Zestaw I

• Proszę zdefiniować pojęcie „podmiot opieki”

Pacjent i każda osoba, która wymaga opieki ze strony innych. Zakres tej opieki i jej rodzaj zmienia się w różnych okresach życia i zależy od wieku i stanu zdrowia.

• Proszę wymienić podstawowe potrzeby człowieka według Virginii Henderson.

Człowiek traktowany jest, jako całość. Podstawą jego funkcjonowania jest zaspokojenie 14 podstawowych potrzeb (9 biologicznych: oddychanie, zapewnienie wody i pożywienia, wydalanie, poruszanie się, sen i odpoczynek, odpowiednia odzież i bielizna, utrzymanie prawidłowej temp. ciała, utrzymanie czystości ciała i zabezpieczenie przed urazem, unikanie zagrożeń ze strony środowiska; 5 psychologicznych, społecznych i duchowych (komunikowanie się z ludźmi-wyrażanie uczuć, emocji, potrzeb, obaw i opinii; podejmowanie praktyk religijnych zgodnie ze swoim wyznaniem; praca, która daje satysfakcję; zabawa i uczenie się).

• Dlaczego u starszych pacjentów jest zwiększone ryzyko odwodnienia i jakie jest w tym przypadku zadanie opiekuna medycznego?

pogarsza się funkcja nerek - zmniejsza się zdolność nerek do oczyszczania osocza krwi z toksycznych substancji; nerki są bardziej wrażliwe na podaż płynów i elektrolitów (np., gdy starsza osoba zmniejszy ilość wypijanych płynów jest większe u nich ryzyko odwodnienia, niż u osoby młodszej ponieważ nerki nie są w stanie w krótkim czasie zmniejszyć objętości wydalanego moczu. Osoba starsza nie czuje potrzeby uzupełnienia brakujących płynów ponieważ ma zmniejszoną wrażliwość ośrodka pragnienia.

Zadaniem opiekuna jest w tym przypadku monitorować i podawać takiej osobie odpowiednią ilość płynów.

Zestaw II

• Proszę wymienić etapy życia.

• okres prenatalny (wewnątrzłonowy) - trwa 38-42 tygodnie życia płodowego,

• noworodkowy - do 1 r.ż.,

• wczesnego dzieciństwa (poniemowlęcy) - do 3 r.ż.,

• przedszkolny - do 6 r.ż.

• szkolny - do 15 r.ż.;

• młodzieńczy - do 20 r.ż.,

• dojrzałości - 20/25 - 40/50 r.ż.,

• starczy - od 65 r.ż.

• Dlaczego opiekun medyczny nie powinien posługiwać się niepartnerskim stylem komunikowania się?

polega na: stosowaniu zakazów i nakazów, narzucaniu swoich poglądów i woli, przyjmowanie roli wszystkowiedzących, doradców, okazywanie uległości, nieliczenie się z własnymi potrzebami, nieuważne słuchanie, zmiana zdania, zmiana przekonań, podporządkowanie sie pacjentowi w imię rzekomego poświecenia na jego rzecz. rozwinąć odpowiedź

• Jaka jest rola opiekuna medycznego w przypadku wystąpienia nagłych nowych problemów związanych ze stosowaniem leków przez podopiecznego w warunkach domowych?

Gdy opiekun medyczny opiekuje się podopiecznym w warunkach domowych i wystąpiły nagle nowe problemy kliniczne (np. pacjent, który wcześniej nie miał trudności z poruszaniem się, zaczyna się nagle przewracać lub staje się pobudzony, cierpi na bezsenność lub cały czas jest senny), to należy się upewnić, czy:

• w ostatnim czasie lekarz zmienił choremu leki (czy włączył do leczenia nowy lek, czy zamienił na inny, czy zwiększył dawki) - wówczas należy jak najszybciej zgłosić problem pielęgniarce lub lekarzowi;

• czy podopieczny zaczął stosować nowe leki kupione bez recepty - należy wówczas przerwać zażywanie tych leków i zgłosić pielęgniarce lub lekarzowi;

• czy podopieczny się pomylił i nie wziął leków lub wziął leki podwójnie - wtedy należy porozmawiać z podopiecznym, aby dowiedzieć się, czy i kiedy i jakie brał leki i zgłosić to pielęgniarce

• podopiecznym niedowidzącym należy przygotować leki w pojemniczkach - jeśli stopień niedowidzenia nie jest znaczny i nie ma ograniczenia sprawności manualnej, to mogą samodzielnie przyjmować leki;

• pacjentom z zaburzeniami funkcji poznawczych (problemy z pamięcią lub koncentracją uwagi) należy leki podawać.

Zestaw III

• Proszę wymienić okresy starzenia się wg zaleceń WHO.

• starzenie się - od 45 - 49 lat,

• wiek stary - od 60 - 74 lat,

• wiek starczy - od 75 - 89 lat,

• wiek sędziwy lub długowieczność - od 90 lat wzwyż.

• Na czym polega partnerski styl komunikowania się opiekuna medycznego z pacjentem?

• Na czym polega pomoc w hipotermii?

Zestaw IV

• Proszę zdefiniować pojęcie „pacjent”.

To osoba korzystająca ze świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych przez pracowników instytucji ochrony zdrowia, niezależnie od tego czy jest zdrowa, czy chora (definicja Światowej Organizacji Zdrowia).

Inna definicja za pacjenta uznaje:

• osobę otrzymującą opiekę medyczną

• klienta lekarza, dentysty itd. niezależnie, czy jest zdrowy, czy chory

• Proszę wymienić podstawowe zadania opiekuna medycznego wobec pacjenta nowoprzyjętego do oddziału.

• Proszę podać objawy rozpoczynającej się zakrzepicy oraz omówić zadania opiekuna medycznego w ramach postępowania profilaktycznego.

Zestaw V

• Proszę zdefiniować pojęcie „podopieczny”.

To osoba, która korzysta z opieki pozainstytucjonalnej. Może to być człowiek zdrowy, chory lub niepełnosprawny, najczęściej niezdolny lub nieprzygotowany do samoopieki.

