym upłynął termin
płatności podatku.
Wyjątek dotyczy zobowiązań podatkowych
zabezpieczonych hipoteką (nie ulegają one
przedawnieniu, z tym że po upływie terminu
przedawnienia zaległość podatkowa może być
egzekwowana tylko z przedmiotu hipoteki).

Zobowiązania podatkowe

Bieg terminu może ulec zawieszeniu w

przypadku:

1) wydania decyzji o odroczeniu terminu

płatności podatku,

2) rozłożenia na raty zapłaty podatku lub

zaległości podatkowej,

3) nabycia prawa do ulgi podatkowej.
Z upływem terminu przedawnienia stosunek

prawny zobowiązania podatkowego wygasa,
oznacza to że pomimo niezaspokojenia
wierzyciela stosunek zobowiązaniowy
przestaje istnieć z mocy prawa.

Zobowiązania podatkowe

Przedawnienie prawa do wymiaru
Zobowiązanie podatkowe, które powstaje z

dniem doręczenia decyzji organu podatkowe
nie powstanie jeżeli decyzja ustalająca to
zobowiązanie została doręczona po upływie 3
lat od końca roku podatkowego, w którym
powstał obowiązek podatkowy.

Ulega on przedłużeniu do 5 lat, gdy podatnik nie

złożył deklaracji w przewidzianym terminie,
lub nie ujawnił w niej wszystkich danych
niezbędnych do ustalenia wysokości
zobowiązania podatkowego.

Zobowiązania podatkowe

Podatnik odpowiada całym swym majątkiem za
zobowiązania podatkowe. Oznacza to możliwość
egzekwowania zaległości ze wszystkich rzeczy i
praw majątkowych przysługujących podatnikowi.
Odpowiedzialność płatnika dotyczy:
a) nie pobrania podatku od podatnika,
b) pobrania podatku w niższej wysokości,
c) nie wpłacenia pobranego podatku w terminie
Inkasent odpowiada całym swym majątkiem za podatki
pobrane i nie wpłacone na właściwy rachunek w

określonym

terminie.

Zobowiązania podatkowe

O odpowiedzialności osób trzecich orzeka organ

podatkowy

w odrębnej decyzji.
Podstawą odpowiedzialności tych osób jest wspólnota
majątkowa i następstwo majątkowe.
Odpowiedzialność z tytułu wspólnoty majątkowej

obejmuje:

Współmałżonka, wstępnych, zstępnych, rodzeństwo,

osoby pozostające z podatnikiem w stosunku

przysposobienia oraz faktycznym pożyciu, wspólników

pozostających w spółce, dzierżawców nieruchomości.

Odpowiedzialność spadkobiercy zależy od formy

przyjęcia spadku (przyjęcie wprost lub z

dobrodziejstwem inwentarza).