1. Wymień czynniki wpływające na trafność prognoz i omów jeden z nich.

- horyzont prognozy  - im horyzont prognozy jest dalszy, tym prawdopodobieństwo zaistnienia przewidywanego stanu maleje, a więc zmniejsza się pewność prognozy

- głębokość retrospekcji - to długość okresu, którym obserwuje się zjawisko stanowiące przedmiot prognozy; w długim okresie można wykryć więcej czynników określających dane zjawisko, siłę ich wpływu i znaczenie oraz ocenić charakter występujących zmian; pozwala to ustrzec się błędów polegających na przyjęciu mało istotnych, a pominięciu ważnych czynników kształtujących dane zjawisko.

- metody prognostyczne  - aby prognoza byłą przydatna, należy przed zastosowaniem określonej metody dokonać także głębokiej analizy zjawiska w przeszłości i uzyskać właściwą ocenę jego cech;  o wyborze metody prognozowania decydują następujące przesłanki: charakter procesu zmian prognozowanego zjawiska, horyzont czasu objęty prognozą, rodzaj informacji, którą dysponujemy, możliwości techniczne i osobowe.

- informacje prognostyczne - zależność trafności prognozy od rodzaju, jakości i zakresu informacji. Prognoza zbudowana na podstawie błędnych i niekompletnych informacji, niezgodnych z rzeczywistym poziomem zjawiska w przeszłości, nie odzwierciedla także prawidłowo zjawisk w przyszłości. Ważnym elementem jest zakres informacji. Zebrane informacje powinny charakteryzować kompleksowo przebieg prognozowanego zjawiska. Dlatego niekiedy należy rezygnować lepszej metody na rzecz gorszej z powodu braku niezbędnych informacji.

- moment konstrukcji prognozy

2. Omów metodę ekstrapolacji funkcji trendu

Prognoza powstaje na podstawie wyodrębnionego trendu. Wykrywa się pewne tendencje i zakłada się , że w przyszłości się one nie zmienią. Przyszłe warunki bardzo mało lub wcale nie różnią się od tych, do których odnoszą się istniejące prawa, teorie. Metoda opiera się na założeniu, że procesy przebiegają w sposób ewolucyjny; nie bierze pod uwagę zmian czynników oddziałujących na przebieg wyznaczonych funkcji;

3. Podaj podział błędów prognoz

- błędy ex post

* bezwględny błąd prognozy

* względy błąd prognozy

*średni względny błąd prognozy

*średni kwadratowy błąd prognozy

- błędy ex ante

* bezwzględny błąd prognozy

* względny błąd prognozy

4. Dzienna sprzedaż odbiorników TV Sony w sztukach w sklepie w pierwszych swóch tygodniach 2004 roku kształtowała się następująco: pon:7, wt:6, śr:9, czw:7, pt:10, sb:11, pon:9, wt:10, śr:11, czw:12, pt:12, sb:14. Wskaż metory, które mogą znaleźć zastosowanie do konstrukcji prognozyna następny tydzień.

Model Browna II rzędu ponieważ występuje tendencja rozwojowa

Model Liniowy Holt

model trendu pełzającego z wagami harmonicznymi

Model regresji liniowej

5. Jakie znasz merytoryczne kryteria doboru zmiennych objaśniających w przyczynowo-opisowych metodach prognostycznych.

1.Zmienne, które są w merytorycznym związku ze zmienna prognozowaną.

2.Powinny być reprezentantem rożnych aspektów badanego odcinak rzeczywistości gospodarczej

3.Wyrażone w jednostkach naturalnych

4.Powinny mieć określone tradycje badawcze

5.Wiarygodne i dostępne dane statystyczne dotyczące wyróżnionych zmiennych w modelu

6.Mierzalny charakter.

7.Powinny charakt. się zmiennością np.( powyżej 10%),

8.istotne skorelowanie ze zmienną objaśnianą,

9. maksymalizacja stopnia dokładności, z jaką model ekonometryczny opisuje rozwój badanego zjawiska.

6. Co wiesz o prognozowaniu metodą trendu pełzającego z wagami harmonicznymi

Trend pełzający jest modelem adaptacyjnym służącym do budowy prognoz krótkookresowych. regularne zmiany dające się opisać funkcją czasu, mechanizm rozwojowy badanego zjawiska może być zmienny. Zaletą jest elastyczność.