• Jaką rolę ma do spełnienia opiekun medyczny w szpitalnej izbie przyjęć?

• W oparciu o jakie skale można dokonać oceny samodzielności pacjenta w wykonywaniu czynności życia codziennego?

Zestaw VI

• Proszę zdefiniować pojęcie „opiekowanie się”.

To dbanie o kogoś, pilnowanie kogoś, troszczenie się o kogoś, doglądanie kogoś, udzielanie komuś pomocy, uczuciowe zainteresowanie kimś i zaspakajanie różnych potrzeb tej osoby.

• Proszę wymienić i opisać rodzaje komunikowania się z pacjentem.

komunikacja werbalna -

komunikacja niewerbalna -

• Proszę wymienić podstawowe potrzeby człowieka według Virginii Henderson.

Człowiek traktowany jest, jako całość. Podstawą jego funkcjonowania jest zaspokojenie 14 podstawowych potrzeb (9 biologicznych: oddychanie, zapewnienie wody i pożywienia, wydalanie, poruszanie się, sen i odpoczynek, odpowiednia odzież i bielizna, utrzymanie prawidłowej temp. ciała, utrzymanie czystości ciała i zabezpieczenie przed urazem, unikanie zagrożeń ze strony środowiska; 5 psychologicznych, społecznych i duchowych (komunikowanie się z ludźmi-wyrażanie uczuć, emocji, potrzeb, obaw i opinii; podejmowanie praktyk religijnych zgodnie ze swoim wyznaniem; praca, która daje satysfakcję; zabawa i uczenie się).

Zestaw VII

• Na czym polega opieka nieprofesjonalna?

Sprawowana jest przez osoby nie mające przygotowania zawodowego do tego rodzaju działalności,a wiedza i umiejętności praktyczne niezbędne w świadczeniu opieki są wynikiem przestrzegania norm społecznych, zwyczajów, obyczajów kulturowych, religijnych, bądź mają charakter incydentalnych, spontanicznych zachowań intuicyjnych. Działania opiekuńcze w zakresie opieki nieprofesjonalnej są podejmowane przez rodzinę, sąsiadów, przyjaciół, kolegów, wolontariuszy.

• Proszę wyjaśnić pojęcie „potrzeba czystości”.

• Proszę wymienić zadania opiekuna medycznego w ramach postępowania profilaktycznego zapalenia płuc.

Zestaw VIII

• Na czym polega opieka profesjonalna?

Oparta jest na wiedzy zdobytej w wyniku systematycznego kształcenia i uzyskaniu niezbędnych kwalifikacji do świadczenia określonego zakresu opieki, zgodnie ze standardami i przestrzeganiem obowiązujących zasad.Działania opiekuńcze podejmowane są przez opiekunów medycznych i pielęgniarki.

To opieka, w której opiekun wykonuje zadania:

• opierając się na wiedzy zdobytej w wyniku systematycznego kształcenia, tzn. ma kwalifikacje niezbędne do świadczenia określonego zakresu opieki;

• zgodnie z obowiązującymi standardami;

• przestrzegając zasad.

• Proszę wymienić objawy, jakie występują u pacjenta z dusznością.

• Czemu zapobiega pozycja neutralna?

Zestaw IX

• Na czym polega różnica między opieką profesjonalną, a nieprofesjonalną?

• Na czym polega higiena osobista i jakie są jej cele?

Jest częścią ogólnej higieny człowieka, na którą składa się higiena poszczególnych układów i narządów oraz skóry i jej wytworów, a także higiena psychiczna.

Potocznie higiena osobista kojarzona jest z regularnym myciem ciała przy użyciu mydła i detergentów, regularną zmianę odzieży oraz bezpośrednim unikaniem zabrudzenia.

Cele higieny osobistej:

• utrzymanie i wzmacnianie zdrowia;

• rozwijanie pełnej sprawności i aktywności fizycznej, psychicznej i umysłowej człowieka w każdym wieku;

• tworzenie racjonalnych norm higienicznych dla różnych dziedzin życia człowieka;

• zapewnienie warunków prawidłowego rozwoju organizmu w okresie dojrzewania;

• uzyskanie optymalnej sprawności fizycznej oraz ochrona organizmu przed chorobami.

Celem higieny osobistej jest dążenie do utrzymania i uzyskania jak najlepszego samopoczucia i zdrowia przy uwzględnieniu warunków, w których człowiek żyje oraz wzmacnianie i utrzymanie zdrowia przez nabywanie już od dzieciństwa umiejętności i nawyków, które decydują o zdrowiu i akceptacji zachowań przez otaczające środowisko.

• Proszę wymienić czynniki ryzyka zakrzepicy oraz podać jej objawy.

Zestaw X

• Proszę wymienić i omówić formy opieki.

a). Społeczna - Może być udzielana w formie usług (opieka nad podopiecznym w domu, prowadzenie domów pomocy społecznej) oraz pomocy sprzyjającej rozwiązywaniu doraźnych problemów życiowych (świadczenia materialne, zakup sprzętu i żywności).

Usługi opiekuńcze są realizowane również w dwóch formach:

• stacjonarnej - domy pomocy społecznej, środowiskowe domy wsparcia

• domowej - usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze realizowane w domu podopiecznego.

b). Zdrowotna - to działalność, której celem jest utrzymanie jak najlepszego stanu zdrowia poszczególnych osób, grup społecznych i całego społeczeństwa.

Działania opieki zdrowotnej są ukierunkowane na:

• wzmacnianie i promowanie zdrowia oraz przywracanie zdrowia w przypadku jego pogorszenia;

• pomaganie człowiekowi, aby mógł żyć na optymalnym poziomie, jeżeli nie jest możliwy całkowity powrót do zdrowia lub przywrócenie pełnej sprawności.

• Proszę wymienić przyczyny duszności.

• Jaka jest rola opiekuna podczas pionizacji czynnej pacjenta?

Zestaw XI

• Proszę wymienić formy opieki.

Społeczna i zdrowotna.

