Lukarna wole oko, cz. 4. Wole oko z
twardym koszem - metoda wykreślna, odc.
3
To już ostatni odcinek naszej serii. Wykonany do tej pory zakres prac, czyli widok z
przodu oraz z boku lukarny wole oko, umożliwia realizację końcowego etapu prac.
Będzie on polegał na wyznaczeniu geometrii krążyn oraz deski koszowej. Do tego celu
niezbędnym będzie poznanie metod oraz narzędzi do wymiarowania rysunków
technicznych.
Rys. 1
Krążyny  geometria
Prace rozpoczynamy od otwarcia rysunku etap2B, a następnie jego zapisu pod nową nazwą
etap3A (1 plik 1 rysunek 4 zapisz jako). Kolejnym krokiem będzie przygotowanie
rysunku do dalszych prac, czyli wyłączenie wszystkich innych warstw z wyjątkiem: dach,
lukarna oraz wymiary. Zobacz - www.krokiew.republika.pl , http://www.lech-bud.org
Aby zachować zgodność między rysunkami widoków z przodu oraz z boku, konieczne jest
uzupełnienie widoku z przodu o linię grzbietu lukarny. Między punktami 10 oraz 103
przebiega linia grzbietu, narysujemy ją na warstwie lukarna. Utworzymy również nową
warstwę: linia pomocnicza-krążyna (rys. 1) i ustawiamy ją jako bieżącą.
Teraz zajmiemy się rozstawem krążyn. Od strony wykonania konstrukcji lukarny
najwygodniej jest przyjąć stały rozstaw krążyn, mierzony wzdłuż linii grzbietu lukarny, w
naszym przypadku będzie to 0,7 m (rys. 3). Położenie krążyn wyznaczymy za pomocą
punktów pomocniczych. Wybieramy komendę 2 rysuj 2 punkty 2 rozłóż, jako pierwszy
wskazujemy punkt 101, jako drugi 102. W oknie Wybierz punkty wpisujemy stały rozstaw:
0,7 m oraz ustawiamy opcje rozłóż  koniec (rys. 2).
Rys. 2
Nowe punkty opisujemy odpowiednio K1-10 oraz K2-10 (rys. 3). Przez nowe punkty
kreślimy pionowe linie, będą one reprezentowały krążyny K1 oraz K2. Podpowiedz
: zamiast
rysować, wygodniej jest skopiować dwa razy pionową linię deski czołowej. Linie krążyn są
za długie i wystają poniżej połaci.
Przytniemy je komendą 3 edycja 5 przytnij, elementem granicznym jest linia połaci. Po
wskazaniu końców linii krążyn poniżej połaci, linie zostaną docięte; nowe punkty oznaczamy
odpowiednio K1-20 oraz K2-20. Na widoku z boku mamy już gotowe krążyny. Teraz
wyznaczymy położenie i gabaryty krążyn na widoku z przodu (rys. 3). Ustawiamy jako
bieżącą warstwę linia pomocnicza-krążyna. Z punktu K1-20 kreślimy poziomą linię do
przecięcia z linią kosza i oznaczamy punkt K1-21. Drugą linię pomocniczą kreślimy z punktu
K1-10 do przecięcia z linią grzbietu lukarny; nowy punkt otrzymuje oznaczenie K1-11
(rys. 3).
Rys. 3
W kolejnym etapie prac wykorzystamy jednÄ… z podstawowych zasad obowiÄ…zujÄ…cych przy
budowie lukarny wole oko z twardym koszem. Kształt wszystkich krążyn jest jednakowy, a
poszczególne krążyny różnią się jedynie wysokością. Dlatego możemy wykorzystać kształt
deski czołowej i na jej podstawie zbudować kolejne krążyny.
Kopiujemy deskę czołową (rys. 4), jako punkt bazowy wybierając punkt 10, punktem
docelowym będzie najwyższy punkt krążyny K1-11. A
uki krążyny są zbyt długie, wystają
poza kosz, dlatego należy je dociąć do linii kosza. Po wykonaniu tej operacji pierwsza
krążyna K1 jest gotowa. Wykonanie kolejnej krążyny K2 będzie stanowiło zadanie do
samodzielnego wykonania.
