Charakterystyka
Parwowirus świń to mały wirus DNA, który posiada ikosaedralny kapsyd - zbudowany z 32 białkowych podjednostek (kapsomerów). Dwie otwarte ramki odczytu zajmują prawie cały genom.
lewa koduje niestrukturalne białko - NS1,
prawa strukturalne białka - VP1, VP2 i VP3,
(z których najważniejsze w indukowaniu odporności przeciwzakaźnej jest białko VP2 !)
Wywołuje Parwowirozę świń - główna zakaźna przyczyna obniżenia płodności świń, głównie przez zamieranie i płodów.
Jest chorobotwórczy wyłącznie dla zarodków i płodów (TROPIZM DO ICH KOMÓREK), nie wywołując objawów chorobowych u świń po urodzeniu (niezależnie od wieku).
Replikacja wirusa oraz organizacja genomu ma miejsce w jądrach komórkowych; następnie cząsteczki wirusa są stwierdzane w cytoplazmie.
- stabilny w szerokim zakresie pH (3-9)
- dość odporny na ogrzewanie (ginie trzymany przez 5 minut w temp. 80 ° C)
- duża odporność na działanie eteru, chloroformu i innych rozpuszczalników organicznych oraz enzymów proteolitycznych
- wrażliwy na działanie promieni ultrafioletowych, wodorotlenku sodu i podchloryn sody
- w środowisku może przetrwać nawet 20 tygodni
PATOGENEZA
Do zakażenia dochodzi drogą doustną, donosową (aerozole), a znacznie płciową, następnie wirus przenika do krwi i przechodzi do dróg rodnych po 10-14 dniach od zakażenia może przenikać przez łożysko.
Konsekwencją zakażenia jest rozwijająca się w ciągu tygodnia wiremia, której może towarzyszyć nieznaczna leukopenia. Może ona sprzyjać ujawnieniu wielonarządowego zespołu wyniszczającego (PMWS) oraz innych infekcji, wywołanych u prosiąt przez drobnoustroje oportunistyczne. Natomiast bez zakażeń dodatkowych wywołana przez PPV infekcja ma przebieg bezobjawowy u świń, od urodzenia do uboju.
Świnie sieją wirus przede wszystkim za pośrednictwem kału (od 2 tygodni po zakażeniu)
Knury dodatkowo nasieniem (przez 5-9 dni od zakażenia)
Do zakażenie może również dojść drogą bezpośredniego kontaktu między świniami zakażonymi i wolnymi od infekcji.
W rozprzestrzenianiu choroby uczestniczą również ludzie, środki transportu, sprzęt, igły do iniekcji itp., a także gryzonie.
Objawy
Skutki zakażenia uwidaczniają się u loszek i loch prośnych do 70. dnia ciąży. U innych grup wiekowych trzody objawów klinicznych nie stwierdza się, mimo iż są one zainfekowane wirusem.
Obserwuje się:
występowanie nieregularnych cykli rujowych wskutek obumierania embrionów,
mumifikację płodów,
rodzenie prosiąt martwych i mało żywotnych,
niewielką liczbę prosiąt w miocie,
obniżenie skuteczności krycia i inseminacji
Jeżeli zakażenie lochy nastąpi powyżej 56. dnia ciąży to do infekcji dochodzi 10-14 dni później czyli wtedy kiedy mają one około 70 dni i więcej i kiedy stają się immunokompetentne. W tej sytuacji rezultatem infekcji płodów jest wytworzenie jest wytworzenie przez nie swoistych przeciwciał.
Niekiedy, następująca w drugim miesiącu ciąży infekcja PPV płodów może wywołać u nich i w konsekwencji u urodzonych prosiąt immunotolerancję. Mimo obecności wirusa w organizmie nie wytwarza się w takim przypadku odpowiedź immunologiczna, a świnie są stałymi nosicielami i okresowymi siewcami PPV.
DIAGNOSTYKA
Próbki do badań
Przesyła się całe zmumifikowane płody, szczególnie nie dłuższe niż 14cm, i martwo urodzone prosięta lub pobrane od nich narządy - płuca, mózg, móżdżek, nerki i śledzionę. Na obecność wirusa można badać również śluz pochwowy i nasienie knurów. Wskazaniem do badania w tym kierunku są zaburzenia rozrodu w danej chlewni oraz wysokie miano przeciwciał HI w surowicach macior
Wykrywanie antygenu wirusowego
Stosuje się głównie odczyn immunofluorescenji (IF), pozwalający szybko uzyskać rozpoznanie. Najbardziej przydatne są płuca płodu. W innych narządach duże ilości antygenu można wykazać tylko u płodów, które obumarły przed 70 dniem życia płodowego, to jest przed nabycie immunokompetencji.