• Jakie są zadania opiekuna medycznego w zakresie zapobiegania upadkom?

• Proszę wymienić najbardziej polecane formy wypoczynku czynnego u osób dorosłych.

Zestaw XII

• Na czym polega „pomaganie”?

polega na dokonaniu wysiłku dla dobra innej osoby w celu ulżenia jej w czymś lub poratowaniu w trudnej sytuacji, np. zdrowotnej, samoobsługowej.

• Proszę wymienić metody profilaktyki zniekształceń narządu ruchu u podopiecznych długotrwale leżących w łóżku.

• Proszę scharakteryzować najważniejsze potrzeby psychospołeczne starszych ludzi.

Zestaw XIII

• Kto jest „biorcą opieki”?

Każdy człowiek - podopieczny, który nie radzi sobie sam w czynnościach życia codziennego i z problemami zdrowotnymi lub nie otrzymuje wystarczającej pomocy ze strony rodziny, zmuszony jest korzystać z różnych form opieki profesjonalnej świadczonej przez pracowników instytucji ochrony zdrowia i/lub opieki społecznej.

• Jakie są skutki braku przestrzegania higieny?

jest min. powodem rozprzestrzeniania się:

• wszawicy,

• świerzbu,

• grzybicy,

• ropnego zapalenia skóry,

• próchnicy zębów,

• żółtaczki zakaźnej typu A

• salmonellozy,

• innych chorób zakaźnych przewodu pokarmowego i innych chorób pasożytniczych (np. tasiemczycy i glistnicy).

• Proszę omówić czynniki ryzyka rozwoju odleżyn.

Zestaw XIV

• Proszę zdefiniować pojęcie „potrzeba”.

To odczuwany przez człowieka brak czegoś, co jest niezbędne do utrzymania go jej przy życiu, umożliwienia jej rozwoju, utrzymania określonej roli społecznej, zachowania równowagi psychicznej.

• Na czym polegają zabiegi higieniczne?

to zabiegi, które zapewniają utrzymanie czystości i higieny osobistej i są to:

• mycie całego ciała (natrysk, kąpiel w wannie, mycie w łóżku);

• toaleta jamy ustnej (mycie zębów, czyszczenie przestrzeni między zębami nicią dentystyczną, czyszczenie języka, czyszczenie protezy zębowej);

• mycie, czesanie i szczotkowanie włosów;

• obcinanie paznokci;

• zmiana bielizny osobistej i ubrań.

Wszystkie te czynności zdrowy i sprawny dorosły człowiek wykonuje samodzielnie. Możliwość samodzielnego wykonywania zabiegów higienicznych przez pacjenta uwarunkowana jest jego stanem fizycznym i psychicznym.

W mniejszym lub większym zakresie pomocy wymagają osoby starsze i te, dla których czynności te są zbyt obciążające ale przede wszystkim osoby niesamodzielne i niepełnosprawne (np. opiekun musi wykonać wszystkie zabiegi higieniczne u pacjentów: nieprzytomnych, w stanie wegetatywnym, całkowicie niesprawnych ruchowo, z niedowładem rąk, bezwiednie zanieczyszczających się i leżących np. po zabiegu operacyjnym, czy bezpośrednio po zawale mięśnia sercowego, itp.).

• Proszę wymienić zadania opiekuna medycznego w zapobieganiu powikłaniom wynikających ze zmniejszonej aktywności ruchowej w opiece nad pacjentem unieruchomionym.

Celem opieki nad unieruchomionym pacjentem jest niedopuszczenie do powstania powikłań wynikających ze zmniejszenia aktywności ruchowej.

Do zadań opiekuna med. w tym zakresie należy:

• ocena stanu funkcjonalnego pacjenta z wykorzystaniem dostępnych skal, np. skali Barhel lub ADL;

• aktywizacja chorego i współdziałanie w procesie usprawniania (zachęcanie do ćwiczeń i uczestnictwa w różnych formach terapii ruchowej, np. muzykoterapii i terapii zajęciowej);

• trening samoobsługi w wykonywaniu czynności życia codziennego w zakresie możliwości pacjenta (ubieranie się, odżywianie, itp.).

Zestaw XV

• Proszę wymienić potrzeby bio-psycho-społeczne.

1). potrzeby biologiczne(wynikają z biologicznej konstrukcji człowieka i są to potrzeby fizjologiczne niezbędne do utrzymania organizmu przy życiu)

• p.zaspakajania głodu,

• p. oddychania,

• p. odpoczynku,

• p. oddychania,

• p. ruchu,

• p. seksualna (przedłużenie gatunku)

2). potrzeby psychologiczne(wynikają z psychicznej konstrukcji człowieka, niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa socjalnego i osobistego)

• p. bezpieczeństwa - p. ochrony przed krzywdą fizyczną i emocjonalną,

- potrzeba dachu nad głową,

- potrzeba dbania o zdrowie,

• p. przynależności do grupy - człowiek jest zwierzęciem stadnym, chce żyć w otoczeniu innych ludzi

• i kontaktować się z nimi. Do tego rodzaju potrzeb zaliczamy:

- p. miłości,

- p. akceptacji ze strony innych osób,

-p. przyjaźni,

-p. porozumiewania się;

- p. afiliacji

• potrzeby uznania - a więc szacunku, sukcesu i uznania zarówno przez samego siebie, jak i ze strony innych

- p. niezależności,

- p. szacunku dla samego siebie,

- p. szacunku ze strony innych;

3). potrzeby społeczne(znajdują się na samym szczycie hierarchii, nie można ich zaspokoić - człowiek wyznacza sobie cele do osiągnięcia ale najważniejsze jest nie ich osiągnięcie ale samo dążenie)

• p. rozwoju osobistego,

• p. odnoszenia sukcesów,

• p. awansu w pracy.

• Które z praw pacjenta opiekun medyczny powinien przestrzegać podczas wykonywania zabiegów higienicznych?

• Proszę podać definicję „zakażenia szpitalnego”.

Zestaw XVI

• Na czym polega „samoopieka”?

