Katechetyka

rok IV (2003/2004)

Ks. dr Piotr Tomasik

( skrypt opracowany w ciągu trzech lat przez trzy kolejne roczniki: VI, V, IV (AMDG))

1. Droga wtajemniczenia chrześcijańskiego w katechezie czasów apostolskich

Droga ta dzieli się na:

1. Przygotowanie dalsze

2. Katecheza:

a) głoszenie kerygmatu apostolskiego:

- czyny,

- słowa,

- cuda,

- śmierć i zmartwychwstanie;

- mowa Piotra nawiązująca do Przymierza;

- mowa Piotra nawiązująca do stworzenia (po tych mowach następowało wezwanie do nawrócenia, wiary i chrztu, zaproszenie do wspólnoty wierzących);

„Didache” - kontynuacja kerygmatu apostolskiego; połączona z liturgią nauka Apostołów dla nieochrzczonych

b) wyznanie wiary

c) poręczenie ze strony wspólnoty

d) chrzest

e) bierzmowanie

2. Zasady katechetyczne św. Augustyna (De catechisandis rudibus)

Zasady jego składały się zasadniczo z dwóch części:

I - metoda katechizowania

II - przykłady medytacji odnoszące się do historii zbawienia.

Cechy katechezy wg Augustyna:

a) bibijność

b) radość

c) katechizowanie z chęcią

Wg Augustyna największym powodem niepowodzenia katechezy jest smutek i zniechęcenie. Oto inne przyczyny niepowodzeń katechetycznych:

1. Słuchacze nie pojmują, pomimo wysiłku katechety

2. Katecheta, który słucha swoich uczniów potrafi się z nimi porozumieć (katecheta boi się tego, jak zareagują słuchacze, w związku z tym korzysta z testów opracowanych przez kogoś innego - brak własnej inicjatywy)

3. Prawda irytuje słuchaczy (ale nie należy od niej odstępować)

4. Katecheta jest znużony podawaniem tych samych prawd.

5. Słuchacze nie reagują, co w katechezie rodzi zniechęcenie; brak reakcji może spowodować:

- słuchacz nie reaguje z powodu braków religijnych

- wstydzi się innych

- nie rozumie o czym się mówi

- za nic ma to, co się mówi

Augustyn radzi, by takiego ucznia lepiej poznać (myśli, sytuację życiową, zadawać mu pytania)

6. Katecheta może być wewnętrznie oburzony na skutek zachowania jakiegoś ucznia, przez co trudno mu zachować radość

3. Uwarunkowania, formy i metody katechezy średniowiecznej

Upadek katechumenatu na skutek upowszechnienia chrztu dzieci. Katecheza dorosłych przyjęła formę niedzielnych kazań: od biblijnej homilii, akcent przesunął się na katechezę kaznodziejską. Pouczenie i inicjację chrześcijańską kształtowało kilka czynników: powszechne chrześcijaństwo, kultura; środowisko rodzinne było chrześcijańskie (i stąd katechezy nie głoszono do dzieci, lecz kierowano ją do dorosłych). Urząd nauczycielski Kościoła był coraz lepiej zorganizowany: biskupi, prezbiterzy, diakoni. Uwarunkowaniem katechezy średniowieczu było oddalenie się katechezy od teologii.

Formy katechezy:

• Katecheza rodzinna (dzieci katechizowano przez rodziców pacierz) - katechumenat rodzinny był wzbogacony przez Kościół kazaniami niedzielnymi

• Modlitewniki bogatych ludzi stanowiły nie tylko zbiór modlitw, ale też rachunek sumienia i zasady życia chrześcijańskiego

• Podręczniki dla kapłanów (osobne dla proboszczów):

1. Quid credendum - Credo

2. Quid petendum - Pater noster

3. Quid faciendum et fugiendum - Dekalog

4. Quid sperandum - rzeczy ostateczne

Ten podział stał się później przykładem dla katechizmów. Również w średniowieczu powstały podręczniki katechetyczne i kompendia wiedzy katolickiej.

Metody:

1. metoda ustna ilustrowana przykładami

2. ikonografia i sztuka - Biblia pauperum

3. metoda katechezy rodzinnej: uczenie modlitw na pamięć, forma pytań i odpowiedzi

4. Katecheza dzieci i młodzieży w okresie Reformacji i reformy katolickiej

Św. Karol Boromeusz założył w Lombardii szkoły nauki chrześcijańskiej (niedzielne) dla dzieci i młodzieży. szkoły te zwracały uwagę nie tylko na wiedzę, ale tez na modlitwę i życie sakramentalne. Trydent potwierdził tę metodę uczenia i domagał się zorganizowania w parafiach niedzielnej i świątecznej katechizacji dzieci.

Reformacja odcinając się od Kościoła przyniosła fundamentalizm religijny. Luter jednak opamiętał się i przywrócił naukom humanistycznym ich miejsce w dydaktyce. Okres Reformacji i reformy katolickiej jest czasem katechizmów. Luter rozpowszechnił ten typ wydawnictw. On sam napisał Katechizm Wielki (kompendium treści przeznaczonych dla katechezy i książka dla katolików) oraz katechizm mały (dla katechizowanego)

Katechizmy:

- K. Rzymski

- K. Św. Piotra Kanizjusza (dzięki niemu Reformacja w Niemczech została zatrzymana)

- K. Św. Roberta Bellarmina

Odnowa katechezy wiąże się z Francją, która przezywa odnowę polityczną za Ludwika XIV.

Fleury - Katechizm historyczny, który nawiązuje do historii zbawienia

cz. 1 - nawiązuje do historii świętych

cz. 2 - dogmaty Kościoła (które wynikają z historii)

Ta reforma dydaktyczna Fleurego została odrzucona, bo miał do czynienia z jansenistami.

Św. Jan de la Salle - jako pierwszy podaje próbę systematycznego i organicznego wbudowania lekcji religii w strukturę szkoły.

5. Katecheza w okresie Oświecenia

W szkole pojawia się lekcja religii, która ma zadanie wychowania dobrych ludzi i lojalnych obywateli, podwładnych.

Nauka religii:

- nauka katechizmu - przedmiot wiodący

- historia biblijna - przedmiot pomocniczy

Katecheza oświeceniowa przesycona jest historyzmem i moralizmem.