7. Wymień adaptacyjne metody prognozowania i omów metodę średniej ważonej.

- prognozy naiwne

- Modele średnich ruchomych skończonych

- Model średniej ruchomej ważonej

- metoda wygładzania wykładniczego Browna

- metoda trendu pełzającego ze stałym segmentem wygładzania

- model Holta

- wygładzanie wykładnicze- model Wintersa

Metoda średniej ważonej nadaje wagi, w taki sposób, że obserwacją nowszym nadaje wagi wyższe. Co oznacza, że na prognozę największy wpływ mają ostatnie obserwacje.

1. Jakimi własnościami powinny charakteryzować się reszty poprawnie zbudowanego modelu prognostycznego + jak badać

• Istotność parametrów strukturalnych: test serii + co sprawdza)

• Brak autokorelacji

• Stacjonarne

• Losowe

• Rozkład zbliżony do normalnego

• Homoskedastyczność- stałość wariancji reszt w czasie

O czym informują nas wskaźniki sezonowości-

O ILE PRZECIĘTNIE W POSZCZEGOLNYCH MIESIACACVH ZJAWISKO ODCHYLA SIĘ OD WYNIKU PRZECIETNEGO W ROKU CZYLI OD SREDNIEJ,

Wskaźniki informująo tym,l kjakie jest odchylenie wartości zjawiska w poszczególnych miesiacahw roku od poziomu średniego, czyli kiedy zjawisko przeciętnie przyjmuje w skali roku wyższe i nizsze niż srednia w danym roku, i mowi także o dynamice zmian, czyli w których miesiacahc nastepuje zjawiska z tytułu sezonowości a w których spadek.

8. Wymień etapy postępowania przy dekompozycji szeregu czasowego w którym występuje: tendencja (t), wahania sezonowe (s), wahania cykliczne ©, oraz przypadkowe i omów wyodrębnianie wahań cyklicznych.

1-Obliczenie wielkości wahań sezonowych.

2-Wyeliminowanie z szeregu czasowego sezonowości.

3-Obliczenie funkcji trendu na podstawie szeregu po wyeliminowaniu sezonowości.

4-Budowa prognozy metodą ekstrapolacji funkcji trendu.

5-Obliczenie prognozy dla poszczególnych okresów.

9. Czterech ekspertów poproszono o opinię dotyczącą wzrostu PKB na lata 2004-2005. Przyjęto, że może wtstąpić 5 różnych wariantów wzrostu. Rangi nadane przez ekspertów poszczególnym wahaniom określają kolejność wg szans realizacji (tabelka)*

Ekspert	Wariant
		A 0-2%	B 2-4%	C 4-6%	D 6-8%	E pow 8%
1	2	4	5 lub 2	3	1
2	4	2	1	3	3 lub 5
3	2	4	5 lub 2	3	1
4	4	2	1	3	3 lub 5

1. Który wariant ma największą szansę realizacji?

2. Czy eksperci byli zgodni w swoich opiniach? Uzasadnij

10. Zakupy towarów w grupie przedsiębiorstw w latach 1992-2003 kształtowały się następująco (mln zł): 50, 53, 56, 59, 62, 65, 68, 71, 84, 77.5, 80.5, 85. Wbierz odpowiednią funkcję do budowy prognozy sprzedaży. Uzasadnij.




11. Co wiesz o prognozowaniu metodą wyrównywania wykładniczego Wintersa.

Stosujemy w przypadku występowania w szeregu czasowym tendencji rozwojowej zmiennej prognozowanej oraz wahań sezonowych i przypadkowych.

12. Wymień analogowe metody prognozowania i omów metodę analogii historycznych w prognozowaniu koniunktury.

Metody analogowe:

-analogie historyczne; polega na przenoszeniu zaobserwowanych analogii zmian z jednych zjawisk na inne zachodzące później w tym samym obiekcie. Np. tempo rozwoju komputeryzacji może być miarą rozwoju Internetu.

-analogie przestrzenne;

-analogie przestrzenno-czasowe;

-biologiczne;

13. Zakupy towarów w grupie przedsiębiorstw w ostatnich latach kształtowały się następująco w mln zł: 45, 50, 55, 60, 64, 68, 72, 76, 81, 85. Obliczona dla nich funkcja tendencji jest następująca: Y=45+2,5t. Dokonaj merytorycznej oceny otrzymanych wyników obliczeń.