To zespół samodzielnych działań celowych i ciągłych w celu dążenia do dobrostanu i rozwoju. Człowiek samodzielnie podejmuje decyzje i działania dot. własnego zdrowia, np. zażywanie leków, stosowane metody leczenia.

lub

To zdolność do podejmowania samodzielnego, świadomie inicjowanego działania w stosunku do siebie, innych osób i otaczającego środowiska. Działania samoopiekuńcze mogą być podejmowane w celu zachowania życia, „inwestowania” w utrzymanie i poprawę zdrowia oraz utrzymania wewnętrznej równowagi, a tym samym jego dobrostanu.

• Jakie emocje najczęściej towarzyszą chorobom?

• Od czego zależy szerzenie się zakażeń szpitalnych?

Zestaw XVII

• Proszę podać definicję „zdrowia”.

Wg. WHO: to pełen dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny, a nie wyłącznie brak choroby lub niedomagania.

Inna def.: to brak choroby.

• Jaki sprzęt wspomaga wykonanie zabiegów z zakresu higieny osobistej w łóżku i w łazience u osób długotrwale unieruchomionych?

• Proszę wymienić działania pomocne w utrzymaniu, wzmacnianiu i przywracaniu pozytywnej samooceny osób starszych.

Zestaw XVIII

• Proszę podać definicję „choroby”.

To proces biologiczny związany z zaburzeniami funkcji jednego lub kilku narządów lub układów, dotyczy całego człowieka i rozgrywa” sie wokół niego. Choroba jest zespołem objawów powodujących dyskomfort u wielu ludzi, która utrudnia normalne życie.

• Proszę wymienić objawy odwodnienia.

• Jakie formy może przybierać wsparcie opiekuna medycznego oferowane starszym osobom?

Zestaw XIX

• Proszę wymienić wymiary choroby.

Organiczny, psychiczny i społeczny.

• Jaką rolę odgrywa komunikacja niewerbalna w komunikowaniu się z pacjentami upośledzonymi umysłowo w stopniu znacznym?

Komunikacja niewerbalna odgrywa największą rolę w komunikowaniu sie z osobami upośledzonymi umysłowo w stopniu znacznym. Personel komunikuje się wówczas za pomocą: mimiki twarzy, gestów i ruchów ciała. Komunikacja niewerbalna ma duże znaczenie na początku nawiązywania relacji opiekuna z osobą niepełnosprawną do momentu, kiedy nie zawiąże się między nimi nić zaufania. Odgrywa też ważną rolę w okresie tzw. szoku, gdy pacjent dowiaduje się, że do końca życia będzie miał zmniejszoną sprawność, np ruchową. Swoją postawą ciała wyrażamy szacunek, przystępność i otwartość wobec pacjenta, którym się opiekujemy. W kontaktach z osobą niepełnosprawna należy unikać tzw. komunikacji pozornej, która polega na nadmiernym narzucaniu swojego towarzystwa oraz sposobów rozwiązywania problemów i trudności życiowych pacjentów.

• Proszę podać najczęstsze przyczyny amputacji kończyn dolnych.

Zestaw XX

• Na czym polega „niepełnosprawność”?

Niepełnosprawność -to stan, w którym u człowieka okresowo lub trwale występuje zmniejszona sprawność

funkcjonalna.

• Proszę wymienić zasady komunikacji z osobą niepełnosprawną, która posiada aparat słuchowy.

• osoba z niedosłuchem powinna dobrze widzieć twarz opiekuna;

• gdy chory z niedosłuchem leży lub siedzi, należy dotknąć jego ręki lub ramienia, aby zwrócić na siebie jego uwagę i po odsunięciu się na odległość ok. 1 metra przekazać mu komunikat werbalny;

• komunikat należy wypowiadać wolno, wyraźnie, krótkimi zdaniami i powtarzać tak długo, aż pacjent zrozumie;

• zawsze należy stawać po stronie ucha lepiej słyszącego;

• komunikat werbalny należy wzmacniać „mową ciała” (mimiką twarzy, gestami i postawą ciała);

• należy stworzyć przyjazne komunikacji środowisko (musi być cisza, spokój, brak pośpiechu, cierpliwość);

• należy często sprawdzać, czy pacjent właściwie używa aparatu słuchowego.

Opiekun medyczny nie może pominąć edukacji osoby niepełnosprawnej w zakresie; stosowania, obsługi i konserwacji aparatu słuchowego

• Proszę omówić zakres działań opiekuńczych sprawowanych przez opiekuna nad pacjentem po udarze mózgu.

Zestaw XXI

1. Proszę wyjaśnić pojęcie „osoba chora o niepomyślnym rokowaniu”.

To osoba, u której występuje proces chorobowy charakteryzujący się niepomyślnym przebiegiem i brakiem realnych szans na powrót do zdrowia pomimo stosowania dostępnych metod leczenia (np. stwardnienie rozsiane, chor.nowotworowa). Proces chorobowy ma charakter postępujący i pomimo leczenia nie można go powstrzymać, ani uzyskać remisji na dłuższy czas.

2. Jakie zabiegi zapewniające higienę osobista są wykonywane u podopiecznego długotrwale unieruchomionego w łóżku?

Jeśli stan pacjenta umożliwia częstą zmianę pozycji ciała i jeśli pacjent współpracuje, to aby pielęgnacja przebiegła sprawnie, mycie całego ciała pacjenta w łóżku wykonywane jest w określonej kolejności:

• mycie zębów, toaleta jamy ustnej,

• golenie (u mężczyzn),

• mycie oczu i twarzy,

• mycie uszu,

• mycie szyi,

• mycie dekoltu,

• mycie klatki piersiowej,

• mycie kończyn górnych,

• mycie brzucha,

• mycie pleców,

• mycie pośladków,

• mycie kończyn dolnych,

• mycie krocza (podmywanie),

• czesanie,

• czyszczenie paznokci.

3.Proszę wymienić drogi przenoszenia zakażeń.

Zestaw XXII

• Proszę podać definicję „promocji zdrowia”.