6. Geneza, charakterystyka i ocena modelu neoscholastycznego w katechetyce

Katecheza staje się teorią wykładu teologicznego w ujęciu neoscholastycznym, przekazywana w sposób możliwie przystosowany do poziomu uczniów. Precyzyjnie dopracowano pojęcia teologiczne, a pomijano Pismo Św. Celem katechezy był przekaz wiedzy teologicznej przeznaczony do wyuczenia na pamięć. Metodą jest metoda dedukcyjna prowadząca do analizy definicji katechizmowych.

J. Deharbe SJ

x. R. Filochowski (katechizm 1873)

Katecheza musi ożywiać wiarę, a nie tylko przekazywać wiedzę. (Tu natomiast jest ukierunkowana na przekaz wiedzy). Gdyby te dzieci byłyby wychowywane w środowiskach chrześcijańskich, to jeszcze pół biedy.

7. Geneza, charakterystyka i ocena modelu stopni formalnych w katechetyce

Do jego powstania i poszerzenia przyczyniły się:

• nieskuteczność modelu neoscholastycznego,

• przełom w dydaktyce dokonany przez Herbarta (związki zawodowe katechetów prowadziły samodoskonalenie, kursy itd. - przeniesienie systemu świeckiego na grunt katechezy

Jednostka lekcyjna:

1.Wprowadzenie - przygotowanie i zapowiedź tematu.

2. Pogląd (najczęściej w formie opowiadania katechety - ma to wpłynąć na zmysły)

3. Pogłębienie (definicja katechizmowa rozum) -za pomocą pytań katecheta wydobywa z poglądu pojęcia i prawdy religijne

4. Synteza ( włączenie wypracowanych pojęć do wiedzy uporządkowanej)

5. Zastosowanie (włączenie wypracowanych prawd w życie)

Pomimo wielu zalet słabym punktem tego modelu jest intelektualizm katechetyczny. Chodzi głównie o przeżywanie postaci biblijnych przy zastosowaniu psychologizującej analizy. Przedstawianie historii biblijnych z obcymi elementami, często z legend i hagiografii, co nie powinno mieć miejsca. Wprowadzono materiał biblijny, choć niepoprawnie - tylko jako pogląd, nie jako źródło

- Przekazywano prawdy wiary; nie budzono jej.

W Polsce do popularyzacji tego poglądu przyczynił się x. Gadowski i x. Zalewski.

8. Geneza, charakterystyka i ocena modelu kerygmatycznego w katechetyce

Przekazywanie orędzia (kerygmatu) w miejsce wiedzy teologicznej.

Przyczyniło się do tego:

- kryzys ruchu odnowy metody

- przypomniano sobie XIX-wieczne idee Hirschera (ujęcie historiozbawcze - treść wiary ma wpływać na metodę)

- ruch odnowy biblijnej i liturgicznej

- działalność Jungmanna SJ. W 1939 wydał on „Radosna nowina i nasze przepowiadanie wiary”: Teologię należy znać, ale przepowiadać powinno się Dobrą Nowinę.

Kerygmat to pojęcie biblijne, treść przepowiadania apostolskiego, w Chrystusie zbawienie ludzkości.

Katecheza ma głosić nie wiedzę teologiczną, lecz Dobra Nowinę o zbawieniu. Zawarta jest ona w Piśmie Św. i liturgii - głównych źródłach katechezy. Punktem centralnym historii i orędzia zbawienia jest Jezus Chrystus katecheza ma być chrystocentryczna. Chrystocentryzm wiąże się z podkreśleniem jedności obu Testamentów. Katecheza musi posługiwać się językiem biblijnym, w nie teologicznym. W katechezie nie należy zatrzymywać się na zewnętrznym czysto-historycznym opisie, ale trzeba odczytywać historiozbawczy sens.

Odnowa treści katechezy domagała się odnowy podręczników. W ramach odnowy struktury jednostki katechetycznej zaproponowano (Weber):

1. Obwieszczenia orędzia Bożego

2. Rozważanie orędzia Bożego

3. Realizacja orędzia Bożego

W Polsce do popularyzacji ruchu kerygmatycznego przyczynił się Finke, Charytański i Blachnicki.

9. Geneza, charakterystyka i ocena modelu antropologicznego w katechetyce

Dla katechezy antropologicznej charakterystyczne jest właściwie ujęte Pismo Święte, ale następuje przeakcentowanie sytuacji egzystencjalnej. Czynnikiem wpływającym na pojawienie się modelu antropologicznego były dokumenty Soboru Watykańskiego II

Dei Verbum: Słowo Boże to nie tylko ostoja i podstawa wiary, ale jest ono skierowane do człowieka. Objawienie udzielone po to, by człowiek poznał zbawczy plan działania.

Gaudium et Spes: ukazuje chrześcijaństwo, jako afirmację wszystkich wartości międzyludzkich. Wszystkie problemy ludzkie powinny być oświetlane prawdą objawienia.

Teologia systematyczna: Karl Rahner - teologia rzeczywistości ziemskich

1964r. - katechizm holenderski

1968r. - podręcznik katechetyki fundamentalnej Halbfasa

Model antropologiczny pochodzi od Francuza Colomba: katecheza wierna Bogu i człowiekowi. Punktem wyjścia w modelu antropologicznym jest rzeczywistość, sytuacja egzystencjalna człowieka. Wychodząc z niej, człowiek ma dojść do prawdy objawionej.

Antropologizmowi zarzucano:

- Jeżeli człowiek nie chce dojść do Boga to wtedy jest niebezpieczeństwo pozostania w sytuacji egzystencjalnej, Taka sytuacja była w teologii Wyzwolenia. Np., Rahner podaje przykład: Wyjście z ziemi egipskiej i dojście do ziemi obiecanej. Podstawowym elementem jest zawarcie przymierza to jest najważniejsze. W modelu antropologicznym mamy wyjście i dojście, nie wiadomo natomiast, co dzieje się po drodze.

10. Charakterystyka i ocena modelu integralnego ( korelacji).

x. Majewski

x. Murawski

W ramach katechezy korelacji należy wychodzić od doświadczenia i do niego wracać, ale już oświeconego wiarą.(jest to właściwie mieszanka modelu antropologicznego i kerygmatycznego)

Katecheza korelacji pozwala na uniknięcie niewłaściwych postaw, które rodzą się w związku z obserwacją rozdźwięku, jaki ma miejsce między wiarą a życiem. Jedną z tych postaw jest chęć odgrodzenia się od świata, co prowadzi do pogłębienia owego rozdźwięku. Drugą postawą jest chęć przystosowania się do świata w sposób całkowity i zdecydowany, co prowadzi tylko do zawężenia treści przekazywanych w katechezie.

