ZESTAW PYTAN NA EGZAMIN Z HISTORI POWSZECHNEJ

ZESTAW PYTAŃ NA EGZAMIN Z HISTORI POWSZECHNEJ

XX WIEKU

PRZEDMIOT BADAŃ HISTORII POWSZECHNEJ XX WIEKU.
PRZYCZYNY WYBUCHU II WOJNY ŚWIATOWEJ.
ONZ-FUNKCJE RADY BEZPIECZEŃSTWA I ZGROMADZENIA OGÓLNEGO.

AD.1

Przyjęło się sądzić, że z nauką mamy do czynienia wtedy, kiedy spełnione są 3 warunki:
1. jest przedmiot badań,
2. są metody badawcze i siatka kategorialna,
3. są badacze.

W przypadku historii warunki te są spełnione. Przedmiotem badań są dzieje, czyli to, co się wydarzyło w bardziej lub mniej odległej przeszłości. Metody badawcze też istnieją. Jest to przede wszystkim krytyczna analiza źródeł. Nikt też nie wątpi w istnienie grupy historyków.

Trudność zajmowania się historią powszechną XX wieku polega i na tym, że nie znamy jeszcze konsekwencji wielu faktów, jakie miały miejsce w niedawnej przeszłości. Historia nie tylko bowiem spisuje wydarzenia, ale interpretuje je, szuka następstw, szuka w nich jakiegoś sensu.
Historia pełni różne funkcje. Od bycia "nauczycielką życia" do funkcji dostarczania argumentów w bieżącej walce politycznej i ideologicznej.

Można oczywiście przyjąć ścisłe ramy czasowe i powiedzieć, że XX wiek zaczął się 1 stycznia 1901 roku i skończył się 31 grudnia 2000 roku. Autorzy Najnowszej historii świata doprowadzają ją do 1995 r. Przyjmijmy jednak za wieloma historykami, że XX wiek zaczyna się wybuchem I wojny światowej w 1914 i trwa do ataku na World Trade Center w 2001 roku.

AD.2

1.Upokorzenie Niemiec po I wojnie światowej

2.Faszyzm niemiecki dąży do obalenia systemu wersalskiego.Chodzi tutaj o to, że Niemcy chciały pomścić klęskę swoją w I wojnie światowej. Uważali to za hańbę i chcieli ją zmazać z historii Niemiec. Dążyli do obalenia systemu wersalskiego, który nakazywał im utratę wszystkich koloni, demilitaryzację Nadreni, oddanie Francji Alzacji, Lotaryngii i Zagłębia Saary, ograniczenie armii do 100 tys. żołnierzy, zakaz posiadania łodzi, lotnictwa wojskowego i czołgów i odszkodowania powojenne dla Francji. To wszystko przyczyniło się do tego, że Hitler, który założył NSDAP pozyskał wielu zwolenników i stworzył faszyzm. Dążenie Hitlera do podporządkowania sobie EuropyHitler powoli organizował państwo i zaczynał podbijać Europę. W roku 1938 przyłączył on Austrię do Rzeszy, później Sudety i zajął Czechy, Morawy i Kłajpedę.

3.Odrzucenie ZSRR na konferecji w Genui.Odrzucenie Niemiec miały duże znaczenie i było przyczyną wojny, ponieważ Związek Radziecki poszukał sobie sojusznika Niemcy i nastawił się przeciwko Europie. Niemcy tak jak ZSRR dąży do panowania w Europie, dlatego w Rapallo został podpisany trakt, na mocy którego Niemcy mogłu na terenie Rosji budować zakłady zbrojeniowe dzięki którym dobrze przygotowały się do wojny.

4.Niepodporządkowanie się Polski do Hitlera - nie zgodzenie się na zbudowanie eksterytorialnej autostrady łączącej Niemcy z Prusami i przyłączenie Gdańska do rzeszy.

5.Podpisanie 23.VIII.1939r. radziecko-niemieckiego paktu o nieagresji Ribbentrop-Mołotow.

AD.3

Idea powołania ONZ narodziła się już w 1943, m. in. na konferencji w Teheranie. Zasady funkcjonowania organizacji ustalili eksperci Wielkiej Trójki w 1944 w Dumbarton Oaks.
Na konferencji w Jałcie w lutym 1945 rozstrzygnięto kluczową kwestię trybu głosowania w Radzie Bezpieczeństwa, prawo weta stałych członków (USA, W. Brytania, ZSRR, Francja, Chiny).
26 czerwca 1945 konferencja założycielska w San Francisco przyjęła Kartę Narodów Zjednoczonych podpisaną przez 51 państw-założycieli. Przedstawiciel Polski podpisał Kartę później.
Na czele organizacji staną Sekretarz Generalny wybierany przez Zgromadzenie Ogólne na wniosek Rady Bezpieczeństwa. Prawdziwa władza znajduje się w Radzie Bezpieczeństwa. Zasiada tam dziś 15 państw. % stałych członków z prawem veta (USA, W. Brytania, Francja, Federacja Rosyjska, ChRL). Pozostała 10 (do 1963 r. - 6) to niestali członkowie wybierani przez Zgromadzenie Ogólne na okres 2 lat.
ONZ nie ma własnych wojsk. Korzysta z wojsk państw członkowskich. Sekretariat z Sekretarzem Generalnym jest biurokratyczna strukturą powołaną do zarządzania majątkiem, zbierania składek i "sygnalizowania mocarstwom problemów groźnych dla pokoju".I sesja Zgromadzenia Ogólnego odbyła się w styczniu 1946 roku w Londynie. Postanowiono, że siedzibą ONZ będą Stany Zjednoczone.

1.14 PUNKTÓW WISONA.OMÓW DWA.

2.PRZYCZYNY WOJNY NIEMIEC Z ZSRR

3.I WOJNA W ZATOCE PERSKIEJ.

AD.1

Jeszcze w styczniu 1918 prezydent USA W. Wilson w przemówieniu do Kongresu przedstawił w 14 punktach swoją wizję powojennego świata.
Naszym programem jest program pokoju światowego. Program ten - naszym zdaniem jedynie możliwy - jest następujący:
1. Porozumienia pokojowe jawnie zawarte, po których nie będzie już żadnych, bez względu na ich naturę, porozumień tajnych, dyplomacja zaś będzie działać jawnie i publicznie.
2. Całkowita wolność żeglugi na morzach, poza wodami terytorialnymi, tak w czasie pokoju, jak i w czasie wojny, z wyjątkiem wypadków, w których morza te byłyby zamknięte całkowicie lub częściowo przez działania międzynarodowe, mające na celu wykonanie międzynarodowych porozumień.
3. Zniesienie, na ile to będzie możliwe, wszelkich barier gospodarczych i ustalenie warunków handlu równych dla wszystkich narodów akceptujących pokój i stowarzyszonych dla jego utrzymania.
4. Wzajemna wymiana wystarczających gwarancji, tak aby zbrojenia narodowe zostały zredukowane do minimum odpowiadającemu bezpieczeństwu wewnętrznemu kraju.
5. Załatwienie wszystkich pretensji kolonialnych w atmosferze swobodnej, otwartej i całkowicie bezstronnej, a opartej na ścisłym przestrzeganiu zasady, że przy rozstrzyganiu wszystkich tych kwestii suwerenności interesy ludności zainteresowanej mieć muszą wagę równą słusznym żądaniom Rządu, którego tytuł prawny ma być określony.
6. Ewakuacja wszystkich rosyjskich terytoriów i uregulowanie wszystkich problemów wiążących się z Rosją, tak aby zapewnić jak najlepszą i naj szerszą współpracę innych narodów świata, która by dała Rosji stosowną okazję do określenia, bez przeszkód i utrudnień, w warunkach pełnej niezależności, swej drogi politycznej i narodowej; aby zapewnić jej szczere przyjęcie do Ligi Wolnych Narodów z Rządem, który ona sama sobie wybierze; aby zapewnić jej wreszcie jak największą pomoc, pomoc, jaka. okazałaby się potrzebna i jakiej Ona sobie by życzyła. Sposób, w jaki bratnie narody będą traktowały Rosję w najbliższych miesiącach, będzie probierzem ich dobrej woli i zrozumienia potrzeb Rosji, niezależnie już od ich własnych interesów i ich rozumnej sympatii.
7. Cały świat zgodzi się na to, iż Belgia musi być ewakuowana i restytuowana bez żadnych prób ograniczenia jej suwerenności, z której korzysta na równi z innymi wolnymi narodami. Żaden akt bardziej niż ten właśnie nie pomoże w przywróceniu zaufania narodów do praw ustalonych i określonych, a mających regulować ich wzajemne stosunki. Bez tego aktu zadośćuczynienia cały układ i moc wszystkich praw międzynarodowych byłyby na zawsze osłabione.
8. Całe terytorium francuskie musi zostać uwolnione, a te jego części, które uległy najazdowi, powinny zostać całkowicie odbudowane. Krzywda, która została wyrządzona Francji przez Prusy w 1871 r., w tym co dotyczy Alzacji i Lotaryngii, a która zakłócała pokój świata przez blisko pięćdziesiąt lat, powinna zostać naprawiona tak, aby pokój mógł zostać przywrócony raz na zawsze, w interesie wszystkich.
9. Pewne "poprawienie" granic włoskich powinno zostać przeprowadzone wzdłuż dającej się wyraźnie oznaczyć linii narodowości.
10. Co do ludów Austro-Węgier, którym pragniemy zapewnić miejsce wśród narodów, powinna zostać stworzona, najszybciej jak to tylko będzie możliwe, szansa autonomicznego rozwoju.
11. Rumunia, Serbia i Czarnogóra muszą być ewakuowane; zwrócone im zostaną ich terytoria. Serbii zostanie przyznany wolny dostęp do morza, a stosunki między różnymi państwami bałkańskimi muszą zosta oparte na przyjacielskich porozumieniach, uwzględniających linie.
12. podziału wspólnot i narodowości, tak jak zostały one ustalone przez historię.
13. Co do tureckich części obecnego Imperium Osmańskiego, to zostanie im zapewniona pełna suwerenność i bezpieczeństwo, lecz innym narodowościom, które żyją obecnie pod rządami Imperium, musi, z drugiej strony, zostać zapewnione trwałe bezpieczeństwo istnienia i możliwość rozwoju bez przeszkód; musi im być nadana autonomia. Dardanele zostaną otwarte na stałe i będą stanowiły wolne, dla wszystkich okrętów wojennych i handlu wszystkich narodów, przejście, zabezpieczone gwarancją międzynarodową.
14. Powinno zostać stworzone niepodległe państwo polskie, obejmujące terytoria zamieszkane przez ludność niezaprzeczalnie polską i któremu musi zostać zapewniony wolny dostęp do morza; niepodległość polityczna, gospodarcza oraz integralność terytoriów zamieszkanych przez tę ludność będą zagwarantowane przez konwencję międzynarodową.
15. W oparciu o formalne konwencje musi zostać utworzona powszechna Liga Narodów, której celem będzie zapewnić wzajemne gwarancje niepodległości politycznej i integracji terytorialnej tak małym, jak i wielkim państwom.

AD2.

Niemcy od dawna szykowali się do wojny z ZSRR. Układ Ribbentrop-Mołotow z 1939 przez obie strony traktowany był jako odłożenie konfrontacji. Dla Hitlera ZSRR był ojczyzną komunizmu, a Żydów i komunistów zwalczał on w pierwszym rzędzie. Na wschodzie leżały też tereny "Lebensraumu" przestrzeni życiowej niezbędnej dla realizacji idei 1000-letniej III Rzeszy. Tereny te zasiedlali Słowianie, rasa niższa od germańskiej. Teraz jak powiedział Hitler "rasa miała zetrzeć masę". Niemcy zakładali, że w ciągu kilku tygodni osiągną linię Archangielsk - Wołga- Astrachań. Na ZSRR ruszyło 73% całych sił niemieckich (153 dywizje). Wojnę ZSRR wypowiedziały również Włochy, Rumunia, Słowacja, Finlandia, Węgry.
Plan "Barbarossa" przygotowany przez niemieckich generałów zakładał, że po zdobyciu ZSRR 75% jego przemysłu zbrojeniowego będzie pracować na rzecz Niemiec. Niemcy rozpoczęły wojnę 22 czerwca 1941, w dniu inwazji Napoleona na Rosję. Stalin był ostrzegany przez swój wywiad, przez USA i W. Brytanię. Nie chciał uwierzyć w inwazję już w 1941. Spodziewał się tej wojny w 1942 roku.
Niemcy zaplanowali też politykę wobec podbijanej ludności. Żydów i komisarzy ludowych miano rozstrzeliwać.
Wstrząśnięty Stalin pokazał się dopiero 3 lipca 1941. Przemówił wtedy przez radio. Churchill natychmiast zaoferował pomoc ZSRR. Niemcy zaatakowali w trzech kierunkach: na północy w kierunku Leningradu, na środkowym froncie w kierunku Moskwy i na południu w kierunku Kaukazu. We wrześniu 1942 roku Niemcy szturmowali Stalingrad, najdalszy punkt na wschodzie, do jakiego dotarli. Tam otoczeni zostali wzięci do niewoli w styczniu 1943. 5 lipca do 23 sierpnia 1943 trwała zwycięska dla Rosjan bitwa pancerna na Łuku Kurskim. Niemcy stracili tam pół miliona żołnierzy. Od tego momentu rysuje się przewaga Rosjan w wojnie. Dotyczy to także uzbrojenia i zaopatrzenia.
Nie zmieniają tego faktu blokada Leningradu przez Niemców, zdobycie Krymu. Niemcom nie udało się zdobyć radzieckich pól naftowych w Baku.

AD.3

Wojna z Iranem była kosztowna dla Iraku. Poniósł on duże straty materialne i ludzkie. Husajn potrzebował sukcesu i pieniędzy. Chciał wzmocnić swój nadszarpnięty wizerunek polityczny. Pretensje terytorialne do Kuwejtu Irak zgłaszał już wcześniej.

2 sierpnia 1990 Irak dokonuje inwazji na Kuwejt. Irak szybko zajął cały Kuwejt i złupił go doszczętnie. Kuwejt stał się prowincją iracką. Poparcia Irakowi udzieliły jedynie Jordania, Jemen, Libia i OWP.

Aneksję potępił nawet ZSRR. Inwazję potępiła Rada Bezpieczeństwa ONZ. Wprowadzono sankcje wobec Iraku (zakaz importu ropy). Upoważniono koalicję antyiracką od udzielenia pomocy Kuwejtowi, a więc de facto na wojnę z Irakiem. Ultimatum mówiło o 15 stycznia 2001 jako dacie opuszczenia Kuwejtu przez Irak.

W nocy z 16 na 17 stycznia 1991 r. z baz w Arabii Saudyjskiej, atakiem lotnictwa wojsk sprzymierzonych na Irak rozpoczęła się operacja "Pustynna Burza" ("Desert Storm").

Siły koalicji antyirackiej, którymi dowodził amerykański generał Norman Schwarzkopf, wynosiły około 700 tysięcy żołnierzy (koalicję tę stanowiły, obok USA: Arabia Saudyjska, Egipt, Wielka Brytania, Francja, Włochy, Kanada, Syria, Pakistan, Kuwejt, Bangladesz, Zjednoczone Emiraty Arabskie oraz symboliczne kontyngenty z wielu innych krajów, w tym z Europy Wschodniej - z Węgier, Czech, Słowacji i Polski, swoim udziałem finansowym wspierały "Pustynną Burzę" m.in. Niemcy i Japonia). Armia ta dysponowała 3500 czołgów i 1800 samolotami bojowymi. Irak miał do obrony 500 tysięcy żołnierzy, 4200 czołgów i 650 samolotów bojowych. W rezultacie bombardowania za pomocą najnowocześniejszych urządzeń naprowadzających, głównych punktów strategicznych i linii zaopatrzenia znaczna część sił irackich, w tym zwłaszcza lotnictwo i flota, została niemal całkowicie zniszczona. Irak atakował rakietami Izrael, chcąc wciągnąć go do wojny i wywołać solidarnościowe reakcje państw arabskich. Zamiar ten nie powiódł się.

W nocy z 23 na 24 lutego rozpoczęto zmasowaną ofensywę lądową. W parę dni rozbito opór iracki. Husajn ogłosił wycofanie się z Kuwejtu. Działania wojenne wstrzymano. Wojska koalicji nie poszły na Bagdad (choć mogły). Husajn jazał podpalić kilkaset szybów naftowych w Kuwejcie. Amerykanie nie zniszczyli Husajna z obawy przed Iranem. Niemniej straty Iraku były poważne (około 3800 czołgów, 240 samolotów, 35 tysięcy zabitych), zwłaszcza na tle niskich strat koalicji (około 30 czołgów, 50 samolotów, 250 zabitych).

Husajn krwawo stłumił powstanie szyitów na południu i Kurdów na północy. Nic się nie zmieniło w Iraku. Musiał się on poddać kontroli międzynarodowej poszukującej broni masowego rażenia.

1.KTO UCZESTNICZYŁ I CO ROZPATRYWAŁA KONFERENCJA PARYSKA PO I WOJNIE ŚWIATOWEJ.

2.NIEMCY NA BAŁKANACH.

3.ZSSR W AFGANISTANIE.

AD.1

W styczniu 1919 roku w Paryżu zebrali się przedstawiciele 27 państw, które brały udział w wojnie (przynajmniej opowiedziały się po stronie Koalicji). Nie zaproszono Niemiec i Rosji Radzieckiej. Mówi się, że wielkie mocarstwa (USA, Wielka Brytania, Francja) były reprezentowane przez marnych polityków (Wilson, Lloyd George, Clemenceau) a małe przez wybitnych (Dmowski, Vanizelos, Benes).
Traktat pokoju z Niemcami, najważniejszy z zawartych 1919-20 traktatów kończących I wojnę światową, podpisany 28 VI 1919 przez zwycięskie państwa ententy i pokonane Niemcy, wszedł w życie 10 I 1920; ustalał on nową strukturę terytorialną i polityczną Europy wraz z określeniem granic Niemiec, uznających niepodległość m.in. Czechosłowacji i Polski oraz zobowiązujących się do zwrotu zagarniętych ziem (w tym Polsce - Wielkopolski i Pomorza Gdańskiego, Francji - Alzacji i Lotaryngii oraz Belgii - Eupen i Malmédy), ograniczenia liczebności (do 100 tys.) i uzbrojenia armii (bez m.in. lotnictwa), uiszczenia odszkodowań i przekazania Zagłębia Saary pod kontrolę międzynarodową. Ponadto na mocy pozbawiono Niemcy kolonii, nakazano plebiscyt w sprawie granic na Warmii, Mazurach i Górnym Śląsku, ustanowiono Wolne Miasto Gdańsk oraz wprowadzono demilitaryzację strefy nadreńskiej wraz z jej częściową okupacją, która miała stanowić gwarancję wypełnienia zobowiązań traktatu.
W lipcu 1919 r. prezydent Wilson przedłożył senatowi traktat pokoju z Niemcami i pakt gwarancyjny z Francją. Opozycja nie dopuściła do ratyfikacji.
Traktaty z państwami powstałymi na gruzach Austro-Węgier i z Turcją
Były to traktaty podpisane w czterech miejscowościach pod Paryżem - w Saint-Germain-en-Laye z Austrią 10 września 1919 r., w Neuilly-sur-Seine z Bułgarią 27 listopada 1919 r., w Trianon z Węgrami 4 czerwca 1920 r. i wreszcie w Sevres z Turcją 10 sierpnia 1920 r.
Problemami austriackimi zajął się już traktat wersalski stanowiąc (art. 80), że wbrew tendencjom połączenia z Rzeszą, które wówczas wystąpiły,
Austria będzie państwem niepodległym, a jej niezależność będzie mogła być zniesiona tylko za zgodą Rady Ligi Narodów.

