ROŚLINY OZDOBNE - EGZAMIN

1) Pochodzenie roślin ozdobnych, obszary geograficzno roślinne

a) Hodowla - w przypadku roślin ozdobnych jest to celowe działanie człowieka w kierunku otrzymywania nowych odmian, ewnetulanie nowych gatunków o określonych wartościach estetycznych, dekoracyjnych i gospodarczych. Hodowaca ma do dyspozycji rózne metody jak: krzyżowanie i selekcję oraz indukowanie mutacji przy użyciu środków chemicznych (np. kolchicyna) i fizycznych (promieniowanie jonizujące - np. alfa, beta, gamma, szybkie neutrony). W przypadku reprodukcji roślin ozdobnych ogromne znaczenie ma tzw. Hodowla zachowawcza, mająca na celu utrzymanie czystości w obrębie odmiany czy też zachowanie i utrzymanie wysokiej pełności kwiatów u lewkonii czy goździków gruntowych.

b) Adaptacja - jest to przystosowanie obcych gatunków lub odmian do nowych warunków glebowo - klimatycznych np. wprowadzenie do uprawy w naszym kraju kosaćców cebulowych, mieczyków, dalii, czy w warunkach szklarniowych -alstremerii, eustomy, glorizy, strelicji. W programie adaptacji mieści się również oddziaływanie na zmianę pewnych przyzwyczajeń odbiorców np. propagowanie kwiatów roślin jednorocznych, dwuletnich czy bylin, czy też chryzantem poza sezonem jesiennym.

c) Introdukcja polega na wprowadzeniu do uprawy nieznanego dotychczas rodzaju lub gatunku i opublikowaniu odpowiednich wyników wcześniejszych badań dotyczących wymagań tej rośliny i zasad uprawy. Introdukcja stanowi często tylko podstawę do rozpoczęcia kolejnego etapu prowadzącego do wzbogacenia kolekcji roślin ozdobnych i użytkowych - do prac hodowlanych. Niektóre z introdukowanych gatunków od razu wykazują pełną wartość ogrodową, inne jednak dopiero po licznych pokrzyżowaniu, i ulepszaniu mogą zająć odpowiednie miejsce w produkcji ogrodowej.

Stosowanie metod chemicznych i fizycznych - polega na traktowaniu roślin różnymi środkami chemicznymi (naturalnymi i sztucznymi) regulatorami wzrostu, różnego typu promieniowaniem. Dzięki tym czynnikom można przyspieszyć bądź opóźnić kwitnienie, wywołać zjawiska gigantyzmu, wielokwiatowości czy miniaturyzacji roślin zmienić pokrój i zastosowanie.

Obszary geograficzno -roślinne pochodzenia roślin ozdobnych

1.Tropikalne lasy równikowe -Pochodzą stąd m.in. liczne gatunki z rodziny storczykowatych(Orchidaceae), obrazkowatych(Araceae), ananasowatych (Bromeliaceae), ukośnicowatych(Begoniaceae), wiele paproci. Rosna tam takżę figowce( Ficus Benjamina), różne gatunki pandanów(Panadus), męczenniec (Passiflora), Bugenwilli (Bougainvillea), ketmi (Hibiscus), Filodendronów (Philodendron), monster (Monstera)< pnącza uprawiae w mieszkaniach, liczne gatunki paproci i inne rośliny ciepłolubne, uprawiane u nas w szklarniach i służace do dekoracji ogrzewanych wnętrz Cladium i Dieffenbachia.

2.Sawanny - Pochodza stą niektóre gatunki kaktusów (Cereus i Echinocereus), dalii(Dalia), mieczyk(Gladiolus)< cantedeskia etiopska (Zantedeschia aethiopica) wilczomlecz piękny (Euphorbia pulcherrima Willd.) krasnokwiat (Haemanthus), szparag(Asparagus), zachyłek (Corepsis), kosmos (Kosmos), aksamitka (tagetes), heliotrop peruwiański(Heliotropizm Peruwianom), cynia(Ziania), czerwonolistne lub żółtolistne irenzy (Iresine) i wiele innych cennych roślin ozdobnych. Pnącza jednoroczne: wilec(Ipomea), powój (Convoloulus)

3.Roslinnośc lasów laurolistnych - Z obszarów tych pochodzą m.in. laur szlachetny (Laurus nobilis) mirt pospolity(Mortus communis), niektóregatunki różaneczników i magnolii(Magnolia), hortensja ogrodowa(Hydrangeae macrophylla) hortensja pnąca (Hydrangeae scandeus) hortensja bukietowa (H. panniculata) pierwiosnki(primula), peperomia(Peperomia), aukuba (Aukuba), zaślaz(Abutillon), liczne gatunki kordyliny (Cordyline), liczne trawy i turzyce, powój (Convolvulus), powojnik (Clematis), bluszcz (Hedrea). Z drzew iglastych araukaria (Araukaria), z palm howea(Howea)

4.Roslinnośc lasów twardolistnych - Z obszarów tych m.in. palma karłatka niska (Chamaerops humilis), tulipan (tulipa sylvestris), narcyz biały (Narcissus poeticus), kocanki(Helichrysum), nagietki(Calendula), szałwia (Salvia), lawkonia (Matthiola), szafirek (Muscari neglectum), czarnuszka (Niella), lawenda (Lavendula stoechas), macierzanka(Thymus vulgaris), powojnik(Clematis viticella), chmiel(Humulus)

5.Stepy i prerie - Z obszarów tych pochodzą m.in. rośliny liliowatych i kosaćcowatych(Iridaceae), a więc tulipany i kosaćce(Iris), szachownica(Fritillaria), zawilec(Anemone), goździk(Dianthus), aster nowobelgijski (Aster novi-belgii) i nowoangielski(A. nova - angliae), nawłoć(Solidago), rudbekia (Rudbekia), cyklamen perski(Cyklamen persicus) oraz rośliny zielne głównie traganki(Astragalu), bylica(artemisia) i trawy (Gramineae), a takżę słoneczniki (Helianthus) i dzielżan (Elenium), bardzo liczne gatunki bylin jak: goryczka(Gentiana), pierwiosnek (Primula), niezapominajka (Myostis silvatica), piwonia(paeonia tenuifolia), niektóre lilie (np. lilia bulwkowata (Liliom bulbiferum), dość liczne niektóre gatunki różaneczników (Rododendron), wrzosów (Calluna) i wrzośców(Ericea)

6.Roslinnośc lasów liściastych - Z obszarów tych pochodzą m.in. rośliny drzewiaste: bluszcz pospolity(Hedera helix) wiciokrzew pomorski (Lonicera peryclimenum) suchodrzew zwyczajny (lonicera Xylosteum), kalina koralowa (Viburnum opulus), wawrzynek wilczełyko(Daphne mezerum) barwinek pospolity(Vinca minor), oraz cały szereg roślin zielnych: konwalia majowa(Convallaria majalis), kokoryczka wielkokwiatowa (Polygonatum multiflorum) lilia złotogłów(Lilium martagon), śnieżyca wiosenna (Leucoium vernum)marzanka wonna (Asperula odorata) kokorycz pusta(Corydalis cava) fiołki, zwłaszcza fiołek wonny (Viola odorata) zawilce - gajowy(Anemone nemorosa) żółty(A. ranunculoides), wielokwiatowy(A. sylvestris) a także magnolie (Magnolia), surmie (Catalpa), klony(Acer) dęby(Quercus), robinia (Robinia) czy tulipanowce amerykańskie (Liliodendron tulipifera). Wielu przedstawicieli z rodziny wrzosowatych.

7.Roślinnośc lasów iglastych - Spośród krzewinek występuje na tym obszarze wrzos pospolity (Calluna vulgaris) szczodrzeniec rozesłany (Cytisus ratisbonensis), jałowiec barwierski (Gentiana tinctoria) pajęcznica gałęzista (Anthericum Ramusom) dzwonek okrągłolistny (Kampanula rotundifolia), paprocie - paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare) orlica pospolita (Pteridium aquilinum), narecznica samcza (Dryopteris filix) oraz nawłoć pospolita (Solidago viagro - aurea) i macierzanka piaskowa (Rhymus servphyllum), Kanada, USA -choiny kanadyjskie (Tsuga canadensis), sekwojadendrony

8.Półpustynie i pustynie - Spośród półpustyń i pustyń w ogrodnictwie ozdobnym największe znaczenie mają kaktusy (rodzina Cactoceae), gruboszowate (Crasulaceae), wilczomleczowate (Euhorbiaceae) i przypołudnikowate (Aiziaceae). Szczególnie dużo bogactw kaktusów występuje na pustyniach w Meksyku np. przedstawiciele rodzajów Cereus, Echeraria, Achinocactus, Mumillaria, Opuntia. Napustyniach amerykańskich, zwłaszcza w Arizonie rosną liczne gatunki agaw, w tym najlepiej znane agawy amerykańskie (Agape americana) Pustynie w Afryce Południowej dostarczyły cały szereg cennych roślin ozdobnych mi.in. z rodzajów Aloe, Kalanchoe, Crassula, Catylodendron i Pelargoniom.

2) Znaczenie roślin ozdobnych w życiu człowieka, fitoremediacja

Rośliny ozdobne w życiu człowieka pełnią wiele rozmaitych funkcji, od podstawowej dekoracyjnej do bardziej zaawansowanej użytkowej czego przykładem jest fitoremediacja. Fitoremediacja jest procesem oczyszczania środowiska (gleby, wód gruntowych i powierzchniowych, osadów ściekowych i powietrza), która wykorzystuje niezwykłe zdolności niektórych gatunków roślin do akumulacji substancji zanieczyszczających lub do ich degradacji.