Etapy:

a) etap ewangelizacji

b) czas formacji deuterokatechumenalnej

c) okres mistagogii: przejście do diakonii

Skierowane do dzieci, młodzieży, rodziny

11. Historia katechetyki polskiej XX wieku - charakterystyka jednej wybranej przez studenta postaci

PRZYGOTOWAĆ SAMODZIELNIE, BO NIE WIEM KOGO KTO WYBIERZE!!!

12. Geneza adhortacji Catechesi tradendae.

Inspiracja dla powstania adhortacji (czym to było spowodowane):

Ruch kerygmatyczny w Kościele.

Zwrot antropologiczny- katecheza wierna Bogu i człowiekowi.

Pojawienie się w 1971 roku Ogólnej instrukcji katechetycznej.

Synod biskupów w 1974 roku poświęcony ewangelizacji.

Synod biskupów w 1977 roku poświęcony katechizacji wynikiem czego jest niniejsza adhortacja.

13. Definicja katechezy wg CT 18.

Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci młodzieży i dorosłych przekazywanym na ogół w sposób systematyczny i całościowy. Dla realizacji swojego celu, jakim jest wprowadzenie wierzących w pełnię życia chrześcijańskiego (dojrzała wiara) używa trzech elementów: wychowanie, nauczanie, inicjacja.

14. Geneza Katechizmu Kościoła Katolickiego.

Katechizmy można podzielić na wielkie i małe. Wielki katechizm to kompendium wiedzy, mały katechizm to podręcznik wiedzy. Sobór Watykański II zastanawiał się czy potrzebny jest nowy katechizm. Na soborze powstało wiele nowych wskazań, które po jego zakończeniu stały się źródłem inspiracji.

25 stycznia 1985 r. na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Biskupów zapadła decyzja, że potrzebny jest nowy katechizm, który zebrałby całą katolicką naukę. W 1986 r. Jan Paweł II zlecił Komisji złożonej z 12 kardynałów i biskupów z kard. Josephem Ratzingerem na czele przygotowanie projektu katechizmu. Prace Komisji wspierał Komitet Redakcyjny, złożony z 7 biskupów diecezjalnych, specjalistów w dziedzinie teologii i katechezy. Powstał projekt, który był przedmiotem rozległych konsultacji wszystkich biskupów katolickich, Konferencji Episkopatu, synodów, instytutów teologicznych i katechetycznych. KKK został zatwierdzony 25 czerwca 1992 r. a publikacja została zarządzona 11 października 1992 r. przez Jana Pawła II. KKK wykłada wiarę Kościoła i naukę katolicką, poświadczoną przez Pismo Święte, Tradycję apostolską i Urząd Nauczycielski Kościoła. Został uznany za pewną normę nauczania wiary. W 1994 r. KKK został wydany w j. polskim. [made by Igi]

15. Struktura Katechizmu Kościoła Katolickiego.

KKK ma być punktem odniesienia dla katechizmów lokalnych, jak i w nauczaniu nauki katolickiej. KKK składa się z:

1. Wyznanie wiary

1. wierzę - wierzymy

2. credo

2. Celebracja misterium chrześcijańskiego

1. ekonomia sakramentalna

2. sakramenty

3. Życie w Chrystusie

-powołanie człowieka

- Dekalog

4. Modlitwa chrześcijańska

1. modlitwa w życiu chrześcijańskim

2. Ojcze nasz

16. Geneza „Dyrektorium ogólnego o katechizacji” (DOK).

Sobór Watykański II dokładnie mówiąc „Dekret o posłudze biskupów” (DB) zalecił konieczność przygotowania „Poradnika katechetycznego nauczania Ludu Bożego”. Zostaje wydana w 1971 roku „Ogólna instrukcja katechetyczna” (DCG), która jest odpowiedzią na wołanie soboru. Jednak po roku 1971 następuje rozwój refleksji teologicznej i pastoralnej Kościoła oraz zauważa się przemianę mentalności ludzkiej, która związana jest z: sekularyzacją, ateizmem oraz indyferentyzmem, co jest powodem powstania w 1997 roku „Dyrektorium ogólnego o katechizacji”, w którym dokonane jest podsumowanie sytuacji katechezy od 1971 roku do 1997 roku.

DOK zwraca uwagę na:

1. Pozytywy:

• entuzjazm i wytrwałość katechetów

• dowartościowanie katechezy dorosłych

• pogłębienie i rozwój myśli katechetycznej

• Trudności:

• soborowe pojęcie objawienia (PŚ + Tradycja) nie zostało przyjęte jako inspiracja dla katechezy

• chrystocentryczny cel katechezy domaga się by położyć równomierny nacisk na człowieczeństwo i bóstwo Zbawiciela

• w odniesieniu do treści zauważono, że dwie dziedziny są niedocenione w katechezie: Historia Kościoła i KNS

• praktyka katechetyczna ma zbyt mały związek z liturgią

• w wielu wypadkach popada się w przeciwstawienie treści metodzie

• formacja ma zbyt mały wymiar misyjny

17. Geneza Polskiego Dyrektorium Katechetycznego(PDK)

Podstawą powstania PDK było polecenie zawarte w DOK, by powstawały dyrektoria krajowe. Po zmianie po1989 roku sytuacji politycznej w Polsce religia wróciła do szkół. W tym czasie zaczęły się obrady II Synodu plenarnego (1991-99). Powstał wtedy projekt dokumentu katechetycznego, ale ostatecznie kwestie katechetyczne zostały rozrzucone po różnych dokumentach.

Wreszcie w 1998 r. z inicjatywy ówczesnego przewodniczącego komisji wychowania Katolickiego bpa Materskiego przygotowaniem PDK miał się zająć R. Murawski. Nowy przewodniczący Komisji bp Nycz, podjął również zadanie opracowania równolegle Podstawy programowej katechezy. Powołany w 1998 r. zespół w składzie: Murawski, TOMASIK, Misiaszek SDB! zaczął na dobre działać w 2000 r., a już 20 VI 2001 tekst PDK zatwierdził Episkopat!

18. Założenia PDK

PDK składa się z 3 części: *( nie jest to ściśle w tej tezie)

1.Wprowadzenie (PDK 1-14)

2. Cz. I: Katecheza w posłudze duszpasterskiej Kościoła. ( natura, funkcje, formy)

3. Cz. II: Pracownicy posługi katechetycznej (odpowiedzialni- bp, kapłani, rodzina, świeccy - cały Kościół: organizacja katechezy: szczebel diecezji, parafii, kraju, formacja katechetów)

Aneks: Regulamin posługi prefektów szkolnych.