AD.2

Źródła konfliktu bałkańskiego
Bałkany zawsze były niespokojne. To tu zaczęła się I wojna światowa. Szczególnie narody skupione w Jugosławii. Tito (Chorwat), mając dyktatorską wręcz władzę w Jugosławii po II wojnie światowej, jednoczył państwo. Najbogatsze republiki (Jugosławia była federacją) - to Chorwacja i Słowenia (katolickie z alfabetem łacińskim). Serbia - prawosławna, z cyrylicą jako alfabetem, Albańczycy i Muzułmanie w Kosowie, Macedończycy, Czarnogórcy.
Tito umiera w 1980 roku. Nacjonalizm wielkomocarstwowy "Wielkiej Serbii" zderzył się z nacjonalizmem narodowym Albańczyków stanowiących większość w Kosowie.
Miloszewicz (przewodniczący serbskiego Związku Komunistów) znosi autonomię Kosowa i wprowadza tam wojsko serbskie. Sytuacja jest opanowana gdzieś do 1990 roku.
W tym roku i następnym odbywa się szereg referendów w kwestii autonomii i niepodległości republik jugosłowiańskich. Tylko Czarnogóra chce pozostać w Jugosławii - reszta nie.
Bogate Chorwacja i Słowenia nie chcą łożyć na biedniejsze republiki. Słowenia i Chorwacja ogłaszają 25 czerwca 1991 roku swoją niezależność. 27 czerwca 1991 roku armia jugosłowiańska (składająca się głównie z Serbów) rozpoczyna działania wojenne skierowane przeciwko Słowenii. Później wojna przenosi się do Chorwacji. Wojna ma także charakter wojny domowej (problem Slavonii, Krainy).
27 kwietnia 1992 powstaje Nowa Jugosławia z Serbią, Czarnogórą, Kosowem, Wojewodiną (mniejszość węgierska). Nowe państwo miało w swoich granicach 1,9 mln Albańczyków, 400 tys. Węgrów, 240 tys. Muzułmanów.
Trwały wewnętrzne walki w Bośni-Hercegowinie, pomiędzy Serbami i Muzułmanami sprzymierzonymi z Chorwatami.
Społeczność międzynarodowa uznała Bośnię-Hercegowinę. Serbów ONZ uznała za agresorów. Zakazano lotnictwu Jugosławii poruszania się w obszarze powietrznym Bośni i Hercegowiny.
14 grudnia w Paryżu zawarto układ pokojowy z wynegocjowany w Dayton. Stworzono dualistyczny twór: Federację Chorwacko-Muzułmańską i Republikę Serbską. Nad przestrzeganiem pokoju miały czuwać wojska interwencyjne NATO (IFOR). ( Z WYKŁADU)

Niemcy dążyli do zagarnięcia Bałkanów, by odciąć tę część Europy od swoich przeciwników, zyskać bazy wypadowe do działań na morzu śródziemnym, oraz by zaopatrywać się z tych obszarów w naftę, żywność i siłę roboczą, Dyplomacja Hitlera zdołała pokłócić tamtejsze państwa, faworyzując Węgry i Bułgarię kosztem Rumunii i Jugosławii, dawnych sprzymierzeńców Francji, Pierwszym krokiem był arbitraż wiedeński z dnia 30 sierpnia 1940 roku, mocą którego państwa "osi" odebrały Rumunii obszary uzyskane w poprzedniej wojnie, oddając Węgrom północny Siedmiogród, a Bułgarii południową Dobrudżę, Gdy W Rumuni doszło do rozruchów na znak protestu, król Karol abdykował(3 września 1940r,), Atak niemiecki na Grecję, na linię Metany, chroniącą kraj od strony Bułgarii zatrzymany został tylko na dwa dni, Przedarcie się nieprzyjaciela na zachód przez przejście koło Strugnicy zmusiło oddziały jugosłowiańskie do wycofania się, aby mogły odsłonić lewe skrzydło greckie, Niemiecka dywizja pancerna przedarła się przez dolinę Wardaku do Salonik 8 kwietnia 1941 r, , okrążając linię Metaxy oraz odcinając dywizje greckie,(Z NETU)

AD.3

Afganistan to państwo na Środkowym Wschodzie. Graniczyło w końcu lat 70-tych m. in. z Iranem, Pakistanem, ZSRR.
W kwietniu 1978 roku komuniści pod przewodnictwem Tarakiego dokonują zamachu w Kabulu. Zdobywają władzę i rozpoczynają od radykalnej reformy wsi. Reakcją ludności jest sprzeciw w obronie religii i tradycji. Po zamordowaniu Tarakiego przywództwo dostaje się w ręce Hafizullaha Amina.
24 grudnia 1979 roku pomocy zbrojnej komunistom udziela ZSRR. Rosjanie przywożą nowego przywódcę - Babraka Karmala. Amin zostaje zamordowany.
Rozpoczyna się 10-letnia wojna imperium radzieckiego z partyzantami jednego z najbiedniejszych państw świata. W czasie wojny ginie ponad milion ludności. 5 milionów uchodzi, przede wszystkim do Pakistanu.
W 1986 roku Karmala (przeżył) zastępuje Mohamed Nadżibullah.
W 1988 roku zostaje przyjęta nowa, niemarksistowska konstytucja.
Wojna z partyzantką afgańską była nie do wygrania przez ZSRR. Kontrolował on 20% terytorium (wokół miast). Reszta była pod kontrolą partyzantów - wewnętrznie podzielonych.
Wśród partyzantów było 7 partii, na to nakładały się oddziaływania Pakistanu i USA, które zaopatrywały partyzantów w broń i doradców wojskowych.
Górzysty teren sprzyjał partyzantom. Fanatyzm, duma, odwaga, gotowość poświęcenia życia - to cechy Afgańczyków.
W 1989 ZSRR wycofuje się z Afganistanu. Nie oznacza to końca wojny domowej. Wręcz przeciwnie. Powodem walk są waśnie narodowościowe i religijne.
W 1991 roku ZSRR i USA wstrzymują dostawy broni do Afganistanu.
Mudżahedini (bojownicy islamscy) rozpoczynają rozmowy z Nadżibullahem i Rosjanami.
W 1992 obalony zostaje rząd Nadżibullaha (rezydenta ZSRR). Władzę obejmuje Burhanuddin Rabbani. Zaprowadza w kraju prawo islamskie. W 1996 władzę w Kabulu przejmują Talibowie.("Ci, którzy poszukują prawdy" - nazwa używana od 1994 roku). Zabronili oni wszelkich rozrywek, telewizji, hazardu. Mężczyźni zobowiązani są do noszenia bród oraz ubierania się na wzór Proroka. Codziennie, zgodnie z nakazem Koranu, należy się pięciokrotnie modlić. Kobiety nie mają żadnych praw, nie mogą pracować, a na ulicy mogą się poruszać wyłącznie w towarzystwie męża lub innego dorosłego męskiego krewnego. Na twarzach muszą nosić specjalne zasłony, nie mają prawa uczęszczania do szkół.
Po zamachach z 11 września 2001 USA w 2002 roku interweniowały (wraz z innymi państwami) w Afganistanie. Powodem interwencji było udzielanie poparcia i schronienia przywódcom Al -Khaidy (Osama Ben Laden) przez reżim Talibów. Zostali oni pokonani militarnie. Tymczasowym prezydentem został Karzaj (obecnie został wybrany prezydentem w wyborach powszechnych).

1.POSTANOWIENIA KONFERENCJI PARYSKIEJ WOBEC POKONANYCH NIEMIEC.

2.AGRESJA WŁOCH NA ALBANIĘ I GRECJĘ.

3.GORBACZOW I JEGO REFORMY.

AD.1Traktat pokoju z Niemcami, najważniejszy z zawartych 1919-20 traktatów kończących I wojnę światową, podpisany 28 VI 1919 przez zwycięskie państwa ententy i pokonane Niemcy, wszedł w życie 10 I 1920; ustalał on nową strukturę terytorialną i polityczną Europy wraz z określeniem granic Niemiec, uznających niepodległość m.in. Czechosłowacji i Polski oraz zobowiązujących się do zwrotu zagarniętych ziem (w tym Polsce - Wielkopolski i Pomorza Gdańskiego, Francji - Alzacji i Lotaryngii oraz Belgii - Eupen i Malmédy), ograniczenia liczebności (do 100 tys.) i uzbrojenia armii (bez m.in. lotnictwa), uiszczenia odszkodowań i przekazania Zagłębia Saary pod kontrolę międzynarodową. Ponadto na mocy pozbawiono Niemcy kolonii, nakazano plebiscyt w sprawie granic na Warmii, Mazurach i Górnym Śląsku, ustanowiono Wolne Miasto Gdańsk oraz wprowadzono demilitaryzację strefy nadreńskiej wraz z jej częściową okupacją, która miała stanowić gwarancję wypełnienia zobowiązań traktatu.
W lipcu 1919 r. prezydent Wilson przedłożył senatowi traktat pokoju z Niemcami i pakt gwarancyjny z Francją. Opozycja nie dopuściła do ratyfikacji.

AD.2

W wojnie na Bałkanach zaangażowane były zarówno Niemcy, jak i Włochy. Jeszcze w 1939 roku Mussolini uderzył na Albanię. W październiku 1940 Mussolini zaatakował Grecję. Nie odniósł sukcesu. Wojska greckie wkroczyły nawet do Albanii. Jego klęski w wojnie z Grekami spowodowały interwencję niemiecką dla uratowania sojusznika. Grecji pomocy udzieliła W. Brytania, która przerzuciła swoje wojska okrętami do Grecji. Dla udzielenia efektywnej pomocy Grecji, a także dla przygotowania lepszych pozycji wyjściowych w wojnie przeciwko ZSRR Niemcy musieli podbić Bałkany. W ramach "Fall Marita" - 6 kwietnia 1941 roku najechał na Jugosławię i Grecję z pomocą dywizji włoskich, bułgarskich i węgierskich.
Warto pamiętać o nalocie Luftwaffe na jedną z dzielnic Belgradu, gdzie mieszkali Cyganie. Ten nalot zniszczył prawie całkowicie populację Cyganów w Jugosławii.
Niemcy podbijają Jugosławię bez większego trudu w ciągu 11 dni (17 kwietnia 1941 roku - kapitulacja). 27 kwietnia 1941 Niemcy wkraczają do Aten. W Grecji Brytyjczycy stracili ok. 30-tys. żołnierzy. Zdołali się jednak wycofać do Egiptu i na Kretę.
Brytyjczycy wycofali 18 tys. wojska z Krety (mieli tam 27 tys. żołnierzy), po desancie spadochronowym Niemców.
Bułgaria, Rumunia, Węgry - to sojusznicy Niemiec w tej wojnie. Dywizje rumuńskie i węgierskie wezmą udział w agresji na ZSRR.
W podbitej Jugosławii nasila się ruch oporu, choć jest on bardzo zróżnicowany. W Chorwacji powstaje marionetkowy rząd Ante Pavelica, podobnie jest w Serbii. Mamy ustaszów, czetników i komunistycznych partyzantów Jozefa Broz Tity. Ugrupowania te zwalczają się nawzajem. Ustasze i czetnicy współpracują z Niemcami. Ruch oporu utożsamiany jest z partyzantką Tity. To jemu udzielą alianci poparcia. W Jugosławii trwa i ruch oporu i wojna domowa. Straty w całym basenie Morza Śródziemnego, to przede wszystkim straty na terenach Jugosławii.
Silna pozycja Tity doprowadziła po wojnie do konfliktu ze Stalinem, którego nie chciał uznać za jedynego przywódcę i nauczyciela ruchu komunistycznego.

AD.3

11 marca 1985 roku biuro polityczne KC KPZR powołało na sekretarza generalnego KPZR Michaiła Siergiejewicza Gorbaczowa. O jego wyborze zadecydowało poparcie stalinowców i neostalinowców .Gorbaczow zdawał sobie spraw? z tego, iż ZSRR wymagał reform - niedowład gospodarki, degradacja środowiska naturalnego, patologie trapiące społeczeństwo w różnych dziedzinach. Plany Gorbaczowa zawierały sporo sprzeczności i niekonsekwencji , uzdrowienia imperium w imię norm leninowskich bez naruszania stalinowskich podstaw ustrojowych. Ogólnie rzecz biorąc, plany te miały na celu udoskonalenie istniejącego systemu społeczno - politycznego. Na plenach KC KPZR w kwietniu i październiku 1985 r. padły z ust Sekretarza Generalnego Michaiła Siergiejewicza Gorbaczowa historyczne hasła:
- głasnost' - jawność życia politycznego
- Pierestrojka - przekształcenie stosunków społeczno - politycznych (przebudowa)
- uskorienije - przyspieszenie procesu rozwoju ekonomicznego państwa. Reformy przeprowadzone przez Gorbaczowa spowodowały osłabienie dotychczasowych struktur politycznych i państwowych, a nie doprowadziły do powstania nowych. Sytuacja ekonomiczna ZSRR pogorszyła się, np. deficyt budżetowy, inflacja, spadek produkcji. W państwie narastały tendencje anarchiczne.

1.LIGA NARODÓW I JEJ ZNACZENIE PO I WOJNIE ŚWIATOWEJ.

2.”BITWA O ANGLIĘ”

3.PROBLEM CYPRYJSKI.

AD.1

To międzynarodowy związek niezależnych państw, powołany do życia w Paryżu w 1919 roku i działający faktycznie do końca 1939. Formalnie rozwiązany uchwałą Zgromadzenia Ligi Narodów 18 IV 1946. Majątek po Lidze Narodów przejęła ONZ. Statut Ligi Narodów określał traktat wersalski z 28 VI 1919. Na siedzibę Ligi Narodów wybrano Genewę. Założycielem jej było siedem państw, na początku 1920 w skład Ligi Narodów wchodziły już 43 państwa. Do Ligi Narodów nie należały wówczas USA i ZSRR (należał dopiero od 1934) Japonia i Niemcy, przyjęte w 1926, wystąpiły z Ligi Narodów w 1933). Polska była członkiem od 1920. Zadaniem Ligi Narodów było likwidowanie sporów międzypaństwowych na drodze pokojowej. Założenia programowe określone zostały w 26 artykułach statutu, które zobowiązywały członków do nieuciekania się do wojny, utrzymywania jawnych stosunków międzynarodowych, ścisłego przestrzegania sprawiedliwości i poszanowania wszelkich zobowiązań wynikających z traktatów. Głównymi organami Ligi Narodów były: Zgromadzenie, Rada i Sekretariat, ponadto Liga Narodów posiadała dwa organy specjalne: Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej i Międzynarodową Organizację Pracy. Zgromadzenia mogły być dwojakie: zwyczajne, zwoływane we wrześniu każdego roku, i nadzwyczajne, zwoływane na żądanie większości członków Ligi Narodów lub na mocy decyzji samego Zgromadzenia. Rada składała się z przedstawicieli wielkich mocarstw jako członków stałych. Zgodnie z założeniami w skład Rady miały wejść Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Francja, Włochy, Japonia, jednakże z powodu uchylenia się Stanów Zjednoczonych od udziału w Lidze Narodów liczbę członków Rady zredukowano do czterech, by po wstąpieniu Niemiec ponownie podnieść ją do pięciu. Ponadto Rada miała w swym składzie członków niestałych, początkowo przedstawicieli czterech państw, później ich liczbę podniesiono do dziewięciu. Przy podejmowaniu zasadniczych decyzji przez Zgromadzenie i Radę obowiązywała zasada jednomyślności, wyjątkiem były sprawy proceduralne i in., ściśle określone przypadki, np. przyjęcie nowego kraju na członka. Ścisły podział kompetencji między Zgromadzeniem i Radą nie istniał. Błędy strukturalne, sprzeczności między mocarstwami powodowały, że w praktyce Liga Narodów służyła przede wszystkim utrzymaniu hegemonii politycznej Wielkiej Brytanii i Francji. Powołana do obrony pokoju organizacja nie potrafiła zrealizować swego podstawowego celu, nie zdołała zapobiec agresji Japonii na Chiny (1937), Włoch na Etiopię (1935) czy wywołaniu przez Niemcy wojny światowej. Po agresji ZSRR na Finlandię w 1939 roku - usunięto ZSRR z Ligi Narodów.

AD.2

W lipcu 1940 tylko Wielka Brytania w Europie toczy wojnę z Niemcami Adolfa Hitlera. Wyspiarskie położenie Brytyjczyków, silnie zakorzenione poczucie wolności i mocarstwowości, konieczność inwazji przez Kanał La Manche - te czynniki zadecydowały o potrzebie pokonania w powietrzu W. Brytanii. Ta kampania, nazwana przez Anglików "Bitwą o Anglię" (Niemcy nazwali operację "Lew Morski") trwa od lipca 1940 do końca października 1940 roku. Hitler swój cel podstawowy widział na Wschodzie a atak na W. Brytanię traktował jako "akt desperacji", z którego mógł zrezygnować.
Luftwaffe Hermana Goeringa rozpczęło naloty na W. Brytanię. Goering zapowiadał klęskę Anglików, których zamierzał "rzucić na kolana". Anglicy dzięki radarom, obserwatorom obrony cywilnej, sprawnemu dowodzeniu, skutecznemu przechwytywaniu niemieckich samolotów - bronili się bardzo skutecznie.
Zamiast kontynuować naloty na lotniska myśliwców i zakłady ich wytwarzania, 10 sierpnia 1940 Niemcy wysłali 100 samolotów dla zbombardowania Londynu. Brytyjczycy w odwecie dokonali nalotu na Berlin. Niemcy zaczęli masowo bombardować brytyjskie miasta. Dało to oddech lotnictwu myśliwskiemu.
Odbudowało ono sprzęt i ludzi. Oczekiwania Hitlera, że naloty na miasta zmuszą W. Brytanię do poddania się, okazały się bezpodstawne. Eskadry bombowców niemieckich były teraz rozbijane i ponosiły dotkliwe straty. W czasie bombardowań miast zginęło ponad 23 tysiące cywilów. Niemcy odłożyły w grudniu 1940 plany inwazji na czas nieokreślony. Niemcy stracili w bitwie w czasie dziennych nalotów 2375 maszyn wraz z załogami. Straty brytyjskie w tych samych nalotach to 375 zabitych pilotów. Samoloty można było szybko uzupełnić, pilotów - nie.
W "Bitwie o Anglię" zginęło łącznie 537 lotników. Churchill powiedział oddając im hołd: "tak wielu zawdzięczało tak wiele tak niewielu" W tej bitwie mieli swój znaczący udział także polscy lotnicy.

