ZDANIA PODRZĘDNE PRZYDAWKOWE (Relative Clause)
Istnieją dwa zasadnicze rodzaje zdań podrzędnych przydawkowych :
1. Określające (ograniczające) - Defining Relative Clause
2. Nie określające (opisowe) - Non-defining Relative Clause
Znakomita większość wypowiadanych zdań przydawkowych, to zdania określające, które charakteryzują się tym, że stanowią nierozłączną część zdania i nie można ich opuścić bez szkody dla sensu całości, nie należy tu również stosować przecinków.
Zdania nie określające wnoszą dodatkową informację do zdania. Informacja ta powinna być oddzielona od zdania nadrzędnego przecinkami i można ją całkowicie opuścić bez szkody dla sensu całości.
ZAIMKI WZGLĘDNE (RELATIVE PRONOUNS):
who, whose, whom which, that
when, where, why
Obydwa te rodzaje zdań przydawkowych mają swoje szczególne odmiany warte omówienia:
ZDANIE OKREŚLAJĄCE:
1. Zdanie podmiotowe
The boy who (that) wrote this composition is the headmaster's son.
Chłopiec, który napisał to wypracowanie jest synem dyrektora szkoły.
The object that (which) is lying under the table must be the key to the garden shed.
Ten przedmiot leżący pod stołem to chyba klucz od szopy w ogrodzie.
W zdaniach powyższych zaimek względny who, that lub which odgrywa rolę podmiotu zdania podrzędnego i dlatego nie można go pominąć.
2. Zdanie dopełnieniowe
The girl Martin is going to marry is well educated.
The girl that Martin is going to marry is well educated.
Dziewczyna, z którą Marcin zamierza się ożenić jest dobrze wykształcona.
The flat he rented in the centre of the town is very expensive.
The flat that he rented in the centre of the town is very expensive.
Mieszkanie, które wynajął w centrum miasta jest bardzo drogie.
W tych zdaniach zaimek względny może, choć nie musi zostać opuszczony, ponieważ zdania podrzędne mają swoje własne podmioty (Martin, he) i w mowie potocznej jest na ogół pomijany. Zjawisko to określa się mianem „zdania kontaktowego” (contact clause)
3. Zdanie z inwersją prepozycjonalną
The man you told me about last week phoned us yesterday.
The man that you told me about last week phoned us yesterday.
Człowiek, o którym mówiłeś mi w zeszłym tygodniu zadzwonił do mnie wczoraj.
The jewellery you are looking at just now is my wife's.
The jewellery that you are looking at just now is my wife's.
Biżuteria, na którą właśnie spoglądasz jest mojej żony.
W tych zdaniach pojawiają się przyimki (about, at) i istnieje pokusa, by, jak w języku polskim wyrażenie „o którym” przełożyć na „about which” a wyrażenie „na którą” na „at which”. Jednak w zdaniach określających preferowane jest przesunięcie przyimka na pozycję po orzeczeniu.
4. Zdanie z zaimkiem dzierżawczym
This girl whose name I always forget will pay us a visit tonight.
This girl I always forget the name of will pay us a visit tonight.
Dziewczyna, której imię zawsze zapominam złoży nam wizytę dziś wieczór.
I saw a film yesterday whose plot was based on my favourire childhood book.
I saw a film yesterday the plot of which was based on my favourite childhood book.
Obejrzałem wczoraj film, którego fabuła była oparta na mojej ulubionej lekturze z dzieciństwa.
Zdania dzierżawcze, wyrażające posiadanie, posługują się zaimkiem dzierżawczym whose w odniesieniu do osób, ale także, choć rzadziej, do przedmiotów, choć tu funkcjonuje również forma which z przyimkiem. Zwrócić warto uwagę, że można w ten sposób również skonstruować zdanie kontaktowe.
ZDANIE OPISOWE:
W zdaniach nieokreślających nie występuje zaimek that, natomiast pojawia się zaimek whom w odniesieniu do osób.
Zdanie główne jest zawsze oddzielone od zdania podrzędnego przecinkami i nie występuje tu inwersja prepozycjonalna, lecz przyimek zawsze poprzedza zaimek względny: for whom, to whom, about which, in which.
Również nie stosuje się w tych zdaniach zabiegu opuszczania zaimka względnego, czyli niemożliwe jest skonstruowanie zdania kontaktowego.
1. Zdanie podmiotowe
Shakespare, who was a true Renaissance man, was very successful as an actor.
Szekspir, który był prawdziwym człowiekiem Renesansu, odniósł sukces aktorski.
In Norway, which is a Baltic country, you can see the midnight sun in June.
W Norwegii, która jest krajem nadbałtyckim, można oglądać w czerwcu słońce o północy.
2. Zdanie dopełnieniowe
Jackie, whom we have all seen on stage at the theatre, has unexpectedly decided to change the job,
Jackie, którą wszyscy widzieliśmy na scenie, nieoczekiwanie zdecydowała się zmienić zawód.
„Peter Pan”, which I liked so much, has finally been filmed.
„Piotruś Pan”, książeczka którą tak lubiłam, wreszcie została sfilmowana
3. Zdanie z przyimkiem
She met my father, from whom she got the news of my pregnancy.
Spotkała mojego ojca, od którego się dowiedziała o mojej ciąży.
Chemistry, about which Tom knows nearly nothing, has always seemed to him very boring.
Chemia, o której Tom prawie nic nie wie, zawsze wydawała mu się nudna.
4. Zdanie dzierżawcze
My sister, whose wits everybody admires, is always ready to help.
Moja siostra, której inteligencję wszyscy podziwiają, zawsze jest skora do pomocy.
The Town Hall, whose towers are really ancient, is being renovated.
Ratusz, którego wieże są naprawdę stare, jest aktualnie restaurowany.