GŁÓWNE FORMY STRUKTURY RYNKU:
Wyróżniamy cztery główne formy rynku(ABCD):
A. Cechy konkurencji doskonałej:
Wszyscy producenci wytwarzają dobra homogeniczne.
Jest tak wielu nabywców i sprzedających, że żaden z nich nie wpływu na wysokość ceny rynkowej przez zmianę wielkości swojej oferty. Wszyscy uczestnicy są cenobiorcami.
Wejście i zejście z rynku nie jest niczym utrudnione, istnieje pełna swoboda decyzji: - brak barier prawnych, ekonomicznych.
Rynek sam z siebie jest w pełni przejrzysty - tj. istnieje pełna informacja co do cen różnych produktów , zaś dla nabywców jest obojętne, u jakiego sprzedawcy dokonają zakupu, - a z drugiej strony zbywcy jest obojętne kim będzie nabywca.
Istnieje doskonała podzielność i przenośność czynników produkcji. W rezultacie brak poślizgów czasowych niezbędnych na dostosowanie warunków produkcji do wymagań rynku.
W konkurencji doskonałej nie występuje niepewność i ryzyko działalności
B. Cechy pełnego (absolutnego) monopolu
Jedyny sprzedawca, wielu kupujących w połączeniu z relatywnie wysoką sztywnością cenową popytu - oferowany produkt nie posiada nawet zbliżonego substytutu. Nie wykluczony jest natomiast efekt dochodowy.
Monopson - struktura rynku odwrotna do monopolu - charakterystyczna cecha - wyłączność po stronie popytu (jedyny nabywca).
Jedyny sprzedawca i jedyny nabywca -to monopol bilateralny.
Monopol naturalny produkcja danego produktu jest świadomie ograniczona do jednego przedsiębiorstwa celem uzyskania np. korzyści skali.
Podaż pochodząca z monopolu jest podażą rynkową.
Zostały stworzone bariery uniemożliwiające konkurentom wejście na rynek Przykłady:
jedyny właściciel strategicznego zasobu - np. boksytów,
jedyny właściciel patentu - np. Polaroid,
jedyny sprzedawca dzięki nabyciu prawa wyłączności sprzedaży na danym obszarze,
jedyny producent na skutek zbyt wysokich kosztów wejścia do gałęzi - wynikających np. z konieczności podjęcia produkcji na wielką skalę.
Producent jest cenotwórcą cena określona przez producenta jest ceną rynkową. Producent może więc zarządzać ceną rynkową.
C. Cechy konkurencji monopolistycznej
Produkt heterogeniczny - następuje zróżnicowanie produktu, często w celu doprowadzenia do identyfikacji produktu z producentem.
Przeważają formy konkurencji pozacenowej (najczęściej reklama - ale akcentująca jakość).
Wejście na rynek jest ograniczone, ale relatywnie niewysokimi kosztami głównie o charakterze ogólnym.
Istnieją bliskie substytuty, klienci mogą wybrać innych producentów, np. wskutek zwiększenia ceny przez firmę. Jednocześnie postrzegamy swego rodzaju lojalność wynikającą np. z przyzwyczajenia. Krzywa popytu jest nachylona ujemnie, ale relatywnie odpowiada wysokiej elastyczności.
W rynku uczestniczy wielu sprzedających i wielu kupujących.
D. Oligopol
Niewielka liczba sprzedawców i wielu kupujących.
(Np. rynek samochodowy, paliwowy, - produkty jednorodne; opony, proszki do prania - produkty niejednorodne).
Ograniczony dostęp do rynku.
Decyzje po stronie podaży są wzajemnie zależne cena i jej zmiana przez jedną firmę może w istotny sposób wpływać na sprzedaż pozostałych.
Konieczność wzajemnego śledzenia decyzji uczestników rynku reprezentujących podaż. Wskutek retorsji krzywa popytu ulega załamaniu
Występuje dylemat więźnia.
Strukturę oligopolistyczną cechuje niska stabilność.
MODEL PRZYWÓDZTWA CENOWEGO PRZEDSIĘBIORSTWA DOMINUJĄCEGO
Cechy:
rynek zdominowany przez jedno duże przedsiębiorstwo obok którego istnieje małych wiele małych,
przywódca pozwala sprzedać małym przedsiębiorstwom tyle ile chcą wytworzyć przy danej cenie,
różnica pomiędzy zaspokojonym popytem przez małe przedsiębiorstwa, a popytem skierowanym do dużego pp. Przy każdy poziomie ceny stanowi krzywą popytu przedsiębiorstwa dominującego
Przedsiębiorstwo dominujące wyznacza takie kombinacje cena-poziom produkcji, by zmaksymalizować swój zysk.
Model przywództwa cenowego przedsiębiorstwa o niskich kosztach.
cena może być wyznaczana przez przedsiębiorstwo posiadające niższe koszty
pozostali sprzedają swoje produkty po wyznaczonej w ten sposób cenie, zyski tych przedsiębiorstw zależą od różnicy pomiędzy kosztami.
przywódca ogranicza możliwości wejścia do gałęzi.