14. Jakie znasz mierniki dokładności prognoz i do czego one służą.

Mierniki dokładności rzędu EX ANTE

• błąd średni predykcji określa o ile przeciętnie rzeczywiste realizacje zmiennej prognozowanej będą się odchylać od wartości sformułowanej prognozy

• i wariancja prognozy

EX POST(obliczane na podstawie materiałów z przeszłości):

• Przeciętny błąd prognozy ME,

• Przeciętny bezwzględny błąd prognozy MAE,

• Przeciętny względny błąd procentowy MPE,

• Przeciętny bezwzględny błąd procentowy MAPE

• Średni kwadrat błędu prognozy MSE.

15. Wymień znane Ci heurystyczne metody prognozowania i etapy postępowania w metodzie delfickiej.

-metoda delficka, Metoda delficka polega na opracowaniu szczegółowych ankiet skierowanych do specjalistów i ekspertów, a następnie na uogólnieniu opinii na podstawie analizy uzyskanych odpowiedzi.

-metoda SEER(odmiana metody delfickiej)

-„burza mózgów”(konferencje problemowe)

-metoda refleksji

16. Dzienna sprzedaż komputerów w sztukach w sklepie w pierwszych dwóch tygodniach 2015r. kształtowała się następująco: pon:7, wt:6, śr:8, czw:7, pt:8, sob:7, pon:8, wt:7, śr:6, czw.:7, pt:8, sb:8. Wskaż metody, które mogą znaleźć zastosowanie do konstrukcji prognozy na następny tydzień, Uzasadnij.

17. Co wiesz o prognozowaniu metodą bilansową.

18. Co wiesz o prognozowaniu metodą wyrównania wykładniczego Browna

stosujemy w przypadku występowania w szeregu czasowym prawie stałego poziomu zmiennej prognozowanej oraz wahań przypadkowych.

19. Prognozy ostrzegawcze- pojęcie i metody wyznaczania

Punktem wyjścia do formułowania prognoz ostrzegawczych jest kwalifikacja zdarzeń jako korzystnych lub niekorzystnych dla odbiorcy prognozy. Zdarzeniem niekorzystnym jest zawsze nieuregulowany(statystycznie) przebieg zmiennej, czyli taki, w którym dominują składowe losowe o różnych kierunkach i sile oddziaływania.

Sposoby wyznaczania:

• badanie dopuszczalności prognozy - gdy prognoza jest niedopuszczalna z powodu zbyt dużego błędu ex ante lub zbyt dużego współczynnika wyrazistości (pow 10%)

• współczynnik korelacji wielorakiej - jeśli nie jest istotnie różny od zera

• współczynnik korelacji rang Spearmana - istotna wartość tego współczynnika świadczy o przewidywalności zmiennej, nieistotna wartość zmusza do sformułowania prog. ostrzegawczej

• karty kontrolne - linia centralna przebiega na poziomie średniej wartości zmiennej, a po jej obu stronach znajdują się linie kontrolne, umieszczone w odległości jednego i dwóch odchyleń standardowych od średniej, p. ostrzegawcze formułuje się gdy wartości zmiennych wychodzą poza linie kontrolne

• metoda różnic - opiera się na identyfikacji punktów charakterystycznych funkcji

ekstrapolacja dotychczasowych prawidłowości - p. ostrzegawcze formułuje się, gdy wartości prognozowane zmiennej są niekorzystne dla odbiorcy prognozy

20. Zakupy towarów w grupie przedsiębiorstw w ostatnich latach kształtowały się następująco w mln zł: 50, 53, 56, 59, 62, 65, 68, 71, 74, 77.5, 80.5,. Obliczona dla nich funkcja tendencji jest następująca: Y=43+2.2t. Dokonaj merytorycznej oceny otrzymanych wyników obliczeń.

21. Dzienna sprzedaż odbiorników TV Sony w sklepie w pierwszych dwóch tygodniach 2015r. kształtowała się następująco: pon:7, wt:6, śr:8, czw:7, pt:10, sob:11, pon:9, wt:10, śr:11, czw.:12, pt:12, sb:14. Wskaż metody, które mogą znaleźć zastosowanie do konstrukcji prognozy na następny tydzień.

22. Co wiesz o prognozowaniu metodą delficką i kiedy jąstosujemy?

23. Sposoby prognozowania szeregów czasowych, w których wysrępuje tendencja

24. Sprzedaż towarów w ostatnich 5 latach w kwartałach opisano modelem multiplikatywnym. Funkcja trendu Y=10+2t a wskaźniki sezonowości wynoszą: S1=0.9, S2=1.1 S3=1.1. Wyznacz prognozy na następny rok dla kwartałów.