Założenia PDK:

• Przenieść na grunt polski zasady DOK

• Uwzględnić cały dorobek teorii i praktyki katechetycznej w Polsce

• Podsumowanie dyskusji na temat relacji między katechezą a nauczaniem religii w szkole, wyciągnięcie wniosków, prezentacja własnej koncepcji.

• Działalność katechetyczna została ukazana w PDK nie jako wyizolowana posługa, ale na tle całości działań duszpasterskich i ewangelizacyjnych.

19. Zażyłość z Chrystusem jako cel katechezy

Nadrzędnym celem katechezy jest nie tylko spotkanie z Jezusem, ale zjednoczenie, a nawet głęboka z Nim zażyłość. Katecheza, zatem ma charakter chrystocentryczny. Ponieważ Jezus Chrystus jest zjednoczony z Ojcem i Duchem Świętym, dlatego z chrystocentryzmu wynika jej teocentryzm. Związek Chrystusa z Kościołem i ludźmi, Jego braćmi, implikuje z kolei eklezjocentryzm i chrześcijański personalizm katechezy. Katecheza ma prowadzić do posłuszeństwa Ojcu na wzór Chrystusa i do wyznawania wiary w Kościele.

Nadrzędny cel katechezy - komunia z Jezusem Chrystusem - jest osiągany poprzez realizację celów cząstkowych i pośrednich, związanych z sytuacją, w jakiej żyją i wzrastają konkretni adresaci katechezy. Stąd wynika pilna potrzeba, aby w oparciu o nadrzędny cel katechezy programy katechetyczne Kościoła w Polsce formułowały szczegółowe cele katechezy dorosłych młodzieży i dzieci.

Katecheza ma na celu dać podstawę temu pierwszemu przylgnięciu i prowadzić je do dojrzałości.

20. Wiara dojrzała jako cel katechezy.

Drugim celem katechezy jest doprowadzenie do wiary dojrzałej. W DOK 82 czytamy: Katecheza jest szczególną formą posługi Słowa, która doprowadza do dojrzałości nawrócenie początkowe, aż do uczynienia z niego żywego, bezpośredniego i czynnego wyznania wiary. Celem katechezy jest więc konkretna pomoc w bezpośrednim i czynnym wyznaniu wiary.

Wiara może być rozważana dwojako:

• Fides qua: udzielone pod wpływem Łaski przylgnięcie do Boga, który się objawia.(komu wierzę?)

• Fides quae: treść Objawienia i orędzia ewangelicznego. ( w co wierzę?)

W rzeczywistości te dwa aspekty wiary występują łącznie.

Wnioski dla katechezy:

1. Ponieważ wiara opiera się na autorytecie Boga, wszyscy katechizujący powinni posługiwać się pedagogia odnoszoną do pedagogii Bożej- katecheza ma budzić pewność wiary.! wymiar nadprzyrodzony wiary!

2. Wiara jest dialogiem, a prawdziwy dialog to nieustanne poszukiwanie prawdy. (Fides quaerens intellectum)

3. Wiara ma znaczenie egzystencjalne - potrzeba przemiany życia - wyboru, nawrócenia. Wiara daje odpowiedzi na pytania o cel i sens życia. Ratzinger: pojęcie skok w wiarę: wiara jest czymś, dla czego warto zaryzykować.

4. Wiara ma charakter eschatologiczny: dotyczy porządku naturalnego, ale i nadprzyrodzonego. Głosić pełną propozycję zbawczą wiary!

5. Wiara to rzeczywistość dynamiczna, więc należy uwzględniać etapy rozwoju wiary.

6. Wiara ma charakter eklezjalny: Przejście od wierzę do wierzymy. Wyznanie wiary jest pełne tylko w odniesieniu do Kościoła w każdym miejscu i czasie (wspólnota kościelna jest początkiem, miejscem i celem katechezy)

21. Źródło i źródła katechezy wg DOK 95.

Słowo Boże jest zawarte w świętej Tradycji i w Piśmie Świętym:

• jest medytowane i coraz głębiej rozumiane za pośrednictwem zmysłu wiary całego Ludu Bożego, pod przewodnictwem UNK, który naucza go w sposób autorytatywny;

• jest celebrowane w liturgii, gdzie stale jest głoszone, słuchane, przeżywane i komentowane;

• jaśnieje w życiu Kościoła, w jego dwutysiącletniej historii, przede wszystkim w świadectwie chrześcijan, a szczególnie świętych;

• jest pogłębiane w refleksji teologicznej, która pomaga wierzącym wzrastać w żywym rozumieniu misteriów wiary;

• ukazuje się w autentycznych wartościach religijnych i moralnych, które jako ziarna słowa są rozsiane w społeczności ludzkiej i w różnych kulturach.

22. Filary katechezy wg Dyrektorium ogólnego o katechizacji (DOK 130).

Dokumenty katechetyczne Kościoła wymieniają siedem podstawowych elementów kształtujących katechezę, są to:

etapy opowiadania historii zbawienia: 1. Stary Testament.

2. Życie Jezusa (granicą Zesłanie Ducha Św.).

3. Historia Kościoła.

filary wykładu: 4. Symbol wiary.

5. Sakramenty.

6. Dekalog.

7. Modlitwa Pańska.

23. Wychowawcza funkcja katechezy ( PDK 37-42).

Katecheza jest wychowaniem w wierze. Przekaz wiary nie może polegać tylko na przekazywaniu wiadomości religijnych i na ich przyswojeniu przez katechizowanych, lecz ma na celu rozwijać i kształtować ich wiarę. Kiedyś można było mówić o istnieniu wspólnoty wiary. Dzisiaj nie można zakładać istnienia wspólnoty wiary i dlatego rzeczą istotną dla katechezy jest stworzenie wychowankom również możliwości przeżycia i doświadczenia wartości religijnych we wspólnocie katechetycznej. Skuteczność jakiegokolwiek wychowania zależy od możliwości przeżycia i doświadczenia wartości. Tam gdzie rodzina nie daje i nie zapewnia swoim członkom możliwości przeżycia i doświadczenia wiary, winny ją w tym względzie wesprzeć i dopełnić inne środowiska wychowawcze, w tym również wspólnota katechetyczna. Wychowanie w wierze winno uwzględniać główne cele katechezy oraz wspierać się na siedmiu kolumnach katechezy. Kontakt ze słowem Bożym w Piśmie Świętym i Tradycji winien prowadzić wychowanków do odpowiedzi wiary na wezwanie Boga.