AD.3

Na Cyprze (wyspa na Morzu Śródziemnym) z ludnością grecką (80%) i turecką (20%). Kolonia brytyjska do sierpnia 1960 roku. Wcześniej w 1955 powstała na wyspie Narodowa Organizacja Walki o Wolność Cypru (EOKA). Organizacja ta, stosując metody terrorystyczne, walczyła z Brytyjczykami o niepodległość wyspy.
W nowoutworzonym państwie władza miała być proporcjonalnie rozdzielona między Greków i Turów. Prezydentem został Grek (arcybiskup Makarios) wiceprezydentem Turek. Niesnaski jednak pomiędzy obu społecznościami narodowymi trwały. W 1964 wznowiono walki. Na wyspie pojawia się kontyngent ONZ. W lipcu 1974 zwolennicy przyłączenia Cypru do Grecji dokonują zamachu stanu i obalają Makariosa - zwolennika niezależności Cypru. W odpowiedzi Turcja zbrojnie zajmuje północny Cypr. Grozi wojna turecko-grecka (oba państwa są w NATO). Lekkie odprężenie następuje w końcu 1974 po powrocie na wyspę Makariosa.
Wojska tureckie pozostają na wyspie. Przywódca Turków cypryjskich - Rauf Denktasz proklamuje w 1983 Republikę Północnego Cypru (uznawaną tylko przez Turcję i Pakistan). Świat za legalne uważa w odniesieniu do Cypru władze greckiej części wyspy. W 1977 roku umiera Makarios. Jego obowiązki przejmuje Spyros Kiprianu.
Po 1974 następują przesiedlenia (przymusowe) ludności. Część grecka wyspy jest dużo lepiej rozwinięta, kwitnie tam turystyka. Grecy cypryjscy skorzystali z pomocy innych krajów europejskich po 1974 roku. Problem zjednoczenia wyspy nadał istnieje. Wydaje się, że trzeba poczekać na odejście Raufa Denktasza - przywódcy Turków cypryjskich. Storpedował on dotychczas wszystkie próby uregulowania kwestii cypryjskiej.
Część grecka Cypru należy do UE. W referendum w 2003 roku większość Greków cypryjskich nie zgodziła się na połączenie Cypru w jeden organizm polityczny i wejście całego Cypru do UE.

1.SYTUACJA POLITYCZNA W ROSJI W LATACH 1918-1920.

2.KONFERENCJA W TEHERANIE I JEJ POSTANOWIENIA.

3.POWSTANIE PAŃSTWA IZRAELSKIEGO.

AD.1

Rosja radziecka po okresie chaosu, upadku gospodarki, wprowadza po X Zjeździe WKP(b) - 1921 r. Nową Ekonomiczną Politykę (NEP). Okres NEP-u trwa do 1928 roku. NEP zastąpił komunizm wojenny realizowany w latach 1918-1920.
NEP zakładała: rezygnację z przymusowego ściągania kontyngentów żywnościowych, umożliwienie chłopom swobodnego dysponowania i sprzedaży na wolnym rynku nadwyżek żywności, wprowadzenie zasad rachunku gospodarczego w działalności przedsiębiorstw państwowych, odejście od centralizacji systemów zarządzania, zaopatrzenia i dystrybucji na rzecz wprowadzenia elementów wolnego rynku, dopuszczenie - w ograniczonym zakresie - prywatnej inicjatywy w usługach i niektórych dziedzinach przemysłu. Obowiązujące do 1921 konfiskaty płodów rolnych zastąpiono podatkiem zbożowym. Dzięki niemu chłopi mogli swobodnie dysponować nadwyżkami z dostaw zboża na rzecz państwa. W rolnictwie i handlu proponowano rozpowszechnienie zasad spółdzielczości. W rękach państwa pozostawiono jednakże najważniejsze gałęzie gospodarki. NEP była zwalczana przez niektórych działaczy bolszewickich, m.in. E. Prieobrażenskiego i L. Trockiego, którzy uważali, że doprowadzi ona do restauracji kapitalizmu w ZSRR. Głównymi zwolennikami NEP w kierownictwie bolszewickim byli: N. Bucharin, A. Rykow, M. Tomski. Po 1924 stopniowo rezygnowano z NEP. W 1928 J.W. Stalin, który rozpoczął wówczas walkę z Bucharinem, zadeklarował odejście od NEP i zaostrzenie polityki wobec chłopstwa i prywatnej przedsiębiorczości.
Rosja Radziecka nie brała udziału w Konferencji w Paryżu w 1919 roku. Wielkie mocarstwa nie bardzo rozumiały, co się w Rosji stało. Wydawało się, że komunistów da się obalić na drodze poparcia dla sił kontrrewolucyjnych lub w drodze interwencji zbrojnej. Poseł polski w Londynie, pisał w raporcie z 28 października 1919 r. m. in., że społeczeństwu i rządowi angielskiemu. "wydaje się, że po obaleniu bolszewików Rosja znajdzie w sobie olbrzymie siły żywotne, które będą w stanie nie tylko doprowadzić je do porządku, ale administrować rozległymi terytoriami nierosyjskimi".
Interwencja zbrojna (1918-19190 skierowana była w trzech kierunkach: północnym (Murmańsk), południowym (Kaukaz, Krym, Odessa) i wreszcie w Syberii Wschodniej. 6 listopada 1918 r. bolszewicy zwrócili się do Koalicji z propozycją wszczęcia rokowań pokojowych pod warunkiem zerwania z polityką interwencji zbrojnej. Jedyną odpowiedzią było wylądowanie w Odessie w grudniu 1918 r. nowych wojsk pod francuskim dowództwem celem przyjścia z pomocą generałowi A. I. Denikinowi, organizującemu na południu Rosji walkę z rewolucją.
Koalicja (Francuzi, Anglicy, Amerykanie) doszła do wniosku, że interwencja jest nieskuteczna. 3 kwietnia 1919 r. Francuzi ewakuowali Odessę, 10 maja Anglicy wycofali się z Baku, we wrześniu Anglicy, Amerykanie i Francuzi opuścili Wybrzeże Murmańskie. Koniec polityki interwencji związany też był z nastrojami w wojsku, które nie chciało dalej walczyć, zmęczone walkami I wojny światowej. Interwencja była też bardzo kosztowna, zwłaszcza dla Francji i Wielkiej Brytanii. Lloyd George twierdził, że do końca 1919 r. Wielka Brytania wydała na ten cel 100 mln funtów.
12 grudnia 1919 r. odbyła się w Londynie konferencja premierów Francji i Wielkiej Brytanii z udziałem ambasadorów Włoch i Stanów Zjednoczonych. Clemenceau podsumował wyniki konferencji stwierdzając, że obecny stan rzeczy w Europie Wschodniej przedstawia niebezpieczeństwo dla całego świata. Stosowane dotychczas środki okazały się nieskuteczne. "Żywioły antybolszewickie okazały się zbyt słabe" i dlatego trzeba pójść inną drogą. "Rosję - wywodził premier Francji - należy otoczyć zaporą z drutu kolczastego, aby nie pozwolić jej na sianie niepokojów na zewnątrz i uniemożliwić Niemcom nawiązanie z nią stosunków politycznych i militarnych".

AD.2

Konferencja w Teheranie miała miejsce w dniach 28 listopada - 1 grudnia 1943 roku. Wzięli w niej udział przywódcy mocarstw - Roosevelt, Stalin i Churchill. Było to pierwsze spotkanie tej trójki. Podjęto na niej kwestie koordynacji działań wojennych, otwarcia drugiego frontu w Europie. Podjęto rozmowy na temat ładu powojennego. Podjęto tez decyzję o wschodnie granicy Polski (linia Curzona) z obietnicą "rekompensaty na zachodzie" dla państwa polskiego.

AD.3

14 maja 1948 r. odbyła się w Tel Awiwie krótka uroczystość proklamowania państwa Izrael. Utworzenie Izraela było możliwe dzięki przychylnemu stanowisku - USA i ZSRR.
Tylko w ciągu czterech pierwszych lat przybyło tu więcej reemigrantów (łącznie 687 tysięcy), niż wynosiła przedtem cała żydowska ludność Palestyny, a w latach 1948-1979 ich liczba przekroczyła 1 726000 osób. Spośród 3 218000 Żydów izraelskich w 1979 f., 1,5 mln urodziło się poza granicami swego państwa: m.in. w Maroku - 218 tysięcy, ZSRR - 201 tysięcy, Rumunii - 187 tysięcy, Polsce - 178 tysięcy, Iraku - 105 tysięcy oraz w Jemenie, Iranie, Niemczech z Austrią i w Turcji (w każdym z nich po około 50 tysięcy). W 1950 f. Tel Awiw wydał tzw. "Prawo Powrotu", na mocy którego każdy Żyd mógł osiedlić się w "Ziemi Obiecanej" jako swojej ojczyźnie.
Dużą rolę odegrali Żydzi pochodzący z Polski (np. prezydent Chaim Weizmann, premierzy David Ben Gurion, Menachem Begin, Golda Meir, Szimon Peres, Icchak Szamir). Język polski należał długo do najbardziej rozpowszechnionych języków w Izraelu. Żydzi w Izraelu byli ogromnie żróżnicowani. Aszkenazyjczycy (Aszkenaz - w średniowieczu -Niemcy) mówiący w jidisz, (z Europy Środkowej i Wschodniej). Sefardyjczycy (Sfarad - Hiszpania) - potomkowie Żydów wypędzonych z Hiszpanii i Portugalii w końcu XV wieku, w późniejszych czasach osiadłych m.in. na południu Europy oraz na Bliskim Wschodzie i w północnej Afryce. Żydzi Orientalni. Żydzi z Etiopii byli nawet czarnoskórzy.

1.NEP W ZSRR.

2.”DZIWNA WOJNA” PO AGRESJI NIEMIEC NA POLSKĘ.

3.PROBLEM PALESTYŃSKI.

AD.1

AD.2

Okres pomiędzy 1.X.1939r. a IV.1940r. to okres II Wojny Światowej zwany "dzwiną wojną", tzn. w tym czasie państwa zachodnie - Francja i Wielka Brytania pomimo wypowiedzenia Niemcom wojny nie podejmowały żadnych działań wojennych. Tymczasem Hitler spokojnie przygotowywał się do kolejnej fazy ataku skierowanej tym razem przeciwko państwom zachodnim. Spokojnie obmyślał plan ataku, wybierał broń i dawał ostatnie wskazówki swoim żołnierzom. Produkcja broni pancernej "szła pełną parą", nie zapowiadało się aby coś mogło Hitlerowi stanąć na drodze. (Z NETA)

Agresja Niemiec na Zachodzie Europy (Norwegia, Dania, Francja)
Po agresji na Polskę, Hitler skierował swą aktywność na północ. Na Norwegię i Danię. W kwietniu 1940 uderzył na Norwegię. Wojna trwała ponad 6 tygodni. Norwegia kapituluje 10 czerwca 1940 roku. Od 9 kwietnia Niemcy kontrolują sytuację Danii, która poddała się praktycznie bez walki i gdzie do 1943 roku zachowywano pozory suwerenności Danii na scenie politycznej.
Tak więc Niemcy kontrolowały Skandynawię (z wyjątkiem neutralnej Szwecji).
Pomoc aliantów dla Norwegii była nieefektywna. Przestarzały sprzęt lotniczy nie mógł przeciwstawić się nowoczesnemu lotnictwu niemieckiemu. Pomoc była źle zorganizowana.
Wcześniej - od 3 września 1939 roku tak W. Brytania, jak i Francja były w stanie wojny z Niemcami. Była to "dziwna wojna". Próbne alarmy, budowa schronów, wydawanie ludności masek przeciwgazowych, zapory balonowe (nalotów niemieckich nie było).
Był strach przed wojną. Po 3 września 1939 roku nakazano zaciemnienie, wprowadzono cenzurę, podniesiono produkcję na cele wojenne, zwiększono mobilizację, zaostrzono dyscyplinę pracy. Podniesiono stopień gotowości w armii. Niemniej, poza ćwiczeniami, nic się nie działo. Morale padało. Wierzono w przewrót w Niemczech i koniec zagrożenia.
Tego optymizmu nie podzielali, na szczęście dowódcy alianccy. Niestety dopiero w 1939 roku podjęto decyzję o francusko-brytyjskiej współpracy wojskowej. W styczniu 1940 roku Brytyjski Korpus Ekspedycyjny znalazł się na granicy francusko-belgijskiej, kiedy Belgowie odmówili zmiany decyzji o neutralności Belgii w konflikcie.
Także Holandia nie zamierzała walczyć. Chciała raczej być dostawcą produktów rolnych dla Niemiec. Alianci pozwalali również Włochom dokonywać znaczących zakupów surowców za granicą. Liczyli na odciągnięcie Mussoliniego od Hitlera.
Już w październiku 1939 Hitler chciał atakować na froncie zachodnim. Jedenaście razy odkładał rozkaz ze względu na złą pogodę.
10 maja 1940 rozpoczyna się operacja "Fall Gelb". Siły Francji w 1940 były słabo wyszkolone, zdemoralizowane i źle dowodzone. Przywództwo polityczne we Francji było słabe.
Proporcje ludzi sprzętu nie były złe dla Francuzów. Wprawdzie gen. Gamelin narzekał, że Francja ma "gorsza liczebność, gorszy sprzęt, gorsze metody", ale to nie był czynnik decydujący o klęsce Francji. Niemcy uderzyli przez Ardeny, a nie od strony Belgii i Holandii. Armia francuska szybko skapitulowała. Półmilionowy Korpus Ekspedycyjny pod dowództwem lorda Gorta nie zdołał pomóc Francuzom. 24 maja Gort otrzymał rozkaz wycofania się za Kanał. Odwrót udał się. Do dziś nie wiadomo, dlaczego Niemcy nie zmasakrowali aliantów na plażach Dunkierki. Może Hitler w ten sposób zostawiał furtkę do negocjacji z Anglikami?
22 czerwca 1940 roku marszałek Petain podpisał z Niemcami zawieszenie broni w tym samym wagonie kolejowym, w którym Niemcy podpisały rozejm w 1918 roku. Niemcy w ten teatralny sposób odrzuciły "traktat hańby", jak nazwano traktat wersalski.(Z WYKŁADU)

AD.3

Koniec II wojny wzmógł konflikt pomiędzy ludnością arabską a wciąż liczniejszą, dzięki imigracji, społecznością żydowską oraz brytyjskimi władzami mandatowymi. Arabowie nie zgadzali się na powstanie państwa żydowskiego. Żydzi, po holocauście, szukali terytorium dla siebie. Anglicy nie chcieli ustąpić z Palestyny. Popierali Arabów i sprzeciwiali się imigracji żydowskiej. Tymczasem syjoniści dążyli do utworzenia państwa żydowskiego na terytorium całej Palestyny i nieograniczonej imigracji Żydów do nowego państwa. Dla tych planów pozyskano wielu polityków amerykańskich.Wielka Brytania przekazała 14 lutego 1947 r. sprawę Palestyny do ONZ. Nadzwyczajna sesja Zgromadzenia Ogólnego ONZ powołała Specjalną Komisję do spraw Palestyny.
Ostatecznie przyjęto rezolucję o podziale Palestyny na dwa państwa: żydowskie o obszarze 14477 km2 (56% terytorium) i z 905 tysiącami mieszkańców (w tym 407 tysięcy Arabów, czyli 45%) oraz arabskie o obszarze 11655 km2 (42%) i z 735 tysiącami mieszkańców (w tym zaledwie 10 tysięcy Żydów). Jerozolima i Betlejem miały uzyskać status międzynarodowy pod nadzorem ONZ.

1.GŁÓWNE CECHY STALINIZMU.

2.ATAK NIEMIEC NA DANIĘ I NORWEGIĘ.

3.KRYZYS KUBAŃSKI.

AD.1

to system polityczno-ekonomiczny, jaki powstał w ZSRR po faktycznym przejęciu pełni władzy przez Józefa Stalina.

Początkiem tego systemu był komunizm wojenny, wprowadzony jeszcze przez Lenina, opierający się na całkowitym scentralizowaniu wszelkich decyzji polityczno-ekonomicznych i "prawie rewolucyjnym", czyli ostrym terrorze wprowadzanym metodą ogłaszania "ukazów" i bezwzględnego ich egzekwowania bez pośrednictwa normalnego systemu prawnego.