W skład fitoremediacji wchodzą:

a) Fitoekstrakcja - wykorzystywanie roślin akumulujących metale ciężkie do transportu tych metali czy też związków organicznych z gleby i ich bioakumulacji w nadziemnych częściach roślin.
b) Fitostabilizacja - redukcja ryzyka związanego z prawdopodobieństwem przemieszczania się metali do warstw głębszych gleby oraz wtórnego pylenia.
c) Fitodegradacja - polega na rozkładzie substancji organicznych przez rośliny i związane z nimi mikroorganizmy
d) Fitowolatilizacja - usuwanie niektórych substancji z gleby na drodze ich przemian w związki lotne i wydzielanie do atmosfery.
e) Rizofiltracja - rodzaj fitoremediacji, polegający na wykorzystaniu strefy korzeniowej roślin do usuwania zanieczyszczeń z wody i ścieków, głównie metali

3) Rozmnażanie generatywne budowa i morfologia nasion, fazy kiełkowania i dojrzewania nasion, spoczynek nasion, ocena materiału siewnego, zabiegi przedsiewne, wysiew nasion

Rozmnażanie generatywne - Przez wysiew z nasion. Ten sposób rozmnażania jest najbardziej powszechny, najprostszy, najtańszy

a) Budowa i morfologia nasion - Nasiona powstają z zalążka, po zapłodnieniu komórki jajowej przez komórkę plemnikową. Zawierają trzy najważniejsze składniki: zarodek, łupina nasienna i bielmo. U roślin nagozalążkowych materiał zapasowy nasiona stanowi bielmo pierwotne. Nasiona u okrytozalążkowych mogą występować jako bezbielmowe (materiały odżywcze gromadzone są w liścieniach), bielmowe i obielmowe
b) Fazy kiełkowania i dojrzewania nasion - Kiełkowanie jest procesem bardzo złożonym i obejmuje kilka faz:
a) Faza imbibicji czyli faza fizyczna, w której nasiona pęcznieją pod wpływem pobranej wody
b) Faza kataboliczna czyli faza biochemiczna, w której następuje na drodze enzymatycznej uruchomienie materiałów zapasowych, tj. przemiana nierozpuszczalnych substancji zapasowych w rozpuszczalne, przyswajalne dla zarodka
c) Faza anaboliczna czyli faza fizjologiczna, w której następuje dalszy wzrost zarodka.

Kiełkowanie można podzielić ze względu na umiejscowienie liścieni po kiełkowaniu:

a) nadziemne (epigeiczne)
b) podziemne (hipogeiczne)

Nasiono zanim wykiełkuje pobiera wodę z otoczenia. Potem przez łupinę zaczyna przedostawać się korzeń, a następnie na powierzchnię ziemi wydostaje się pęd, który wypuszcza liście. Liść będzie gotowy do działania wtedy, gdy powstanie w nim chlorofil i rozpocznie się fotosynteza. Do tego czasu młoda roślina musi żyć kosztem energii zmagazynowanej w nasieniu.

Ocena materiału siewnego:

- zdrowotność

- czystość

- wilgotność

- zdolność kiełkowania

- wartość użytkowa

Spoczynek nasion:
- Spoczynek względny- wywoływany warunkami atmosferycznymi, małym natężeniem światła.

- Spoczynek bezwzględny- uwarunkowany wewnętrznymi właściwościami rośliny, jest niezależny od pory roku

Przerywanie spoczynku

- eteryzacja

- działanie cyjanowodorem

- temperatura

- hormonami (giberelina, IBA, IAA, kinetyka)

- pędzenie (przerywanie spoczynku bezwzględnego)

Zabiegi przedsiewne mają na celu przyspieszanie lub ułatwianie kiełkowania, poprawienie zdrowotności, możliwość mechanizacji siewu.

- Moczenie - (przyspieszenie kiełkowania) 24 h w wodzie o temp. 30 - 45 stopni bezpośrednio przed siewem.

- Skaryfikacja - cel jak wyżej - mechaniczne lub chemiczne uszkodzenie okrywy nasiennej .

- Stratyfikacja - jak wyżej traktowanie temp. W wilgotnym środowisku przyspiesza wtórne dojrzewanie nasion , które kiełkują szybko i równomiernie.
- Zaprawianie - poprawia zdrowotność roślin, środki grzybobójcze lub owadobójcze, gotowe zaprawy, które mogą być stosowane: sucho - metoda wygodna, ale mniej skuteczna. Stosować kilka tygodni przed siewem, mokro - tuz przed wysiewem.
- Otoczkowanie - pokrycie powierzchni nasienia substancja hydrofilowa lub rozpuszczonej w wodzie , zawierają rożne substancje np. nawozy mineralne, regulatory.

- Przemrażanie - ułatwianie kiełkowania ulepsza równomierność wschodów po wysiewie

Sposób wysiewu nasion zależy od wielkości nasion, możliwości mechanizacji i miejsca

- rzutowy

- punktowy

- rzędowy

- gniazdkowy

1) Siew zimowy ( I - 16. III, szklarnia)

- begonia, lobelia, petunia, szałwia

2) Siew wczesnowiosenny ( 15. III- IV, osłony zimne, rozsadnik)

- większość jednorocznych np. lwia paszcza, werbena, astry

3) Siew wiosenny ( IV- V, grunt)

- dla gatunków nie znoszących przesadzania, nie wrażliwych na niskie temperatury np. nagietki, maciejka

4) Siew letni ( VI- VII, grunt) rośliny dwuletnie

5) Siew jesienny ( koniec IX- początek X, grunt)

- gatunki, których nasiona nie przemarzają;

4) Rozmnażanie wegetatywne, metody rozmnażania wegetatywnego, czynniki wpływające na regenerację sadzonek, sposoby rozmnażania roślin cebulowych, rozmnażanie z bulw, kłączy, rozłogów, odkłady, szczepienie i okulizacja, mikrorozmnażanie

Rozmnażanie wegetatywne stosujemy:

- jeśli rozmnażamy rośliny heterozygotyczne (mieszańce)
- jeśli rośliny mateczne są bezpłodne lub mają mało nasion
- jeśli wegetatywne jest prostsze lub szybsze, ekonomiczniejsze

a) Metody rozmnażania wegetatywnego

1) Rozmnażanie przy wykorzystaniu zdolności do odtwarzania (regeneracji)
- mikrorozmnażanie (In vitro)
- sadzonkowanie
- odkłady
- szczepienie i okulizacja
2) Rozmnażanie przez podział roślin
3) Rozmnażanie przy wykorzystaniu wegetatywnych organów podziemnych
( cebule, bulwy, kłącza, rozłogi, odrosty, odrośla, pseudobulwy )

b) Czynniki wpływające na regenerację sadzonek

c) Sposoby rozmnażania roślin cebulowych

1) Oddzielenie cebul przybyszowych po zakończeniu wegetacji ( narcyz, tulipan, hiacynt, irys, czosnek, szafirek)
2) Niszczenie stożka wzrostu przez drążenie, nacinanie, borowanie (hiacynt, cebulica, szachownica cesarska)
3) Cięcie cebul na części i sadzonkowanie fragmentów łusek połączonych kawałkiem piętki (narcyz, szachownica)
4) Sadzonkowanie łusek ( lilia, zwartnica)

d) Rozmnażanie z bulw

Podobnie jak u roślin cebulowych rozmnażanie bulwy odbywa się poprzez oddzielenie młodych sztuk od roślin matecznych, w momencie, gdy nastąpi obumarcie liści. Pozyskane w ten sposób rośliny sadzimy od razu do ziemi. Termin sadzenia zależny od gatunku

e) Rozmnażanie z kłączy

Polega na dzieleniu kłączy tak, aby każda nowa roślina po podziale miała  kawałek kłącza z korzeniami oraz liśćmi. Dzielimy kłącza wiosną lub jesienią.

f) Rozmnażanie z rozłogów

Po obumarciu rośliny macierzystej lub oddzieleniu się od niej (co następuje w wyniku obumarcia łączącego z nią rozłogu), stają się samodzielnymi roślinami (Np. truskawka)

g) Rozmnażanie poprzez odkłady

Metoda polega na zgięciu ku ziemi zdrowego zeszłorocznego pędu, który jest po okresie kwitnienia, albo przed wypuszczeniem pędów  i na całej długości  kładziemy pęd do płytkiej bruzdy i zasypujemy ziemią. Na jesieni otrzymamy wiele odkładów, które będą dobrze ukorzenione oraz zdolne do samodzielnego życia.

Rodzaje odkładów:
1) Ziemne zwykłe
2) Okłady powtarzane
3) Odkłady powietrzne
4) Odkłady pionowe (kopczykowanie)
5) Odkłady płaskie



h) Szczepienie i okulizacja

Szczepienie - spowodowanie zrośnięcia się zraza (odcinek pędu formy szlachetnej z jednym lub kilkoma pąkami) z podkładką zapewniającą system korzeniowy.