Rys. 4
Wymiarowanie rysunku
W rysunku technicznym linie wymiarowe stanowią kluczowy element obok treści rysunku.
Dzięki nim można przenieść treść rysunku na rzeczywiste obiekty. Przed przystąpieniem do
wymiarowania czegokolwiek dobrze jest poznać podstawowe sposoby wymiarowania i ich
zastosowanie. W budownictwie wymiaruje się wielkości liniowe, kątowe, promienie i
średnice. Wśród wymiarów liniowych należy wyróżnić wymiary od bazy oraz szeregowe.
Wymiary od bazy posiadają punkt początkowy, od którego odmierzane są wszystkie
odległości. Z kolei wymiar szeregowy podaje bezpośrednie odległości między punktami na
linii wymiarowej.
Programy CAD zawsze mają do dyspozycji cały szereg funkcji wymiarowych, z których za
każdym razem możemy wybrać tą, która nam odpowiada. Standardowo przy wymiarowaniu
odcinków mamy do wyboru wymiarowanie poziome, pionowe i ukośne dla odcinków, które
sÄ… pod kÄ…tem.
Wszystkie funkcje, które dotyczą wymiarowania znajdują się w menu w sekcji wymiary.
Wymiarowanie konstrukcji rozpoczniemy od definicji własnego stylu wymiarowego. Styl
wymiarowania określa wygląd linii wymiarowej: czcionkę, jednostkę oraz dokładność
wymiaru, itd. Komenda 5 wymiary 1 styl wymiarowania otwiera okno Styl wymiarowania
do definicji i zarzÄ…dzania stylami wymiarowania.
Stwórzmy teraz nowy styl wymiarowania. Naciskamy przycisk NOWY, następnie w polu
nazwa wpisujemy naszą nazwę D-wymiary, wielkość czcionki ustawiamy na 0,0015. Aby
wymiarować według nowego stylu, należy ustawić go jak  bieżący . Po prawej stronie przy
nazwie D-wymiary stawiamy  ptaszka .
Funkcje wymiarowania są bardzo ważne, dlatego powinny być systematycznie używane.
Deska koszowa  geometria
Do wyznaczania geometrii deski koszowej konieczne będzie wykonanie widoku
prostopadłego do połaci dachowej. Na początku pomierzymy odległości między punktami
linii kosza (01, 12, 22 itd.) na widoku z boku (rys. 5). Do tego celu wykorzystamy funkcjÄ™
wymiarowania 5 wymiary 2 wymiary 8 ukośnie od bazy. Wymiarowanie rozpoczniemy
od najwyższego punktu deski koszowej 102 przyjmując go jako punkt bazowy, następnie
wskazujemy kolejne punkty na desce koszowej, kończąc na punkcie 01. Prawym przyciskiem
myszy kończymy wymiarowanie i wykazujemy położenie linii wymiarowej (rys. 5). Widok
prostopadły do połaci narysujemy poniżej widoku z przodu (rys. 6), umożliwi to nam
wykorzystanie istniejących pionowych linii pomocniczych oraz klarowny przegląd zależności
między punktami. Włączamy warstwę linie pomocnicze-pion 1 i zapisujemy ją jako bieżącą.
Z punktu 0 po prawej stronie kreślimy pionową linię w dół o długości 1 m, wyznaczy ona
położenie linii bazowej dla widoku prostopadłego do połaci. Następnie kopiujemy ją 19 razy
z odstępem 0,1 m. Teraz przeniesiemy rzeczywiste odległości między punktami kosza z
widoku z boku na widok prostopadły.
Utworzymy kolejnÄ… warstwÄ™ pomocniczÄ… linie pomocnicze-poziom 3 i zapisujemy jÄ… jako
bieżącą.