Wirusa można wykazać również bezpośrednio odczynem hemaglutynacji (HA). W tym celu rozcieńczenia zawiesin całych zmumifikowanych płodów lub mózgu i narządów wewnętrznych martwo urodzonych prosiąt miesza się z równą objętością zawiesin krwinek świnki morskiej w płynie fizjologicznym i inkubuje w temperaturze pokojowej.
Najlepiej oceniany jest test PCR, który w porównaniu z innymi metodami diagnostycznymi używanymi do wykrywania PPV, wykazuje największą czułość
Hodowle komórkowe
Używa się pierwotnych i ciągłych hodowli komórek nerki świni, tarczycy świni oraz hodowli komórek nerki płodu świni. Materiał badany powinien pochodzić od płodów nie przekraczających 14cm długości. Zakażenie wykonuje się w okresie, gdy warstwa hodowli nie pokryła jeszcze całkowicie 50-70% powierzchni (wirus ma duże powinowactwo do komórek w fazie intensywnego dzielenia się). Parwowirus świń nie wywołuje zwykle wyraźnego CPE i obecność zarazka stwierdza się przez wykazanie obecności wewnątrz jądrowych ciałek wtrętowych po zabarwieniu hodowli, dodatni odczyn IF lub wykazanie hemaglutynin.
Badania serologiczne
Badania te nie mają większej wartości, ponieważ obecność swoistych przeciwciał nie ma większej wartości, ponieważ są one na ogół stwierdzane u wszystkich osobników w danej fermie.
Wykonuje się najczęściej, z uwagi na prostotę i niski koszt, odczyn hamowania hemaglutynacji(HI), który jest nieco mniej czuły od testu seroneutralizacji (SN).
Wartość diagnostyczną ma stwierdzenie obecności przeciwciał we krwi serca lub wyciągach tkanek martwo urodzonych lub zmumifikowanych płodów starszych niż 70 dni. Zwierzęta z miotów, które zetknęły się z wirusem po 70 dniu życia płodowego, łatwo wykryć, ponieważ po odłączeniu ich od matek nie ma spadku miana HI w odróżnieniu od prosiąt z odpornością bierną przekazaną przez matkę.
Stosuje się również test ELISA jest on lepszy w porównaniu z HI ze względu na możliwość standaryzacji i automatyzacji, co czyni go mniej pracochłonnym.
Zapobieganie
Jest trudne i powinno się koncentrować na ograniczaniu strat spowodowanych przez PPV, ponieważ utrzymanie stad wolnych od infekcji jest niemożliwe. Najbardziej skuteczne jest chroniące zarodki i płody szczepienie począwszy od loszek pierwiastek, przed ich zapłodnieniem, przy kontynuacji w odstępach 4-6 miesięcznych, do końca ich eksploatacji. Szczepionki należy stosować 2 tygodnie przed pokryciem lub inseminacją.
W szczepionkach antygen PPV jest najczęściej łączony z antygenami bakteryjnymi, zwłaszcza włoskowca różycy i/lub leptospiry, przeciw którym odporność trwa 3 do 6 miesięcy, dlatego świnie należy szczepić 3-4 razy w ciągu roku.
W praktyce zastosowanie znalazły trzy rodzaje szczepionek:
1) inaktywowane, monowalentne
2) inaktywowane, wieloważne, czyli np. przeciw różycy i PPV
3) żywe ze szczepami PPV, modyfikowanymi w kierunku ich atenuacji
W Polsce zarejestrowane przeciw infekcji PPV dwie szczepionki inaktywowane Parvoject i Porcilis Parvo.
Przy zastosowaniu ELISA opracowana została metoda odróżniania świń szczepionych przeciw infekcji, wywołanej przez PPV, od świń zakażonych tym wirusem. Przeciwciała swoiste dla białka strukturalnego kapsydu VP2 wystepują u świń szczepionych i zakażonych, natomiast dla niestrukturalnego białka NS1 wyłącznie u świń zakażonych.