2013-02-20
II semestr
czyli elementy metodologii badań
psychologicznych
Zagadnienia w II semestrze
1. Schemat poznania naukowego a przebieg procesu badawczego w
psychologii
Brzeziński J. (2004) Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN, str. 29-124
2/3. Problem badawczy i hipoteza badawcza
Brzeziński J. (2004) Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN, str. 216-228
Francuz P., Mackiewicz R. (2005) Liczby nie wiedzą skąd pochodzą. Przewodnik po
metodologii i statystyce nie tylko dla psychologów. Lublin: Wydawnictwo KUL, str. 9-25
4. Zmienna - definicje i rodzaje
Brzeziński J. (2004) Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN, str. 183-192
Francuz P., Mackiewicz R. (2005) Liczby nie wiedzą skąd pochodzą. Przewodnik po
metodologii i statystyce nie tylko dla psychologów. Lublin: Wydawnictwo KUL, str. 26-
53
Nowak, S.(2007) Metodologia badań społecznych. Warszawa: PWN, str. 152-158
Zagadnienia w II semestrze
5. Problematyka pomiaru
Aranowska E. (1996) Metodologiczne problemy zastosowań modeli statystycznych w
psychologii. Teoria i praktyka. Warszawa: Studio 1, str. 12-39
Choynowski M. (1971) Pomiar w psychologii w: J. Kozielecki (red.) Problemy psychologii
matematycznej. Warszawa: PWN, str. 15-42
6/7. Operacjonalizacja
Brzeziński J. (2004) Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN, str. 206-215
Hornowska (2000) Operacjonalizacja terminów teoretycznych: czynnik, wielkość, zmienna
w: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, tom I, Gdańsk: GWP, str. 389
400
8. Wskaz
niki
Brzeziński J. (2004) Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN, str. 192-205
Mokrzycki E. (2007) Do nauki przychodzi się nie tylko z pytaniami. Warszawa: Wydawnictwo
IFiS PAN, str. 225-251
1
2013-02-20
Zagadnienia w II semestrze
9. Metody badawcze w psychologii
Brzeziński J. (2000) Badania eksperymentalne w psychologii i pedagogice. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe Scholar, str. 13-55
Hornowska E., Kowalik S., Matczak A., Nowak A., Paluchowski W. J., Stasiakiewicz M.,
Zawadzki B. (2000) Podstawowe metody badawcze w: Jan Strelau (red.), Psychologia.
Podręcznik akademicki, tom I. Gdańsk: GWP, str. 437 522
10. Schematy doboru próby
Brzeziński J. (2004) Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN, str. 231-248
11/12. Plany eksperymentalne
Brzeziński J. (2004) Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN, str. 323-337
Brzeziński J. (2000) Badania eksperymentalne w psychologii i pedagogice. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe Scholar, str. 56-84
Sułek A. (1979) Eksperyment w badaniach społecznych. Warszawa: PWN, str. 61-161
Zagadnienia w II semestrze
13. Problematyka trafności w badaniach psychologicznych
Brzeziński J. (2004) Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN, str. 313-323
Brzeziński J. (2000) Badania eksperymentalne w psychologii i pedagogice. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe Scholar, str. 218-229
Standardy dla testów stosowanych w psychologii i pedagogice (2007). Gdańsk: GWP, str.
31-55
14. Etyka w badaniach psychologicznych
Brzeziński, J. (2004). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN, str. 125-179
Proces badawczy
w psychologii
Etapy badania naukowego
2
2013-02-20
Badanie psychologiczne to całość,
podzielona na etapy
Początek
" dokonanie przeglądu faktów (zebranie ich,
wstępna selekcja i ocena)
" rozpoznanie problemu (luk, niekonsekwencji,
nieadekwatności, niejasności)
1. Sformułowanie problemu
badawczego i hipotez badawczych
" próba sformułowania nowych zależności
i praw, które lepiej opisują rzeczywistość
3
2013-02-20
2. Określenie obrazu zmiennych
niezależnych istotnych dla zmiennej
zależnej
" co powoduje, że ktoś ma taki a nie inny
charakter pisma?
 płeć?
 narodowość?
 zdrowie?
 kolejność urodzenia się w rodzinie?
 osobowość?
 asertywność?
 alkohol lub inne używki?
3. Operacjonalizacja zmiennej
" czyli nadanie zmiennym określonego sensu
empirycznego
" inaczej: przekład z języka teoretycznego na
język obserwacyjny
4. Wybór modelu badawczego/
schematu badawczego
" eksperymentalny  weryfikowana jest
zależności przyczynowej/ zakłada manipulację
zmiennymi niezależnymi
" korelacyjny  weryfikowane jest
współwystępowanie zmiennych
4
2013-02-20
5. Dobór próby z populacji
" czyli dotarcie do osób badanych
6. Wybór modelu statystycznego
" wcześniej należy uporządkować dane
" jest bezpośrednio związany z wyborem
modelu badawczego
7. Akceptacja lub odrzucenie hipotez
" czyli stwierdzenie czy hipoteza znalazła swoje
potwierdzenie w badaniach czy nie
5
2013-02-20
8. Ocena, interpretacja i generalizacja
wyników
" ocena jakości metodologicznej
przeprowadzonych badań
" interpretacja znaczenia
psychologicznego uzyskanego rezultatu
" generalizacja  jak bardzo uogólniane mogą
być wnioski z zakończonych badań
Etapy badania naukowego  wersja
skrócona
" sformułowanie problemu
" postawienie hipotez
" operacjonalizacja zmiennych
z hipotez
" weryfikacja hipotez
" interpretacja i generalizacja wyników
Check List (wg Townsenda)
6