Joga małych palców, czyli zdrowie przez Mudras
Mudras dotychczas znane były jako skomplikowany system trzymania palców do użytku rytualnego. KESHAV DEV, jogin - nauczyciel medytacji z New Delhi, rozwinął przy pomocy prastarej nauki - MUDRA - szereg całkiem prostych pozycji leczniczych i harmonizujących. Przedstawiamy tutaj krótki program jogi dla gonionych czasem ludzi wielkich i małych miast.
"Ręce są jedną z najważniejszych części ciała" - mówi mistrz Keshav Dev. "Twój los leży w twoich rękach - i to wziąć trzeba całkiem dosłownie. Nie tylko dlatego, że linie na rękach wskazją przeszłość i przyszłość danej osoby, lecz przede wszystkim dlatego, że poszczególne palce posiadają calkiem osobne, swoje własne funkcje i władzę wewnątrz organizmu. Kto tę władzę posiądzie, moze zachować cielesne zdrowie i duchową radość".
W swoim "Vivekanad Yogashram" w New Delhi uczy Keshav Dev jogi i medytacji oraz zajmuje się uzdrawianiem chorych. Leczy on środkami naturalnymi - przyrodoleczniczymi, w religijnym rytuale i za pomocą Mudras czyli układu palców, który to poleca swoim pacjentom przeciw różnym dolegliwościom. "Pierwszą reakcją pacjentów, którym mówię o Mudras jest sceptycyzm - śmieje się Keshav Dev - jak może się poprawić moje zdrowie - mówią oni - kiedy nic więcej nie robię prócz lekkiego przyciskania palców ? Jeżeli jednak zaufali i przeprowadzili ćwiczenia, poczuli skutek i ich sceptycyzm zmienił się w zdumienie. Wyjaśniam im potem, że tak prosto wyglądające techniki są nadzwyczaj cennym prezentem. który od oświeconych Yoga-Mistrzów został nam dany".
Yoga dla zabieganych
Cóż może prościej i elementarniej wyglądać niż "Gyan Mudra" - "gest Wiedzy". Łączy się czubki kciuków i palców wskazujących razem, podczas gdy pozostałe palce pozostają rozluźnione i lekko wyciągnięte. Budda, Mahawir, Vivekananda oraz inni uzdrawiacze i filozofowie zostali z tymi pozycjami rąk uwiecznieni w licznych rzeźbach.
"Ta prosta Mudra jest uniwersalnym środkiem leczniczym przeciwko duchowym spięciom oraz wewnętrznemu nieporządkowi" - powiedział Keshav Dev. "Ona poprawia myślenie i możliwości koncentracji oraz wspiera duchowe zmysły czucia. Podstawą prawie wszystkich problemów zdrowotnych są problemy duchowo-psychiczne, tak więc radzę wszystkim praktykować "Gyan Mudra", pojedynczo lub w połączeniu z innymi mudrami, co zwiększy skuteczność leczenia. Najdogodniejsza pozycja do ćwiczenia Mudry to pozycja nóg w "Kwiecie Lotosu", ale "Gyan Mudra" można ćwiczyć także podczas siedzenia, leżenia lub w czasie spacerów. Ponieważ niewiele osób jest w stanie przy dzisiejszym tempie życia realizować kompletny program Yogi, a wielu chciałoby pomóc swojemu zdrowiu psychofizycznemu, tym wszystkim proponuję ćwiczenie rąk, które w niektórych przypadkach mogą być skuteczniejsze od ćwiczeń Yogi klasycznej. Ułożenie palców w odpowiedniej pozycji /lekko je dociskając/ przez odpowiednią ilość czasu, uruchamia w organizmie siły, które powodują równowagę organiczno-psychiczną i leczą".
