Dominiak Marzena
Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej AM we Wrocławiu
Postępowanie w przypadku kontaktu z osobą będącą nosicielem wirusa HIV/ chorą
na AIDS (WZW B)
Do istotnych zabiegów w zapobieganiu zakażeniu HIV należą:
I. ochrona przed skażeniem i skaleczeniem (odzież ochronna, rękawiczki,
maska, czepek itd.)
II. prawidłowo przeprowadzona dezynfekcja skóry rąk, narzędzi i powierzchni
przedmiotów urządzenia gabinetu
III. bezpieczne usuwanie skażonych przedmiotów, w tym także odpadków.
Podczas wykonywania wszystkich czynności stomatologicznych, a szczególnie w
których można spodziewać się aerozoli lub bryzgów krwi, zaleca się:
Ad I.
1. ograniczenie emisji aerozoli i kropel krwi i śliny przez stosowanie ślinociągu i
ssaka
2. stosowanie fartuchów ochronnych, rękawic, masek itd. (maski zapobiegają
aspiracji aerozoli do dróg oddechowych lekarza, infekcji spojówek); fartuch
powinien być jednorazowy
3. wszystkie drobne skaleczenia na rękach i przedramionach powinny być
zabezpieczone wodoodpornym opatrunkiem, jeszcze przed założeniem rękawic;
w przypadku sączących, świeżych zmian nie należy wykonywać zabiegów
polegających na naruszeniu ciągłości skóry lub błon śluzowych u pacjenta.
W przypadku profilaktyki przed zakażeniem WZW B istnieje możliwość
(konieczność!!!!!) szczepienia ochronnego.
Ad. II i III
Bezpośrednio po zabiegu należy narzędzia zanurzyć w specjalnie przygotowanym r-
rze środka dezynfekcjnego, pozytywnie zaopiniowanego przez PZH - patrz wyżej
(np. aldehydy-dezynfekcja wysokiego poziomu) w specjalnym do tego
przeznaczonym i opisanym pojemniku. Naczynie musi być zamknięte. Narzędzia
należy wkładać i wyjmować w rękawiczkach.
Z punktu skuteczności zabiegu dezynfekcji wskazane jest wydłużenie czasu
ekspozycji (np. narzędzia zanieczyszczone krwią-otoczka koloidalna-r-r
dezynfekcyjny dociera z trudem).
Użyte igły, strzykawki należy umieścić, bezpośrednio po znieczuleniu, w specjalnych
pojemnikach przeznaczonych do tego celu.
Fartuch, rękawiczki, tampony, gaziki, odpadki szczególne muszą być umieszczone
w specjalnych workach z przeznaczeniem do spalenia.
W przypadku braku możliwości spalenia należy wykonać sterylizację w autoklawie,
tzw. brudne autoklawy, przeznaczone tylko do tego celu.
Po tym zabiegu odpadki mogą być dopiero usunięte do odpadów
komunalnych!!!!!!!!!!!
Dezynfekcja powierzchni przedmiotów:
Aerozol powstający podczas pracy wiertarki, będący zawiesiną tkanek, śliny, krwi
wraz z drobnoustrojami opadając zanieczyszcza otoczenie, a szczególnie fotel
stomatologiczny, asystor z lekami itd. Dla zabezpieczenia się przed nieprzewidzianą
i i niechcianą kontaminacją należy całe niewykorzystywane otoczenie nakryć
serwetami, stosując jednorazowe osłony i pokrowce.
1. fotel stomatologiczny powinien być o zwartej budowie, o jak najmniejszej liczbie
szczelin i załamań, z gładka tapicerką, przy jak najmniejszej liczbie szwów,
nieprzepuszczalną dla wody i nie ulegającą uszkodzeniu pod wpływem środków
dezynfekcyjnych
2. wiertarki stomatologiczne oraz ich rękawy powinny być osłonięte za pomocą
foliowych rękawów jednorazowych
3. poręcze fotela i zagłówki , blaty stolików, uchwyty i przełączniki do lamp,
wieszaki na wiertarki itd. muszą podlegać starannej dezynfekcji
4. wnętrza przewodów ssących (nie mylić z jednorazowymi ślinociągami) po
każdym pacjencie należy przepłukać wodnym roztworem środka
dezynfekcyjnego
5. bezwzględnie po każdym pacjencie należy dezynfekować spluwaczkę
6. meble i podłoga znajdujące się w gabinecie powinny być umyte i dezynfekowane
po wizycie osoby chorej
należy pamiętać, że zamiatanie lub wycieranie na sucho niesie ze sobą
możliwość wtórnego skażenia w wyniku wzniesienia zanieczyszczeń (stosujemy
wilgotne ręczniki, zmiotki itd.); powinna być również stosowana odzież ochronna,
maska, rękawiczki
POST
POWANIE W PRZYPADKU ZRANIENIA SI
PODCZAS PRACY
1. umyć ręce ciepłą, bieżącą wodą z mydłem; przy braku wody należy użyć płynów
do mycia rąk na bazie alkoholi 60-90%
2. nie należy tamować krwawienia, a wręcz spowodować krwawienie (ewentualne
wycięcie kanału wkłucia)  postępowanie natychmiastowe 1-2 min po ekspozycji
3. przeprowadzić obfitą dezynfekcję preparatem alkoholowym i zabezpieczyć
wodoszczelnym opatrunkiem
4. należy sporządzić protokół wypadku
5. w przypadku skażenia oczu należy delikatnie, lecz dokładnie przepłukać okolicę
oczu lub oczy wodą, 0,9 % NaCl, przy otwartych powiekach
6. jeżeli krew dostanie się do ust trzeba ją wypluć i przepłukać jamę ustną
kilkakrotnie wodą
7. należy poddać się leczeniu poekspozycyjnemu np. AZT
8. testy serologiczne na obecność przeciwciał Anty-HIV
8.1. test w ciągu 24 godzin
8.2. test po 4-6 tygodniach
8.3. test po 3 miesiącach
8.4. test po 6 miesiącach
8.5. test po 1 roku
9. testy na obecność przeciwciał anty-HBV powinny być wykonywane w dniu
ekspozycji
LITERATURA
1. Heeg P., Setz J.: Higiena w praktyce stomatologiczne. Problemy i ich
rozwiązywanie. BS 15, PZWL, Warszawa, 1996
2. Ministerstwo Zdrowia i opieki Społecznej: Postępowanie zapobiegawcze i
diagnostyczne w przypadku zakażenia HIV i zachorowania na AIDS z
uwzględnieniem ogólnych zasad profilaktyki zakażeń szerzących się poprzez
krew. Krajowe Biuro Koordynacyjne ds. Zapobiegania AIDS, Warszawa 1997
3. Ministerstwo Zdrowia i opieki Społecznej: postępowanie zapobiegawcze,
diagnostyczne i lecznicze w przypadku zakażenia HIV lub zachorowania na
AIDS. Wskazówki dla pracowników służby zdrowia. PZWL Warszawa, 1989
4. Gładysz A., Juszczyk J.: Zakażenia HIV/AIDS poradnik dla stomatologów.
Volumed, Wrocław, 1996