Inaczej: krzewienie, propagowanie zdrowia - to działania, dzięki którym ludzie mają kontrolę nad swoim zdrowiem i tworzą możliwości wspierania, poprawiania i utrzymania zdrowia. Na stan zdrowia w największym stopniu wpływa styl życia, a w mniejszym stopniu czynniki środowiska fizycznego i czynniki genetyczne, a w najmniejszym stopniu opieka zdrowotna.

• Proszę omówić zadania opiekuna medycznego podczas zaspakajania potrzeby odżywiania u pacjenta.

W zaspakajaniu potrzeby odżywiania opiekun medyczny:

• podaje posiłki i pomaga podopiecznemu przy ich spożywaniu;

• w przypadku niesprawności pacjenta opiekun karmi go przez usta podpierając cały tułów, a nie tylko głowę;

• przygotowuje sprzęt, pokarm oraz chorego do karmienia przez zgłębnik założony przez nos do żołądka (zgłębnik zakłada i karmi pielęgniarka);

• opiekun pomaga w doborze produktów spożywczych i przygotowaniu posiłków;

• dba o odpowiednią konsystencję i smak potrawy - głównie w przypadku zaburzeń połykania i łaknienia posiłki powinny być rozdrobnione, papkowate, półpłynne, o wyrazistym smaku i zapachu oraz estetycznie podane;

• opiekun obserwuje pacjenta i mierzy masę ciała;

• dba o odpowiednią podaż płynów niegazowanych zabezpieczając w ten sposób organizm przed odwodnieniem;

• ocenia napięcie tkanki podskórnej;

• prowadzi bilans wodny, gdy jest zlecony;

• ocenia zaburzenia wydalania prowadząc kartę kontroli wypróżnień.

W urozmaiceniu diety i doborze odpowiednich produktów żywieniowych w zależności od upodobań i/lub występujących chorób opiekunowi pomaga dietetyczka, pielęgniarka lub lekarz.

• Proszę wymienić źródła zakażeń szpitalnych.

Zestaw XXIII

• Proszę wymienić elementy stylu życia.

aktywność fizyczna, sposób odżywiania, umiejętność radzenia sobie ze stresem, stosowanie nałogów i używek,

zachowania seksualne.

• Co to jest odwodnienie i proszę podać przyczyny tego stanu.

Odwodnienie - to stan nadmiernej utraty wody z organizmu wraz z utratą składników mineralnych, co zagraża życiu pacjenta, a szczególnie niebezpieczne jest to dla osób starszych i małych dzieci. Długotrwałe odwodnienie prowadzi do: dużego osłabienia organizmu, utraty świadomości i śmierci.

Przyczyny odwodnienia:

• biegunki;

• wymioty;

• przyjmowanie niedostatecznej ilości płynów w stosunku do zapotrzebowania organizmu (np. w niedożywieniu, w przypadku odmawiania przez chorego płynów, przy leczeniu lekami moczopędnymi, podczas choroby przebiegającej z gorączką);

• utrata znacznej ilości krwi, np. w wyniku urazu;

• stosowanie diety małosolnej lub bezsolnej, która prowadzi do obniżenia stężenia sodu w organizmie (hiponatremia);

• podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia) u chorych na cukrzycę;

• rozległe oparzenie ciała;

• przegrzanie organizmu (hipertermia), np. podczas upałów.

• Proszę omówić zadania opiekuna w procesie opieki nad pacjentem po amputacji kończyny dolnej.

Zestaw XXIV

• Na czym polegają zachowania prozdrowotne?

To zachowania pozytywne:

1). pozytywne praktyki zdrowotne (aktywność fizyczna, higiena osobista i otoczenia, dbanie o zęby, odpowiednio długi sen i wypoczynek);

2). nawyki żywieniowe (jedzenie większej ilości warzyw i owoców, zmniejszenie ilości zjadanych tłuszczów zawierających cholesterol, zmniejszenie ilości spożywanego sodu);

3). zachowania związane z profilaktyką (regularne wizyty kontrolne u lekarza rodzinnego i stomatologa, prowadzenie samokontroli stanu zdrowia);

4). zaprzestania palenia papierosów i używania narkotyków;

5). unikanie używek (kawy, zmniejszenie ilości wypijanego alkoholu);

6). bezpieczne korzystanie z samochodu (używanie pasów bezpieczeństwa, jazda z odpowiednią prędkością i prowadzenie samochodu wtedy, kiedy pozwala na to stan zdrowia).

• Proszę wyjaśnić pojęcie „aseptyka”.

Z greckiego: „jałowość”. To postępowanie polegające na posługiwaniu się sprzętem jałowym, tj. pozbawionym drobnoustrojów (bakterii, wirusów, grzybów). Celem jest niedopuszczenie do zakażenia.

• Jakie informacje weźmiesz pod uwagę, aby ocenić poziom sprawności pacjenta w zakresie samoobsługi i prowadzenia gospodarstwa domowego?

wzrok, słuch, mowę, sprawność fizyczną, potrzeby fizjologiczne, załatwianie spraw np. urzędowych, umiejętność radzenia sobie z codziennymi obowiązkami domowymi (np. sprzątanie), stan zdrowia psychicznego.

Zestaw XXV

• Na czym polegają zachowania antyzdrowotne?

To zachowania negatywne i prowadzą do: osłabienia lub niszczenia zdrowia lub świadomego wprowadzenia się w stan choroby (np. palenie papierosów).

• Jaki zakres czynności związanych z karmieniem pacjenta przez zgłębnik dożołądkowy należy do kompetencji opiekuna medycznego?