Ayurveda, tradycyjna hinduska medycyna bazuje na obserwacji, iż większość chorób powodowana jest przez zachwianie równowagi mikrokosmosu ciała ludzkiego, który ma się do ciała jak Makrokosmos do Uniwersum: OGIEŃ, WODA, ZIEMIA, POWIETRZE i NIEBO /Eter/. Zachwianie równowagi psychofizycznej spowodowane jest najczęściej złym odżywianiem, złymi warunkami, w których żyjemy lub duchowymi i psychicznymi napięciami. Niektóre ćwiczenia Yogi dobrze i pod możliwie dobrą opieką wykonane, mogą pomóc tę równowagę uzyskać. Do takich ćwiczeń należą "MUDRY" - układy rąk. Ze starych tekstów wynika, że od wielu wieków uważano, iż każdy palec ma swój odpowiednik w jednym z pięciu elementów Makrokosmosu. To doprowadziło do przypuszczenia, że palce kontrolują te pięć elementów Makrokosmosu również w mikrokosmicznym "ciele" człowieka i za ich pośrednictwem można doprowadzić je do równowagi w sytuacji, gdy ta równowaga jest odpowiednikiem Słońca /ognia/, palec wskazujący odpowiada powietrzu, środkowy odpowiada niebu, serdeczny - ziemi i mały - wodzie. Te informacje były jednymi z nielicznych, które Keshav Dev odszukał podczas swoich badań nad Mudrami. Stare przekazy wiele mówią na temat Ayurvedy, Yogi ciała i wyższych form Yogi duchowej, natomiast na temat "Mudra Vigyan" księgi milczą. Keshav Dev przypuszcza, że księgi na ten temat istniały, ale zostały zniszczone. Jedyne wzmianki, które odnalazł, wskazują na stosowanie Mudr dawniej podczas rytuałów medytacji oraz śpiewania niektórych hymnów, jak również podczas wypowiadania zaklęć.
Mudry pomagają szybko
W jednej ze starych ksiąg odnalazł Keshav Dev małą wzmiankę o tym, że Pran Mudra (Mudra Życia) uleczyła dolegliwości wzroku. Krótki czas potem spotkał Yogina, którego był uczniem przez kolejne 10 lat. Następnie studiował astrologię, praktyki okulistyczne, ziołolecznictwo i leczenie naturalne. Na bazie wszystkich swoich doświadczeń, umiejętności oraz z dużą dozą intuicji zaczął Keshav Dev eksperymentować z Mudrami. Pierwszą próbą były ćwiczenia z Shunya Mudra (Mudra Nieba). Starał się połączyć ucho z Mudrą Nieba. Polecił tę kurację pewnemu człowiekowi cierpiącemu na dotkliwe bóle ucha. Rezultat był zaskakujący, w przeciągu zaledwie paru minut stosowania Shunya Mudra bóle zdecydowanie osłabły. W przeciągu paru tygodni ćwiczeń zupełnie ustąpiły. Po wielu eksperymentach na sobie samym, uczniach, a potem pacjentach Keshav Dev rozwinął system 11 ćwiczeń z Mudrami. Ćwiczenia te powinny być wykonywane obiema dłońmi, chociaż w niedogodnych warunkach możliwe jest wykonywanie ćwiczeń jedną ręką. Ogólny czas ćwiczenia nie powinien być krótszy niż 45 minut. Dłuższy czas ćwiczeń przyspiesza naturalnie rezultat z wyjątkiem niektórych Mudr, które należy stosować z ostrożnością. Jeżeli ktoś nie jest w stanie ćwiczyć każdego elementu przez 45 minut, może podzielić ten czas na mniejsze dziesięcio- lub piętnastominutowe "porcje". Ten sposób jest szczególnie dobry dla ludzi, którzy mają ograniczony czas. Ćwiczenia te można wykonywać w czasie pracy, spacerów, zawsze wtedy, kiedy ma się odrobinę wolnego czasu. Niektóre pełne kuracje wymagają tygodni, a nawet miesięcy ćwiczeń w zależności od rodzaju schorzenia, najczęściej jednak znaczną poprawę odczuwa się już po paru dniach.
Wyrównywanie elementów
Reguła brzmi: jeśli się czubkiem któregoś z palców dotknie opuszka kciuka przy równoczesnym delikatnym nacisku kciuka na ten palec, to element odpowiadający poszczególnym palcom w organizmie zostanie zredukowany. Jeżeli chcemy któryś z elementów wzmocnić, postępujemy odwrotnie: kciukiem dotykamy do opuszka odpowiedniego palca. Według nauki Ayurveda najczęściej schorzenia spowodowane są przewagą jednego lub wielu elementów w ciele, dlatego ten rodzaj Mudr jest najczęściej zalecany przy leczeniu. Istnieje jednak wyjątek: palec serdeczny /Ziemia/ i mały palec /Woda/ nie wpływają na siebie wzajemnie, dlatego bardzo ważne jest, aby wypróbować różne możliwości. Aby stwierdzić, czy zakłócenia w organizmie spowodowane są brakiem czy nadmiarem odpowiedniego elementu, potrzebne są elementarne wiadomości z zakresu Ayurvedy.