Szczepienie stosujemy gdy:
- Rośliny łatwiej się rozmnaża w taki sposób
- Rośliny otrzymane słabo rosną
- Chcemy otrzymać pewne formy pokrojowe (np. pienne)
- Chcemy zastąpić system korzeniowy, systemem korzeniowym innego określonego gatunku
- Formy bezchlorofilowe

Okulizacja (oczkowanie) - metoda rozmnażania polegająca na przeszczepieniu oczka (pączka liściowego) lub pędu z odmiany szlachetnej na podkładkę. Okulizację w przystawkę wykonuje się na wiosnę oraz latem. Okulizację w odwróconą literę T wykonuje się, gdy czynna jest miazga, kora łatwo wtedy odchodzi od drewna.

i) Mikrorozmnażanie ( In vitro)

Rozmnażanie wegetatywne w sterylnych ściśle kontrolowanych warunkach laboratoryjnych, na specjalnie dobranych pożywkach. Często zwane mikrorozmnażaniem, ponieważ rośliny potomne uzyskuje się z fragmentu rośliny mikroskopijnej wielkości

Etapy mikrorozmnażania:

1) Inicjacja kultury In vitro (4-8 tygodni)
- izolacja eksplantu ( fragment rośliny)
- inokulacja eksplantu ( wyłożenie na pożywkę polarnie lub apolarnie)
- restytucja rośliny

DO ODWIRUSOWANIA BIERZEMY MERYSTEMY !

2) Dezynfekcja (odkażanie) materiału roślinnego
- dokładne oczyszczenie fragmentów rośliny ze starych części
- zanurzenie na 1-30s w 70% alkoholu etylowym lub 80% alkoholu etylowym na 5min (pąki drzew)
- moczenie w środkach grzybobójczych (Benlate, Topsin)

3) Namnażanie czyli proliferacja lub multiplikacja (1-4 lat)
- polega na dzieleniu pędów lub kalusa( nie mylić z falusem :P) lub oddzielaniu zregenerowanych pędów i przenoszeniu na świeżą pożywkę
- pasażowanie czyli przenoszenie roślin lub ich części z pożywki na pożywkę (co 4-6tygodni)

4) Ukorzenianie pędów ( 2-4 tygodnie)
- Indukowanie (pobudzanie) organogenezy w kalusie
- okres spoczynku organów przetrwalnikowych

5) Adaptacja ( aklimatyzacja)
- przygotowanie roślin do warunków In vitro (podkład pod sadzonkę: torf, perlit)

Składniki pożywki:

1) Sole mineralne wg Murashige i Skooga
2) Węglowodany (sacharoza, glukoza)
3) Witaminy (B1, B6, PP, C)
4) Aminokwasy ( glicyna, cysteina, alanina)
5) Inozytol ( alkoholowa pochodna cukrów prostych)
6) Regulatory wzrostu (Auksyny -wyrastają korzenie, Cytokininy - wyrastają pędy)
7) Hydrolizat kazeiny, Mleczko kokosowe, ekstrakt z drożdży
8) Substancje zestalające pożywkę ( Agar, Gelrite - guma arabska)

Kwasowość pożywki: 5,6-5,8

Wymagania świetlne:
- kultury kalusa w ciemności
- inicjacja wzrostu i organogeneza 1000-3000lx
- przed wysadzeniem 3000-10000lx
- widmo światła (białe i czerwone)
- Fotoperiod - 16/8 (16godzin światła, 8 godzin nocy)

5) Rośliny jednoroczne wysiewane wprost do gruntu i uprawiane z rozsady, rośliny dwuletnie, przykłady zastosowania roślin

Jednoroczne z siewu wprost do gruntu:
- Callendula officinalis

- Cosmos sulphureus

- Centaurea cyanus

- Portulaca grandiflora

- Amaranthus caudatus

- Lobularia maritime

- Tropaeolum majus

Jednoroczne z rozsady
- Ageratum x haustonianum

- Begonia semperflorens

- Dianthus caryophyllus

- Tagetes erecta
- Impatiens balsamina
- Salvia splendens
- Verbena hybrida

Rośliny dwuletnie:
- Campanula medium
- Viola ×wittrockiana

- Dianthus barbatus
- Dianthus caryophyllus
- Digitalis purpura
- Bellis perennis

Zastosowanie :

- pod drzewami i na trawie, nasadzenia naturalistyczne w trawę

- rabata

- zagony wzniesione (w miastach)

- ogrody przydomowe

- łączenie roślin z innymi roślinami np. bylinami

- do pojemników

- nad wodą

- sadzenie z krzewami

- sadzenie w roślinach okrywowych

- kwietniki

- w mieszkaniu

- na skalnikach (odmiany niskie )

- miejsca reprezentatywne

- kwiaty cięte

6) Byliny, charakterystyka, cechy plastyczne, zastosowanie, przykłady

Byliny to rośliny żyjące dłużej niż dwa lata i zwykle wielokrotnie w tym czasie wydająca nasiona, określane są mianem roślin wieloletnich.

Ze względu na położenie pąków w okresie niekorzystnym dla rozwoju względem powierzchni ziemi, wśród bylin wyróżnić można kryptofity, hemikryptofity i rzadko w naszej florze także chamefity.

- U kryptofitów części nadziemne bylin corocznie obumierają zimą. Wiosną z pąków znajdujących się na podziemnych organach przetrwalnikowych wyrastają młode pędy
- Hemikryptofity zachowują pąki w czasie zimy ukryte w przyziemnej różyczce liściowej.
- Chamefity zachowują pąki na pędach tuż nad powierzchnią gruntu i zimę spędzają często pod śniegiem

Byliny są lepiej przystosowane do surowych warunków klimatycznych niż rośliny jednoroczne i dwuletnie.

Byliny posiadają nieograniczone cechy plastyczne, ponieważ są bardzo różnorodne, niskie i wysokie, szerokie i wąskie, kolorowe i jednobarwne, dlatego też forma plastyczna tych roślin może być dowolna.

Zastosowanie:
- Rabaty
- Ogrody skalne
- Zadarnienia
- Nasadzenia w pobliżu wody
- Do doniczek
- Kwiat cięty
- Ogród przydomowy
- Zieleń miejska

Przykłady bylin:

- Narcissus sp.

- Iris sp.

- Hyacinthus sp.

- Tulipa sp.

- Convallaria majalis

- Delphinium x cultorum

- Dianthus plumarius

- Chrysanthemum leucanthemum

- Doronicum caucasicum

- Helenium x hybridum

- Phlox paniculata

- Aster novae-angliae

- Dendranthema grandiflora

7) Rośliny bulwiaste i cebulowe nie zimujące w gruncie, charakterystyka gatunków, przykłady, zastosowanie, zasady uprawy

Rośliny bulwiaste i cebulowe nie zimujące w gruncie - Gatunki niezwykle cenione(dalia, mieczyki).

Cebula- organ wegetatywny, spichrzowy, gdzie gromadzą się związki mineralne, dzięki niemu rosliny te się rozmnażają. Rośliny polikarpiczne-wieloletnie. Mają krótki okres wegetacji.

Większość z nich rozwija się w okresie wiosennym, latem przechodzą w okres spoczynku.

Rośliny bulwiaste i cebulowe nie zimujące w gruncie:

Acidantera dwubarwna- Acidanthera bicolor

Acidantera murielska- Acidanthera bicolor var.murielae

Rodzina kosaćcowate-Iridaceae

Babiana sztywna- Babiana stricta

Begonia bulwiasta-Begonia x tuberhybrida

Begonia bulwiasta wielokwiatowa- Begonia X tuberhybrida grandiflora

Begonia bulwiasta drobnokwiatowa- Begonia x tuberhybrida multiflora

Begonia bulwiasta o zwisających pędach- Begonia x tuberhybrida pendula flore pleno

Ukośnicowate- Begoniaceae

Dalia zmienna- Dahlia variabilis syn Dahlia cultorum

Galtonia biaława- Galtonia candicans

Rodzina Liliowate- Liliaceae

Krokosmia ogrodowa- Crocosmia x crocosmiflora

syn. Montbretia crocosmiflora Lemoine- Monbrecja ogrodowa syn. Cynobrówka ogrodowa

Mieczyk ogrodowy- Gladiolus hybridum hortorum Iridaceae

Sparaksis wielkokwiatowy- Sparaxis tricolor

Tygrysówka pawia- Tigrida pavonia

Zawilec koronowy- Anemone coronaria

Rodzina Jaskrowate- Ranunculaceae

Jaskier azjatycki- Ranunculus asiaticus

Jaskrowate- Ranunculus

Sprekelia urodziwa- Sprekelia formosissima

Sprekelia wielkokwiatowa- Sprekelia grandiflora

Rodzina Amarylkowate- Amaryllidaceae

Tritonia złocista- Tritonia aurea Poppe

Rodzina kosaćcowate- Iridaceae

Paciorecznik ogrodowy, kanna- Canna x generalis

Rodzina Paciorecznikowate- Cannaceae

Sadzi się je w drugiej dekadzie maja. Sadzenie może być opóźnione, jeżeli temp. Gleby będzie niższa niż 10 C. Cebule, bulwy sadzi się na głębokości 3-krotnej długości organu. Wszystkie gatunki rosną na glebie o odczynie obojętnym. O większej zawartości potasu.

Tuż po pierwszych przymrozkach obcina się organy nadziemne. Na zimę przechowuje się je w pojemnikach z torfem, w pomieszczeniach o temp. 3-10 C.

Gatunki wieloletnie cebulowe i bulwiaste sadzimy na wiosnę, wykopujemy jesienią (Gladiolus- mieczyk)

Rodzina kosaćcowate- Iridaceae

Pochodzenie płn. Afryka, Europa, Azja.

Glasiolus hybridus hortorum- mieczyk ogrodowy

W Polsce występują 3 gatunki:

G. imbricatus- mieczyk dachówkowaty

G.paluster- Mieczyk błotny

G.parviflorus- Mieczyk drobnokwiatowy

Cechy morfologiczne:

Bulwa-corocznie.

Korzenie- dwojakiego rodzaju:

-normalne (przybyszowe) 20-100sztuk

-kurczliwy (wciągające) 7-8sztuk

Liście:

-podziemne (3-4sztuki)są pozbawione chlorofilu, często barwy buraczkowej

-właściwe (bulwowe 3-8tyg.)