Przygotowanie pacjenta do karmienia przez zgłębnik - czynności opiekuna medycznego:

a). zestaw do karmienia:

• strzykawka o pojemności 100 ml;

• ligninę lub serwetę jednorazowego użytku;

• rękawiczki;

• kubek z wodą o temp. 30ºC do przepłukiwania sondy;

• pojemnik z posiłkiem

b). czynności wykonywane podczas karmienia przez zgłębnik:

• poinformować pacjenta o wykonywanym zabiegu;

• pacjenta ułożyć w pozycji półwysokiej, a pacjenta nieprzytomnego na prawym boku;

• zabezpieczyć bieliznę osobistą i pościelową serwetą lub ligniną;

• założyć rękawiczki;

• zawsze przed karmieniem wykonać toaletę jamy ustnej (bo zmniejsza to odruchy wymiotne);

• przygotować zmiksowany pokarm;

• pielęgniarka sprawdza ułożenie sondy i podaje pokarm;

• po karmieniu pozostawić pacjenta w pozycji półwysokiej przez ok. 30 minut;

• sprzątnąć zestaw, umyć sprzęt, naczynia i ręce.

• Proszę wyjaśnić pojęcie „antyseptyka”.

To postępowanie odkażające, wyjaławianie, mające na celu walkę z zakażeniami, którego celem jest niszczenie drobnoustrojów znajdujących się na żywych tkankach (skórze, błonach śluzowych, w zakażonych ranach) i polega na działaniu na strukturę lub metabolizm drobnoustrojów, w wyniku czego procesy życiowe ulegają całkowitemu lub okresowemu zahamowaniu.

Do wyjaławiania stosuje się: środki antyseptyczne, wysoką temperaturę w sterylizatorach (sterylizacja) i autoklawach, promienie nadfioletowe lampy kwarcowej (sale operacyjne, sale chorych), promieniowanie jonizujące.

Zestaw XXVI

• Proszę zdefiniować „zachowania zdrowotne”.

To zachowania (nawyki, zwyczaje, postawy, uznawane wartości), które wywołują określone skutki zdrowotne. W codziennym życiu człowiek przejawia zachowania pozytywne (prozdrowotne) i negatywne (antyzdrowotne).

• Proszę wymienić i omówić najczęstsze zaburzenia w oddawaniu moczu.

• Na czym polega profilaktyka zakażeń szpitalnych?

Zestaw XXVII

• Kto wchodzi w skład „zespołu terapeutycznego”?

to wszystkie osoby, które uczestniczą w leczeniu i opiece nad osobą potrzebującą: lekarz, pielęgniarka, opiekun medyczny, dietetyk, fizjoterapeuta.

• Proszę omówić zasady karmienia doustnego pacjenta.

• Proszę wymienić objawy udaru.

Zestaw XXVIII

1. Proszę wymienić i omówić kompetencje opiekuna medycznego.

a). podstawowa pielęgnacja: higiena osobista, pomoc w przyjmowaniu pożywienia, wydalaniu i poruszaniu się; czynności pielęgnacyjne dotyczą oddziaływania na ciało.

b). czynności opiekuńcze: zapewnienie bezpieczeństwa, pomoc innym członkom zespołu teraputycznego przy pielęgnowaniu i rehabilitacji, komunikowaniu się, w przypadku tzw.specjalistycznych usług opiekuńczych świadczonych w ramach pomocy społecznej -dodatkowo współpraca z pracownikiem socjalnym (pomoc w prowadzeniu gospodarstwa domowego, zakupie leków i materiałów medycznych, zopatrzeniu w środki pomocnicze oraz załatwianie spraw w urzędach, przychodni, itp. Czynności opiekuńcze dot. oddziaływania na otoczenie osoby objętej opieką tak, aby zapewnić jej bezpieczeństwo w zakresie podstawowej aktywności życiowej.

2.Proszę podać przyczyny zaparć.

• czynniki dietetyczne (mała podaż błonnika, płynów, owoców drobnopestkowych);

• zmiana warunków/stylu życia (unieruchomienie, tłumienie parcia na stolec, hospitalizacja, podróż);

• przyjmowane leki lub kontakt z toksynami (opiaty, leki antycholinergiczne, leki psychotropowe, arsen, ołów, rtęć);

• choroby współistniejące (ukł. dokrewnego, przemiany materii, ukł. nerwowo-mięśniowego, choroby psychiczne, kolagenozy);

• nieprawidłowości w okolicy odbytnicy (zwężenie odbytu, uchyłek lub uchyłki odbytnicy, szczelina odbytu i inne);

• silny ból (kolka nerkowa, kolka wątrobowa, zapalenie przydatków);

• przeszkody mechaniczne w przewodzie pokarmowym, np. nowotwory.

3.Na czym polega dekontaminacja?

Zestaw XXIX

• Proszę wymienić obszary zadań zawodowych opiekuna medycznego.

komunikowanie się,obserwację,określanie zakresu samodzielności i zapotrzebowania na pomoc,pielęgnację podstawową,opiekę,współpracę.

• Jaka jest rola opiekuna medycznego w postępowaniu pielęgnacyjnym z pacjentem z obrzękami.

• Jaki sprzęt pomocniczy można wykorzystać podczas wykonywania czynności pielęgnacyjnych u pacjenta leżącego?

Zestaw XXX

• Co zawiera dokumentacja opiekuna medycznego?

wywiad przeprowadzony przez opiekuna med.;plan czynności pielęgnacyjnych i opieki;kartę zmiany pozycji ciała;kartę obserwacji;kartę uwag.

• Proszę omówić postępowanie z pacjentem z zaparciem stolca.

• opiekun obserwuje i dokumentuje częstość oddawania stolca;

• umożliwia wydalanie stolca w porze, w której pacjent jest przyzwyczajony;

• pomaga lub asystuje podczas wychodzenia do toalety lub stwarza w pokoju chorego odpowiednie warunki do zaspokojenia tej potrzeby - zastosowanie basenu lub krzesła sanitarnego;

• usprawnia pracę jelit przez:

• na zlecenie lekarza lub pielęgniarki stosuje dietę bogato resztkową (kasze, warzywa, owoce świeże, mrożone i suszone, nieprzetworzone otręby) - dieta ta dzięki błonnikowi zwiększa objętość mas kałowych, wiąże wodę i przez mechaniczne drażnienie przyśpiesza pasaż jelitowy - zaleca się wyeliminowanie z diety składników osłabiających ruchy perystaltyczne jelit (kakao, czekolada, jagody);

• po uzgodnieniu z pielęgniarką lub dietetykiem, jeśli nie ma p/wskazań, opiekun nawadnia doustnie pacjenta;

• po uzgodnieniu z lekarzem lub pielegniarką opiekun zachęca chorego do aktywności ruchowej, która wzmocni mięśnie wchodzące w skład tłoczni brzusznej i pobudzi perystaltykę jelit - czas, intensywność i ilość ćwiczeń ruchowych zależą od wieku i stanu pacjenta;

• jeśli nie ma p/wskazań opiekun wykonuje masaż brzucha;

• zakłada luźną, nieuciskającą brzucha bieliznę.