Wychowanie katechetyczne winno również korzystać z osiągnięć świeckiej teorii wychowania, ponieważ formacja chrześcijańska budowana jest na formacji ludzkiej. Jednakże w korzystaniu ze świeckich rozwiązań wychowawczych należałoby zachować szczególną ostrożność, badając zarówno ich filozoficzne podstawy, jak i wychowawcze skutki wysuwanych propozycji. A także koncepcję człowieka, na której teoria jest budowana.

Ważną sprawą dla wychowania jest cała teoria dotycząca związku pomiędzy wolnością i prawdą tak często przedstawiana fałszywie. Często, bowiem zdarza się oddzielanie wolności od prawdy. Katecheza winna również uczyć oceniać sytuacje moralne, w jakich znajduje się człowiek we wspólnocie ludzkiej oraz wskazywać na sposoby świadomego i godziwego uczestnictwa w działaniach społecznych i politycznych.

Funkcje wychowawcze: katecheza winna prowadzić do: Wiary żywej, czynnej i wyraźnej, zakorzenienia w Kościele, apostolstwo świeckich, przygotowanie do samodzielności (formacja moralna), wychowanie dla prawdy.

24. Niebezpieczeństwa zagrażające funkcji wychowania w katechezie.

Podstawową trudnością, jaka dotyka katechezę w jej funkcji wychowawczej, to trudność dotycząca całego wychowania moralnego. Wiąże się ona z takimi zjawiskami, jak upadek autorytetów, promowanie mentalności konsumpcyjnej, relatywizacja wartości. Utrudnia to przekaz katechetyczny i powoduje, że wychowankowie tracą motywację do zajmowania się problematyką religijną, czy odnoszeniem swojego życia do Boga. Innym problemem jest redukowanie wychowania do wykształcenia. Jan Paweł II nazywa to zjawisko alienacją wychowawczą (człowiek nie staje się bardziej człowiekiem, lecz zdobywa wykształcenie odnoszące się coraz bardziej do rzeczy przez siebie posiadanych.)

Takie nastawienie powodować będzie zanik, a przynajmniej znaczne osłabienie motywacji do przyjmowania orędzia Chrystusowego. W praktyce oznacza to także brak zainteresowania ze strony rodziny dla procesu wychowania, również wychowania religijnego. Redukcja wychowania na gruncie katechezy oznaczałaby dowartościowanie jedynie wiedzy religijnej kosztem wychowania religijnego.

Ostatnim problemem jest redukcja całego przekazu jedynie do funkcji wychowawczej (lekcja religii - poszerzona lekcja wychowawcza). Oznacza to chęć zrezygnowanie z przekazu wiedzy religijnej jako zbędnej i niepewnej.

25. Katecheza jako nauczanie (PDK 43-50).

Istnieje specyfika katechetycznego nauczania, jako nauczania opartego na Objawieniu, czyli na historii Bożego działania dla dobra ludzkości. Głównym celem nauczania katechetycznego jest kształtowanie wiary, nazywane też nauczaniem wiary (bardziej poznawcze). Wiedza religijna w przekazie katechetycznym powinna zachować w odniesieniu do wiary swój służebny charakter. Religijność ma prowadzić do wyznania wiary rozumnej. Nauczanie w katechezie ma na celu nie tylko przekazanie prawdy o Bogu, ale także ma zachęcić i usposobić słuchaczy do przyjęcia wiary. Dobór metod nauczania katechetycznego winien być dokonywany zarówno ze względu na katechizowanych i ich poziom intelektualny, jak i na cele, jakim ma służyć dana jednostka katechetyczna, a także ze względu na środowisko nauczania. Wszystkie metody, jakimi posługuje się katecheza winny harmonijnie łączyć się i uzupełniać ze względu na postulat integracji celów i treści nauczania. Przedmiotem zapamiętywania winny być formuły modlitewne i syntetyczne ujęcia formuł wiary (memoryzacja). Język używany w przekazie winien zachować odrębność jako język religijny, informujący i wprowadzający w tajemnicę Boga, a jednocześnie pozostać żywy i komunikatywny związany z doświadczeniami życiowymi adresatów katechezy. Unikać wulgaryzmów. Język katechezy zgodny z prawdą, nie ideologizować. Język katechezy nie może wypaczać prawd wiary, a poprzez jasny i systematyczny wykład winien przywracać słowom ich znaczenie. Zwrócić uwagę na środki społecznej komunikacji (obudowa medialna - kasety audio, wideo, programy komputerowe), gdyż stwarzają szansę dla ewangelizacji, jednakże zachować ostrożność i roztropność. Niedocenianie formacji intelektualnej w nauczaniu katechetycznym prowadzi do oderwania wiary od prawdy (może to spowodować uleganie wpływom sekt). Nauczanie katechetyczne wykształca u katechizowanych niezależność poglądów i stwarza warunki do rozwiązywania samemu własnych problemów religijnych. Nie redukować katechezy do przekazu samej doktryny (skutki: jednostronność, nie kształtuje postaw życiowych). Ograniczenie katechezy do samego tylko nauczania oznacza niekiedy odrzucenie idei katechezy konfesyjnej i przyjęcie koncepcji religioznawczej.

Zasadniczo występują tu dwa zagrożenia. Pierwszym jest niedocenianie roli nauczania w katechezie. Wtedy wiara bez dobrych podstaw w wiedzy łatwo może pobłądzić i stać się miejscem manipulacji sekt, jako oderwana od prawdy. Drugie niebezpieczeństwo to redukcja katechezy jedynie do wykładu doktryny. Takie zubożenie uniemożliwia zaangażowanie osobowe w przeżywanie wiary. Pewną odmianą tego typu niebezpieczeństwa jest przeciwstawienie wychowania nauczaniu.

26. Inicjacyjna funkcja katechezy (PDK 51 - 53).

Katecheza jest szczególnym i właściwym miejscem wtajemniczenia chrześcijańskiego. Katecheza inicjacyjna wiąże się przede wszystkim z sakramentami wtajemniczenia, zwłaszcza z chrztem - sakramentem wiary. Celem katechezy jest urzeczywistnianie Kościoła jako wspólnoty zbawczej. (Budowanie świadomości eklezjalnej - według Catechesi Tradendae pełna katecheza jest dopiero we wspólnocie z Kościołem - parafia jako inicjatorka katechezy). Fakt chrztu nie powinien być ujmowany jednorazowo jako akt dokonany w przeszłości, lecz winien być źródłem, początkiem całego życia religijnego człowieka wierzącego. Inicjacyjna funkcja katechezy winna znaleźć swe urzeczywistnienie głównie w parafii, jako dopełnienie szkolnego nauczania religii. Katecheza ma naturę eklezjalną to znaczy należy do natury Kościoła, jest jego właściwym elementem, bez którego rzeczywistość Kościoła byłaby nie pełna, dlatego parafia stanowi właściwe miejsce dla katechezy.