-łodygowe (umieszczone na łodydze 2-3tszt.)

Bulwa-corocznie odtwarzana.

Łodyga- okrągła o przekroju, sztywna.

Kwiatostan- jednostronny, kłos najpierw otwiera się, kwiat położony najniżej, następnie kolejno pozostałe kwiaty (15 do 20-23 sztuk).

Okwiat- nie jest zróżnicowany na kielich i koronę. Kwiaty grzbieciste, symetria dwuboczna.

Owoc- trójdzielna torebka.

Kwiatostan mieczyka tworzy się po rozpoczęciu przez bulwę wegetacji, tj. w okresie wzrostu rośliny co odróżnia ten rodzaj innych ozdobnych roślin cebulowych.

Różnicowanie się związku kwiatostanu i poszczególnych kwiatów rozpoczyna się po 4-6tygodniach od posadzenia bulw.

Rozmnażanie-bulwy następcze(zastępcze) powstałe na miejsce wysychającej bulwy matecznej.

-bulwy przybyszowe powstałe na krótkich rozłogach między mateczną a następczą.

Podział w oparciu o kształt kwiatów:

1) mieczyki wielkokwiatowe

2) mieszańce G.primulaus

3) wielkokwiatowe mieszańce G.primulinus

4)mieczyki miniaturowe

a) motylkowate

b) o pofalowanych brzegach.

Według terminu kwitnienia:

Bardzo wczesne: zakwitają po 7dniach uprawy.

Wczesne: po 70-74dniach

Dość wczesne: po 75-79dniach

Średnio wczesne: po 80-84dniach.

Dość późne: po 85-90dniach.

Bardzo późne: zakwitające po 100dniach uprawy

8) Rośliny bulwiaste i cebulowe zimujące w gruncie, charakterystyka gatunków, cykl rozwojowy, przykłady, zastosowanie, zasady uprawy

9) Podział na grupy odmian tulipanów, narcyzów i lilii, wykorzystanie poszczególnych grup

1) LILIE

Rodzaj ten obejmuje ponad 100 gatunków. Rośliny pochodzą ze strefy umiarkowanej półkuli północnej: w Eurazji, głównie Chiny i Japonia oraz w Ameryce.

Rośliny cebulowe, wieloletnie, uprawiane na tym samym miejscu przez 2-3 lata.

Kształt kwiatu:

- trąbkowany

- turbanowo odgięty

- dzwonkowy

- kielichowy

Coraz większą rolę odgrywają odmiany uprawne mieszańców lilii. Zostały one podzielone na 9 grup.

a) Grupa I — mieszańce azjatyckie - Uprawia się na kwiat cięty!

Należą tu gatunki występujące w Azji, które się między sobą krzyżują:

- L. bulbiferum

- L. tigrinum

- L. davidii

- L. concolor

- L. x hollandicum

- L. x maculatum

- L. pumilum

Grupa obejmuje powszechnie uprawiane mieszańce, które wyróżniają się:

• wczesną porą kwitnienia - VI (II i III dekada)

• są niewybredne co do podłoża i klimatu

• należą do najbardziej odpornych na choroby lilii

• rozmnażane z nasion stosunkowo szybko wchodzą w okres kwitnienia

Na podstawie budowy kwiatów wydzielono 3 podgrupy:

1. Kwiaty wzniesione kielichowe

2. Kwiaty skierowane na boki, w kształcie tarczy

3. Kwiaty zwieszone, o działkach turbanowato wygiętych

b) Grupa II - Mieszańce martagon

Pochodzą od dwóch gatunków:

- L. margaton

- L. hansonii

Wszystkie mieszańce martagon należą do:

• bardzo silnych roślin

• odznaczają się odpornością na choroby wirusowe

• są cennym materiałem na rabaty bylinowe

• należą do najwyższych lilii, dorastają do 2 m

• w kwiatostanie mają niekiedy ponad 50 kwiatów

• liście zebrane są w okółki

• grube działki okwiatu skierowane są ku dołowi i turbanowato wygięte

• kwitną VI-VII

• gleby piaszczysto-gliniaste, wapienne, stanowisko zacienione Do najwartościowszych odmian należą:

Achievement - kwiaty kremowobiałe

Paisley Strain - kwiaty białe, różowe i czerwone

c) Grupa III - mieszańce candidum

Należą do najstarszych historycznie lilii, powstały ze skrzyżowania L. candidum i L. chalcedonicum oraz ich mieszańca Lilium x testaceum.

Wyselekcjonowane odmiany charakteryzują się silniejszym wzrostem i większymi kwiatami, działki jasnożółte,

na zewnątrz brązowe.

Ares — kwiaty różowe

Artemis - kiwaty żółte

Zeus - kwiaty ceglastoczerwone

d) Grupa IV - mieszańce amerykańskie

Zostały otrzymane dzięki skrzyżowaniu gatunków amerykańskich:

- L. canadense

- L. kelloggii

- L. parryi

- L. pardalinum

Wszystkie mieszańce:

• mają niewielkie kwiaty o działkach silnie rozwiniętych - turbanowych

• są przeważnie barwy żółtej i pomarańczowej, silnie, ciemno-nakrapiane

• rośliny są wysokie, dorastają do 1,5 m

• wymagają gleb kwaśnych, wilgotnych i półcienistych stanowisk

U nas mieszańce te nie budzą dużego zainteresowania w związku z niewielką wartością zdobniczą i trudnościami w uprawie

Odmiany:

Buttercup - żółte

Bellingham Hybrids - kwiaty barwy żółtej do czerwonej, najbardziej znany mieszaniec w tej grupie

Del Norte Hybrids - kwiaty różowe, lilaróżowe, pomarańczowe

Miranda - żółte

e) Grupa V - mieszańce longiflorum Uprawia się na kwiat cięty!

Powstały z podobnych gatunków:

- L. longiflorum

- L. formosanum

- L. wallichianum

- L. neilgherrense
Odznaczają się długimi i wąskimi „trąbkami" kwiatowymi barwy białej. Uprawiane w szklarniach w doniczkach lub na kwiat cięty na okres Wielkanocy.

W naszych warunkach klimatycznych zakwitają zbyt późno (koniec VIII - p. IX), często przemarzają dlatego nie poleca się ich do ogrodów przydomowych.

f) Grupa VI — mieszańce trąbkowe

Obejmują liczne odmiany i mieszańce otrzymane w wyniku skrzyżowania:

L. regale

L. sargentiane

L. leucanthum var.centifolium

L. sulphureum

L. henryi

Należą do powszechnie uprawianych lilii zwłaszcza w ogrodach przydomowych, bardzo łatwo mnożą się z nasion, są częstym obiektem prac hodowlanych. Kwitną koniec VII - połowa sierpnia. Silnie rosną, obficie kwitną.

Na podstawie kwiatów można je podzielić na 4 podgrupy:

1. Kwiaty o kształcie lejka, działki długie i wąskie

Pink Perfection - różowe

Golden Splendor - żółte

Aurelian Munlight

2. Kwiaty o długich działkach rozwartych na kształt kielicha

Hearts Desire

3. Kwiaty o dzwonkowatym kształcie, wyraźnie skierowane ku dołowi

Golden Showers Strain

4. Kwiaty, których działki są szeroko rozwarte na kształt gwiazdy

Bright Star - białe z pomarańczowym środkiem

Gold Eagle

g) Grupa VII - mieszańce orientalne - Uprawia się na kwiat cięty!

Grupa uzyskana z mieszańców, które powstały w wyniku krzyżowania gatunków występujących w Japonii lub Chinach:

- L. auratum

- L. japonicum

- L. speciosum

- L. henryi

Odmiany tych mieszańców nazywane są arystokracją ogrodów z racji swojej urody oraz z powodu największej wrażliwości na choroby i nie sprzyjające warunki klimatyczne oraz glebowe. Kwitną pod koniec VIII. W ogrodach wymają zabezpieczenia na zimę ściółkami - mogą przemarzać.

Grupę tę dzieli się na podgrupy:

1. Kwiaty o długich działkach, kształt trąbki (Magie Pink Strain)

2. Działki szeroko rozwarte na kształt czarki (Pink Glory)

3. działki szeroko rozwarte płaskie (Imperial Gold, Imperial Crimson, Gazer, Casablanca)

4. działki silnie wywinięte do tyłu (Black Beaty, Everest)

h) Grupa VIII - inne mieszańce uprawia się na kwiat cięty

Obejmuje wszystkie pozostałe mieszańce, których pochodzenie nie jest znane.

L. x fialkovaja x L. concolor - L. cwietajewa

Mieszańce powstałe ze skrzyżowania odmian wywodzących się z grup mieszańce Longiflorum i mieszańce

azjatyckie (L x A), mieszańce Longiflorum i lili orientalnych (LxO), mieszańce lilii orientalnych i trąbkowych (OxT).

i) Inne gatunki i ich odmiany botaniczne, nie zaszeregowane do żadnej innej grupy

L. ponticum

L. nepalense :

L. washingtonianium

Pink Perfection Strain - przy rozmnażaniu z nasion powtarza dość wiernie barwy kwiatów.

2) TULIPANY

Pochodzą z stepowych, półpustynnych, a także górzystych terenów Azji. Spośród 120 gatunków tylko nieliczne występują w basenie morza śródziemnego i północnej Afryce.