Mudry nie mają żadnych szkodliwych, ubocznych skutków, nawet jeśli są źle wykonywane lub gdy są zalecane przy chorobach, na które nie mają wpływu. Istnieje jednak i tu wyjątek. Dotyczy on jednej z odmian Mudr - Kuh Mudra. Mudra ta przy wielotygodniowym stosowaniu może doprowadzić do głuchoty, którą można wyleczyć, ale stosować wtedy trzeba przez wiele miesięcy Mudrę Nieba. Dla bezpieczeństwa, w poniżej przedstawionym zestawie Mudra ta nie będzie ujęta.
APAN MUDRA
Ćwiczenia tej Mudry pomagają uzyskać harmonię w organizmie i przeciwdziałają bólowi. Powoduje wydalanie z organizmu trucizn i zanieczyszczeń. Prowadzi do oczyszczenia organizmu.
Pozycja: opuszki palców środkowego, serdecznego i kciuka składamy razem. Pozostałe palce są swobodnie wyprostowane.
APAN VAYU MUDRA
Ten układ palców funkcjonuje jako pierwsza pomoc przy objawach ataku serca. Apan Vayu Mudra reguluje wiele schorzeń i komplikacji serca. W wypadku ataku serca powinno to ćwiczenie być natychmiast wykonane obiema rękami. Natychmiastowa ulga jest porównywalna ze skutkiem zażycia nitrogliceryny. Każdy powinien tę Mudrę poznać na wypadek nagłej konieczności pomocy sobie samemu lub innej osobie.
Pozycja: palec wskazujący składamy tak, aby czubkiem dotknął podstawy kciuka, równocześnie składamy opuszkami: palec środkowy, serdeczny i kciuk. Mały palec pozostaje wyprostowany.
GYAN MUDRA
Ta na pozór prosto wyglądająca pozycja ręki jest w stanie rozwiązać wiele problemów zdrowotnych. Jest ona uniwersalnym środkiem przeciwko duchowemu napięciu i wewnętrznemu bałaganowi, wzmacnia pamięć, polepsza możliwości koncentracji i wzmacnia duchowo. Powoduje rozluźnienie psychiczno-duchowe. Pomaga przy bezsenności i nadmiernej senności, przy depresjach oraz przy wysokim ciśnieniu krwi. Zaleca się szerokie praktykowanie tej Mudry, zwłaszcza, że pogłębia ona działanie innych Mudr.
Pozycja: czubek kciuka i palca wskazującego lekko stykają się. Pozostałe trzy palce pozostają wyprostowane (nie spięte).
LINGA MUDRA
Ta pozycja palców mobilizuje siły obronne organizmu przeciwko przeziębieniu, kaszlowi i zapaleniu płuc. Mobilizacja ta następuje poprzez wewnętrzne rozgrzanie. Uwalnia śluz, który jest odkładany w płucach. Ćwiczenie to jest bardzo pożyteczne dla ludzi, którzy przy zmianach pogody cierpią na zakłócenia czynności dróg oddechowych. Ćwiczenie tej Mudry może powodować również zmniejszenie nadwagi. W tym celu musi być jednak ćwiczona z dużą dokładnością. Do tego dochodzi następująca dieta: w ciągu dnia pić minimum 8 szklanek wody, jeść dużo zimnych potraw, jak jogurt, ryż, banany i owoce cytrusowe.
Jeśli się tę Mudrę stosuje zbyt długo, może wystąpić uczucie obojętności i letargu. Jest to sygnał do skrócenia długości trwania ćwiczeń i należy w tej sytuacji spożywać więcej zimnych potraw i przyjmować więcej napojów.
Pozycja: wewnętrzne powierzchnie dłoni składamy razem, a palce splatamy. Jeden z kciuków wystaje i jest okrążony przez "obręcz", stworzoną przez połączenie palca wskazującego z kciukiem drugiej ręki.