Ten chaotyczny początkowo system wytworzył w końcu, w dużym stopniu pod przywództwem Stalina, swoje ramy instytucjonalne. Trzema podstawowymi filarami instytucjonalnymi stalinizmu były:

Faktycznie totalna władza Stalina.
Biurokracja monopartyjna, działająca we wszystkich "powierzchniowych" obszarach władzy - wprowadzająca w czyn "jawne" decyzje Stalina.
Aparat przymusu i kontroli - realizujący bezpośrednio "niejawne" decyzje Stalina i kontrolujący zachowania wszystkich bez wyjątku, łącznie z biurokracją partyjną.Podstawowymi cechami stalinizmu były:1.Pełne jedynowładztwo Stalina.2Ciągła totalna kontrola wszystkiego i wszystkich.3.Ciągły i stale narastający terror, który przez cały czas zagrażał wszystkim oprócz samego Stalina.4.Ekonomia oparta na ścisłym, centralnym planowaniu wszelkich inwestycji i centralnej dystrybucji wszelkich dóbr.Zazwyczaj przyjmuje się, że pełna "wersja" stalinizmu trwała od roku 1929 (pozbycie się z kierownictwa WKS(b) głównych oponentów Stalina) do roku 1953 (śmierć Stalina). Po 1953 system ten zaczął powoli ewoluować do socjalizmu nomenklaturowego, w którym pod koniec istnienia ZSRR władzę sprawowała kilkusettysięczna grupa najważniejszych działaczy partii i podporządkowany tej grupie aparat biurokratyczny oraz aparat przymusu i kontroli. Stalinizm do roku 1945 funkcjonował wyłącznie w ZSRR. Po drugiej wojnie światowej został jednak "eksportowany" do państw, które w wyniku tej wojny dostały się pod kontrolę ZSRR. Próbowano go też wprowadzić w Chinach, jednak tam przekształcił się on szybko w maoizm.(Z NETU)

Jest to okres w historii ZSRR związany z postacią Stalina, choć trwający jeszcze po jego śmierci w 1953. Dopiero XX Zjazd KPZR kończy ten okres. Okres NEP zaczyna się kończyć po 1924 roku. Stalinowi już wcześniej udało się wprowadzić do świadomości społecznej przekonanie, że to on właśnie (a nie Trocki) był prawą ręką Lenina w czasie rewolucji. Do tego celu wykorzystał m. in. kino, gdzie w miarę upływu czasu przesuwał się coraz bliżej Lenina. W końcu lat 20-ych był już w wielkiej czwórce : Lenin, Marks, Engels, Stalin.
Eliminował opozycję w partii (prawdziwą i wydumaną). Na jego rozkaz zamordowano w 1934 roku Kirowa, szefa partii w Leningradzie. Stalin sam nie używał pojęcia "stalinizm" dla oznaczenia systemu, który zapanował na obszarze ZSRR.
NEP, pomimo sukcesu, nie zmieniał faktu, że ZSRR był państwem rolniczym, któremu daleko jeszcze było do mitycznego socjalizmu. Ten stan rzeczy miały zmienić kolektywizacja i industrializacja. Pierwsza miała polegać na masowym tworzeniu "kołchozów" (koleliektiwnoje chozjajstwo) i walce z kułakami (bogatymi chłopami), którzy niezbyt ochotnie chcieli wstępować dobrowolnie do kołchozów. Przeprowadzono ją głównie w latach 1928-29.
Industrializacja miała polegać na budowie (w ramach planów 5-letnich - pierwszy w 1928) podstawowych gałęzi przemysłu ciężkiego i zbrojeniowego. Niewolnicza praca wielu milionów Rosjan (w tym więźniów GUŁ-agów) doprowadziła do wybudowania m. in.: Magnitogorska, Dnieprogesu, Kanału Białomorskiego. W 1932 roku wprowadzono system wewnętrznych paszportów ograniczających swobodę poruszania się po ZSRR.
Sam Stalin mówił, że plany pięcioletnie to "wojna domowa".
W 1933 w ZRSRR mamy zjawiska głodu. W 1931 roku Stalin daje hasło "kadry decydują o wszystkim.
System stalinowski ukształtował się ostatecznie po wielkiej czystce lat 1936-38. Dotknęła ona wojska (3 marszałków z 5 zostało rozstrzelanych - w tym Michaił Tuchaczewski, 8 admirałów z 9. Zlikwidowano ok. 30 000 oficerów, co zemściło się w pierwszej fazie wojny z Niemcami w 1941 roku. Zlikwidowano 70% składu KC WKP(b) z 1934 roku. Skazano na śmierć Zinowjewa, Kamieniewa, Piatakowa, Bucharina, Rykowa, Jagodę, Jeżowa. Do władzy przybliża się nowe pokolenie (Chruszczow, Breżniew, Gromyko, Susłow).
W 1936 uchwalono konstytucję ZSRR. Mówiła ona o wolności i równości rasowej, płciowej, religijnej, itp.
W 1934 roku sytuacja w ZSRR stabilizuje się pod względem ekonomicznym. Niknie głód. Żyje się lepiej. Można się bezpłatnie uczyć i studiować. Utrzymuje się duża aktywność zawodowa kobiet, pomimo polityki prorodzinnej państwa. ZSRR staje się państwem zamkniętym.
Kult jednostki (inna, oficjalna, nazwa stalinizmu) przeniósł się po II wojnie do państw znajdujących się w bloku radzieckim (Stalin, Bierut, Rokossowski !!! - w Polsce)
W pewnym zakresie kult Stalina utrzymuje się do dzisiaj w Rosji i Gruzji. Był on reanimowany też w czasach panowania Breżniewa i Czernienki. Wielu ludzi w Rosji pamięta stabilny system polityczny i "cara batiuszkę", który rządził żelazną ręką. To, że ofiarami tego systemu było niewinnych kilkadziesiąt milionów ludzi - o tym nie chce się pamiętać.
Kult Putina dzisiaj pozwala lepiej zrozumieć fenomen kultu Stalina.

AD.2

AD.3

Fidel Castro zdobywa władzę na Kubie obalając reżim Batisty w 1959 roku. Wyraźne lewicowe posunięcia (nacjonalizacja- 1960), bliskie stosunki z ZSRR, spowodowały, że USA zaczęły przeciwdziałać umocnieniu się u swoich granic socjalistycznego państwa. 17 kwietnia 1961 roku spróbowano siłą zdławić rządy Castro. (Inwazja 1500 uzbrojonych emigrantów w Zatoce Świń). Inwazja nie powiodła się z powodu niezdecydowania samych Amerykanów. Nie udzielili oni wystarczającej pomocy kubańskim emigrantom. Inwazji nie poparła również miejscowa ludność. 3 doby wystarczyły Castro do pokonania desantu. Od tego moment Castro prowadzi jawnie antyamerykańską politykę zagraniczną. Zbliża się jeszcze bardziej do ZSRR. USA nie są dłużne. 7 lutego 1962 USA ogłaszają embargo na handel z Kubą. Embargo nie obejmuje żywności i medykamentów. Do połowy października 1962 roku sto okrętów radzieckich dostarczyło na Kubę m. in. 42 wyrzutnie rakiet balistycznych średniego zasięgu "ziemia-ziemia" (zasięg ok. 1700 km), 144 wyrzutnie rakiet SAM typu "ziemia-powietrze", 42 myśliwce bombardujące IŁ-28, 42 myśliwce MiG-21, 22 tys. żołnierzy i techników. Fakty te potwierdziły zdjęcia wywiadu amerykańskiego. Kubę dzieliła odległość 371 km od Florydy.
Rosjanie wypierali się tego, że na Kubie mają swoje rakiety. 22 października 1962 prezydent Kennedy poinformował w telewizji o zaistniałej sytuacji i ogłosił jednocześnie ścisłą blokadę morską Kuby z użyciem floty i lotnictwa, a także możliwość prewencyjnego ataku na Kubę.
Siły strategiczne USA I ZSRR stały w pogotowiu. Mógł wybuchnąć globalny konflikt atomowy.
24 października radziecki konwój zatrzymał się na granicy blokady. W tym rejonie operowały 3 radzieckie okręty podwodne (dziś o tym wiemy) uzbrojone w pociski nuklearne. Na szczęście nikomu z wojskowych nie puściły nerwy. Toczyły się tajne rokowania pomiędzy państwami. 28 października 1962 roku Chruszczow wyraża zgodę na demontaż i wywiezienie rakiet z Kuby pod nadzorem międzynarodowej inspekcji. USA wycofały się z groźby inwazji na Kubę. USA (po cichu) zgodziły się na usunięcie swoich rakiet średniego zasięgu "Jupiter" z terytorium Turcji. Po kryzysie kubańskim zainstalowano "gorącą linię" Waszyngton-Moskwa.

1.CZYM BYŁA KOLEKTYWIZACJA W ZSRR.

2.WOJNA Z FRANCJĄ.

3.USA W WIETNAMIE.GENEZA ZANGAZOWANIA.

AD.1

NEP, pomimo sukcesu, nie zmieniał faktu, że ZSRR był państwem rolniczym, któremu daleko jeszcze było do mitycznego socjalizmu. Ten stan rzeczy miały zmienić kolektywizacja i industrializacja. Pierwsza miała polegać na masowym tworzeniu "kołchozów" (koleliektiwnoje chozjajstwo) i walce z kułakami (bogatymi chłopami), którzy niezbyt ochotnie chcieli wstępować dobrowolnie do kołchozów. Przeprowadzono ją głównie w latach 1928-29.
Industrializacja miała polegać na budowie (w ramach planów 5-letnich - pierwszy w 1928) podstawowych gałęzi przemysłu ciężkiego i zbrojeniowego. Niewolnicza praca wielu milionów Rosjan (w tym więźniów GUŁ-agów) doprowadziła do wybudowania m. in.: Magnitogorska, Dnieprogesu, Kanału Białomorskiego. W 1932 roku wprowadzono system wewnętrznych paszportów ograniczających swobodę poruszania się po ZSRR.
Sam Stalin mówił, że plany pięcioletnie to "wojna domowa".

AD.2

Francja w okresie międzywojennym

Francja poniosła duże straty w czasie I wojny. 15 000 km2 jej terytorium zostało spustoszonych. Straty materialne można oszacować na 17 mld dolarów (przy 30 mld dla całego świata). Odzyskała ona Alzację i Lotaryngię. Zakończenie wojny miało osłabić Niemcy i zapewnić Francji bezpieczeństwo od wschodu. Foch nawet chciał granicy na Renie. Francja musiała wygrać dla siebie pokój.
Francja będąc państwem o dużym potencjale rolniczym później odczuła skutki Wielkiego Kryzysu (1929-1933). Nazywana z tego powodu "szczęśliwą wyspą", dopiero w 1932 znalazła się w kłopotach gospodarczych. Politycznie Francja pozostawała w rezultacie proporcjonalnego systemu wyborczego bardzo rozczłonkowana na różne odłamy radykalnych socjalistów, socjalistów, populistów, nacjonalistów, itp.
W czerwcu 1932 do władzy (premier) dochodzi radykał Eduard Herriot. Upada po 6 miesiącach. Od tego momentu francuska scena polityczna jest niestabilna.
We Francji popularni stają się faszyści. Tryumfy święci także antysemityzm (datujacy się jeszcze od sprawy Dreyfusa).
W 1934 do czterech ruchów faszystowskich (Solidarność Francuska, Liga Patriotów, Młodzież Francuska, Action Francaise) należało ok. 370 000 członków.
W maju 1936 roku do władzy (po okresie zamieszek) dochodzi Front Ludowy (komuniści i socjaliści). Na czele Frontu staje Leon Blum - socjalista. Komuniści i socjaliści wyciągnęli wnioski sytuacji w Niemczech, gdzie Republika Weimarska upadła także wskutek niezgody tych partii.
Front Ludowy prowadzi politykę ekonomiczną i społeczną w interesie francuskich robotników. Zdewaluował franka o ok. 30%. W 1937 Roku rząd Bluma ustąpił na tle kryzysu wokół 40-godzinnego tygodnia pracy i sprzeciwu Senatu wobec projektu reform Bluma. Na scenę polityczną znowu wkracza klasa średnia

AD.3

USA w Wietnamie
W XIX w. Wietnam, Kambodża i Laos stanowiły kolonie francuskie. Podczas II Wojny Światowej tereny te znajdowały się pod okupacją Japończyków. Po klęsce Japończyków w 1945 r. narodowo-wyzwoleńcza organizacja Viet Minh (Liga Niepodległości Wietnamu), założona przez komunistę Ho Chi Minha (1890-1969), ogłosiła niezależność Wietnamu. Jednak dzięki pomocy Brytyjczyków Francja odzyskała wpływy na półwyspie Indochińskim. Organizacja Viet Minh wypowiedziała Francji wojnę. W 1954 r. wietnamskie oddziały partyzanckie pokonały Francuzów w trwającej 55 dni bitwie pod Dien Bien Phu. Francja utraciła wpływy w Indochinach: Wietnam, Kambodża i Laos stały się niepodległymi państwami. Wietnam został jednak podzielony (16 równoleżnik) na dwie strefy: północną, gdzie na czele komunistycznego rządu popieranego przez stanął Ho Chi Minh, i południową, z osobnym rządem, wspieranym przez Stany Zjednoczone.
W Wietnamie Południowym Francuzi przywrócili do władzy cesarza Bao Daia. Ten w 1954 roku uczynił premierem Ngo Dinh Diema. Diem w 1955 roku przeprowadził referendum i obalił cesarza, a Wietnam Południowy stał się republiką z prezydentem Ngo Dinh Diemem na czele. Diem przeprowadził w kraju umiarkowane reformy (w tym rolną).
W kwietniu 1956 ostatni Francuzi opuścili Indochiny. Diem ogłosił, że nie obowiązują go układy genewskie (podpisane po zakończeniu wojny z Francuzami).
W Demokratycznej Republice Wietnamu rządzi Ho Szi Minh. Jest to polityk pokroju Stalina. Likwiduje opozycję i opozycję we własnej partii komunistycznej. Wprowadza reformy typowe dla państwa komunistycznego. Likwiduje wolną prasę. Krwawo tłumi (100 tys. ofiar) powstanie chłopskie w 1956 roku. Kolektywizacja wsi, nacjonalizacja przemysłu i handlu. Ho Szi Minh wszystko podporządkowuje strategii "wyzwolenia południa".
Z kolei na południu Diem przy pomocy amerykańskiej poprawia poziom życia Wietnamczyków. Zapewnia powolny, ale stały wzrost gospodarczy. Towarzyszy jednak temu korupcja, nepotyzm, prześladowanie buddyzmu (sam Diem jest katolikiem), brutalne represje wobec opozycji.
W kraju działa od 1957 Wietkong (skrót od "wietnamski komunista"). Ruch ten jest sterowany z DRW przez generała Giapa. W grudniu 1960 Wietkong proklamuje powstanie Narodowego Frontu Wyzwolenia Wietnamu Południowego, którego celem jest odsuniecie od władzy Diema i proklamowanie socjalistycznego państwa.
W 1963 roku CIA poparła zamach generałów przeciwko Diemowi. Zarzucano mu m. in., że jest nieskuteczny w walce z komunistami. Diem ginie. Po jego śmierci kraj destabilizuje się. W ciągu dwudziestu miesięcy mamy dziesięć przewrotów.
2 i 4 sierpnia 1964 w dość tajemniczych okolicznościach torpedowce DRW atakują okręty amerykańskie w Zatoce Tonkińskiej. Kongres USA udziela prezydentowi Johnsonowi nadzwyczajnych pełnomocnictw w celu "odparcia każdego zbrojnego napadu na siły zbrojne Stanów Zjednoczonych i zapobieżenia dalszej agresji". Amerykanie zaczęli zbrojnie angażować się na wielką skalę w Wietnamie (1965). Byli tam już obecni jeszcze za prezydentury Kennedego, ale teraz skala zaangażowania jest nieporównywalna.
Wojskami amerykańskimi dowodzi gen. Westmorland. Armia amerykańska liczy w 1966 - 389 tys., w 1967 - 486 tys., w 1968 548 tys. Wspomaga ja SEATO (żołnierze z Korei Południowej, Australii, Filipin, Nowej Zelandii, Tajlandii) i półmilionowa armia wietnamska.
Amerykanie nie mają w większości doświadczenia w walce z partyzantami w dżungli. Część żołnierzy nie popiera wojny. Atmosfera wokół wojny w USA i na świecie jest niedobra. Amerykanie w obawie przed Chinami nie przekraczają granicy z DRW, a do 1970 roku z Laosem i Kambodżą. Trzeba wiedzieć, że stamtąd pochodziła pomoc dla Wietkongu.
Amerykanie chcieli złamać DRW przez bombardowania lotnicze. Do listopada 1968 roku zrzucono ok. 2,5 mln ton bomb. Bombardowania te nie były konsekwentne. Johnson ogłaszał przerwy licząc na gotowość negocjacji z północy.
Telewizja pokazywała zafałszowany obraz wojny. Amerykanie wyglądali na ludobójców. Szwedzi udzielali azylu uciekinierom z US Army.
Tymczasem na południu Wietnamu stopa życiowa była wyższa niż na północy. Szerzyła się jednak korupcja, narkomania, prostytucja i czarny rynek.
Wojna była kosztowna. Kosztowała USA ok. 135 mld dolarów. Angażowała 7 z 18 dywizji, 200 z 400 bombowców B-52, 6 z 14 lotniskowców.
Narastał sprzeciw przeciwko wojnie w USA i na świecie.
Amerykanie odnieśli szereg sukcesów militarnych. Nie mogli pokonać jednak Wietkongu bez odcięcia zaopatrzenia z DRW, Laosu i Kambodży, blokady portów, przez które ZSRR dostarczał paliwo i broń do DRW.
W 1968 roku (święto Tet - 30 stycznia) gen. Giap rozpoczął ofensywę Wietkongu w Wietnamie. Ofensywa ta, pomimo początkowych sukcesów, zakończyła się klęską Wietkongu.
Zginęło 45 tys. żołnierzy Wietkongu a na stronę Południowego Wietnamu przeszło 170 tys. partyzantów.
Wietkong odrodził się jednak bardzo szybko, co ugruntowało przekonanie w wielu politycznych kręgach Ameryki, że nie da się go pokonać militarnie. Media także szerzyły obraz niezwyciężonych partyzantów Wietkongu.
Odwołano w 1968 gen. Westmorlenda głoszącego możliwość militarnego zwycięstwa.
USA chciały się wycofać z Wietnamu. W listopadzie 1968 roku przerwano bombardowania DRW. Już od 13 maja 1968 w Paryżu toczyły się rokowania pokojowe. Ich uczestnikiem (obok USA, Hanoi i rządu sajgońskiego) stał się ponadto proklamowany 8 czerwca 1969 r. tzw. Tymczasowy Rząd Rewolucyjny Republiki Wietnamu Południowego, a ton negocjacjom, które po czterech latach doprowadziły do ewakuacji wojsk amerykańskich, nadać miało dominujące w Waszyngtonie pragnienie wycofania się z Wietnamu za wszelką cenę. 27 stycznia 1973 roku podpisano w Paryżu traktat pokojowy. Dokonali tego przedstawiciele USA, Wietnamu Płn., Wietnamu Płd. i Wietkongu.

10.

1.NOWE PAŃSTWA W EUROPIE PO I WOJNIE ŚWIATOWEJ.

2. I FAZA WOJNY NIEMIECKO-RADZIECKIEJ(DO KOŃCA 1941R)

3.PLAN MARSHALA.

AD.1

Po I wojnie światowej powstały w Europie Środkowej i Wschodniej nowe państwa. Niepodległość po 123 latach zaborów odzyskała Polska, Austro-Węgry rozpadły się na odrębne państwa narodowe, powstała Czechosłowacja i Jugosławia.
Prowadzona przez A. Hitlera polityka agresji, dążenie do uzyskania dominującej roli Niemiec w Europie i na świecie, doprowadziła do aneksji Austrii, Czechosłowacji i agresji na Polskę, co doprowadzilo do wybuchu II wojny światowej (1939).
Politykę agresji i podbojów prowadził także ZSRR, kontynuując imperialne tradycje Rosji carskiej. 23 VIII 1939 podpisano w Moskwie traktat niemiecko-sowiecki rozgraniczający "sfery wpływów" obu krajów w Europie Wschodniej (Pakt Ribbentrop-Mołotow).
Klęska hitlerowskich Niemiec i "eksport rewolucji" do krajów zajętych przez Armię Czerwoną wytworzył nową sytuację w Europie po zakończeniu II wojny światowej. Rozpoczął się okres rywalizacji pomiędzy państwami bloku sowieckiego a krajami zachodnimi. Zimna wojna toczona przez przeciwstawne obozy wyrażała się w wyścigu zbrojeń, zarówno w dziedzinie broni konwencjonalnej, jak i nuklearnej.
Dość wyraźne tendencje zaznaczyły się w gospodarce państw zachodnioeuropejskich. Powstała Europejska Wspólnota Węgla i Stali (1951), Europejska Wspólnota Gospodarcza(1958). Kolejne lata poszerzenie płaszczyzny integracji dążąc do unifikacji nie tylko gospodarek, ale i całego systemu polityczno-społecznego państw Europy Zachodniej. W grudniu 1991 szefowie państw i rządów krajów EWG podpisali w Maastricht porozumienie w sprawie utworzenia Unii Europejskiej (Maastricht - traktat).
Do rozbicia europejskiego i światowego systemu komunistycznego doprowadził proces transformacji ustrojowej i gospodarczej, trwający od okresu polskiej „Solidarności” (1980), a którego kulminacją były przemiany w dawnym obozie sowieckim w wyniku wydarzeń roku 1989.
W 1990 zjednoczyły się podzielone po II wojnie światowej Niemcy. Jednocześnie dały o sobie znać nacjonalizmy i tendencje odśrodkowe. Na Półwyspie Bałkańskim doszło do rozpadu federacyjnej Jugosławii, powstania niepodległej Słowenii, Bośni i Hercegowiny, Chorwacji i Macedonii.
1990-1992 państwa środkowoeuropejskie przyjęto do Rady Europy, które wszczęły starania o przyjęcie do Unii Europejskiej i NATO. Niezależnie od konfliktów proces integracji Europy uległ w latach 90. XX w. intensyfikacji. W 1994 Polskę, Czechy i Węgry przyjęto do NATO. W Europie Zachodniej poza Unią Europejską pozostały jedynie Szwajcaria i Norwegia, równocześnie na mocy traktatu z Maastricht (1991) wszczęto m.in. proces wdrażania wspólnej waluty euro. Obecnie 27 krajów, należących do UE, stanowi dziś najważniejszy zintegrowany rynek konsumencki na świecie.