Grupy tulipanów:

a) Tulipany pojedyncze wczesne - kwitną dość wcześnie już w połowie kwietnia, mają grube łodygi i szerokie liście. Kwiaty pojedyncze czerwone, różowe, białe, żółte. Wysokość 25-40cm. Odmiany z tej grupy wykorzystywane są do wczesnego pędzenia oraz do nasadzeń w ogrodach.
Odmiany: Christmas Marvel, Christmas Gold, Flair, Princes Irene, Apricot Beaty

b) Tulipany wczesne pełne - Kwitną jednocześnie z tulipanami z grupy pojedynczych wczesnych I osiągają podobną wysokość, Kwiaty są silnie wypełnione, nadają się na rabaty, a niektóre również do pędzenia.
Odmiany : Abba, Fringed Beaty, Orange Princes, Monte Carlo, Viking

c) Tulipany Triumph - To najliczniejsza grupa odmian. Pochodzą z krzyżowania tulipanów wczesnych i Darwina z innymi późnymi tulipanami. Kwitną na przełomie kwietnia i maja. Wysokość 45-50cm. Wytwarzają pojedyncze kwiaty średniej wielkości o dużym zróżnicowaniu kolorystycznym. Wiele odmian ma kwiaty dwubarwne. Wykorzystywane do pędzenia, kwiaty są bardzo trwałe.
Odmiany: Yokohama, Lustige Witwe, Blenda, Ile de France, Charmeur, Cassini

d) Mieszańce Darwina - Charakteryzują się silnym wzrostem, wysokość około 50-70cm. Wytwarzają duże kwiaty w kształcie prostokąta. Zakwitają na początku maja. Dobrze się mnożą. Przeznaczone do uprawy gruntowej i do pędzenia, kwiaty mniej trwałe niż grupa Triumph.
Odmiany: Apeldoorn, Ad Rem, Parade, Janosik, Oxford

e) Tulipany pojedyncze późne - Rosną silnie, wysokość 55-65cm. Zakwitają w połowie maja. Pochodzenie odmian jest zróżnicowane. Wykorzystuje się je do nasadzeń ogrodowych i na kwiat cięty. Do tej grupy zalicza się też Odmiany wielokwiatowe, nazywane bukietowymi.
Odmiany: Ile de France, Queen of Night, Gander, Blac Diamont

f) Tulipany Liliokształtne - Są to odmiany późno kwitnące. Mają małe przyrosty cebul. Charakteryzują się wąskimi, mniej lub bardziej ostro zakończonymi płatkami kształtem przypominającymi lilie. Działki okwiatu są długie, wąskie, zaostrzone i odgięte ku tyłowi. Wysokość 50-60cm, do nasadzeń ogrodowych.
Odmiany: Preaty Woman, Ballerina, Yonina, West Point, Marietta

g) Tulipany o postrzępionych płatkach (Crispa) - To nowa grupa odmiana ceniona przez kolekcjonerów. Brzegi płatków drobno piłkowane, niekiedy z większymi wyrostkami. U szczególnie efektownych odmian brzegi płatków mogą być w innym kolorze, jeśli igiełki są białe, kwiaty sprawiają wrażenie oszronionych. Wysokość do 60cm, kwitną późno.
Odmiany: Arma, Millenium, Hamilton, Fancy Frills

h) Tulipany Virdiflora (o zazielenionych płatkach) - Płatki są od zewnętrznej strony zielone szczególnie w zewnętrznych partiach działek okwiatu oraz części środkowej - barwa ta stopniowo zanika w miarę rozwijanie się kwiatu. Atrakcyjnie wyglądają dopiero w pełni kwitnienia. Osiągają wysokość 35-60cm. Kwiatną w maju, do nasadzeń kolekcjonerskich.
Odmiany: Spring Grean, Pimpernel, Percival, Pimpituel

i) Tulipany Rembrandta - Grupa amatorska obejmująca odmiany pstre tzn. smugowane. Są bardzo oryginalne ale wygląd swój zawdzięczały wirusom. Są trudno dostępne w sprzedaży. Oferowane w handlu mieszanki to pozbawione wirusów Tulipany z innych grup, które przypominają te odmiany.

j) Tulipany papuzie - Wykształcają ciężkie, pełne przepychu kwiaty o nieregularnych, pofałdowanych płatkach, z licznymi wypustkami i wypukłościami. Kwiaty są wielokolorowe także z domieszką zieleni. Dorastają do 40-60cm, kwitną w maju.
Odmiany: Parrot King, White Parrot, Black Parrot, Rococo, Texas Gold, Red Parrot

k) Tulipany pełne późne - Nazywane są peoniowymi. Kwiaty ich składają się z dużej liczby niezbyt uporządkowanych płatków. Są jednobarwne lub wielobarwne i bardzo efektowne. Cechuje ich duża trwałość. Osiągają wysokość do 45-60cm. Kwitną długo od drugiej połowy maja
Odmiany: Angelique, Mount Tacoma, Casablanca, Lilac Perfection

l) Tulipany Kaufmanna - Jest to grupa odmian botanicznych najwcześniej kwitnących, już pod koniec marca. Osiągają wysokość 15-25cm. Kwiaty jasnożółte lub czerwone. Liście mają duże, szarozielone, często z czerwonawo-brązowymi smugami i kreskami. Nadają się do pędzenia w doniczkach i nasadzeń ogrodowych.
Odmiany: Corona, Showwinner, Giuseppe Verdi, Johan Strauss, The First , Chopin

m) Tulipany Fostera - Odmiany z tej grupy wywodzą się od czerwonego Tulipa fosteriana rosnącego dziko w Uzbekistanie. Osiągają wysokość 25-50cm i wykształcają duże, najczęściej jednokolorowe kwiaty. Dominują odmiany o kwiatach czerwonych, ale są też żółte, białe i pomarańczowe. Kwitną dość wcześnie w kwietniu. Na rabaty, nadają się do naturalizacja i do pędzenia w doniczkach.
Odmiany: Cantata, Purissima, Kandela, Pinkeen, Rondo

n) Tulipany Griega - Pochodzą od gatunku Tulipa greigii rosnącego w Uzbekistanie. Osiągają wysokość 20-40cm, Tworzą bardzo duże kwiaty o charakterystycznym kształcie - szeroko pucharowate, a ich cechą charakterystyczną są przepięknie paskowane liście. Rozkwitają pod koniec kwietnia i w maju. Nadają się do pędzenia w doniczkach.
Odmiany: Plaisir, Red Riding Hood, Orange Emperor, Ponocchio, Treasure

o) Inne gatunki botaniczne i ich odmiany - Pochodzą głównie z terenów Azji Środkowej oraz Iraku, Iranu, Turcji. Cechują się dużym zróżnicowaniem pod względem wyglądu. Osiągają 10-40cm wysokości. Są odporne na choroby i mają małe wymagania glebowe. Gatunki te w większości mają wąskie liście i małe kwiaty, zakwitają w kwietniu i na początku maja.
Tulipa tarda, Tulipa turkestanica, Tulipa baceri, Tulipa uruminesis, Tulipa pulchella, Tulipa prestans, Tulipa violacea

3) NARCYZY

Narcyzy to rośliny cebulowe, wieloletnie, uprawiane jako jednoroczne zimujące w gruncie. Ojczyzną jest basen Morza Śródziemnego, Europa Środkowa i Płn. Oraz Chiny i Japonia.

Grupy Narcyzów:

a) Narcyzy Wielkoprzykoronkowe - Są to gatunki mieszańcowe, najbardziej liczna grupa odmian o wszechstronnym zastosowaniu. Na każdym pędzie jeden kwiat. Przykoronek jest dłuższy od 1/3 listka, ale zawsze krótszy niż cały listek okwiatu. Wysokość 30-60cm. Podgrupy jak u narcyzów trąbkowych, ale wiele odmian jest o przykoronku pomarańczowym i różowym.

A1 - Carbineer, Carlton, Cavaliero, Yellow Sun, Kalifornia
A2 - Duke of Windsor, Kilworth, Flower Record, Accent, Pink Pride
A3 - Ice Follies, Truth
A4 - Binkie

b) Mieszańce Cyclamineus - Kwiaty osadzone po jednym na pędzie. Przykoronek zwykle dość długi, wąski, trąbkowy, a listki okwiatu lekko odgięte w górę. Charakteryzują się niskim wzrostem 15-30cm, bardzo obfitym kwitnieniem. Podgrupy jak u N. Triandrus

B1 - February Gold, Peeping Tom
B2 - Beryl

c) Narcyzy Trąbkowe - Kwiaty osadzone po jednym na pędzie. Trąbkowany przykoronek tej samej długości lub dłuższy od listków okwiatu. Kwiaty charakteryzują się dużą trwałością po ścięciu. Wysokość 15-45cm. Wyróżnia się 4 podgrupy:

C1 - Odmiany żółte - okwiat barwny, przykoronek barwny, nigdy nie jest jaśniejszy od listków okwiatu (Explorer, King Alfred, Golden Harvest, Arkle, Topolino)
C2 - Odmiany dwubarwne - okwiat biały lub kredowobiały, przykoronek barwny, żółty w różnych odcieniach, jest to tzw. Grupa Bicolor (Music Hall, Spring Glory, Las Vegas)
C3 - Odmiany białe - okwiat i przykoronek biały lub prawie biały, przykoronek nie jest jaśniejszy niż okwiat (Mount Hood, Imperator, Beersheba, Empres of Ireland)

C4 - Inne kombinacje barw nie wymienione w podgrupach

d) Narcyzy pełne - Obecnie zalicza się tu wszystkie narcyzy pełne, niezależnie od kształtu i liczby kwiatów na pędzie. Odmiany z tej grupy nadają się na kwiat cięty, niektóre do uprawy jako rośliny doniczkowe. Może być jeden albo kilka kwiatów na pędzie, o wielokrotnej liczbie listków lub o wcinanym przykoronku, albo na obydwu tych cechach. Niektóre ładnie pachną, wysokość 15-45cm.
Odmiany: Acropolis, Bridal Crown, Cheerfulness, Texas, Twink, Abba, White Lion

e) Mieszańce Tazetta - Określane również jako N.x poeta. Kwiaty zebrane baldachowato po kilka, a nawet kilkanaście na pędzie. Kwiaty drobne o krótkich przykoronkach i zaokrąglonych listkach, odznaczają się dość intensywnym zapachem. Listki okwiatu na ogół białe, rzadziej żółte, przykoronek żółty lub pomarańczowy. Są dobre do cięcia. Wysokość 15-45cm.
Odmiany: Cragford, Geranium, Scarlet Gem, Golden Dawn, Minnow

f) Mieszance Jonquilla - Na jednym pędzie osadzonych może być kilka (2-6) kwiatów, żółtych o silnym zapachu, z małymi płaskimi przykoronkami. Pędy walcowate, ciemnozielone liście, bardzo wąskie i prawie wałeczkowate. Wysokość roślin 15-30cm. Kwitną wcześnie i bardzo obficie. Podgrupy jak u Triandrus.