Zestaw H, 2015

25. Klasyczne założenia teorii predykcji i omow jedno z nich

26. Zakupy towarów w grupie przedsiębiorstw w ostatnich latach kształtowały się następująco w mln zł: 45, 50, 55, 64, ….., 72, 76, 81, 85.,. Obliczona dla nich funkcja tendencji jest następująca: Y=55+1.5. Dokonaj merytorycznej oceny otrzymanych wyników obliczeń.

27. Co wiesz o prognozowaniu metodami heurestycznymi i kiedy je stosujemy

28. Co wiesz o prognozowaniu metodą wyrównywania wykładniczego Holta

29. Wymień zasady budowy prognoz oraz przesłanki decydujące o ich wyborze

30. Sprzedaż towarów w ostatnich 5 latach w kwartałach opisano modelem addytywnym. Funkcja trendu Y=10* t, a wskaźniki sezonowości wynoszą: S1=+1, S2=-2, S3=+2.. Wyznacz prognozy dla kwartałów na następny rok

S4= -1

5*4=20

Y₂₁=10*21=210+1=211

Y₂₂₌ 10*22=220-2=218

Y₂₃=10*23=230+2=232

Y₂₄=10*24=240-1=239

Zestaw R, 2015

31. Dzienna sprzedaż odbiorników TV Sony w sklepie w pierwszych dwóch tygodniach 2015r. kształtowała się następująco: pon:7, wt:6, śr:8, czw:7, pt:10, sob:11, pon:9, wt:10, śr:11, czw.:12, pt:12, sb:14. Wskaż metody, które mogą znaleźć zastosowanie do konstrukcji prognozy na następny tydzień. Uzasadnij

32. Wymień znane Ci funkcje prognoz i omów jedną z nich.

33. Zakupy towarów w grupie przedsiębiorstw w ostatnich latach kształtowały się następująco w mln zł: 50, 53, 56, 59, 62, 65, 68, 10, 74, 77.5, 80.5, 85.,. Obliczona dla nich funkcja tendencji jest następująca: Y=37.5+2.25t. Dokonaj merytorycznej oceny otrzymanych wyników obliczeń.

34. Co wiesz o prognozowaniu metodami heurystycznymi. Kiedy je stosujemy

35. Sposoby prognozowania na podstawie szeregów czasowych, w których występują tendencja i wahania sezonowe.

Zestaw E, 2004

36. Zakupy towarów w grupie przedsiębiorstw w ostatnich latach kształtowały się następująco w mln zł: 50, 55, 60, 65, 68, 71, 75, 76, 79, 82.5, 87.5, 92.,. Obliczona dla nich funkcja tendencji jest następująca: Y=48.8*2.48t. Dokonaj merytorycznej oceny otrzymanych wyników obliczeń.

37. Dzienna sprzedaż odbiorników TV Sony w sklepie w pierwszych dwóch tygodniach 2015r. kształtowała się następująco: pon:6, wt:7, śr:8, czw:7, pt:7, sob:6, pon:7, wt:6, śr:7, czw.:8, pt:7, sb:6. Wskaż metody, które mogą znaleźć zastosowanie do konstrukcji prognozy na następny tydzień.

38. Co wiesz o prognozowaniu metodą wyrównywania wykładniczego Holta

39. Wymień zasady budowy prognoz i przesłanki decydujące o ich wyborze

40. Wymień etapy procesu prognozowania i omów wybór metody prognozowania

41. Jakie znasz sposoby wyboru postaci analitycznej funkcji trendu

42. Jakie znasz mierniki oceny dokładności prognoz i do czego one sluza

43. Czterech ekspertów poproszono o opinię dotyczącą wzrostu PKB na lata 2004-2005. Przyjęto, że może wtstąpić 5 różnych wariantów wzrostu. Rangi nadane przez ekspertów poszczególnym wahaniom określają kolejność wg szans realizacji (tabelka)*

Ekspert	Wariant
		A 0-2%	B 2-4%	C 4-6%	D 6-8%	E pow 8%
1	2	4	3	5	1
2	4	2	1	3	5
3	2	4	3	5	1
4	2	4	3	1	5