AD.2

Niemcy od dawna szykowali się do wojny z ZSRR. Układ Ribbentrop-Mołotow z 1939 przez obie strony traktowany był jako odłożenie konfrontacji. Dla Hitlera ZSRR był ojczyzną komunizmu, a Żydów i komunistów zwalczał on w pierwszym rzędzie.
Niemcy zaatakowali w trzech kierunkach: na północy w kierunku Leningradu, na środkowym froncie w kierunku Moskwy i na południu w kierunku Kaukazu.
W pierwszej fazie wojny Niemcy odniosły szereg zwycięstw. 16 lipca zajęli Smoleńsk, 19 września Kijów, 8 września rozpoczęło się oblężenie Leningradu. W czasie samych tylko walk o Kijów Rosjanie stracili 650 tys. ludzi. Źle dowodzeni Rosjanie, gorzej uzbrojeni, cofali się na wszystkich frontach. Ale w Rosji jest gdzie się cofać.
Od października 1941 Niemcy zaangażowali się w walkach o Moskwę. Zdobycie Moskwy było priorytetem Hitlera. Tu po raz pierwszy Niemcy zostali zatrzymani. Żołnierze niemieccy byli wyczerpani, brakowało odpowiedniego sprzętu i środków transportu. Wcześnie zaczęła się wyjątkowo surowa zima. W pewnym momencie Niemcy podeszli tak blisko, że widzieli złocone kopuły Kremla. Moskwę częściowo ewakuowano. Rosjanie odparli niemiecki atak i odrzucili przy pomocy świeżych dywizji syberyjskich Niemców na 120 km od Moskwy.

AD.3

Amerykanie zrozumieli, że wycieńczona zniszczeniami wojennymi Europa jest zagrożona wzrostem znaczenia i wpływów lewicy i ZSRR. Duże znaczenie polityczne komunistów obserwujemy we Francji i Włoszech (są w rządzie). Trwa wojna domowa w Grecji. Nie jest (tak się przynajmniej zdawało Amerykanom) jeszcze przesądzony los Polski, Jugosławii, Czechosłowacji.
Do tego należy dodać dobrą koniunkturę w USA, które miały się bardzo dobrze - wojna toczyła się nie na terytorium USA.
5 czerwca 1947 roku sekretarz stanu G. Marshall przedstawił plan pomocy. Zaproponował zwołanie konferencji w tej kwestii. Jej organizacji podjęła się Francja.
Na konferencję zaproszono także Bułgarię, Czechosłowację, Węgry, Polskę, Rumunię i Jugosławię. W połowie czerwca 1947 roku zaproszono także ZSRR.
Po zapoznaniu się z planem ZSRR wymusił jego odrzucenie przez państwa pozostające w jego orbicie wpływów. Polska i Czechosłowacja już nawet zdążyły zadeklarować zgodę na przyjęcie pomocy. Także Finlandia odrzuciła plan, nie chcąc drażnić ZSRR.
Reszta państw przyjęła plan entuzjastycznie. Utworzono Komitet Europejskiej Współpracy Gospodarczej, który miał określić potrzeby.
22 października Komitet przedstawił Amerykanom postulat wyasygnowania 12 do 17 mld dolarów pomocy w ciągu 4 lat. Pomoc ta miała dotyczyć głównie żywności i surowców.
Zagrożenie sukcesami komunistów we Francji i we Włoszech pozwoliło przekonać Trumanowi Kongres o potrzebie zatwierdzenia pomocy.
2 kwietnia 1948 Kongres zatwierdził 6,8 mld dolarów na pierwsze 15 miesięcy. Potem zgodził się na dalsze transze pomocy.
Plan Marshalla zrealizowano w ramach Europejskiego Programu Odbudowy. Ze strony amerykańskiej nadzorował go P. Hoffman, a w Europie 16 państw - beneficjentów pomocy -
Austria, Belgia, Dania, Francja, Grecja, Holandia, Irlandia, Islandia, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Wielka Brytania i Włochy założyło Organizację Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC).
W ciągu czterech lat, państwa te otrzymały 13,2 mld $ pomocy amerykańskiej: Wielka Brytania - 3,2 mld, Francja - 2,7 mld, Włochy - 1,5 mld, a Niemcy Zachodnie1,4 mld. W rezultacie programu odbudowy produkcja przemysłowa 16 państw uczestniczących w nim przekroczyła o 35% poziom przedwojenny, produkcja rolna - o 10%, produkt narodowy zaś - o 15%. Wzajemna wymiana handlowa między krajami uczestniczącymi w EPO wzrosła w latach 1947-1951 o 70%.
Zobowiązania z tytułu Planu Marshalla zostały umorzone z wyjątkiem państw neutralnych w czasie wojny - Szwajcarii, Irlandii, Szwecji i Portugalii.
Udało się powstrzymać inflacje i konflikty społeczne. Wojna domowa w Grecji zakończyła się m. in. dlatego, że poprawiła się materialna sytuacja Greków. Już w maju 1947 usunięto komunistów z rządu we Francji i Włoszech. Zaczęto nawet mówić o zjednoczeniu Europy.

11.

1.MUSSOLINI I FASZYZM WE WŁOSZECH.

2.UTWORZENIE II FRONTU WE FRANCJI W 1944 R.

3.ŹRÓDŁA KONFLIKTU BAŁKAŃSKIEGO PO ŚMIERCI TITO.

AD.1

Po I wojnie w państwie dominowali socjaliści i komuniści. Liberałowie zwrócili się w stronę Benito Mussoliniego (1883-1945). W czasie wojny Mussolini odgrywał rolę skrajnego nacjonalisty. Założył po wojnie w 1919 org. kombatancką Fasci di Combattimento (fasci - w starożytnym Rzymie rózgi będące oznaką władzy liktorów) przekształconą w 1921 roku w Narodową Partię Faszystowską . Obiecał rolnikom reformę rolną, zniesienie Senatu i nowe wybory. Utworzył zbrojne bojówki, które przemierzały Włochy i zdobywały zwolenników dla faszyzmu na tle bezrobocia, biedy, rozczarowania wynikami I wojny.
Pod koniec 1921 roku faszyści obiecywali wszystko wszystkim (oprócz socjalistów). Obiecywał zdyscyplinować klasę robotniczą, skończyć ze strajkami, stworzyć lokalne reprezentacje polityczne, zahamować niepokoje społeczne. Faszyści dali także Włochom przywódcę: Il Duce - Benito Mussoliniego.
W 1922 król powierzył rząd Mussoliniemu. W 1924 Matteotti pomawia Mussoliniego o sfałszowanie wyników wyborów. Sam Matteotti znika (prawdopodobnie zamordowały go bojówki faszystowskie). Mussolini głosi hasła ograniczenia wolności prasy, ograniczenia wolności politycznych, silnego i sprawnego przywództwa. Hasła takie zawsze są mile słuchane przez klasę średnią. Demokracja kończy się we Włoszech w 1925 roku, kiedy Mussolini zostaje dyktatorem Włoch.

AD.2

Inwazja Aliantów we Francji miała miejsce 6 czerwca 1944 roku. 11 tys. samolotów osłaniało inwazję. Miejscem inwazji była Normandia. Operacja nosiła kryptonim "Overlord". Operacja trwała do końca sierpnia 1944. W pierwszej fazie operacji wzięło w niej udział 156 tys. żołnierzy wojsk lądowych. 12 tys. okrętów. W dwudziestym dniu inwazji na lądzie było już ok. 1 mln. żołnierzy. Niemcy nie mieli sił, aby się temu przeciwstawić. Nie spodziewali się zresztą ataku w Normandii. Operacja ta była powiązana z operacją "Market-Garden". Jej celem było opanowanie i sforsowanie mostów na Renie dla zajęcia serca Niemiec. Ta operacja nie w pełni się udała. Inwazja w Normandii otwierała II front w Europie (była o nim mowa na konferencji w Teheranie w 1943). Zwłaszcza Churchill bał się, że Armia Czerwona zaleje całą Europę.
W czasie inwazji (od 15 czerwca 1944) Niemcy rozpoczęli przy pomocy V-1 (bezzałogowy samolot z 1 toną materiałów wybuchowych) ostrzeliwać południową Anglię. Wypuszczali nawet do 200 V-1 na dobę. Ze względu na małą celność nowej "wunderwaffe" ostrzeliwano miasta. Nową bombę Anglicy nazywali "bombą bzykającą" (buzzobomb). V-1 latała z prędkością ok. 600 km/h. Można ją było zestrzelić z niektórych typów myśliwców. Zagrożenie Londynu przez V-1 spowodowało ewakuację z miasta miliona mieszkańców (matek z dziećmi). Można powiedzieć, że była to "druga bitwa o Anglię". Koszty produkcji i obsługi V-1 nie były warte efektów, jakie wywołała.

AD.3

Bałkany zawsze były niespokojne. To tu zaczęła się I wojna światowa. Szczególnie narody skupione w Jugosławii. Tito (Chorwat), mając dyktatorską wręcz władzę w Jugosławii po II wojnie światowej, jednoczył państwo. Najbogatsze republiki (Jugosławia była federacją) - to Chorwacja i Słowenia (katolickie z alfabetem łacińskim). Serbia - prawosławna, z cyrylicą jako alfabetem, Albańczycy i Muzułmanie w Kosowie, Macedończycy, Czarnogórcy.
Tito umiera w 1980 roku. Nacjonalizm wielkomocarstwowy "Wielkiej Serbii" zderzył się z nacjonalizmem narodowym Albańczyków stanowiących większość w Kosowie.
Miloszewicz (przewodniczący serbskiego Związku Komunistów) znosi autonomię Kosowa i wprowadza tam wojsko serbskie. Sytuacja jest opanowana gdzieś do 1990 roku.
W tym roku i następnym odbywa się szereg referendów w kwestii autonomii i niepodległości republik jugosłowiańskich. Tylko Czarnogóra chce pozostać w Jugosławii - reszta nie.
Bogate Chorwacja i Słowenia nie chcą łożyć na biedniejsze republiki. Słowenia i Chorwacja ogłaszają 25 czerwca 1991 roku swoją niezależność. 27 czerwca 1991 roku armia jugosłowiańska (składająca się głównie z Serbów) rozpoczyna działania wojenne skierowane przeciwko Słowenii. Później wojna przenosi się do Chorwacji. Wojna ma także charakter wojny domowej (problem Slavonii, Krainy).
27 kwietnia 1992 powstaje Nowa Jugosławia z Serbią, Czarnogórą, Kosowem, Wojewodiną (mniejszość węgierska). Nowe państwo miało w swoich granicach 1,9 mln Albańczyków, 400 tys. Węgrów, 240 tys. Muzułmanów.
Trwały wewnętrzne walki w Bośni-Hercegowinie, pomiędzy Serbami i Muzułmanami sprzymierzonymi z Chorwatami.
Społeczność międzynarodowa uznała Bośnię-Hercegowinę. Serbów ONZ uznała za agresorów. Zakazano lotnictwu Jugosławii poruszania się w obszarze powietrznym Bośni i Hercegowiny.
14 grudnia w Paryżu zawarto układ pokojowy z wynegocjowany w Dayton. Stworzono dualistyczny twór: Federację Chorwacko-Muzułmańską i Republikę Serbską. Nad przestrzeganiem pokoju miały czuwać wojska interwencyjne NATO (IFOR).

12.

1.PRZYCZYNY WIELKIEGO KRYZYSU EKONOMICZNEGO.

2.NOWE RODZAJE BRONI .II WOJNA ŚWIATOWA.

3.GENEZA KONFLIKTU BLISKOWSCHODNIEGO.

AD.1

Przyczyn było wiele. Bezpośrednio recesję i kryzys zapoczątkował krach na Giełdzie w Nowym Jorku w "czarny czwartek" 24 X 1929. Kryzys ten przeniósł się do Europy.
Wielu ekonomistów w USA i Europie sądziła już na początku 1929 roku, że światowy wzrost ekonomiczny dobiegł końca. Objawem tego był m. in. Mniejszy popyt na czeskie i niemieckie maszyny, nieruchomości w Skandynawii i Wielkiej Brytanii. Zmniejszyło się zapotrzebowanie na wyroby francuskie, w tym wino. J. Schumpeter twierdził, że w cyklu gospodarczym nadszedł czas depresji. Inni także podkreślali cykliczność rozwoju ekonomicznego (np. cykl Kondratieffa).
Można jednakże wyróżnić 4 konkretne przyczyny Wielkiego Kryzysu:

Utrata inwestycji amerykańskich w Europie
Załamanie się podstawowych cen na świecie
Protekcjonizm w handlu
Trwanie przy parytecie złota.

Wielka Brytania odstąpiła od parytetu dopiero w 1931 roku. Francja trzymała się go do 1936 roku.
Istotną przyczyną kryzysu było też powszechne ignorowanie faktu, że gospodarka stała się globalną. Partykularyzmy (np. protekcjonizm) nie sprzyjały pomyślności gospodarczej.

AD.2

.Podczas II wojny światowej W działania zbrojne zaangażowanych zostało 61 krajów, do armii powołano 110 milionów ludzi. Największymi armiami dysponowały: Związek Radziecki (w szczytowych momentach mobilizacji powołanych pod broń było nawet 12,5 mln żołnierzy), Stany Zjednoczone (12,3 mln), Trzecia Rzesza (10,2 mln) i Japonia (6,095 mln). Walki toczyły się na trzech kontynentach (w Europie, w Azji i w Afryce) oraz na wyspach Atlantyku i Pacyfiku.W okresie II wojny światowej na niespotykaną dotąd skalę rozwinięto produkcję broni i sprzętu bojowego. W porównaniu z pierwszą wojną światową, zmienił się sposób prowadzenia działań militarnych: zwiększył się udział lotnictwa i broni pancernej. Pojawiły się nowe rodzaje broni, w tym ta najgroźniejsza - broń atomowa. Zrzucenie bomb atomowych na japońskie miasta Hiroszimę i Nagasaki uzmysłowiło wszystkim, jak straszliwą i śmiercionośną bronią dysponuje człowiek.

Ad.3

Po drugiej wojnie światowej, w 1947 r. ONZ zdecydowało o podziale Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie. Powodem konfliktów stały się dwie różne religie. Izrael niepodległość ogłosił 15 maja 1948 r. Ostro sprzeciwiły się temu państwa należące do Ligi Państw Arabskich. Rozpoczęły one tego samego dnia wojnę z nowo powstałym państwem żydowskim. Dzięki pomocy ZSRR Izrael miał lepiej przygotowaną armię, co pozwoliło mu w 1949 r. zająć obszar znacznie większy niż wcześniej zakładała dyrektywa ONZ. Po wojnie około 1 mln Palestyńczyków znalazło schronienie w krajach sąsiadujących z Izraelem i tam zakładali obozy dla uchodźców. Te miejsca były w późniejszym czasie źródłem niepokojów na Bliskim Wschodzie.

13.

1.REPUBLIKA WIETNAMSKA I JEJ PRZYCZYNY UPADKU.

2.BITWA O STALINGRAD I JEJ ZNACZENIE ALA II WOJNY ŚWIATOWEJ.

3.WOJNA W KOREII.

AD.1

Nazwa pochodzi od miasta Wiemar, dokąd przeniósł się rząd niemiecki w 1919 roku podczas zamieszek w Berlinie (walki Freikorpsu z rewolucjonistami ze Spartakusa).
Powstała na gruzach cesarskich Niemiec pokonanych w I wojnie światowej w granicach określonych w Traktacie Wersalskim. Miała burzliwe dzieje. Nas interesuje tu szczególnie jej koniec (lata 1930-33) i jednocześnie początek III Rzeszy.
Wiosną 1930 roku koalicja zdominowana przez SPD (socjaldemokracja) i kierowana przez Hermanna Muellera ponosi klęskę wyborczą. SPD była silną partią. Razem z KPD (komuniści) miały przewagę nad NSDAP (partia Hitlera - Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnicza) jeszcze w Reichstagu w 1932. Niestety z różnych powodów partie te nie współpracowały ze sobą. Komunistom zabraniała współpracy Moskwa. SPD ortodoksyjnie chciał równoważyć budżet narodowy, co prowadziło do cięć w zasiłkach dla bezrobotnych i obniżek w sferze budżetowej, czego z kolei nie akceptowali komuniści.
W marcu 1930 do władzy dochodzi prawicowa koalicja z Heinrichem Brüningiem na czele. Bezrobocie wynosi w tym czasie ok. 3 mln. NSDAP zdobywa 107 mandatów w 577 miejscowym parlamencie. Nowy kanclerz obniża wydatki rządu, zmniejsza płace realne, podnosi progi podatkowe, spadają ceny. Jest to obrona przed inflacją i realizowanie oczekiwań prawicowego elektoratu.
Brüning zaczyna domagać się umorzenia spłat reparacji wojennych i złagodzenia restrykcji narzuconych przez Traktat Wersalski w kwestii zbrojeń.
Sytuacja gospodarcza ulega pogorszeniu w 1931 roku w wyniku szturmu na niemieckie banki ze strony ich klientów bojących się niewypłacalności. Nie było więc środków na inwestycje mające ożywić niemiecką gospodarkę. Nie brano pod uwagę dewaluacji reichsmarki. Na początku 1932 roku widać było nieskuteczność nowej polityki. Liczba bezrobotnych wzrosła do 6 milionów. Jeden na pięciu Niemców nie miał pracy. Występował głód i demoralizacja. Brüning zaczyna używać dekretów aby ominąć Reichstag, gdzie traci poparcie.
Niemiecki elektorat zaczyna popierać Hitlera. W wyborach z 31 lipca 1932 NSDAP uzyskuje 230 mandatów w 608 osobowym parlamencie. Razem z komunistami (89 mandatów) wystarcza to do wotum nieufności. Nowym kanclerzem jeszcze w czerwcu 1932 zostaje von Papen. Jego następcą jest Kurt Schleicher. W wyborach z 6 listopada 1932 roku NSDAP dostaje 196 mandatów, komuniści 100 mandatów (parlament liczy 584 posłów). 30 I 1933 partia nazistowska doszła do władzy, kiedy jej elektorat właśnie zaczął się zmniejszać, a fundusze partyjne - kurczyć. Hindenburg, po ustąpieniu Schleichera, powierza misję utworzenia rządu Hitlerowi. Republika Wiemarska ostatecznie upada.