F1 - Golden Goblet, Golden Sceptre
F2 - Trevithain

g) Narcyzy Triandrus - Mają cechy dziko rosnącego N. triandrus L. ale są znacznie wyższe i mają większe przewieszające się kwiaty, osadzone po 2-6 na jednym pędzie. Przykoronek może być trąbkowy lub talerzykowaty. Kwiaty zwykle są z odgiętymi w górę i lekko pofałdowanymi listkami. Kwitną bardzo obficie. Wysokość 15-45cm. Zależnie od długości przykoronka wyróżnia się 2 podgrupy:

G1- przykoronek nie krótszy od długości listka okwiatu (Thalia, Rippling Waters, Tressamble)
G2 - przykoronek krótszy niż długość listka okwiatu

h) Narcyzy o rozszczepionym przykoronku - Brzeg przykoronka jest silnie podzielony i wycięcia sięgają co najmniej 1/3 długości przykoronka. Na pędzie jeden kwiat. Wysokość 30-45cm. Wykorzystuje się je do nasadzeń w grupach w parkach i ogrodach, ale także do pędzenia.

Odmiany: Orangery, Brodway Star, Canasta, Cassata, Tricollet, Gold Collar

i) Narcyzy o małym przykoronku - Wywodzą się od N. poeticus i N.pseudonarcissus L. powstały przez wielokrotne krzyżowane. Na każdym pędzie jeden kwiat. Przykoronek nie dłuższy od 1/3 długości listka okwiatu. Wysokość 30-45cm. Podgrupy jak u narcyzów trąbkowych i wielkoprzykoronkowych:

I1 - Edward Buxton, Mangosteen
I2 - Aflame, Barret Browning, Pomona, Ivory Yellow
I3 - Chinese White, Polar Ice

j) Narcyzy dziko rosnące - Należą tu Narcyzy rzadko uprawiane w ogrodach oraz ich formy i odmiany. Wysokość poniżej 30cm. Kwitną wiosną lub jesienią. Ze względu na ich budowę morfologiczną i porę kwitnienia podzielono je na 8 podgrup:

J1 - Bulbocodium
J2 - Cyclamineus
J3 - Jonquilla
J4 - Poeticus
J5 - Tazetta
J6 - Triandrus
J7 - Miniaturowe Narcyzy trąbkowe
J8 - Gatunki kwitnące jesienią

k) Mieszańce Poeticus - Pęd zakończony jednym kwiatem. Listki okwiatu białe, rozłożyste. Przykoronek bardzo krótki, płaski, barwny, kryzowany. Kwitną późno. Wiele odmian ma kwiaty o przyjemnym, intensywnym zapachu. Wysokość 30-45cm

Odmiany: Actaea, Cantabile, Red Rim

l) Inne gatunki i odmiany - Do tej grupy należą wszystkie narcyzy nie zaliczone do poprzednich grup oraz dwukwiatowe odmiany pochodzące od N. Cyclamineus.


10) Rośliny drobnocebulowe, charakterystyka gatunków, zastosowanie, zasady uprawy

11) Rośliny nadające się do strzyżenia, żywopłoty, charakterystyka gatunków, zastosowanie

Jest to grupa roślin, z których możemy, wykorzystując ich specyficzne właściwości anatomiczne i fizjologiczne, stworzyć żywopłot.
Żywopłot nie jest żadnym gatunkiem ale formą prowadzenia odpowiednich gatunków roślin.

Ze względu na pełnioną funkcję żywopłoty możemy podzielić na:

• żywopłoty obronne - kryją siatki druciane i drewniane płoty, stanowią jednocześnie zaporę przed nieproszonymi gośćmi. Niektóre z nich tworzą "ściany" nie do przebycia dla człowieka i zwierząt, a jednocześnie są znakomitym siedliskiem do gnieżdżenia się ptaków, które są dodatkową atrakcją. Tworzy się je z kolczastych lub ciernistych gatunków: ognik, głóg, róża, berberys, ałycza, pigwowiec

• żywopłoty ochronne - osłaniają przed wysuszającymi zimowymi wiatrami, mrozem, hałasem i zanieczyszczeniami, sadzi się je z niewybrednych gatunków: kosodrzewina, świerk, jałowiec, tawuła, pęcherznica, irga, dereń, forsycja

• żywopłoty ozdobne - pełnią funkcję dekoracyjną, tworzy się je z gatunków ozdobnych z owoców, kwiatów, liści lub pędów: berberys Thunberga "Atropurpurea", berberys pospolity "Atropurpurea", tawuły, lawenda, cyprysiki Lawsona odm.: Columnaris, Ellwoodii, Kelleris, Golden King, żywotniki zachodnie odm.: Smaragd, Holstrumph, Brabant, cis pośredni "Hiksi", cis pospolity

 Żywopłoty mogą być też cięte (formowane) lub naturalne:

• Żywopłoty formowane - wymagają częstego cięcia, mają ładny geometryczny kształt i zajmują mniej miejsca

• Żywopłoty naturalne - przeważnie obficie kwitną, są szersze, nie wymagają częstego cięcia

 Na żywopłoty cięte nadają się odmiany, które:

• lubią cięcie lub je znoszą

• dobrze się krzewią

• są odporne na niekorzystne warunki klimatyczne (mróz, wiatr) i zanieczyszczenia, szczególnie jeśli są to ochronne żywopłoty, wystawione na bezpośrednie działanie tych czynników

 Najważniejszą kwestią przy wyborze gatunku jest wysokość żywopłotu. W zależności od planowanej wysokości żywopłotu możemy wybrać następujące gatunki:

 

Żywopłoty niskie, najczęściej obwódkowe, do 60 - 70 cm

Gatunki iglaste na żywopłoty formowane:

• Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) odmiana: Brabant, Aureospicata, Wareana Lutescens

• Żywotnik olbrzymi (Thuja plicata) odmiana: Atrovirens, Kórnik

• Cyprysik nutkajski (Chamaecyparis nootkatensis) odmiana: Tatra, Glauca

• Cyprysik groszkowy (Chamaecyparis pisifera) odmiana: Plumosa Aurea

• Cyprysowiec Leylanda (Cupressocyparis x leylandii)

• Choina kanadyjska (Tsuga canadensis)

• Jałowiec chiński (Juniperus chinensis) odmiana: Obelisk

• Cis pospolity (Taxus baccata)

• Cis pośredni (Taxus media)

• Modrzew europejski (Larix decidua)

Gatunki iglaste na żywopłoty nieformowane:

• Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) odmiany: Holmstrup, Smaragd, Columna

• Cyprysik Lawsona (Chamacyparis lawsoniana) odmiany: Columnaris, Ellwoodii

• Świerk serbski (Picea omorika)

• Świerk kłujący srebrny (Picea pungens Glauca)

• Sosna czarna (Pinus nigra)

• Kosodrzewina (Pinus mugo Montana) - można też ciąć

• Daglezja zielona (Pseudotsuga menziesii)

• Jałowiec virginijski (Junperus virginiana) odmiana: Skyrocket, Blue Arrow

• Jałowiec chiński (Juniperus chinensis) odmiana: Stricta, Obelisk

• Jałowiec pospolity (Juniperus communis) odmiana: Hibernica

Zakładając żywopłot w miejscu cienistym możemy wybrać następujące gatunki:

liściaste:

• Bukszpan wieczniezielony (Buxus sempervirens)

• Mahonia pospolita (Mahonia aquifolium)

• Laurowiśnia wschodnia (Prunus laurocerasus)

• Ognik szkarłatny (Pyracantha coccinea)

• Berberys Juliany (Berberis julianae)

• Berberys brodawkowaty (Berberi verruculosa)

• Porzeczka alpejska (Ribes alpinum)

• Ligustr pospolity (Ligustrum vulgare)

iglaste:

• Choina kanadyjska (Tsuga canadensis)

• Cis pospolity (Taxus baccata)

• Cis pośredni (Taxus media)

• Modrzew europejski (Larix decidua)

Koszty założenia żywopłotu
Ważniejsze, od tego ile kosztuje jedna roślina, jest koszt jednego metra bieżącego żywopłotu. W punktach sprzedaży mamy do wyboru rośliny kontenerowane i z nagim korzeniem. Rośliny kontenerowane są droższe, ponieważ są już wyrośnięte, dobrze ukorzenione, nie mają problemów z przyjęciem się (brak tzw. wypadów), są już rozkrzewione i większe. Można je sadzić cały rok i zazwyczaj sadzimy ich mniej na metrze. Rośliny z nagim korzeniem sadzimy tylko wiosną i jesienią. Trzeba sadzić je gęściej, mogą bowiem zdarzyć się wypady. Są one z reguły tańsze.