PRAN MUDRA
Pran Mudra polepsza ostrość wzroku, leczy choroby wzroku, podnosi witalność i doenergetyzowuje cały organizm. Redukuje objawy senności i nerwowości.
Pozycja: opuszki palców serdecznego, małego i kciuka są razem złączone. Pozostałe palce są swobodnie wyprostowane.
PRITHVI MUDRA
Ćwiczenie tej Mudry wyrównuje deficyt energetyczny organizmu, działa przeciwko słabościom psychicznym i przeciwdziała witalnemu wyniszczeniu. Jeśli w czasie chodzenia czujemy się niestabilni i niepewni, to Mudra ta pomoże nam w odzyskaniu uczucia zaufania do siebie samego i odzyskania równowagi.
Pozycja: składamy ze sobą opuszkami: palec serdeczny i kciuk /lekko przyciskając/. Pozostałe palce są swobodnie wyprostowane.
SHANKH MUDRA (Mudra Muszli)
Mudra ta jest wykorzystywana przy rytuałach religijnych. W wielu świątyniach o świcie dmuchano w muszlę na znak otwarcia wrót świątyni. Mudra muszli wpływa leczniczo na dolegliwości krtani. Regularne ćwiczenie tej Mudry może doprowadzić do wzmocnienia i polepszenia głosu, zwłaszcza gdy dołączy się do tego wyśpiewywanie głoski "om".
Pozycja: razem złożone ręce przypominają muszlę. Cztery palce prawej ręki obejmują kciuk lewej. Kciuk prawej ręki dotyka wystającego palca środkowego lewej ręki (nie spięte).
SHUNYA MUDRA
Przy jej pomocy leczone są schorzenia uszu i słuchu. Potrafi szybko i skutecznie likwidować ból uszu, a przy dłuższym stosowaniu prawie wszystkie choroby uszu.
Pozycja: palec środkowy składamy tak, aby opuszkiem dotknął podstawy kciuka; kciukiem przyciskamy ów palec lekko, pozostałe palce są wyprostowane w rozluźnieniu.
SURABHI MUDRA
Mudra ta jest bardzo skuteczna przy dolegliwościach reumatycznych oraz zapaleniu stawów.
Pozycja: mały palec lewej ręki dotyka serdecznego palca prawej ręki; mały palec prawej ręki dotyka serdecznego palca lewej ręki, równocześnie łączy się palec środkowy prawej ręki z palcem wskazującym lewej, a palec środkowy lewej ręki z palcem wskazującym prawej. Kciuki pozostają rozstawione (nie spięte).
VARUNA MUDRA
Ćwiczenia tej Mudry powinny być wykonywane przez ludzi, którzy w żołądku lub płucach mają za dużo elementu wody (wydzieliny, śluzu). Potrafi też niwelować dolegliwości wątroby.
Pozycja: składamy mały palec prawej ręki tak, żeby dotykał podstawy kciuka, którym dociskamy lekko mały palec. Lewa ręka obejmuje prawą od spodu, przy czym kciuk lewej ręki kładziemy na kciuku prawej.
VAYU MUDRA
Ta pozycja zmniejsza (osłabia) "wiatr" we wszystkich częściach ciała. W Ayurveda znajduje się 51 rodzajów "wiatru", które mogą we wszystkich częściach ciała wywołać różnorakie schorzenia. Przede wszystkim wiele schorzeń reumatycznych, m.in. ischias, reumatyzm itp., oraz drżączkę rąk, szyi oraz głowy. Jeśli w ciągu 24 godzin od zauważenia jednej z chorób lub dolegliwości spowodowanej przez wiatr zastosuje się tę Mudrę, można szybko zauważyć daleko posuniętą poprawę. Przy chronicznych dolegliwościach ćwiczenia te powinny być wspierane przez Pran Mudrę. Ćwiczenia te powinny być natychmiast zakończone w momencie stwierdzenia zaniknięcia objawów choroby.
Pozycja: palec wskazujący składamy tak, aby opuszkiem dotknął podstawy kciuka; kciukiem przyciskamy ów palec lekko; pozostałe palce są wyprostowane w rozluźnieniu.
Źródło: Dedi Tahshawa, "Akupresura dłoni - Joga małych palców"