AD.2

- jedna z największych bitew (w rzeczywistości była to kampania składająca się z kilku etapów) II wojny światowej, która toczyła się w okresie od 21 sierpnia 1942 do 2 lutego 1943.

Celem wojsk niemieckich było zdobycie miasta Stalingrad nad Wołgą (dziś Wołgograd), ważnego ze względu na plany zajęcia Kubania i Kaukazu. W rejonie Stalingradu 23 listopada 1942 Rosjanie zamknęli w kotle 6 Armię Polową generała Friedricha Paulusa, część 4 Armii Pancernej oraz jednostki rumuńskie (łącznie około 260-270 tysięcy żołnierzy, w tym 9590 Rumunów i 20300 tzw. Hilfswillige). Niemieckie próby odblokowania stalingradzkiego kotła nie powiodły się. Dowództwo niemieckie odrzuciło propozycję kapitulacji. Bitwa zakończyła się klęską Niemiec i olbrzymimi stratami po obu stronach. Uznawana jest za przełomową w działaniach na froncie wschodnim. Od wygranej nad Wołgą inicjatywę na froncie przejęła Armia Czerwona.

AD.3

Korea została podzielona na część północna i południową jeszcze w 1945 roku, po klęsce Japonii. Część północna zajęta została przez Armię Czerwoną. Część południowa przez Amerykanów. W obu częściach powstały w 1948 odrębne państwa. Na północy Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna z Kim Ir Senem na czele. Na południu Republika Korei z prezydentem Li Syngmanem na czele.
Zimna wojna stawała się gorąca. Stalin ufny w swoją potęgę, namawiał Kim Ir Sena do agresji na południe. ZSRR szkolił i zbroił armię północnokoreańską.
25 czerwca 1950 roku armia północnokoreańska (232 tys. żołnierzy, 120 czołgów T-34, 180 samolotów) uderza na południe. Przekracza 38 równoleżnik będący granicą między państwami koreańskimi. Wcześniej jeszcze USA ogłosiły, że wyłączają Koreę i Tajwan ze sfery zachodniej obrony USA. Jeżeli pamiętamy, że ZSRR ma już bombę atomową, to agresywność Stalina jest zrozumiała.
Stalin obiecał Koreańczykom pomoc radzieckiego lotnictwa i namówił Chiny do poparcia agresji.
Wojska północno-koreańskie miały ponad dwukrotną przewagę liczebną, sześciokrotną w samolotach i siedmiokrotną w broni automatycznej. Wojska Republiki Korei liczyły zaledwie 98 tys. - bez lotnictwa, broni pancernej, ciężkiej artylerii.
27 czerwca Rada Bezpieczeństwa ONZ uchwaliła rezolucję potępiającą agresję i żądającą wycofania się agresora i zalecającą członkom ONZ pomoc w wykonaniu jej postanowień. ZSRR nie był obecny na posiedzeniu Rady i nie mógł zawetować rezolucji, gdyż bojkotował
ją w proteście przeciwko Tajwanowi zasiadającemu w Radzie na miejscu stałego członka. Tego miejsca ZSRR żądał dla Chin Ludowych.
Zatem interwencja w obronie Republiki Korei zyskała status misji ONZ.
Pomocy obiecały udzielić Wielka Brytania, Francja, Holandia, Turcja, Kanada, Kolumbia, Związek Południowej Afryki, Australia, Nowa Zelandia, Tajlandia i Filipiny.
7 lipca 1950 roku Rada Bezpieczeństwa uchwaliła wysłanie wojsk pod dowództwem gen. Mac Arthura.
W pierwszej fazie wojny agresorzy zepchnęli wojska południowokoreańskie aż na skraj półwyspu (Seul też padł). Tylko port Pusan był w ręku amerykanskim.
Sytuacja się zmieniła 15 września 1950 kiedy ONZ wysadził desant koło Inchon w pobliżu Seulu. Wojska ONZ odbiły Seul w wyparły wojska północnokoreańskie aż na północ Korei, nad graniczną z Chinami rzekę Jalu. KRLD przestał de facto istnieć. pax. Po stronie agresora walczyło ok. 5 tys. lotników radzieckich, mimo to, oficjalnie ZSRR nie brał udziału w wojnie.
25 października 1950 roku do wojny przystapiło 400 tys. "ochotników" (armia) chińskich.
Armia chińska wyparła wojska ONZ z Korei Północnej. Mac Arthur chciał użyć broni atomowej przeciwko Chinom i ZSRR. Został odwołany przez Trumana 11 kwietnia 1951 r.
Przez cały 1951 rok walki toczyły się wokół Seulu. 27 lipca podpisano rozejm w Panmundżonie. Linia rozejmu pozostała na 38 równoleżniku. W Korei zginęło 33 tys. Amerykanów, 520 tys. żołnierzy północno-koreańskich, 415 tys. żołnierzy Południa, 900 tys. Chińczyków (wśród nich syn Mao Tse-tunga - gen. Mao An-ying).
Wojna zatem nie przyniosła zmian terytorialnych. Reżim północno-koreański trwa do dziś.

14.

1.FASZYZM NIEMIECKI I JEGO PRZYCZYNY SUKCESU W 1933 ROKU.

2.AGRESIA JAPONI NA USA.

3.BLISKI WSCHÓD PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ.

AD.1.

Hitler doszedł do władzy legalnie. 30 stycznia 1933 roku otrzymał z rąk Hindenburga misję utworzenia rządu. NSDAP nie miała absolutnej większości w Reichstagu. Hitlerowcy doszli do władzy w sojuszu z prawicą narodową. Rychło jednak okazało się, że raz zdobytej władzy nie oddadzą aż do końca III Rzeszy. Narodowy socjalizm, nazizm, hitleryzm, faszyzm niemiecki - to określenia stosowane w odniesieniu do systemu kojarzonego z Hitlerem. W pewnym zakresie faszyzm niemiecki był odmianą faszyzmu we włoskim wydaniu, a ten Mussolini definiował jako "zorganizowaną, skoncentrowaną, autorytarną demokrację o narodowych podstawach". Nazizm cechował prymitywny antysemityzm i darwinizm społeczny. Rasa wyższa miała prawo rozwijać się kosztem ras niższych. Przywódcy faszystowscy mieli nieograniczoną władzę (zasada wodzostwa)
23 III 1933 NSDAP uzyskała ustawę o pełnomocnictwach rządu (pożar Reichstagu 27 II 1933) pozwalającą na "Gleichschaltung" (ujednolicenie) polegające na podporządkowaniu NSDAP całości życia społecznego w państwie. Już w czerwcu 1933 roku NSDAP jest jedyna legalnie działająca partią w Niemczech. Zaczyna powstawać totalitarne państwo wodzowskie. W czerwcu 1934 Hitler ogłosił się Sędzią Najwyższym, któremu przysięgę lojalności musieli składać inni sędziowie i urzędnicy państwowi.
Przez 1933 rok SA E. Röhma (Odziały Szturmowe) likwidowały przeciwników. SA liczyły ok. 4,5 mln w 1934 roku. Była to organizacja paramilitarna z ambicjami politycznymi.
Röhm chciał "drugiej rewolucji narodowosocjalistycznej". Hitler już w lipcu 1933 roku ogłosił zakończenie rewolucji. Röhm uważał, że kompromisy Hitlera są zdradą ideałów narodowego socjalizmu.
W tej sytuacji Hitler, wykorzystując wyłonione z SA SS Heinricha Himmlera (Sztafety Strażnicze), likwiduje w czerwcu 1934 roku Röhma i przeprowadza czystkę w SA (Noc Długich Noży).
NSDAP i jej administracja zastępuje rząd. Po śmierci prezydenta Hindenburga w 1934, Hitler ogłasza się wodzem Niemiec. Prasę, radio, film, teatr, wydawnictwa, itp., kontroluje teraz J. Goebbels.
Antysemityzm zajmował centralne miejsce w wizji świata nazistów. Od 1935 roku Niemcom nie wolno było utrzymywać ani stosunków seksualnych z Żydami, ani się z nimi żenić. Represje antyżydowskie nasiliły się w Niemczech od 1938 roku. Wypędzono 17 tys. Żydów do Polski. Ma miejsce pogrom (Kryształowa Noc) (9-10 listopada 1938). Spalono 200 synagog, zamordowano 90 Żydów, aresztowano 26 tys., zniszczono 7,5 tys. sklepów i firm żydowskich.

AD.2

7 grudnia 1941 roku Cesarstwo Japonii zaatakowało z lotniskowców amerykańską bazę morską na Hawajach w Pearl Harbour. Atak przygotował admirał głównodowodzący floty japońskiej adm. Isoroku Yamamoto. Atak ten był konsekwencją japońskiej ekspansji i próby podporządkowania sobie basenu Pacyfiku, ekspansji, której nie powstrzymała Konferencja Waszyngtońska. Japończycy uderzyli w grudniu 1941 także na Filipiny. W ciągu czterech miesięcy Japończycy zapanowali w całej południowo-wschodniej Azji i na większości Pacyfiku. Zdobyto Hongkong, Malaje, Singapur, Filipiny. Nawet Indie były zagrożone. (to były także działania wymierzone w W. Brytanię, Holandię).
Atak w Pearl Harbour oznaczał koniec izolacjonizmu amerykańskiego. USA wypowiedziały wojnę Japonii, Hitler wypowiada wojnę USA. Neutralność USA w wojnie już wcześniej była pozorna. Stany Zjednoczone pomagały W. Brytanii w ramach programu "lend-lease" (pożyczka-wynajem) (wczesniej stosowano zasadę "cash and carry" - gotówka i towar). Roosevelt nie krył osobistej przyjaźni do Churchilla.
Amerykanie złamali szyfr japoński (sierpień 1940)
II wojna przybrała teraz rzeczywiście globalny charakter. Nawet Australia była zagrożona.
Ekspansja Japonii na Dalekim Wschodzie została powstrzymana już w 1942 roku. Bitwa na Morzu Koralowym (maj 1942), nieudana dla Japończyków bitwa o Midway (czerwiec 1942) (tu Amerykanie skorzystali ze złamania kodów japońskich i domyślili się, że flota japońska zamierza zaatakować Midway).
Odparto japońskie ataki powietrzne na Cejlon.
Amerykanie zemścili się również na pomysłodawcy Pearl Harbour. Przechwycili w 1943 roku wiadomość o inspekcji linii frontu przez Yamamoto i nad Wyspami Salomona jego samolot zestrzelono.
merykańska gospodarka przestawiała się na tory wojenne. Między 1940 a 1944 produkcja przemysłowa wzrosła o 300%. Wojna stała się okazją dla rozpowszechnienia amerykańskich produktów. Tam gdzie było wojsko, była Coca-Cola. Ameryce wojna nie zaszkodziła. Nie cierpiała z jej powodu. Poza nalotem na Pearl Harbour nie zaatakowano terytorium państwa.
Koniunktura gospodarcza była bardzo dobra, a Amerykanom w Ameryce powodziło się wyjątkowo dobrze. Zbierali również owoce New Deal.
Amerykańskimi wojskami na Pacyfiku dowodził D. Mac Arthur. Krwawe walki o wyspy na Pacyfiku przybliżały wojska amerykańskie do wysp macierzystych.
Warto podkreślić, że wojna na Pacyfiku była wojną przede wszystkim morską i lotniczą, a rolę szczególną odegrały lotniskowce.

AD.3

W momencie zakończenia wojny na obszarach arabskiego Wschodu istniało sześć niezależnych państw. Cztery z nich były monarchiami: Egipt, Irak, Arabia Saudyjska i Jemen, a Syria i Liban miały ustrój republikański. W 1946 r. dołączyło do nich Królestwo Transjordanii. Pozostałe tereny były mandatami, koloniami lub protektoratami (Palestyna, Cypr, Aden, Oman, szejkanaty nad Zatoką Perską). Był to obszar wpływów brytyjskich. Tylko Syria i Liban znajdowały się orbicie wpływów francuskich.II wojna światowa w olbrzymim stopniu przyczyniła się do wzrostu aktywności politycznej i rozwoju świadomości narodowej społeczeństw arabskich. Liga Państw Arabskich
Po trudnych rokowaniach, we wrześniu 1944 r. zwołano konferencję przygotowawczą w Aleksandrii. Jej końcowy rezultat stał się podstawą Paktu Ligi. Pakt ten podpisało ostatecznie 22 marca 1945 r. w Kairze siedem państw: Egipt, Arabia Saudyjska, Irak, Jemen, Liban, Syria i Transjordania. Powstała w ten sposób Liga Państw Arabskich. W późniejszych latach, w miarę jak uzyskiwały niepodległość, jej członkami zostały również Libia, Sudan, Maroko, Tunezja, Kuwejt, Algieria, Jemen Południowy, Katar, Oman, Bahrajn, Federacja Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Mauretania, Somalia, Dżibuti i Komory, a także Organizacja Wyzwolenia Palestyny (od 1976 r.). Celem organizacji, której siedzibą został Kair, było zacieśnianie współpracy politycznej, gospodarczej, kulturalnej i społecznej oraz rozstrzyganie konfliktów i sporów wewnątrzarabskich.
Ogromne zróżnicowanie uczestników LPA nie sprzyjał skutecznemu działaniu. Organizacja ta przybrała wyraźnie antyizraelski charakter. W 1976 jej członkiem stała się OWP.

15.

1.TOTALITARYZM HITLEROWSKI A STALINIZM.

2.WOJNA JAPOŃSKO-AMERYKAŃSKA.

3.PROBLEM NIEMIECKI PO II WOJNIE SWIATOWEJ.

AD.1

Totalitaryzm to system polityczny charakteryzujący się ingerencją państwa we wszystkie dziedziny życia obywateli. Państwo totalitarne działa w oparciu o doktrynę państwową. Cechuje się rozbudowaniem aparatu policyjno - wojskowego, poddanie społeczeństwa terrorowi policyjnemu.Porównując stalinizm i hitleryzm (nazizm) można wykazać wiele podobieństw. Są to typowe dla państwa totalitarnego: władza dyktatorska (Stalin, Hitler), system jednopartyjny (partia bolszewicka, NSDAP), rozbudowany aparat policyjny, ograniczanie swobód obywatelskich, propaganda, terror i represyjność. Różnice między stalinizmem a nazizmem dotyczą przede wszystkim ideologii. Oba systemy totalitarne walczyły z wrogiem. W ZSRR był to wróg klasowy (kryterium majątkowe), natomiast w III Rzeszy - wróg narodu (kryterium rasowe). Oba systemy są odpowiedzialne za śmierć wielu milionów ludzi. Cechą państwa totalitarnego jest bowiem terror i przemoc - nie ma w nim miejsca dla praw człowieka i obywatela. Państwo totalitarne ma antydemokratyczny charakter i dąży do całkowitego podporządkowania jednostki interesom władzy. Dramatyczna historia XX wieku pokazała, jak niebezpieczny jest totalitaryzm...

AD.2

AD.3.

Niemcy Zachodnie były zrujnowane wojną. Podzielone na strefy okupacyjne.
Strefa amerykańska - Bawaria, Hesja i część Badenii-Wirtembergii
Strefa brytyjska - Szlezwig-Holsztyn, Dolna Saksonia i Nadrenia-Westfalia
Strefa francuska - Nadrenia-Palatynat i południowa częśćBadenii-Wirtembergii
Strefa radziecka - Meklemburgia, Brandenburgia, Saksonia i Turyngia
Sytuacja gospodarcza była fatalna. Groził głód. Szalała inflacja. Społeczeństwo niemieckie na ogół miało dość hitleryzmu, chociaż w 1946 r. jeszcze prawie połowa Niemców z zachodnich stref okupacyjnych popierała nazizm jako ideę dobrą, lecz źle realizowaną. Jeszcze w 1949 r. tylko 39% Niemców z trzech stref zachodnich uznawało wyłączną winę III Rzeszy za rozpętanie wojny, a znakomita większość nie czuła się odpowiedzialna za dojście Hitlera do władzy.

14.

1.IMPERIALIZM JAPOŃSKI PRZED II WOJNĄ ŚWIATOWĄ.

2.KONFERENCJA W JAŁCIE I JEJ POSTANOWIENIA.

3.MUR BERLIŃSKI.GENEZA JEGO POWSTANIA.

AD.1

Daleki Wschód był terenem rywalizacji różnych państw. Zarówno USA, jak i państw europejskich. Do tego grona dołączyło cesarstwo japońskie. Już w 1895 roku Japończycy anektowali Tajwan. Prowadzili zwycięską wojnę z Rosją w Mandżurii (1904-1905). W 1910 Japończycy anektowali Koreę.
W I wojnie Japonia działała wyłącznie na obszarze Chin. Udział w I wojnie po stronie zwycięzców dał Japonii mandat nad wyspami na Pacyfiku. Japonia bierze też udział w interwencji przeciwko Rosji Radzieckiej. Rozwija flotę, która w latach 1910-1921 podwaja swój tonaż.
Jak wiadomo, USA nie ratyfikowały traktatu wersalskiego, nie weszły także do Ligi Narodów.
Nie oznaczało to pasywności USA na Pacyfiku, gdzie swoje interesy miała również Japonia. W Waszyngtonie w latach 1921-22 próbowano ustalić politykę wobec Chin, ograniczyć zbrojenia morskie. Celem konferencji (ze strony USA) było powstrzymanie ekspansji Japonii. Jest tu pewna analogia do sytuacji Niemiec na Konferencji Paryskiej. Różnica była istotna - Japonia nie był pokonanym państwem i nie przyjęła dyktatu Waszyngtonu i Londynu.
Trzeba jednak zauważyć, że konferencja waszyngtońska pokazywała nowe tendencje w polityce światowej: "Oś świata przesuwa się: najpierw szła przez Morze Śródziemne, potem przez Atlantyk; dzisiaj idzie przez Pacyfik".
W następnych latach Japonia kontynuuje politykę ekspansji. Dotyczy to zwłaszcza tradycyjnego kierunku - Chin. Główne zainteresowanie to Mandżuria, bogata w surowce i luźno związana z Chinami. W 1931 roku Japonia zbrojnie zajmuje Mandżurię i proklamuje tam w 1932 formalnie niepodległe państwa Mandżukuo. Chiny poskarżyły się do Ligi Narodów. W 1933 roku Japonia występuje z Ligi Narodów. W 1937 Japonia rozpoczyna wojnę z Chinami.

AD.2

Konferencja w Jałcie (Krym) miała miejsce 4-11 lutego 1945 roku. Wzięli w niej udział przywódcy mocarstw - Roosevelt, Stalin i Churchill.
Konferencja regulowała 9 kwestii.