Sadzenie żywopłotu
Przed posadzeniem należy przygotować glebę, oczyszczając ją dokładnie z chwastów. Do tego celu można użyć jednego z herbicydów totalnych np.: Roundaup. Sadząc iglaki, należy pamiętać o dawce startowej torfu kwaśnego - na glebach zdegradowanych i piaszczystych ok. 15 - 20 L pod roślinę, a na glebach przeciętnych ok. 8 - 10 L pod roślinę.

Głębokość sadzenia
Rośliny z nagim korzeniem sadzimy na takiej głębokości, na jakiej rosła w szkółce, a kontenerowane tak, by przykryć całą bryłę korzeniową.

Szerokość sadzenia
Żywopłoty liściaste, strzyżone, sadzi się w dwóch rzędach, naprzemianlegle. Krzewy iglaste, drzewa szpalerowe i liściaste niestrzyżone, w jednym rzędzie.

12) Rabaty, obwódki, kwietniki

13) Rośliny okrywowe, znaczenie i wykorzystanie, charakterystyka gatunków

Rosliny okrywowe w praktyce ogrodniczej są grupa roslin obejmującą byliny, krzewinki, krzewy liściaste, iglaste i pnącza.

Cechy dobrych roślin okrywowych:

-odporność na mróz - jest to podstawowa cecha decydująca o przydatności danej rośliny do masowych obsadzeń

- długowieczność - nawet najpiękniejsze i szybko rosnące rośliny nic nie dają, jeśli SA krótkowieczne i po kilku latach giną

- trwałość - jakość roślin w ciągu jednego okresu wegetacji, wiele roślin tracą swą część nadziemną, dlatego cenione są byliny, krzewy zimozielone

- siła wzrostu - preferuje się rośliny, które swoimi pędami czy odrostami w ciągu 2-3 lat w pełni pokrywają obsadzoną powierzchnię

- tolerancja na choroby i szkodniki- ze względu na stosowanie na dużych powierzchniach ryzyko infekcji wzrasta. Podatne na choroby jest np. mączniak

- odpornośc na uszkodzenia mechaniczne - zaleca się stosowanie roślin tolerancyjnych na deptanie i łamanie gałęzi

- zdolność regeneracji

- Duża wartośc dekoracyjna - kolorwe, pachnące kwiaty, ładne owoce czy jesienne przebarwienie, tworzenie zielonego, zdrowego „dywanu”

- soltier - pojedynczy egzemplarz na rabacie/trawniku, o specjalnych walorach dekoracyjnych

-tworzenie stałego estetycznego runa - atrakcyjny wygląd w okresie wegetacji. Najlepsze rośliny to zimozielone : barwinek, bluszcz, rumianka japońska, jałowiec

-szybkie rozrastanie się roślin - jedna z podstawowych cech warunkująca szybkie efekty ozdobne

- zwarte pokrycie powierzchni gleby - podstawowy warunek roślin okrywowych

- wyrównany wzrost - przy stosowaniu masowych jednolitych nasadzeń porządany jest możliwie wyrównany wzrost roślin, stwarza wrażenie ładu, ceche tę posiadają:barwienk pospolity, bluszcz i bodziszek korzeniowy

- tworzenie efektu ozdobnego przy masowych nasadzeniach - właściwy efekt po masowym a nie pojedynczym posadzeniu

- ograniczona ekspansywność w zestawieniu z innymi ekspansywnymi roślinami - do stosowania w układach mieszanych nadają się przedeszystkim gatunki które nie stważaja zagrożenia dla pozostałych gatunków

- wytrzymałośc na przykrycie opadającymi liścmi - dobrą tolerancję posiadają : bluszcz, barwinek, rumianka japońska

- niewielkie wymagania życiowe - stosowane w miejskich terenach zieleni gdzie SA słabe warunki (zanieczyszczenia, degradacja gleby)

Zdolnośc szerokiej amplitudy posiadają : śnieguliczka biała, róża pomarszczona, kolcowoj pospolity

- szybkie łatwe rozmnażanie

Podział roślin okrywowych:

Byliny okrywowe:

-typowe byliny z różnych „stref siedliskowych”

-trawy i pokrewne (np. carex)

-rosliny rozłogowe (np. konwalia majalis)

-paprocie

Krzewy okrywowe:

-Półkrzewy krzewinki, (np. hypericum calycinum)

- liściaste karłowate lub małe krzwy np. (spirea decumbens)

- wiecznie zielone i zimozielone karłowe lub małe krzewy (vinca minor)

-krzewy iglaste (microbiote decussata)

-pnącza (hedera helix)

Miejsca zastosowania:

-przy ulicach (wysepki, pasy miedzy jezdniami)

- na skarpach (funkcja przeciwerozyjna)

-miejsca silnie zacienione pod drzewami

- wokół drzew sadzonych w dużych pojemnikach

- w zieli dachowej jako podstawowy składnik kompozycji

Zalety stsowania roślin okrywowych:

-odporniejsze od trawników na niekorzystne warunki siedliskowe, suszę i zanieczyszczenia

- rosną zadowalająco przy małej miższośći podloża

-wraz z upływem czasu wymagają znacznie mniej pielęgnacji niż tarwniki, przez co ograniczają nakład pracy na utrzymanie zieleni

- odporniejsze na zanieczyszczenia niż trawniki (bariera psychiczna przed zniszczeniem)

- znacznie atrakcyjniejsze niż monotonne trawniki - zmienność w ciągu roku ( bogactwo pokroju, barwy, faktury, dają duże możliwości projektowe)

-duże znaczenie ekologiczne - siedlisko dla drobnych zwierząt, działąnie fitoremiediacyjne 9oczyszczanie powietrza

-ograniczaja erozję gleby na skarpach

-hanuja degradacje gleb miejskich poprzez ułatwienia napowietrzenia i zwiększenia retencji wodnej

Wady:

-konieczność właściwego doboru gatunków i dopasowanej rozstawy nasadzenia

-koniecznośc przygotowania terenu pod posadzenie roślin (polega głownie na oczyszczeniu z chwastów)

-koniecznośc systematycznej pielęgnacji w pierwszym / dwóch latach uprawy

- ryzyko kradzieży roślin w pierwszym roku posadzenia

Projektując rośliny okrywowe należy pztrestrzegac następujących zasad :

- dobrze dobrac rośliny do istniejących warunków siedliskowych

-dobrać wysokość i sposób wzrostu do powierzcni

- sadząc przy ulicach należy przesdtrzegac zasady dobrej widoczności do (1m), odporne na zanieczyszczenia

- chcąc uzyskac bariery, stosowac rośliny kolczaste lub cierniste (róża, pigwowiec)

- rozstawe dobierać do siły wzrostu (silniej rosnące rzadziej, wolniej rosnące gęściej), dobierac zalecaną rozstawę dla poszczególnych gatunków

- na wiekszych obszarach zaleca się kompozycje wielogatunkowe

- w przypadku mieszania roślin różnych gatunków należy łączyć rośliny o podobnej wysokości, pokroju fakturze, by uniknąć wrażenia chaosu. W przypadku takich rozwiązań należy się jednak liczyć z możliwością negatywnego oddziaływania roślin jednego gatunku na inne (allelopatia)

-pod dzrewami należy sadzieć przedewszystkim rośliny płytko korzeniące się 9głownie byliny) by uniknąć konkurencji z dziwem o składniki pokarmowe

-w sąsiedztwie placów zabaw nie należy sadzic roślin trujących (owoce i inne części) i wywołujące alergię

- rośliny iglaste należy sadzić głownie w miejscach mniej narazonych na kradzieże czy zanieczyszczenia przez psy

- do sadzenia stosowac zawsze materiał rośliny dobrej jakości 9najlepiej z pojemników)

- dobrze przygotowac teren do obsadzeń

Przykładowe rośliny :

Macierzanka piaskowa - Thymus serpyllum

Dąbrówka rozłogowa -Ajuga reptans

Zawilec gajowy - Anemone nemorosa

Bergenia sercolistna - Bergenia cordifolia

kaczyniec błotny - Caltha palustris

turzyca palczasta - Carex digitata

Epimedium wielkokwiatowe - Epimedium grandiflorum

Bluszczyk kurdybanek - Glechoma hederacea

bodziszek korzeniasty - Geranium macrorrhizum

Funkia babkolistna -Hosta plantaginea

Jasnota plamista - Lamium maculatum

Tojeść rozesłana - Lysimachia nummularia

Czyściec wielkokwiatowy - Stachys grandiflora

Konwalia majowa - Convallaria majalis

Lawenda wąskolistna - Lavandula angustifolia

Barwinek pospolity - Vinca minor

Goździk siny - Dianthus gratianopolitanus

Kostrzewa owcza - Festuca ovina

Ubiorek wiecznie zielony - Iberis sempervirens

Pięciornik rozłogowy - Potentilla reptans

14) Róże, podział na grupy, charakterystyka poszczególnych grup i zastosowanie, sposoby prowadzenia róż, róże pienne

Róże dzielimy na 5 grup:

1) Róże wielkokwiatowe
2) Róże wielokwiatowe
3) Róże czepne (pnące)
4) Róże parkowe
5) Róże okrywowe (płożące)