1. Który wariant ma największą szansę realizacji?

2. Czy eksperci byli zgodni w swoich opiniach? Uzasadnij

Zestaw L, 2004

44. Czterech ekspertów poproszono o opinię dotyczącą wzrostu PKB na lata 2004-2005. Przyjęto, że może wtystąpić 5 różnych wariantów wzrostu. Rangi nadane przez ekspertów poszczególnym wahaniom określają kolejność wg szans realizacji (tabelka)*

Ekspert	Wariant
		A 0-2%	B 2-4%	C 4-6%	D 6-8%	E pow 8%
1	2	4	5	3	1
2	4	2	1	3	5
3	2	4	5	3	1
4	4	2	1	3	5

3. Który wariant ma największą szansę realizacji?

4. Czy eksperci byli zgodni w swoich opiniach? Uzasadnij

45. Zakupy towarów w grupie przedsiębiorstw w latach 1992-2003 kształtowały się następująco w mln zł: 60, 53, 56, 59, 62, 63 (lub 65), 68, 71, 74, 77.5, 80.5, 85. Obliczona dla nich funkcja tendencji jest następująca: Y=58.1*0,7t. Dokonaj merytorycznej oceny otrzymanych wyników obliczeń.

46. Co wiesz o prognozowaniu koniunktury gospodarczej.

47. Dzienna sprzedaż odbiorników TV Sony w sklepie w pierwszych dwóch tygodniach 2004r. kształtowała się następująco: pon:7, wt:6, śr:7, czw:7, pt:10, sob11, pon:9, wt:10, śr:11, czw.:12, pt:12, sb:14. Wskaż metody, które mogą znaleźć zastosowanie do konstrukcji prognozy na następny tydzień.

48. Co wiesz o prognozowaniu metodą delficką

Zestaw Y, T, K 2004

49. Prognozy ostrzegawcze- pojęcie imetody wyznaczania

Punktem wyjścia do formułowania prognoz ostrzegawczych jest kwalifikacja zdarzeń jako korzystnych lub niekorzystnych dla odbiorcy prognozy. Zdarzeniem niekorzystnym jest zawsze nieuregulowany(statystycznie) przebieg zmiennej, czyli taki, w którym dominują składowe losowe o różnych kierunkach i sile oddziaływania.

Sposoby wyznaczania:

• badanie dopuszczalności prognozy - gdy prognoza jest niedopuszczalna z powodu zbyt dużego błędu ex ante lub zbyt dużego współczynnika wyrazistości (pow 10%)

• współczynnik korelacji wielorakiej - jeśli nie jest istotnie różny od zera

• współczynnik korelacji rang Spearmana - istotna wartość tego współczynnika świadczy o przewidywalności zmiennej, nieistotna wartość zmusza do sformułowania prog. ostrzegawczej

• karty kontrolne - linia centralna przebiega na poziomie średniej wartości zmiennej, a po jej obu stronach znajdują się linie kontrolne, umieszczone w odległości jednego i dwóch odchyleń standardowych od średniej, p. ostrzegawcze formułuje się gdy wartości zmiennych wychodzą poza linie kontrolne

• metoda różnic - opiera się na identyfikacji punktów charakterystycznych funkcji

ekstrapolacja dotychczasowych prawidłowości - p. ostrzegawcze formułuje się, gdy wartości prognozowane zmiennej są niekorzystne dla odbiorcy prognozy

50. Co wiesz o prognozowaniu metodą wyrównywania wykładniczego Holta

51. Jakie znasz mierniki oceny doładności prognoz i do czego one słuzą

Z fejsa

ZAD 1

na podstawie 28 danych empirycznych wyznaczono 
2x+8
1.5x+3
2x+5
3x+10
Wyznacz prognozę na kolejny rok ( tak mniej więcej wygląda treść)

do każdej funkcji trzeba wstawić 8 i otrzymane wyniki są prognozą

2*8+8= 24

1,5*8+3= 15

2*8+5= 21

3*8+10=34

24+15+21+34=94

ZAD 2

na podstawie 30 danych empirycznych wyznaczono f. trendu oraz wskaźniki wahań sezonowych. 
2x+8
s1=2
s2=7
s3=-4
Zbuduj prognozę na kolejny rok.
najpierw trzeba doliczyć s4=-5 ( żeby sumowały się do 0)
a potem do f. trendu podstawiamy 31,32,33,34 jako kolejne okresy, na końcu dodajemy wartości odpowiednich wskaźników wahań sezonowych

ZAD 3

---