Inny rodzaj funkcji inicjacyjnej:

Katecheza liturgiczna - związana z nią jest zawsze katecheza inicjacyjna. Katecheza jest konieczna poza liturgią, aby przedłużała jej trwanie. Sama liturgia musi być katechezą - niebezpieczeństwem tu jest niedbałe odprawianie mszy świętej, bez zgody z nauką Kościoła, np. sprawowanie liturgii światła, gdy jeszcze jest widno (przed zachodem słońca). Katecheza ma prowadzić do liturgii!!! Katecheza liturgiczna często wiąże się z katechezą sakramentalną; szczególny przypadek powiązania - podczas I Komunii Św., a także podczas Bierzmowania.

27. Pojęcie ewangelizacji.

Według Dyrektorium Ogólnego o Katechizacji (DOK) - Ewangelizacja to proces, przez który Kościół poruszany przez Ducha Świętego głosi i rozpowszechnia Ewangelię na całym świecie.

Ewangelizacja dokonuje się poprzez czyny i słowa, nauczanie i głoszenie. Nie dokonuje się ona jednorazowo, jest to proces stały.

• odnawianie przez miłość całego porządku

• dawanie świadectwa o chrześcijaństwie poprzez sposób życia

• głoszenie Ewangelii

• wprowadzenie w chrześcijaństwo poprzez sakramenty i katechezę

• wzbudzanie misji przez posyłanie uczniów Chrystusa do świata.

PROCES EWANGELIZACJI	PROCES POSŁUGI SŁOWA
*Działanie misyjne (niewierni, obojętni religijnie)	Pierwsze głoszenie Ewangelii
*Działanie kat. - wtajemnieczeniowe (Dotyczy: tych, co już wybrali Ewangelię)	Katecheza wtajemniczenia
Działanie duszpasterskie (Dotyczy: dojrzali w wierze chrześcijanie)	Katecheza stała (stałe wychowanie wiary)

(* - Te dwa etapy to Nowa Ewangelizacja. Jest ona skierowana do środowiska, które już jest w tej tradycji - Narody, gdzie szerzy się ateizm praktyczny; narody, w których dziedzictwo chrześcijańskie jest żywe, ale zaczyna się rozwijać problem sekt.

28. Ewangelizacja a katecheza (PDK 54-57).

Ewangelizacja jest to proces, przez który Kościół poruszony przez Ducha Św., głosi i rozpowszechnia Ewangelię na całym świecie. Podstawowym elementem ewangelizacji jest posługa słowa. Ewangelizacja dokonuje się również poprzez słowa i czyny. Jest równocześnie świadectwem i głoszeniem, słowem i sakramentem, nauczaniem i zaangażowaniem.

Ewangelizacja obejmuje całość posłannictwa Kościoła, proces ewangelizacji dzieli się na 3 etapy:

- Działanie misyjne wobec niewierzących i obojętnych religijnie

- działanie katechetyczno - wtajemniczające wobec tych, którzy wybierają Ewangelię oraz tych, którzy odczuwają potrzebę uzupełnienia lub odnowienia swojego wtajemniczenia.

- Działanie duszpasterskie wobec dojrzałych w wierze chrześcijan w łonie wspólnoty chrześcijańskiej.

Katecheza jest podstawową działalnością ewangelizacji każdego kościoła partykularnego, a postulatem staje się katecheza ewangelizacyjna, która zmierza do wychowania chrześcijan w poczuciu ich trojakiej tożsamości: jako ludzi ochrzczonych, jako wierzących i jako członków kościoła

Katecheza ewangelizacyjna winna chrześcijanom:

- przypominać podstawowe elementy wiary

- pomagać w wyborze i przeżywaniu Ewangelii w życiu codziennym

- dodawać odwagi do realizacji ich powołania misyjnego.

Katecheza ewangelizacyjna stanowi wymóg nowej ewangelizacji. Powinna ona uświadamiać uczniom ich własne życiowe sytuacje, pomóc im w określeniu sensu i odkrywaniu religijnego wymiaru przeżywanych przez nich problemów.

Nauczanie religii w szkole jest szansą dla ewangelizacji, ponieważ dla niektórych ochrzczonych, zdystansowanych do wiary, szkolne lekcje religii są jedynym miejscem spotkania z Ewangelią, ze świadkami wiary, jakim są katecheci oraz uczniowie głęboko wierzący. Jest to jedyne miejsce, gdzie zdechrystianizowana młodzież może usłyszeć głos Kościoła.

29. Katecheza a Biblia (moralizm, historycyzm, psychologizm - próba oceny).

Moralizm: XIX wiek to odrodzenie się scholastyki o zabarwieniu silnie apologetycznym, które było spowodowane różnymi tendencjami racjonalistycznymi, które odrzucały autorytet Objawienia Bożego i natchnienia ksiąg Świętych. Pojawiają się, zatem różnego rodzaju katechizmy apologetyczno - dogmatyczno - moralizatorskie, które ujmują katechezę jednoaspektowo. Pojawiają się materiały zwane „biblijkami”, kładą nacisk na zastosowanie moralne. Błąd moralizmu polegał na tym, że zwracał uwagę wyłącznie na zastosowanie moralne Pisma Świętego. Biblia w tym wypadku stawała się wyłącznie „książką”, która zawierała zasady moralne, że tak należy postępować a tak nie. Błąd tego kierunku polegał na wyłączności, jednoaspektowości i krótkowzroczności w podejściu do katechezy. Katecheza została zredukowana wyłącznie do przekazu pewnych prawd moralnych, a wybór tekstów (postaci) biblijnych stawał się potwierdzeniem nauki o moralności.

Historyzm składał się na neoscholastyczny model katechetyczny i zakładał odczytywanie opowiadań biblijnych jako odwzorowań rzeczywiście zaistniałych wydarzeń. Brak krytycyzmu w podejściu do PŚ sprawiał, że nie szukano faktycznej wymowy, przez co nauczanie mogło być na tym odcinku zinfantylizowane. W dalszej kolejności odrzucono Biblię jako podstawę katechizacji.