1) Róże wielkokwiatowe - są najważniejszą grupą róż, sadzi się je w parkach, na rabatach, ogrodach przydomowych, w terenach zieleni miejskiej. Uprawia się je na kwiat cięty w gruncie, w tunelach foliowych i szklarniach. Są to krzewy o pokroju krzaczastym, pędach sztywnych, mocno wzniesionych (h 0,5-1m). Grupa ta charakteryzuje się szeroką skalą barw kwiatów przy dużej zmienności kształtu pąków i woni kwiatów, oraz stosunkowo długim okresem kwitnienia rozciągającym się od czerwca do jesieni.

a) Rosa x noisettiana - Róża noisetta (wrażliwe na mróz)
b) Rosa x borboniana - Róża burbońska (drobna ale większa mrozoodporność)
c) Rosa x portlandica - Róża portlandzka (kwiaty duże, pełne, płaskie, niektóre odmiany powtarzają kwitnienie)
d) Rosa x hybryda bifera - remontanty (odporne na mróz, rosną do ponad 1m, powtarzają kwitnienie)
e) Rosa thea hybryda - mieszańce herbatnik
f) Rosa perneta - Róże perneta ( żółte i pomarańczowe, wrażliwe na plamistość liści)

Odmiany o kwiatach czerwonych - Baccata, Ilona Visa
Odmiany o kwiatach różowych - Flamingo, Carla, Sandra
Odmiany o kwiatach żółtych - Mabella, Zambra, Salzagold
Odmiany o kwiatach fioletowych - Jacananda, Jofitali, Silver Star
Odmiany o kwiatach białych - Atena, Chopin, Virgo

2) Róże wielokwiatowe

a) Polianty właściwe (Rosa polyantha) - nieprzerwane kwitnienie od początku lata do jesieni, h 40-60cm. Odporne na mróz, wytrzymałe na suszę i deszcz. Drobne kwiaty 3-5cmø, pojedyncze zebrane w baldachogrona, liście błyszczące.

Odmiany: Korona, Kutno, Order King

b) Mieszańce poliantów ( Rosa polyantha hybrida) - Krzewy z tej grupy stanowią formę pośrednią między różami bukietowymi drobnokwiatowymi a wielokwiatowymi mieszańcami herbatniki. Krzewy są wyższe niż polianty właściwe. Tworzą kwiaty półpełne 5-10cmø, zebrane w płaskie baldachogrona o bogatszej skali barw.

Odmiany: Alain, Alicja, Papika

c) Róże bukietowe (Rosa floribunda) - Krzewy przypominają róże wielkokwiatowe, tworzą kwiaty półpełne i pełne 10-12cmø, a pąki tych róż przypominają pąki róż wielkokwiatowych. Odmiany z tej rasy sadzi się na rabatach i na kwiat cięty

Odmiany: Mercedes, Jaguar, Rumba, Samba

d) Róże bukietowe wielkokwiatowe ( Rosa floribunda grandiflora) - Odmiany z tej grupy charakteryzują się silnym wzrostem do 80cm, przypominają pokrojem róże wielkokwiatowe 10-15cmø, luźne baldachogrona. Nadają się na kwiat cięty, duże partie kwietnikowe, rabatowe.

Odmiany: Elizabeth Rose, Diamant, Sylvia

e) Róże karłowe ( Rosa mimika chinesis) - Cechują się niskim wzrostem 20-30cm, zwartym pokrojem, kwitną długo i obficie. Tworzą kwiaty małe 2-4cmø, o różnym stopniu pełności zebrane w baldachogrona o bogatej skali barw, od białych do ciemnoczerwonych. Mają one zastosowanie tam gdzie potrzebne są rośliny niskie o zwartym pokroju i ciągłym kwitnieniu. Nadają się do doniczek

Odmiany: Amulett, Altana, Maylka

3) Róże czepne (pnące) - są to krzewy o pędach płożących osiągających 1,5-6m długości. Pędy te na ogół trzeba przymocować do podpór. W grupie róż czepnych wyodrębnia się kilka ras różniących się między sobą głównie charakterem i siłą wzrostu oraz ogólnym pokrojem.

RÓŻE O PĘDACH WIOTKICH

I rasa - Rosa wichuraina (Róże wichury) - Są to najwyższe róże pnące (4-6m). O wiotkich pędach, pokrytych błyszczącymi liśćmi. Odmiany najbardziej odporne na mróz. Kwitną raz wczesnym latem ale obficie. Wymagają podpór lub rusztowań. Nadają się na pergole, ściany, łuki.

Odmiany: Casina, Coral Dawn, New Dawn, Elegance, Exelsa

II rasa - Rosa kordesii - Kwiaty dorastają do 2-4m, kwitną obficie 2 razy w roku, mają duże kwiaty i łatwo formujące się pędy, są odporne na mróz.

Odmiany: Aurora, Dortmund, Sympathie

RÓŻE O PĘDACH SZTYWNYCH

Są to odmiany pochodzące od róży wielokwiatowej (Rosa multiflora i Rosa Lambertiana). Odmiany z tej rasy osiągają 2-4m wysokości, mają sztywne pędy ustawione ukośnie lub pionowo. Tworzą duże kwiatostany złożone z małych kwiatów. Kwitną obficie ale raz w sezonie. Wrażliwe na mączniaka.

Odmiany: Blaze Superior, Rubin, Flamertz

4) Róże parkowe - Grupa parkowych odmian róż to krzewy silnie rosnące, o pędach bardzo sztywnych, prostych lub ukośnych, wznoszących się do 2,5m h. Ich ozdobą są nie tylko kwiaty lecz również liście, owoce i kolce. Do zalet należą również odporność na deszcz, silny wiatr i mróz, tolerancja na choroby oraz łatwość rozmnażania

a) Udomowione gatunki dzikie - mieszance tych gatunków oraz odmiany od nich pochodzące. Kwitną na ogół raz w roku. Krzewią się szeroko 1,5m.

b) Krzaczaste - podgrupa ta obejmuje gatunki i odmiany róż o wzniesionym pokroju osiągające 1-2,5m h a szerokości ok. 1m. Róże te powtarzają kwitnienie lub jest ono jednokrotne ale długie do późnej jesieni. Można je sadzić w formie żywopłotu.

Odmiany: Ferdy, Mary Rose, Erfurt, Astryd Lindgren, Helitage

5) Róże okrywowe (płożące) - są to krzewy które silnie się krzewią i szybko zarastają powierzchnię gleby, tworząc zwartą okrywę z pędów i liści, na podobieństwo gęstych zarośli. Okrywa ta skutecznie zapobiega zachwaszczaniu się rabat. Odmiany te cechują się dobrą odpornością na warunki atmosferyczne i nie wymagają częstego cięcia i okrywania na zimę.

a) Odmiany nisko ścielące się - 10-40cm h, słabo rosnące, silnie rozrastają się po kilku latach. Ogrody skalne i cmentarne.

Odmiany: Nozami, Snow Carpet, Św. Tereska

b) Odmiany o sztywnych, prostych pędach - rosną pionowo do 80cm h, gęsto rozgałęzione. Sadzi się je wzdłuż dróg i autostrad, na poboczach.
Odmiany: Celina, Mireto, Lavender Dream

c) Odmiany krzaczaste, nisko rozgałęzione - 40-90cm h, szeroko rozkładające pędy na boki, sadzi się je przy terenach płaskich, przy murach, wzdłuż chodników.
Odmiany: Merkury 2000, Balerina, Bonica 82

d) Odmiany silnie i wysoko rosnące, o pędach łukowato wygiętych ku ziemi - 80-130cm h, na skarpy, zbocza, do zieleni miejskiej, jako żywopłoty

Odmiany: Pink Spray, Smarty, Chimo

e) Odmiany silnie rosnące o bardzo długich, płasko pokładających się , mocnych pędach - na stoki, drogi publiczne
Odmiany: Immensee, Max Graf, Somerabend

6) Róże pienne - sadzi się od razu przy podporze (najlepiej sadzić wiosną) lekko pochylając w stronę, w którą krzew będzie przyginany przy okrywaniu na zimę. Wiosną do palika przymocowuje się pień i koronę.

7) Zasady uprawy róż

- róże wymagają stanowiska słonecznego, unikamy miejsc w których tworzą się zastoiska mrozowe a także miejsc narażonych na silne wiatry. Również unikamy miejsc w których uprzednio rosły, jeśli to konieczne to wymieniamy glebę na głębokości 50cm.
- róże sadzimy jesienią ale można też sadzić wczesną wiosną (róże w pojemnikach sadzi się przez cały sezon wegetacyjny)
- poziom wody gruntowej nie powinien być wyższy niż 1m. Dla róż pH gleby powinno wynosić około 6-6,5

- 3-4 tygodnie przed sadzeniem krzewów glebę należy przekopać głęboko, usuwa się chwasty trwałe i wprowadza nawozy organiczne. Kompost lub obornik.
- róże zwykle sadzone są na jednolitych rabatach ale warto je też sadzić w pobliżu drzew i krzewów, a także z bylinami i roślinami jednorocznymi.

- rozstawa sadzenia zależy od siły i sposobu wzrostu odmiany, stanowiska oraz warunków glebowych

- głębokość sadzenia ma duże znaczenie dla ich przetrwania przez okres zim, a miejsce okulizacji powinno znajdować się na głębokości ok. 3-5cm poniżej gruntu.
- wszystkie nowo posadzone róże tniemy radykalnie niezależnie od grupy i odmiany.

- róże posadzone jesienią tniemy po przezimowaniu wiosną.
- w pierwszym roku po posadzeniu róż nie nawozi się jeżeli gleba była odpowiednio przygotowana.

15) Pojemniki i donice

---