• Z jakiego sprzętu pomocniczego może korzystać opiekun przy przemieszczaniu pacjenta w obrębie łóżka i poza nim?

Zestaw XXXI

• Jakie pomiary wykonuje opiekun medyczny podczas oceny ogólnego stanu pacjenta?

Podczas oceny ogólnego stanu pacjenta dokonuje się pomiaru jego podstawowych parametrów życiowych:

• pomiaru oddechów,

• pomiaru częstości pracy serca,

• pomiaru ciśnienia tętniczego ,

• pomiaru temp. ciała - ºC

Oraz

• pomiar masy ciała.

• Proszę omówić postępowanie z pacjentem z biegunką.

• po uzgodnieniu z pielęgniarką opiekun regularnie nawadnia doustnie pacjenta i zapisuje ilość wypitych przez pacjenta płynów;

• jeżeli nie ma p/wskazań podaje choremu pokarmy zapierające: marchwiankę, banany, kisiel;

• dokumentuje liczbę wypróżnień i ich konsystencję;

• obserwuje oddawane stolce (pod wzgl. obecności w stolcu krwi lub śluzu), a zaobserwowane patologie zgłasza pielęgniarce;

• obserwuje objawy odwodnienia (tętno, RR, wygląd i napięcie skóry).

• Czym się różni higieniczne mycie i dezynfekcja rąk od zwykłego mycia?

Zestaw XXXII

• Proszę podać zakres prawidłowych wartości: ciśnienia tętniczego, tętna i oddechu u osób dorosłych.

RR: 120-129/80-84 mmHg

Tętno: prawidłowe 70 ud/min, zakres 55-115ud/min

Oddech: 16-20 razy na minutę

• Jaka jest rola opiekuna podczas sprawowania opieki nad pacjentem z RZS.

• Proszę podać ogólne zasady higieny rąk personelu medycznego.

Zestaw XXXIII

• Proszę opisać sposób pomiaru oddechu.

Liczbę oddechów należy mierzyć przez minutę, obserwując wychylenie klp. Jeden oddech, to wykonanie wdechu i wydechu. Należy ocenić częstość oddechów.

• Jaką rolę odgrywa komunikacja niewerbalna w komunikowaniu się z pacjentami niepełnosprawnymi słuchowo?

Komunikacja niewerbalna odgrywa największą rolę w komunikowaniu sie z niepełnosprawnymi słuchowo. Personel komunikuje się wówczas za pomocą: mimiki twarzy, gestów i ruchów ciała. Komunikacja niewerbalna ma duże znaczenie na początku nawiązywania relacji opiekuna z osobą niepełnosprawną do momentu, kiedy nie zawiąże się między nimi nić zaufania. Odgrywa też ważną rolę w okresie tzw. szoku, gdy pacjent dowiaduje się, że do końca życia będzie miał zmniejszoną sprawność, np ruchową. Swoją postawą ciała wyrażamy szacunek, przystępność i otwartość wobec pacjenta, którym się opiekujemy. W kontaktach z osobą niepełnosprawna należy unikać tzw. komunikacji pozornej, która polega na nadmiernym narzucaniu swojego towarzystwa oraz sposobów rozwiązywania problemów i trudności życiowych pacjentów.

• Proszę omówić udział opiekuna medycznego w sprawowaniu opieki nad pacjentem po wszczepieniu endoprotezy stawu biodrowego.

Zestaw XXXIV

• Proszę wymienić miejsca pomiaru tętna?

Tętno badamy najczęściej na obydwu tętnicach promieniowych w okolicy nadgarska, na przedłużeniu kciuka.

Inne miejsca badania tętna na tętnicy:

- skroniowej - tuż przed uchem, przy przyczepie małżowiny usznej

- ramiennej / u dzieci/

- szyjnej- poniżej kąta żuchwy

- udowej - w pachwinie

- grzbietowej stopy

- podkolanowej.

• Proszę omówić metody komunikacji z pacjentem niepełnosprawnym wzrokowo.

W komunikacji z osobami niewidomymi oprócz metod werbalnych (mowa dźwiękowa) można posługiwać się pismem wypukłym (brajla) w formie pisma ręcznego lub z użyciem komputera i drukarki brajlowskiej (pismo punktowe oparte na tzw. sześciopunkcie).Komunikacja powinna być wielozmysłowa ale podstawą powinna być podstawowa metoda komunikacji, czyli słuch, dotyk, smak, węch, wibracja.

• Na czym polega dekontaminacja rozlanych płynów ustrojowych i wydalin?

Zestaw XXXV

• Proszę scharakteryzować poszczególne fazy I etapu procesu pielęgnowania.

Proces pielęgnowania, to forma opieki nad pacjentem i jego środowiskiem.

I etap procesu pielęgnowania: rozpoznawanie/określenie/ocena stanu zdrowia pacjenta(i jego

środowiska)

Fazy:

• gromadzenie danych o pacjencie (i środowisku) - gromadzimy dane na temat stanu biopsychospołecznego człowieka. W zakresie danych do określenia stanu biologicznego człowieka bierzemy pod uwagę: pracę narządów układów i zmysłów (ukł. nerwowy, ukł. sercowo-naczyniowy, ukł. oddechowy, ukł. trawienny, ukł. kostno-stawowo-mięśniowy, ukł. moczowo-płciowy. Określając stan psychiczny pacjenta należy zgromadzić informacje- orientacje co do własnej osoby i najbliższego otoczenia, podstawowe możliwości umysłowe pacjenta, sposób reagowania pacjenta w określonej sytuacji.