Psychologizm: w nurcie katechetycznym w XX w. pojawia się, pod wpływem rozwijającej się psychologii, tendencja do ukazywania przeżyć psychicznych postaci biblijnych, przy zastosowaniu analizy, która nierzadko pomijała intencje hagiografa. Prowadzi to niekiedy do mieszania wątków biblijnych, apokryficznych, legendarnych, czy pochodzących z prywatnych objawień. Psychologizm stawia Biblię w rzędzie różnych opisów świata, a nawet źródeł nie zawsze wiarygodnych.

30. Biblia a teologia (KO 24).

Teologia święta opiera się na pisanym słowie Bożym łącznie z Tradycją świętą. W nim znajduje swe najgruntowniejsze umocnienie i stale się odmładza, badając w świetle wiary wszelką prawdę ukrytą w misterium Chrystusa. Pisma zaś święte zawierają słowo Boże, a ponieważ są natchnione, są one naprawdę słowem Bożym. Niech przeto studium Pisma św. będzie jakby duszą teologii świętej. Tymże słowem Pisma św. żywi się również korzystnie i święcie się przez nie rozwija posługa słowa, czyli kaznodziejstwo, katecheza i wszelkie nauczanie chrześcijańskie, w którym homilia liturgiczna winna mieć szczególne miejsce.

Trzy obrazy odniesienia Biblii do teologii:

• Biblia jest fundamentem teologii

• Biblia jest dla teologii siłą odmładzającą

• Biblia stanowi duszę teologii

Takie ujęcie wprowadza pojęcie katechezy biblijnej; Katecheza taka pozwala wyjść poza suche formułki.

31. Różnice między teologią a katechezą

KATECHEZA	TEOLOGIA
Zwiastowanie orędzia Wykorzystuje osiągnięcia psychologii, pedagogiki, nauk humanistycznych Zadanie: budzenie, a nie burzenie pewności wiary. Korzysta z osiągnięć teologii, ale opinie tel.. nie są regułą ani normą nauczania: (np. KKK zabezpiecza przed mieszaniem hipotez z pewnikami.)	Rozumowa refleksja nad orędziem Posługuje się środkami spekulatywnymi.

32. Relacja między katechezą a teologią

FUNKCJE
Teologii wobec katechezy	Katechezy wobec teologii
Teologia tworzy fundament katechezy Teologia określa treść katechezy Teologia weryfikuje katechezę: ma prawo określić, co w katechezie jest prawowierne, a co nie.	Katecheza podejmuje posługę tłumacza teologii (opartą na pewnikach i dogmatach) Ukazuje teologii problemy, którymi żyje świat. Domaga się tworzenia przez teologię syntez i obrazów, które są jednoznacznie ortodoksyjne, zakorzenione w Biblii i Tradycji i mają znaczenie egzystencjalne dla współczesnego człowieka.

33. Element egzystencjalny w katechezie

Katecheza ma być wychowaniem w wierze, więc ważne i naturalne jest istnienie w niej elementu egzystencjalnego. Jego dowartościowanie jest związane z problemem rozdźwięku między wiarą i życiem, w którym można wyróżnić 4 płaszczyzny.:

1. Oddzielenie porządku zbawczego od porządku etycznego, czego skutkiem jest odrzucenie wiążącej moralnie mocy Słowa Bożego.

2. Podważenie statusu prawdy moralnej poprzez oddzielenie płaszczyzny doktrynalnej od płaszczyzny egzystencjalnej.

3. Umowa dychotomii wiary i moralności

4. Pomieszanie pojęcia normy formułowanego na gruncie nauk humanistycznych moralnym znaczeniem normy moralnej.

Katecheza powinna odwoływać się do następujących doświadczeń:

• Ukazywać sens życia w świetle wiary

• Dowartościować katechezę o stworzeniu

• Dowartościować kulturę - życie człowieka staje się prawdziwym życiem ludzkim dzięki kulturze

• Nawiązywać do doświadczeń katechizowanych: np. korelowanie lekcji religii z wiedzą z innych przedmiotów.

34. Katecheza a szkolne nauczanie religii wg DOK 73 - 75.

Jeżeli się dobrze rozumie, czym jest katecheza (CT 18), jasno się pojmuje, że nie sposób przeprowadzić całościowej katechezy, a więc wprowadzenia wierzących w pełnię wiary na terenie szkoły. Nauczanie religii w ramach szkolnych lekcji musi być uzupełnione głoszeniem słowa oraz elementami liturgicznymi.

Skąd bierze się spór, czy w szkole jest katecheza, czy lekcja katechetyczna? Stare dokumenty katechetyczne nie mówią o katechezie w szkole (Dyrektorium z 1971 - wcale, Catechesi tradendae - jeden raz). Zmiana po 1981 roku - papież powiedział, że należy rozróżnić nauczanie katechezy (religii - szkolna lekcja) i katechezę. Szkoła nie jest miejscem katechezy, ale miejscem nauczania religii, tylko lekcji, a nie czegoś więcej.

DOK z 1997 roku mówi to samo, co papież - rozróżnienie nauczania religii w szkole i katechezy (DOK 73). Według norm tego dokumentu - nauczanie religii wymaga takiej samej relacji i systematyczności jak inne przedmioty i wymaga dialogu.

35. Katechetyczne uzasadnienie rozróżnienia i komplementarności katechezy i szkolnego nauczania religii.

Funkcje katechezy powinny być realizowane w ramach szkolnego nauczania religii. Ale okazało się, że tak nie jest. Istnieje potrzeba, by lekcje religii były uzupełniane przez katechezę parafialna, zwłaszcza w zakresie katechezy inicjacyjnej.

Rozróżnienie między katechezą a nauczaniem religii w szkole jest obecnie powszechnie przyjęte. Jednak niektórzy traktują nauczanie religii jako katechezę. Np.: K. Nycz (szef x. Tomasika) uważa, że to rozróżnienie jest spowodowane niskim poziomem katechezy. Gdyby katecheza prowadzona przy parafiach była rzeczywiście i do końca katechezą, samo jej przeniesienie do szkoły nie zagroziłoby jej sprowadzeniem tylko do jednego z przedmiotów nauczania. Ale większość specjalistów rozróżnia katechezę i szkolne nauczanie religii podając następujące powody:

Kwestia ocen. Nie można oceniać wiary ucznia i jego praktyk religijnych. Doprowadziłoby to do poczucia przymusu. Niewierzący musieliby mieć obniżane oceny.

Zagadnienie podmiotu. Dla katechezy jest nim Kościół, a dla nauczania religii Kościół i szkoła.

