„Czy bajki muszą się dobrze kończyć?”

Bajki to najstarszy przekaz mądrości i prawd życiowych. W prosty sposób uczą dzieci świata, czym jest dobro, zło, sprawiedliwość. Dowiadują się o narodzinach i śmierci.

Dwuletnie dziecko po pierwszym okresie zachwytu nad światem przekonuje się, że jest on pełen przeciwieństw. Widzi, że nie zawsze dostaje to czego pragnie , a ludzie których kocha są czasem dobrzy, czasem nie. Bajki pomagają mu to zrozumieć.

W obecności mamy, taty czy babci nietrudno poradzić sobie z wściekłością na złą czarownicę, a strach przed smokiem budzi przyjemny dreszczyk emocji. Bajki (a zwłaszcza baśnie) w subtelny sposób opisują problemy i podają przykłady jak można sobie z nimi poradzić. Nie trzeba dziecka moralizować, wiecznie pouczać (i tak zaraz zapomni) , ponieważ samo przejmuje wzór z bohatera bajki - w dodatku robi to dobrowolnie i z przyjemnością. Nasze pociechy przywiązują się do bajek. Wybierają te, które odzwierciedlają ich uczucia i każą je sobie powtarzać w nieskończoność. Gdy próbujemy zmienić choćby kilka wyrazów lub skrócić sobie czytanie poprzez opuszczenie fragmentu bajki, możemy usłyszeć stanowczy sprzeciw dziecka, ponieważ potrafi ono zapamiętać już duże fragmenty tekstu. Wielokrotne czytanie tej samej bajki ma więc jeszcze jeden plus - przyczynia się do kształtowania pamięci.

Dorośli nie rozumieją odmienności dziecięcego świata. Często w trosce o wrażliwość dziecka nie pakują czarownicy do pieca, a wilkowi który połknął Czerwonego Kapturka pozwalają umknąć w las. Małe dziecko rzadko rozpoznaje z bajce problem przy pierwszym czytaniu bajki. Dopiero po kilkakrotnym zapoznaniu się z nią, zatrzymując się przy różnych fragmentach, zadając pytania dorosłym, w pełni może zrozumieć siebie i otaczający świat. To co nam wydaje się okrutne, dzieci odbierają jako naturalne, pilnują żeby opowiadać tak jak zawsze. Lubią się bać wiedząc, że za chwilę wszystko będzie dobrze za sprawą czarów dobrej wróżki lub za pomocą magicznego przedmiotu. Zdają sobie sprawę z tego, że akcja dzieje się „na niby” i ani jemu, ani bohaterowi bajki nic nie zagraża.

Nieco inaczej jest w momencie, kiedy bajka nie ma dobrego zakończenia - np. ”Dziewczynka z zapałkami” .Taka bajka powinna być czytana dopiero starszym dzieciom, ponieważ nie wszystkie są przygotowane na niepowodzenie, brak nadziei, czy dramat. Pozostawiają w małym dziecku uczucie niepewności i lęku. Jeśli dziecko boi się bohaterów jakiejś bajki, na pewno jest jakaś przyczyna i odniesienie do rzeczywistości. Warto porozmawiać o tym z malcem, spróbować zachęcić do narysowania tego, co go wystraszyło. Jeśli się nie uda, lepiej na razie takiej bajki nie czytać.

Opracowała:

mgr Monika Jurkiewicz

„Bajki są to najbliższe dziecku utwory, w których świat realny miesza się z fantastycznym razem tworząc zrozumiałą rzeczywistość. Dziecko zapoznaje się w nich z sytuacjami wzbudzającymi niepokój oraz znajduje cudowne rozwiązywanie problemów.” (Bruno Bettelheim „Cudowne i pożyteczne - o znaczeniach i wartościach baśni”)

---