Kreślimy poziomą linię między dolnymi końcami skrajnych linii  linia będzie wyznaczała
najwyższy punkt deski koszowej (rys. 6). Za pomocą komendy 3 edycja 4 kopiuj
równolegle kopiujemy linię bazową w dół. Wartości odsunięcia pobieramy z linii
wymiarowej na widoku z boku, czyli 92 odsunięcie 0,038; 82 odsunięcie 0,152; 72 odsunięcie
0,352; aż do 01 i wartości 2,165. Aby nie popełnić błędu, każda z linii otrzymuje oznaczenie
zgodne z punktem na widoku z boku. Dodatkowo odległości między poziomymi liniami
zostaną zwymiarowane wymiarem pionowym od bazy (rys. 6). Bezwzględnie należy
zachować zgodność wymiarową  jest to kluczowy etap prac oparty na pomiarach, dlatego nie
wolno tu popełnić błędu. Pionowe linie pomocnicze musimy przedłużyć do linii oznaczonej
01 (rys. 7). Podobnie jak przy rysowaniu linii kosza na widoku z przodu, tak i tutaj należy
wyznaczyć właściwe punkty przecięcia linii pionowych i poziomych, to znaczy linia od
punktu 10 przecina się z linią od punktu 102. W punkcie przecięcia znaczymy punkt 104.
Operację powtarzamy dla każdego z punktów. Jest to trudny etap pracy, operacja wymaga
skupienia i łatwo o pomyłkę. Nowo powstałe punkty 14, 24, 34, itd. łączymy liniami od
punktu do punktu (warstwa dach). Pracę kończymy zapisem pliku pod nową nazwą etap3B.
W ten sposób powstał kształt zbliżony do dzwona. Jest to rzeczywisty kształt linii kosza w
widoku prostopadłym do połaci (rys. 7).
Rys. 5
Rys. 6
Rys. 7
Podsumowanie
Na tym etapie prace projektowe zostały zakończone. Dalsze postępowanie uzależnione jest od
stosowanej metody. Można wykonać szablony w skali 1:1 na papierze (wydruk na ploterze), a
póz
niej nakleić na materiał i wyciąć żądany kształt. Można bezpośrednio przenosić kształt na
materiał opierając się o system linii wymiarowych. Można również zamówić prefabrykaty z
drewna klejonego. Efekt końcowy winien być taki sam  konstrukcja lukarny wole oko.
Wszystkie rysunki zamieszczone w artykule wykonano w bezpłatnym programie D-CAD L/V
firmy Dietrich s. Program ten to dwuwymiarowe narzędzie CAD, które może służyć zarówno
do edycji dokumentacji rysunkowej przygotowanej przez systemy trójwymiarowe, jak
również może być całkowicie niezależnym narzędziem do robienia rysunków. Program jest
prosty i przyjazny w obsłudze nawet dla początkujących użytkowników.
D-CAD pracuje w środowisku Windows, poczynając od wersji Windows 98, skończywszy na
Windows XP, Vista oraz Windows 7. Nie potrzebuje szczególnych wymogów w zakresie
sprzętu komputerowego.
Program można pobrać z internetu, ze strony firmy Dietrich s 3D CAD/CAM pod adresem:
www.dietrichs.com/polski/serwis/pobierz.
Literatura:
1. Hans-Jürgen Sterly, Horst Böttcher, Heino Walter, Ceramiczne pokrycia dachowe  szczegóły wykonawcze
2. Eberhard Schunck, Hans Jochen Oster, Rainer Barthel, Kurt Kießl, Atlas dachów  dachy spadziste
3. Der Zimmermann nr 1/2007
4. Der Zimmermann nr 6/1983
mgr inż. Piotr Leń
Dietrich s Polska
[e-mail]
y
ródło: Dachy, nr 4 (124) 2010
Usługi Ciesielskie - domy drewniane - domy szkieletowe - konstrukcje dachowe więz
by - www.lech-
bud.org
www.krokiew.republika.pl