BEZPIECZEŃSTWO ŻEGLUGI

(uwarunkowania i przepisy)

Dobra Praktyka Morska

Żadna ustawa, instrukcja czy też inny dokument nie jest w stanie przewidzieć wszystkich możliwych sytuacji, okoliczności i zagrożeń, jakie mogą wystąpić w żegludze morskiej i tym samym określić właściwe zachowanie się kapitana, oficerów i innych członków załogi w każdym konkretnym wypadku.

Dobra Praktyka Morska, dającą szansę na najwłaściwsze zachowanie się w ekstremalnie trudnej sytuacji, to cecha wynikająca z rzetelnej wiedzy i doświadczenia wynikającego z lat praktyki i starannych analiz opisywanych niewłaściwych i właściwych zachowań podczas różnych wydarzeń na morzu.

1 - Przyczyny wypadków:

• złe samopoczucie oficerów (załogi) z różnych przyczyn

• alkohol

• narkotyki

• zdrowie (ukrywane schorzenia i choroby)

• brak sumienności

• obniżenie czujności

• rutyniarstwo

• nie stosowanie się do zarządzeń kapitana (przełożonych)

• brak nadzoru ze strony kapitana nad oficerami (innych przełożonych nad podwładnymi)

• brak współpracy między kapitanem a oficerami (przełożonymi a podwładnymi)

• nie zapoznanie się z aktualną sytuacją nautyczną dostatecznie wcześnie przed objęciem służby (szczególnie ważne na trudnych nawigacyjnie akwenach)

• lekceważenie lokalnych informacji nawigacyjnych podawanych przez UKF, naftex czy inne źródła.

• Brak kontaktu przez UKF z innymi uczestnikami ruchu (statkami idącymi kolizyjnie lub na nadmierne zbliżenie)

• Brak ograniczonego zaufania do działań pilota

• Brak dostatecznego nadzoru nad działaniem urządzeń nawigacyjnych

• Nieumiejętność szybkiego przejścia na awaryjne sterowania statkiem (brak ćwiczeń w tym zakresie)

• Słaby nadzór nad wachtowymi marynarzami podczas służby na mostku (zbyt duża tolerancja ich niewłaściwych zachowań)

• Luki w wiedzy zawodowej szczególnie co do zachowań w trudnych, nietypowych sytuacjach.

• Nieznajomość własnego statku, jego parametrów, właściwości manewrowych, cech szczególnych

• Nieznajomość warunków hydrometeorologicznych i szczególnych właściwości akwenu na którym statek aktualnie się znajduje.

• Nie dbanie o właściwą kondycję statku, jego urządzeń i wyposażenia

• Brak samodyscypliny oraz sumienności i staranności w wykonywaniu swoich obowiązków

• Nie przestrzeganie etyki zawodowej

• Złe stosunki międzyludzkie wśród załogi

„Błąd ludzki” jest przyczyną większości wypadków morskich !!!

Przyczyny formalne obniżające stan bezpieczeństwa.

Poza przyczynami wypadków morskich bezpośrednia związanymi z zachowaniem i działaniami ludzi jest wiele przyczyn pośrednio zależne od załogi statku, armatora czy właściciela. Wśród tych przyczyn do najważniejszych należą:

1 - niestosowanie obowiązujących przepisów co do budowy statku, konstrukcji urządzeń i wyposażenia.

• przepisy krajowe

• Kodeks Morski (Dziennik Ustaw - dnia 1 lipca 1996)

• Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej (Monitor Polski)

• przepisy międzynarodowe (SOLAS)

• Dziennik Ustaw - Ustawa z dn 9 listopada 2000.

• przepisy instytucji klasyfikacyjnych.

Stosownie do przepisów, statek nie może być używany w żegludze, jeżeli nie odpowiada wymaganiom technicznym stanu bezpieczeństwa. Uważa się, że statek jest bezpieczny, jeżeli spełnia wymogi techniczne (posiada stosowne dokumenty klasyfikacyjne) w zakresie takich elementów jak:

• kadłub

• urządzenia sterowe

• urządzenia kotwiczne

• urządzenia holownicze i cumownicze

• maszty i olinowanie stałe

• maszyna główna

• mechanizmy pomocnicze

• kotły i ich wyposażenie

• zbiorniki ciśnieniowe i ich osprzęt

• rurociągi

• wał napędowy

• śruby napędowe

• inne pędniki

• urządzenia elektryczne i instalacje

• urządzenia przeciw pożarowe (stałe)

• urządzenia przeładunkowe (dźwigi, bomy z oprzyrządowaniem

• elementy wyposażenia ładowni (pokrywy)

Do spełnienia warunków bezpieczeństwo niezbędne są ponadto dokumenty stwierdzające zgodność z przepisami takich elementów i wyposażenia jak:

• wolna burta

• stateczność

• niezatapialność (statki pasażerskie i szkolne)

• wyposażenie nawigacyjne

• wyposażenie sygnałowe

• światła nawigacyjne

• wyposażenie radiokomunikacyjne

• wyposażenie w środki ratunkowe (rodzaj i ilość)

• wyposażenie przeciw pożarowe (przenośne i osobiste)

Ponadto przepisom bezpieczeństwa podlegają:

• skład i kwalifikacje załogi

• przewóz ziarna

• przewóz materiałów niebezpiecznych

• przewóz materiałów niebezpiecznych będących na wyposażeniu statku (paliwo, gazy techniczne)

• służby pożarowe na statku

• służby antyterrorystycznej

• rozkłady alarmów

• prowadzenie stosownych dzienników okrętowych

Dla zabezpieczenia stosowania przepisów w powyższych zakresach przeprowadzane są liczne kontrole przez stosowne instytucje takie jak:

• instytucje klasyfikacyjne kraju bandery (w Polsce PRS)

• instytucje klasyfikacyjne innych państw

• władze portowe (Port State Control)

• konsulaty (za pośrednictwem wyspecjalizowanych inspektorów)

W szczególnych, ściśle określonych okolicznościach odpowiednie organy na wniosek armatora (właściciela) mogą zwolnić statek od stosowania niektórych przepisów zawartych w przepisach i konwencjach międzynarodowych. W takim wypadku wydawany jest specjalny Certyfikat Zwolnienia (Exeption Certificate).

Przekroczenia przepisów o bezpieczeństwie statków są karane w trybie karno-administracyjnym. W szczególnych wypadkach wymuszenie zastosowania niektórych przepisów mogą być wymuszone przez zatrzymanie statku w porcie.

Szkoła Morska w Gdyni - kpt.Ż.W. Tomasz Sobieszczański * [e-mail]

PRAWO MORSKIE I UBEZPIECZENIA

(I semestr/15 - VI semestr/17 = 32 godziny.

KONSPEKT 4

LOBO Strona 1 04-11-22

PM 012 - BEZPIECZEŃSTWO ŻEGLUGI

---