• analizowanie i syntetyzowanie zgromadzonych danych- sprawdzamy, czy w trakcie I fazy nie pominęliśmy czegoś istotnego dla pacjenta.

• diagnoza pielęgniarska - powinna uwzględniać stan negatywny pacjenta-działanie w kierunku likwidacji zagrożeń oraz stan pozytywny osoby diagnozowanej.

• Jaki sprzęt wspomaga oddawanie moczu i stolca pacjentom częściowo samodzielnym oraz z dysfunkcją ruchu?

• Na czym polega sanityzacja?

Zestaw XXXVI

• Proszę wymienić etapy procesu pielęgnowania.

• Proszę omówić podstawowe zasady komunikowania się z pacjentem słabowidzącym.

• należy zorientować się, czy osoba stosuje pomocniczy sprzęt optyczny (okulary, lupy) i czy potrafi sie nim posługiwać;

• rozmowę prowadzi się w miejscu bezpiecznym, gdzie osoba słabowidzącą nie jest narażona na: potrącanie przez inne osoby, zakłócenia z powodu hałasu, musi być dobrze oświetlona twarz i postać rozmówcy;

• metodę pisemną wspomaga się:dokładną werbalizacją, opisywaniem słownym przedmiotów i zjawisk, sprzętem komputerowym, który powiększa tekst oraz komputerem z zamontowanym syntezatorem mowy (głośne czytanie pisanego lub odtwarzanego tekstu, w przypadku gdy nie można przeciążać wzroku);

• należy stworzyć klimat zaufania i serdeczności.

• Proszę wyjaśnić pojęcie „dezynfekcja” i na czym polega dezynfekcja wysokiego stopnia?

Zestaw XXXVII

• Proszę wymienić fazy II etapu procesu pielęgnowania oraz zadania opiekuna medycznego na tym etapie.

II etap procesu pielęgnowania: planowanie opieki (ustalanie celów) nad pacjentem (i środowiskiem)

Fazy:

• ustalenie celu lub celów opieki pielęgniarskiej;

• dobieranie działań, osób i sprzętu do zrealizowania działań wynikających z celów;

• formułowanie planu opieki pielęgniarskiej.

Opiekun medyczny (jeżeli sam opracowuje plan opieki) wspólnie z pacjentem i innymi osobami uczestniczącymi w opiece (np. pielęgniarką, fizjoterapeutą, psychologiem, rodziną, czy pracownikiem socjalnym) ustala cele opieki, które nawiązują do wcześniej rozpoznanych niezaspokojonych potrzeb życiowych podopiecznego. Cele informują o tym, co powinniśmy osiągnąć podczas sprawowania opieki i jaki podjąć zakres działań.

• Proszę scharakteryzować postępowanie z pacjentem z gorączką.

• Proszę podać typy dróg przenoszenia drobnoustrojów.

Zestaw XXXVIII

• Proszę omówić miejsce opiekuna medycznego w modelu opieki według Dorothei Orem.

• Proszę wymienić objawy gorączki.

• W jakim celu wykonuje się dekontaminację?

Zestaw XXXIX

• Proszę podać definicję „pielęgnowania” wg WHO.

wg WHO: sprawowanie opieki nad chorym oraz zapobieganie chorobom i umacnianie zdrowia.

• Na czym polega proces komunikowania się i jakie jego rodzaje można wykorzystać w opiece nad pacjentem?

Komunikowanie się,to rozmowa prowadzona z innym człowiekiem w celu wzajemnego przekazania informacji, umiejętności, pojęć, idei, uczuć, itp. za pomocą: słów, dźwięków, obrazów, czy dotyku. Rozmowy takie służyć mogą różnym celom i pozwalają:

• wyrazić swoje myśli, przekonania, uczucia i podzielić się z innymi osobami własnym doświadczeniem;

• wymienić z innymi posiadane informacje, uzgodnić poglądy;

• dokonywać zmian w zachowaniu innych ludzi, wydawać polecenia, wykonywać wspólne zadania;

• wyrazić swój stosunek do rozmówcy i określić własną pozycję w danym związku;

• nawiązać więzi społeczne między ludźmi i zaspokoić ich potrzeby;

• kształtować obraz samego siebie;

• kształtować przekonania i postawy innych ludzi;

• porównywać idee i pomysły;

• uzgadniać transakcje, zapewniać innym przyjemność i rozrywkę;

• ulegać dość powszechnym zwyczajom i mówić o sobie.

W procesie komunikowania się biorą udział jednocześnie co najmniej 2 osoby: nadawca i odbiorca komunikatu

W czasie kontaktu z pacjentem i jego rodziną oprócz komunikacji werbalnej(słowne przekazywanie informacji) ważną rolę pełni też komunikacja niewerbalna, czyli mowa ciała i służy do przekazania uczuć, emocji i postaw.

• Kiedy stosuje się procedurę ekspozycji na krew oraz proszę podać sposób postępowania po ekspozycji.

Zestaw XL

• Proszę wymienić podstawowe potrzeby człowieka według Virginii Henderson.

Człowiek traktowany jest, jako całość. Podstawą jego funkcjonowania jest zaspokojenie 14 podstawowych potrzeb (9 biologicznych: oddychanie, zapewnienie wody i pożywienia, wydalanie, poruszanie się, sen i odpoczynek, odpowiednia odzież i bielizna, utrzymanie prawidłowej temp. ciała, utrzymanie czystości ciała i zabezpieczenie przed urazem, unikanie zagrożeń ze strony środowiska; 5 psychologicznych, społecznych i duchowych (komunikowanie się z ludźmi-wyrażanie uczuć, emocji, potrzeb, obaw i opinii; podejmowanie praktyk religijnych zgodnie ze swoim wyznaniem; praca, która daje satysfakcję; zabawa i uczenie się).

• Proszę wymienić objawy hipotermii.

• Gdzie i dlaczego należy przeprowadzić segregację odpadów medycznych?

---