Deklaracja o Wyzwolonej Europie w sprawie pomocy państwom wyzwalanym z pęt niewoli. Deklaracja mówiła o prawie wyboru przez narody takiej formy rządów, jakiej sobie zażyczą.
Niemcy miały być podzielone na strefy okupacyjne. Wtedy swoją strefę otrzymała Francja (pod naciskiem Churchilla).
Strony postanowiły o powołaniu Sojuszniczej Rady Kontroli do kontroli sytuacji w Niemczech po wojnie.
Reparacje miały wychodzić z sumy 20 mld dolarów, w tym 10 mld dla ZSRR w postaci demontażu urządzeń, produkcji bieżącej, aktywów niemieckich za granicą, pracy niemieckich jeńców wojennych.
Likwidacja niemieckiego sztabu generalnego, ukaranie zbrodniarzy wojennych.
Powstanie w Jugosławii i Polsce rządów narodowych z udziałem przedstawicieli emigracji i innych autorytetów. Jak najszybciej w tych krajach miały się odbyć wolne wybory.
Granica Polski na wschodzie miała generalnie przebiegać z niewielkimi odchyleniami wzdłuż linii Curzona. Polska miała otrzymać rekompensatę na zachodzie. Ostateczne rozstrzygnięcie tej kwestii miało nastąpić na konferencji pokojowej.
Postanowiono zwołać na 25 czerwca 1945 do San Francisco konferencję założycielską ONZ.
Uzgodniono przystąpienie ZSRR do wojny z Japonią w okresie do 3 miesięcy po zakończeniu wojny w Europie.

AD.3

13 sierpnia 1961 roku, za wiedzą państw Układu Warszawskiego NRD zaczęła budowę muru berlińskiego. Podzielił o Berlin na długości ok. 45 km. Ponad 120 km muru oddzieliło Berlin od terytorium NRD. Odtąd mieszkańcy NRD mogli udawać się do Berlina Zachodniego tylko za specjalnym zezwoleniem. Natomiast mieszkańcy Berlina Zachodniego musieli mieć zachodnioberliński dowód osobisty i specjalna przepustkę. Mocarstwa zachodnie ograniczyły się do formalnych protestów. Miasto zostało definitywnie podzielone.
Mur berliński miał zapobiec (i zapobiegł) masowym ucieczkom mieszkańców NRD na Zachód. W próbach przekroczenia muru zginęło do 1989 roku ok. 300 osób. Betonowemu murowi towarzyszyły zasieki, miny, urządzenia elektroniczne.
Pod murem kopano tunele, przelatywano nad nim na lotniach i w balonach. Na przejściu granicznym Check Point Charlie urządzono po 1990 roku muzeum upamiętniające pomysłowość uciekinierów. Mur zaczęto rozbierać w listopadzie 1989, zakończono oficjalnie 3 października 1990 roku. Stał się on symbolem zimnej wojny, a jego obalenie symbolem jej końca i zjednoczenia Niemiec.

17.

1.CHINY W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM -MAO I CZANG.

2.STALINIZM PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ.ŚMIERĆ STALINA.

3.DZISŁANIA KORPUSU ROMMLA W AFRYCE PÓŁNOCNEJ.

AD.1

Dla Chin XX wiek był czymś zupełnie nowym. Nie należy szukać analogii z Europą.
Mamy do czynienia z wyraźną erozją władzy mandżurskiej dynastii Qing, co prowadzi do wybuchu w 1911 roku kolejnego powstania. Doprowadza ono do upadku dynastii mandżurskiej. Główną siłą powstania jest Liga Związkowa. Nie jest ona w stanie jednak przeciwstawić się objęciu władzy przez związanego z dynastią generała Yuan Shikaia. Sun Yat-sen - przywódca Ligi głosi Trzy Zasady Ludu (nacjonalizm, demokracja, socjalizm agrarny). Jest to program nadmiernie złożony, niezrozumiały dla chińskich mas. Nie można na nim oprzeć programu budowy nowego systemu na gruzach cesarstwa. Liga Związkowa mogła obalić dynastię mandżurską, ale nie miała politycznej siły do dalszego ciągu. Powstanie 1911 roku (niekiedy mówi się o rewolucji 1911) zapoczątkowało okres walk wewnętrznych w Chinach i znaczny wzrost wpływów japońskich (szczególnie w latach 1914-1917). Pozycja Chin po 1918 nieco się wzmocniła kiedy inne państwa, zwłaszcza USA, zaczęły przeciwdziałać dominacji Japonii. Nie zmienia to faktu rozpadu Chin na szereg prowincji zarządzanych przez wojskowych walczących ze sobą.
Jeszcze w 1912 roku powstał Kuomintang - Partia Narodowa (wywodziła się z Ligi Związkowej). Włączył się do wojny domowej. W latach dwudziestych w Kuomintangu byli również komuniści, a poparcia organizacyjnego i wojskowego udzielał mu ZSRR.
Poczynając od 1926 roku Kuomintangowi udało się rozciągnąć swoje wpływy na większość terytorium Chin i przywrócić w jakimś zakresie jedność państwa. Następuje zerwanie z komunistami (1927) i wojna domowa (1927-1937) Po zerwaniu mamy dwóch wielkich antagonistów: Czang (Kai-Szek) - Kuomintang i Mao (Dze-Dong, Tse-Tung) - komuniści.
Konfrontacja z Kuomintangiem wpłynęła na kształt komunizmu chińskiego. Szczególnie Długi Marsz (Wielki Marsz) w latach 1934-35 - odwrót wojsk komunistycznych przed wojskami Kuomintangu 12 tys. km z prowincji Jiangxi do Shaanxi dał marne rezultaty wojskowe, ale olbrzymie propagandowe.
Mao szybko zrozumiał, że w chińskich warunkach chłopstwo stanowi podstawową siłę rewolucyjną. Wielki Marsz dostarczył legendy, ukształtował grono weteranów, wzmocnił autonomię Komunistycznej Partii Chin wobec ZSRR.

AD.2

Jest to okres w historii ZSRR związany z postacią Stalina, choć trwający jeszcze po jego śmierci w 1953. Dopiero XX Zjazd KPZR kończy ten okres. Okres NEP zaczyna się kończyć po 1924 roku. Stalinowi już wcześniej udało się wprowadzić do świadomości społecznej przekonanie, że to on właśnie (a nie Trocki) był prawą ręką Lenina w czasie rewolucji. Do tego celu wykorzystał m. in. kino, gdzie w miarę upływu czasu przesuwał się coraz bliżej Lenina. W końcu lat 20-ych był już w wielkiej czwórce : Lenin, Marks, Engels, Stalin. 5 marca 1953 umiera Stalin. Okoliczności jego śmierci budzą kontrowersje. Na Kremlu zaczyna się walka o schedę po nim. Biorą w niej udział przede wszystkim: Ł. Beria, N.S. Chruszczow, G. Malenkow, N. Bułganin, W. Mołotow. To nie jest jeszcze destalinicacja (ta nastąpi po XX Zjeździe w 1956 roku. Teraz mamy walkę o władzę. Na szczęście dla mieszkańców ZSRR słabnie terror. Wypuszczani są więźniowie z GUŁ-gów. Beria zostaje jeszcze w 1953 roku aresztowany i stracony. W walce o władzę wygrywa powoli Chruszczow.
W tym czasie mamy elementy kolektywnego kierowania państwem. I sekretarzem KC zostaje Chruszczow. Premierem jest Malenkow (od lutego 1955 roku - Bułganin). Nowa ekipa dokonuje zwrotu w polityce zagranicznej ZSRR. Stalin wręcz dążył do wojny, zwłaszcza chciał, by cała Europa była w orbicie wpływów radzieckich. Teraz mamy tendencje do odprężenia. Malenkow deklaruje już w marcu 1953 chęć poprawy stosunków z USA.
W maju 1953 roku ZSRR rezygnuje z postulatów terytorialnych wobec Turcji. Nawiązuje w lipcu 1953 roku zerwane przez Stalina stosunki z Izraelem.
W 1953 roku zawarty zostaje rozejm w Korei. W październiku 1954 roku ZSRR zawiera porozumienie z Chinami w kwestii wycofania się z baz nad Morzem Żółtym (Port Artur, Dalien). W maju 1955 ZSRR podpisuje traktat pokojowy z Austria i wycofuje się z jej terytorium.
Ustaje propaganda (1954) antyjugosławiańska. Chruszczow przeprasza Titę. Delegacja radziecka odwiedza Belgrad w 1955 roku. W sierpniu 1955 roku Kreml deklaruje redukcję sił zbrojnych o 640 tys.
W 1955 roku ZSRR deklaruje, że zakończył stan wojny z Niemcami. We wrześniu 1955 roku do Moskwy przyjeżdża Konrad Adenauer, następuje nawiązanie stosunków dyplomatycznych, jeńcy niemieccy (ci, co przeżyli) wracają do RFN.
W 1956 roku jeńcy japońscy mogli powrócić do domu.

AD.3

W sierpniu 1940, znowu bez wiedzy i aprobaty, Włochy zaatakowały Somali Brytyjskie. Mussolini chciał odtworzyć Imperium Śródziemnomorskie (Imperium Romanum). Mając sześciokrotną przewagę, pokonał Brytyjczyków i posuwał się w stronę Egiptu. 8 września 1940 pod dowództwem gen. Wavella Anglicy rozpoczęli zwycięską kontrofensywę i zmusili Włochów do wycofania się. Wojska obu stron miały w swoich szeregach rdzennych mieszkańców okolicznych państw, co czyniło tę wojnę globalną. Fakt, że Włochy walczyły z W. Brytanią w Afryce - potwierdzał tę tezę.
Anglicy wzięli do niewoli 113 tys. Włochów, zdobyli 1300 dział. Sami stracili 438 zabitych.
Mussolini przemawiał jak cezar, ale rzeczywistość była niepomyślna dla Włochów.
Wavell musiał wycofać część armii dla pomocy Grecji. Mussolini poprosił o pomoc Hitlera.
W lutym 1941 pośpiesznie sformowano Afrika Korps pod dowództwem Erwina Rommla. Korpus Rommla wykazał się mistrzostwem w operacjach w Afryce. Zawdzięczał to w dużym stopniu Rommlowi nazywanemu "Lisem Pustyni". Udało mu się zepchnąć Anglików poza granice Egiptu.
W Tobruku pozostał oblężony garnizon aliancki z australijską załogą. Przegranego Wavella zastępuje marszałek Claude Auchinleck. Niemcy zamierzali dotrzeć do Kanału Sueskiego, Iraku i Zatoki Perskiej.
Teraz to Niemcy musieli wspierać kampanię na Bałkanach, a po ataku z 22 czerwca 1941 (ZSRR) - priorytetem staje się Front Wschodni. W tych warunkach zaopatrzenie i pomoc dla Rommla szwankuje.
W grudniu 1941 roku Rommel był zmuszony wycofać się do Trypolitanii, a oblężenie Tobruku zostało na jakiś czas przerwane.
W 1942 roku, Rommel ostatecznie zdobywa Tobruk (21 czerwca 1942). Churchill powie, że "był to jeden z najsilniejszych ciosów, jakie nam zadano w czasie wojny'.
Po upadku Tobruku dowództwo nad wojskami alianckimi przejmuje gen. Bernard Montgomery (Monty).
Jest to godny przeciwnik dla Rommla. Doprowadza do bitwy pod El Alamein (listopad 1942). Armia niemiecko-włoska została pokonana dzięki przewadze liczebnej aliantów, także w sprzęcie i zaopatrzeniu. Alianci mieli lepszy wywiad. Niemcom i Włochom ciągle zagrażał brak paliwa.
Alianci ponieśli też znaczne straty, ale mogli je szybko zrekompensować. Niemcy i Włochy nie. W końcu Hitler pozwolił Rommlowi wycofać się resztkami Korpusu.
Pod koniec 1942 roku w Północnej Afryce lądują Amerykanie.

18.

1.NOWE PAŃSTWA PO I WOJNIE ŚWIATOWEJ.

2.ZAKOŃCZENIE II WOJNY ŚWIATOWEJ W EUROPIE.

3.PROBLEM BASKIJSKI.

AD.1

Rezultatem I wojny światowej jest upadek czterech wielkich imperiów : Austro-Węgier, Niemiec, Rosji, Turcji).
Umożliwiło to niektórym narodom w Europie Środkowschodniej uzyskanie politycznej samodzielności.
Nowe państwa w Europie: Austria,Czechosłowacja,Estonia,Finlandia,Jugosławia (do 1929r. jako Królestwo Serbów,Chorwatów i Słoweńców),Litwa,Łotwa,Polska,Węgry.
Poza Europą natomiast koniec nimieckiego i tureckiego panowania nie przyniósł mieszkańcom tamych terenów wolności,gdyż miejsce dotychczasowych władców zajęły inne państwa kolonialne (tereny mandatowe).

AD.2

1.Przełom w działaniach wojennych w 1943 - przejęcie inicjatywy przez aliantów
a) klęski wojsk niemieckich na froncie wschodnim (pod Staliningradem)
b) przejęcie przez aliantów inicjatywy w bitwie o Atlantyk
c) klęska wojsk niemiecko-włoskich w Afryce
d) przejęcie przez amerykanów inicjatywy na Dalekim Wschodzie
e) desant Aliantów na Sycylię i płw. Apeniński - Włochy przechodzą na stronę aliantów
2.Bitwa o Monte Cassino maj 1944 i wkroczenie aliantów do Rzymu
Żołnierze polscy zdobyli wzgórze Monte Cassino zamykające drogę na Rzym
3.Lądowanie aliantów w Normandii 6 czerwiec 1944 - utworzenie II frontu w Europie
Była to największa operacja desantowa wojny. Aliantom udało się zmylić Niemców co do miejsca lądowania, zbombardować niemieckie linie kolejowe oraz wytwórnie paliw i już pierwszego dnia wysadzić na brzeg ponad 150 tys. żołnierzy.
Alianci wyzwolili Francję, Belgię i Holandię w marcu 1945r sforsowali Ren, rozbili siły niemieckie w zagłębiu Ruhry a w kwietniu 1945 dotarli do Łaby.
4.Sukcesy wojsk radzieckich na froncie wschodnim.
W 1944r Armia Czerwona wyparła Niemców ze swoich terenów i wkroczyła na ziemie polskie. W końcu lipca dotarła do środkowej Wisły. W 1944 Rumunia, Finlandia, Bułgaria i Węgry przeszły na stronę aliantów. Wielka ofensywa wojsk radzieckich w 1945r wyparła Niemców z terenów między Wisłą a Odrą, Prus Wschodnich i Słowacji. W kwietniu 1945 Armia Czerwona przekroczyła Odrę
5.Kapitulacja Niemiec i zakończenie wojny w Europie 8 maja 1945r
2 maja stolica Niemiec poddała się Rosjanom. Dwa dni wcześniej Hitler popełnił samobójstwo. Niemcom kazano podpisać akt bezwarunkowej kapitulacji. 8 maja USA i Wielka Brytania obwieściły ze II WŚ w Europie dobiegła końca.
6.Zakończenie wojny na Dalekim Wschodzie 2 września 1945 - zakończenie II WŚ
6 sierpnia 1945 Amerykanie zrzucili bombę atomową na Hiroszimę a 3 dni później na Nagasaki. 2 września Japonia podpisała akt bez warunkowo.

AD.3

Baskowie, Euskaldunak, Euskotarak, najstarsza przedindoeuropejska grupa etniczna Półwyspu Iberyjskiego, naród mieszkający w Hiszpanii prowincje: Guipuzcoa, Bizkaia i Rlava oraz znaczną część Navarry i Francji okręgi: Labourd, Soule i Basse-Navarre. Po obu stronach Pirenejów na obszarze ok.10 tys. km, nad Zatoką Biskajską. Baskowie to lud pochodzenia praindoeuropejskiego, przybyły prawdopodobnie z okolic Kaukazu i Azji Mniejszej
Nieformalnie obszar ten określany jest mianem Le pays Basque (Kraj Basków). Liczebność Basków w obu częściach, francuskiej i hiszpańskiej, szacuje się na ok. 3 mln., dalsze 170 tys. żyje na emigracji, gł. w Meksyku, Argentynie, Wenezueli i USA.
Swój kraj Baskowie nazywają Euskal-Erria. Język baskijski - euskara jest jednym z najstarszych w Europie. Pochodzi z terenów Kaukazu i zaliczany jest do hipotetycznej azjanickiej rodziny językowej; dzieli się na 8 dialektów. Posiada pewne związki z językami: walijskim, gruzińskimi, szkockimi, fińskimi, węgierskim, a nawet japońskim i eskimoskimi. Mimo, iż Baskowie posługują się także językiem francuskim i hiszpańskim euskara wciąż pozostaje językiem żywym,I używanym przez ok. 1 mln ludzi. Od X w. język ten stopniowo wypierany był przez język kastylijski, a w okresie reżimu Franco posługiwanie się nim było wręcz zakazane. Aktualnie podejmowane są próby w kierunku standaryzacji jego ortografii.
Do tradycyjnych zajęć Basków należą rolnictwo i sadownictwo, hodowla (gł. bydła, owiec i kóz), żegluga morska oraz rybołówstwo (byli jednymi z pierwszych łowców wielorybów w Zatoce Biskajskiej oraz dorszów na Nowej Funlandii), a także przemyt.
Nadal podtrzymują swoją odrębność kulturową, widoczną w stroju, zwyczajach, folklorze i architekturze. Narodowymi instrumentami Basków są txistu (klarnet) i txun-txun (bębenek). Żywa od XIX w. wśród Basków pozostaje idea towarzystw gastronomicznych, do których wstęp mają tylko mężczyźni. Do najsłynniejszych dań baskijskich należą kałamarnice w sosie własnym i potrawa z dorsza oraz pilaw po baskijsku. Grą narodową Basków jest pelota, polegająca na odbijaniu twardej piłki rękami lub rakietą; ponadto organizują oni zawody w tradycyjnych dyscyplinach, m.in.: rąbaniu drewna, przeciąganiu liny, podnoszeniu kamieni i wyścigach łodzi.
Na temat ich pochodzenia nadal trwają naukowe spory; za pewnik można uznać jedynie fakt ich przybycia na Półwysep Iberyjski przed wieloma tysiącami lat. Niektóre teorie utrzymują, że ich ojczyzną była Atlantyda, in. widzą w nich potomków paleolitycznego człowieka z Cro-Magnon. Baskami, a właściwie Vascami nazwali ich Rzymianie, którym nie udało się dokonać ich romanizacji.

19.

1.NEW DEAL W USA.

2.KONFERENCJA W POCZTAMIE I JEJ POSTANOWIENIA.

3.ŻELAZNA KURTYNA.

AD.1

Prezydent F.D. Roosevelt po objęciu urzędu w marcu 1933 roku rozpoczął energiczną walkę z Wielkim Kryzysem zapoczątkowanym w 1929 roku. Objawami kryzysu było bezrobocie, stagnacja w przemyśle, spadek cen w rolnictwie, nędza, apatia społeczna. Roosevelt rozpoczął nową politykę gospodarczą nazwaną New Deal (Nowy Ład). Polegała ona na serii różnych poczynań w gospodarce. Wśród działań podjętych w ramach programu należy wymienić m.in.: organizację szerokiego zakresu robót publicznych, ustalanie wysokości minimalnych płac oraz system zasiłków dla bezrobotnych, wspieranie farmerów przez odpowiednią politykę cenową i kredytową. Program zawierał również rozwiązania ograniczające swobodę
działania podmiotów gospodarczych. Stanowił formę interwencjonizmu państwowego w
gospodarce USA, a jego doświadczenia zostały wykorzystane przez wiele innych
państw. USA odeszły od wymienialności dolara na złoto. Koncepcje te wynikały z poglądów J.M. Keynesa. Był to interwencjonizm państwa w gospodarce. Keynes zakładał konieczność interwencji w gospodarkę w celu spłaszczenia cyklu koniunkturalnego. Np. roboty publiczne finansowane zbudżetu służyły m. in. pobudzeniu siły nabywczej wielu osób. Ta siła sprzyjała ożywieniu w gospodarce, itd.

AD.2

W dniach 17 lipca - 2 sierpnia 1945 w Poczdamie obraduje ostatnia konferencja Wielkiej Trójki. Roosevelta zastąpił Truman. W trakcie konferencji Churchill przegrał wybory w Wielkiej Brytanii i zastąpił go nowy premier Clement Attlee.
Konferencja ta dotyczyła przede wszystkim problemu niemieckiego (z tym się wiązał także problem zachodnich granic Polski). Zmianie uległy postanowienia jałtańskie w sprawie reparacji. ZSRR miał zaspokoić swoje roszczenia demontażem urządzeń produkcyjnych w swojej strefie okupacyjnej, 10% reparacji z zachodnich stref okupacyjnych i 15% reparacji w zamian za dostawy żywności i surowców ze swojej strefy do stref zachodnich. Miał także pokryć polskie żądania reparacyjne.
Na konferencji postanowiono też o przymusowym wysiedleniu ludności niemieckiej z Czechosłowacji, Polski i Węgier. Podkreślić tu należy legalność przymusowego wysiedlenia realizowanego przy pomocy Londynu i Moskwy. Było to więc faktyczne uznanie trwałości zmian terytorialnych.
Postanowiono o denzyfikacji, demilitaryzacji, dekartelizacji, demokratyzacji i decentralizacji w okupowanych Niemczech.

AD.3

- określenie porządku pojałtańskiego, które spopularyzował Winston Churchill 5 marca 1946 roku, podczas historycznego przemówienia [1] w amerykańskim mieście Fulton w stanie Missouri. Wygłosił on tam zdanie o "żelaznej kurtynie" (ang. iron curtain), przebiegającej od Szczecina po Triest."Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem zapadła żelazna kurtyna dzieląc nasz Kontynent. Poza tą linią pozostały stolice tego, co dawniej było Europą Środkową i Wschodnią. Warszawa, Berlin, Praga, Wiedeń, Budapeszt, Belgrad, Bukareszt i Sofia, wszystkie te miasta i wszyscy ich mieszkańcy leżą w czymś, co trzeba nazwać strefą sowiecką, są one wszystkie poddane, w takiej czy innej formie, wpływowi sowieckiemu, ale także - w wysokiej i rosnącej mierze - kontroli ze strony Moskwy."

20.

1.WOJNA DOMOWA W HISZPANII.

2.ZAKOŃCZENIE WOJNY W EUROPIE.

3.ROZPAD IMPERIUM BRYTYJSKIEGO-POWSTANIE INDI I PAKISTANU.

AD.1

W 1936 w Hiszpanii do władzy dochodzi Front Ludowy. Fakt ten doprowadził do krwawej wojny domowej. Hiszpania była neutralna podczas I wojny światowej. Upokorzona podczas wojny z USA w 1898 roku, będąc krajem rolniczym, o niskim przyroście naturalnym, miała do 1918 roku okres względnie dobrej koniunktury. Recesja powojenna w Europie dotknęła także Hiszpanię.
Wojna w Europie i recesja sprzyjały powstawaniu lewicy. W Hiszpanii mamy więc socjalistów (PSOE) z wpływowym związkiem zawodowym (UGT), marksistów (POUM), anarchistów (CNT). Wszyscy oni mieli wzajemnie wykluczające się wizje Hiszpanii. Jednak 15 stycznia 1936 roku PSOE, UGT, POUM - utworzyły Front Ludowy. Front występował pod hasłami amnestii, przywrócenia do pracy zwolnionych uprzednio członków lewicy, restytucji autonomii regionalnej, powrotu do programu reform rządu Aza??ni. Ugrupowania Frontu Ludowego zdobyły 278 mandatów. Prawica 124 mandaty. Na czele nowego rządu stanął Azana, a stworzyły go dwa ugrupowania liberalno-demokratyczne przy poparciu socjalistów w parlamencie.
W ruchu socjalistycznym (PSOE i UGT) następuje radykalizacja nastrojów. Zbliża to socjalistów do anarchistów (CNT). Groziło rewolucją socjalistyczną.
Zaczęło się rozdzielanie majątków ziemskich, spontaniczna parcelacja, nasilały się strajki, występowała przemoc.
W lipcu 1936, po zamordowaniu Sotelo w Maroku (dowodził Franco) rozpczął się bunt wojska. Przyłączył się do buntu Madryt.
Rebelia ogarnęła całą Hiszpanię. Rebelianci nie odnieśli sukcesu w Madrycie i w regionach industrialnych. Baskowie poparli Front Ludowy.
Po stronie rebeliantów, na czele których stanął gen. Francisco Franco (1892-1975) opowiedziały się tradycyjne partie polityczne: Confederacion Espanola de Derechas Autonomas (CEDA), faszystowska Falanga, karliści - tradycyjna konserwatywna, katolicka partia hiszpańska.
Nikt nie sądził, że rozpoczynająca się wojna domowa potrwa prawie trzy lata i będzie tak okrutna, i że określi losy Hiszpanii na kilkadziesiąt lat.
Początkowo wydawało się, że republikanie są w lepszej sytuacji. Mieli dostęp do surowców. Jednak niesnaski w samym Froncie Ludowym osłabiały ich. Socjaliści strzelali do komunistów na ulicach Barcelony w 1937 roku. Republikanie byli słabo zorganizowani i niezdyscyplinowani. Pomocy udzielał im jedynie ZSRR, choć okupiona była ta pomoc wtrącaniem się w wewnętrzne spory i aktywnością radzieckiego GPU na terenie Hiszpanii.
Działała Brygada Międzynarodowa w sile ok. 20 tys. ochotników. Prawie połowa z nich zginęła.
Franco otrzymywał pomoc od "przyjaciół" z zagranicy. Prawica była tym razem zjednoczona w obliczu zagrożenia komunistycznego. Po stronie Franco walczyło 50 tys. Włochów. niemiecki Legion Condor (wsławił się niechlubnie zbombardowaniem Guerniki)
1 IV 1939 wojska Franco odniosły zwycięstwo. Prześladowany w szkole, chudy (przezywany cerillito- zapałeczka - Franco stał się dyktatorem w Hiszpanii i panował do 1975 roku. Przeżył Hitlera i Stalina, Mussoliniego.
W 1939 roku jego dyktatura wydawała się staroświecką i przestarzałą. Jednakże - wspierając się na armii i Kościele katolickim - przetrwał prawie 40 lat i fundował Hiszpanii odrębną od reszty Europy Zachodniej drogę rozwoju. Od 1947 Franco był dożywotnim regentem. W latach 1938-73 był premierem. Był też caudilio - przywódcą armii i państwa.

AD.2

AD.3

Anglicy stworzyli największe imperium kolonialne na świecie. Było ono najsilniejsze ekonomicznie, najsprawniej zarządzane i przynoszące największe zyski. Wynikało to z faktu, iż tworzenie imperium zbiegło się w czasie z rozwojem kapitalizmu w Wielkiej Brytanii.Przebieg kolonizacji:Wielka Brytania opanowała znaczną część Afryki. Jej terytorium rozciągało się południkowo, wzdłuż tzw. linii K-K (Kair-Kapsztad). Pod panowanie brytyjskie dostały się także Indie, Australia i znaczna część Ameryki Północnej.Polityka kolonialna:Główną zasada brytyjskiej polityki wobec kolonii były tzw. rządy pośrednie. Polegało to na sprawowaniu władzy rękami tubylców. Brytyjczycy wysyłali jedynie gubernatorów do swoich kolonii, którzy mieli zorganizować administrację. Miało to zapewnić spokój, umożliwiający eksploatację miejscowych surowców dla brytyjskiego przemysłu, skuteczne ściąganie podatków i eksport brytyjskich produktów do kolonii.Brytyjczycy zachowali system miejscowych praw plemiennych i dostosowywali swoją politykę w zależności od plemienia. Prowadzili także w ograniczonym stopniu edukację - jedynie dorosłych sprawujących funkcje urzędnicze.Brytyjczycy nie prowadzili masowej akcji osiedleńczej. Ich osadnictwo ograniczało się do urzędników przybywających do kolonii na czas określony.Jedyne osadnictwo, jakie prowadzili Brytyjczycy miało miejsce w Ameryce i Australii. Australię ustanowiono kolonią karną i zsyłano tam więźniów, natomiast osadnictwo amerykańskie spowodowane było kryzysem w Wielkiej Brytanii, a dokładniej w Irlandii. W XIX wieku, na skutek spadku plonów ziemniaka, przez Irlandię przetoczyły się fale głodu. W konsekwencji ludzie uciekali do Ameryki.

21.

1.POSTANOWIENIA NA KONFERENCJI W MONACHIUM.

2.ZAKOŃCZENIE WOJNY NA DALEKIM WSCHODZIE.

3.ŚWIAT DWUBIEGUNOWY PO II WOJNIE SWIATOWEJ.

AD.1

29 września 1938 roku w Monachium podpisano porozumienie (Niemcy, Anglia, Francja, Czechosłowacja) w sprawie powrotu do Niemiec obszaru Sudetów (części Czechosłowacji) wraz z 3 mln Niemców. Słowacja i Ukraina Zakarpacka uzyskały autonomię. Porozumienie to, z wymuszoną zgodą Czechosłowacji, było przedstawiane przez Chamberlaina jako "pokój naszych czasów". Ogłaszał też: "Uratowałem pokój dla naszego pokolenia". Hitler wcześniej dokonał Anschlusu Austrii i remilitaryzował Nadrenię.
Francja nie miała siły, by przeciwstawić się Hitlerowi i zerwała w lipcu 1938 roku przymierze z Czechosłowacją, powiadamiając Benesza, że Francja "nie weźmie udziału w wojnie o Sudety". Wielka Brytania także nie miała ochoty wikłać się w "spór w dalekim kraju, między ludźmi, o których nic nie wiemy".
Hitler nie poprzestał na odebraniu Czechosłowacji Sudetów. 15 marca 1939 najechał i zajął pozostałą część Republiki Czechosłowackiej. Utworzono Protektorat Czech i Moraw. W Słowacji utworzono marionetkowe państwo z ks. Tiso na czele. Polska zagarnęła Zaolzie.
Ustępstwa w Monachium i brak reakcji na aneksję Czechosłowacji zachęcały Hitlera do eskalowania żądań. Od października 1938 Hitler domaga się od Polski zwrotu Gdańska i prawa do budowy eksterytorialnych tras komunikacyjnych z Rzeszy do Prus Wschodnich (korytarz). Wprawdzie 31 marca 1939 roku Chamberlain (premier W. Brytanii) zadeklarował także w imieniu Francji pomoc dla Polski, gdyby Niemcy chciały naruszyć jej terytorium, ale historia pokazała, że była to tylko deklaracja.

AD.2

Amerykański bombowiec zrzucił 6 sierpnia 1945 roku pierwszą w dziejach ludzkości bombę atomową na liczącą 255 tysięcy mieszkańców Hiroszimę. Druga bomba atomowa spadła 9 sierpnia na Nagasaki. Zginęło lub zostało rannych 2/3 mieszkańców obu miast. Tego samego dnia w Chinach ofensywę lądową rozpoczęły wojska radzieckie i mongolskie, wspierane przez Chińską Armię Ludową. Użycie broni atomowej poważnie przyśpieszyło zakończenie wojny na Dalekim Wschodzie. W zamyśle niektórych polityków miało również ułatwić Stanom Zjednoczonym zdobycie dominującej pozycji w powojennym świecie. W dniu 14 sierpnia rząd japoński powiadomił główne państwa wielkiej koalicji o decyzji cesarza Hirohito przyjęcia warunków kapitulacji. Wkrótce, bo 19 sierpnia skapitulowała Armia Kwantuńska. Dopiero 2 września 1945 roku na pokładzie amerykańskiego pancernika „ Missouri `', zakotwiczonego w Zatoce Tonkijskiej, Japonia podpisała akt kapitulacji.

AD.3

Po II wojnie światowej ostatecznie ukształtował się pewien globalny system. Jego charakterystyczną cechą była dwubiegunowość. Powstały dwa wielkie mocarstwa, bloki, dwie wielkie idee, dwie zasadnicze propozycje systemowe. Oba systemy były globalne i miały ambicje, by zapanować nad światem. Oba systemy miały środki i napęd społeczny, wywoływały entuzjazm ludzki.

W tej dwubiegunowości mocarstwa chciały i umiały się porozumieć. Przeciwnik, a zarazem partner, był potrzebny. Tam, gdzie nie sięgało żadne z dwóch mocarstw, natychmiast pojawiał się chaos - a ten psuł walkę. Porządek społeczny - jako całość - może być z gruntu wredny, ale zawsze ma jakieś pozytywne cechy porządku, czyli przeważa nad chaosem.

22.

1.WIELKI KRYZYS EKONOMICZNY W EUROPIE W OKRESIE MIĘDZY WOJENNYM.

2.PRASKA WOJNA -PRZYCZYNY I FINAŁ.

3.OKOLICZNOŚCI POWSTANIA CHIŃSKIEJ REPUBLIKI LUDOWEJ.

AD.1

W latach trzydziestych świat przeżył wielki kryzys ekonomiczny wywołany nadprodukcją. Rozwój gospodarczy po I wojnie światowej następował bardzo nierównomiernie, produkcja dóbr konsumpcyjnych następowała w tempie nieporównanie szybszym do wzrostu siły nabywczej ludności, popyt był także sztucznie kreowany przez operacje giełdowe. Jednak gdy w przeciągu kilku dni października 1929 roku na giełdzie nowojorskiej wystawiono na sprzedaż 70 milionów akcji doszło do krachu i załamania się giełdy. Był to początek wielkiego kryzysu, który w krajach silniej rozwiniętych trwał do roku 1933, w słabiej rozwiniętych do roku 1935. Szybko spadła produkcja przemysłowa, wzrosło bezrobocie, doszło do pauperyzacji ludności, pojawiło się zjawisko nożyc cenowych - ogromnej różnicy między cenami na artykuły rolnicze a cenami na produkty przemysłowe. Wielkie zakłady łatwiej znosiły kryzys, małe upadały. By ratować sytuację starano się zahamować import, a zdecydowanie zwiększyć eksport, stąd pojawiły się ceny dumpingowe, czyli niższe niż koszty produkcji. By chronić własną produkcję wprowadzano z kolei wysokie cła wwozowe. Z państw zaczęły odpływać dewizy i kruszce. Konkretne działania zakrojone na szeroką skalę i nastawione na walkę z kryzysem podjęły władze w USA. Prezydent Roosvelt wprowadził interwencjonistyczną politykę "New deal", czyli "nowego ładu". W jej ramach ograniczono produkcję rolną i podniesiono ceny artykułów rolnych. Podjęto walkę z bezrobociem poprzez organizowanie wielkich robót publicznych. Również w Niemczech uruchomiono dla walki z bezrobociem roboty publiczne, jednak służyć one miały przede wszystkim potrzebom przemysłu zbrojeniowego. Później produkcję przestawiono przede wszystkim na potrzeby wojska, podobnie rzecz się miała we Włoszech i w Japonii.

AD.2

Wojna trzydziestoletnia - konflikt trwający od 23 maja 1618 do 24 października 1648 pomiędzy protestanckimi państwami Rzeszy niemieckiej wspieranych przez inne państwa europejskie (takie jak Szwecja czy Francja) a katolicką dynastią Habsburgów. Mimo że wojna spowodowana była przyczynami natury religijnej, jednym z powodów jej długotrwałości stało się również dążenie mocarstw europejskich do osłabienia potęgi Habsburgów.Wojnę trzydziestoletnią dzieli się na cztery okresy:

okres czesko-palatynacki (1618-1623)
okres duński (1625-1629)
okres szwedzki (1630-1635)
okres francusko-szwedzki (1635-1648)
W wojnie trzydziestoletniej, pośrednio lub bezpośrednio, wzięły udział niemal wszystkie państwa europejskie. Stronę katolicką reprezentowały państwa Habsburgów (Austria, Hiszpania i Państwo Kościelne), niektóre księstwa I Rzeszy (m.in. Bawaria). Oficjalnie swojego wsparcia katolikom nie udzieliła Rzeczpospolita Obojga Narodów, lecz zaciężne wojsko lisowczyków zostało wysłane przez króla na Węgry.Po stronie protestanckich państw Rzeszy (m.in. Czech w tym Śląska, Palatynatu) stanęła Dania (do 1629 r.), Szwecja, Francja, Siedmiogród.Wojna zakończyła się zwycięstwem strony protestanckiej. Jej głównymi skutkami, oprócz zapewnienia wolności wyznania na terenie Rzeszy, było osłabienie dynastii Habsburgów, wzmocnienie pozycji Francji i Szwecji oraz uznanie niepodległości Zjednoczonych Prowincji Niderlandów. Wojnę zakończył pokój westfalski podpisany w 1648 r.

AD.3

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ZESTAWY PYTAŃ NA EGZAMIN USTNY ZE STYLIZACJI, Dokumenty AWF Wychowanie Fizyczne
ZESTAW PYTAŃ NA EGZAMIN USTNY (przykładowy)
40 ZESTAWÓW PYTAŃ NA EGZAMIN USTNY Z MBB 14
TECHNOLOGIA INFORMACYJNA zestawy pytan NA EGZAMIN
Zestaw pytań na egzamin magisterski55
ZESTAWY PYTAN NA EGZAMIN Z PED
zestaw pytan na egzamin z postepowania administracyjnego
Zestaw pytan na egzamin dyplomowy kierunku Turystyka i Rekreacja
ZESTAW PYTAŃ NA EGZAMIN USTNY, PPP
Pytania na egzamin z historii, Pedagogika, ~PYTANIA NA EGZAMIN Z HISTORII WYCHOWANIA (ROK I SEM. II)
Zestawy pytan na egzamin ustny z Chowu
Wariantowy zestaw pytań na egzamin 2009 2010
meo zestawy pytan na egzamin, Mechatronika, 1 Rok
ZESTAW PYTAŃ NA EGZAMIN ZE WSPÓŁCZESNYCH RUCHÓW POLITYCZNYCH
ZESTAW PYTAN NA EGZAMIN USTNY
Zestawu pytań na egzamin z Chemii rolnej

więcej podobnych podstron