PODMIOT
KATECHEZY	KOŚCIÓŁ	PARAFIA
NAUKI RELIGII	KOŚCIÓŁ	SZKOŁA

Jednak z faktu, że podmiotem w obu przypadkach jest też Kościół bierze się zasada komplementarności. Nauczanie religii może być wstępem do katechezy.[made by Igi]

Czy szkoła jest podmiotem nauki religii?

Teza: SZKOŁA - nie jest podmiotem - czyli szkoła udostępnia sale dla nauki religii, czyli religia jest obcym ciałem w szkole, nie realizuje celów szkoły. Więc co robi nauczyciel religii w radzie pedagogicznej?, ocena z religii na świadectwie?.

To nie jest tylko nauka o religii, ale nauka w kontekście religii.

Wyróżniamy trzy grupy uczniów uczęszczających na lekcje religii:

• wierzący

• „letni” - wierzący, ale mający mało wspólnego z wiarą

• ateiści

Katecheza natomiast jest możliwa tylko wobec ludzi wierzących (pierwsza grupa), jeśli nauczamy religii w szkole, to mamy tylko naukę religii.

36. Zadania i natura nauczania religii w szkole publicznej

W szkolnym nauczaniu religii podmiotowy charakter zachowuje obok Kościoła, także szkoła. Nauczanie religii winno wypełniać zadania postawione przez Kościół jak i przez szkołę.

Nadzór merytoryczny nad nauczaniem religii w szkole sprawuje Kościół (Kościół zatwierdza materiały dydaktyczne, określa cele i zadania szkoły, jakie winny być realizowane na lekcjach religii).

1. nauczanie religii wynika z podstawowych praw człowieka, zwłaszcza z prawa do wolności religijnej, z prawa do wykształcenia oraz z prawa rodziców do nauczania i wychowywania zgodnie z ich przekonaniem religijnym. Zadanie nauczania religii w szkole jest wychowanie chrześcijańskie i przekaz nauki wiary.

2. Ponieważ lekcja religii jest takim samym przedmiotem, co inne przedmioty szkolne, wymaga się takiej samej systematyczności i organizacji.

3. Nauczanie religii jest podstawowym elementem koniecznego dialogu interdyscyplinarnego(tzn. nauczanie religii nie może być jakimś dodatkowym przedmiotem).

4. Za nauczanie lekcji religii w szkołach na terenie parafii odpowiedzialny jest proboszcz, powinien dążyć do prawidłowej współpracy szkoły i parafii.

5. Nauczanie religii w publicznych dziennych placówkach winno obejmować: przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, licea, szkoły zawodowe(w szkołach wieczorowych, zaocznych lekcje religii mogą odbywać się tam gdzie zezwalają na to warunki).

6. Wszyscy katolicy uczęszczający do placówek oświatowych, w których odbywa się nauczanie religii, zobowiązani są w sumieniu uczestniczyć w tych lekcjach. Rodzice dzieci, które nie ukończyły 18 roku życia, mają obowiązek zapisać swe dzieci na lekcje religii.

7. Prawo uczniów do odbycia rekolekcji wielkopostnych - wskazane jest, aby w program rekolekcji włączyli się nauczyciele i rodzice.

8. Wizytuje szkolne lekcje religii osoba, którą wymienia państwowe prawo oświatowe, są to osoby upoważnione przez biskupa diecezji.

9. Katecheci podejmują pracę po otrzymaniu misji kanonicznej, pensję otrzymują od szkoły.

10. Katecheci szkolni winni mieć świadomość, że poprzez posługę katechetyczną w szkole uczestniczą w realizacji planu duszpasterskiego parafii i diecezji.

11. Winni zadbać o kulturę intelektualną a także rozwój duchowy, mają być na terenie szkoły świadkami wiary.

37. Zadania i natura duszpasterstwa katechetycznego dzieci i młodzieży w parafii

(PDK 105 - 113).

Celem katechezy dzieci i młodzieży jest przede wszystkim kształtowanie wiary dojrzałej, włączenie w Kościół, pomoc w wyborze drogi powołania chrześcijańskiego i podjęcie zadań w Kościele. Dlatego pierwszorzędnym miejscem katechezy jest parafia. Katecheza przy parafiach powinna mieć wymiar liturgiczny i sakramentalny. Powinny odbywać się spotkania formacyjne, które nie powtarzałyby lekcji religii ze szkoły, lecz uzupełniały ją w funkcji wtajemniczenia i wychowania. Proponuje się następujący program spotkań:

• klasy 1 - 3 - wprowadzenie do przeżycia sakramentów Eucharystii i Pokuty

• klasy 4 - 6 - wprowadzenie w historię zbawienia

• 1 - 3 gimnazjum -wyznanie i rozumienie wiary, przygotowanie do bierzmowania.

• szkoły średnie - świadectwo wiary, przygotowanie bliższe do założenia rodziny chrześcijańskiej.

Nie można zapomnieć o katechezie parafialnej dla osób upośledzonych fizycznie bądź umysłowo trzeba do niej odpowiednio przygotować katechetów. Tak samo wygląda sprawa osób zepchniętych na margines społeczeństwa. PDK wymienia także zespoły liturgiczne, które należy otoczyć szczególną opieką, aby oprócz praktyki uczyły się przeżywać liturgię. Ważną rzeczą jest pamięć o katechezie dla lektorów (kurs lektorski), harcerzy. Podkreśla się także ogromne znaczenie katechetyczne pielgrzymek oraz wyjazdów wakacyjnych.

38. Katecheza w ruchach formacyjnych i stowarzyszeniach.

Według DOK stowarzyszenia i grupy wiernych są właściwym miejscem formacji katechetycznej swoich członków. Katecheza prowadzona w ramach tych stowarzyszeń traktuje te grupy jako podstawowe wspólnoty wychowujące, mające jakiś związek z parafią. Zwykle ruchy dbają raczej o zachowanie własnego charyzmatu, niż o podstawową formacja chrześcijańską. Ale jednocześnie mogą być drogą katechezy pozaszkolnej. Zaspokajają potrzebę akceptacji i umożliwiają wspólne poszukiwania. Opierają się nie na strukturze, lecz na wartościach (grupy liturgiczne, formacyjne). Mogą więc chronić człowieka przed zagrożeniami świata współczesnego. Takie ruchy potrzebują fundamentu w dobrze prowadzonej lekcji religii.

Ważną kwestią jest również zapewnienia katechetycznego wymiaru opieki duszpasterskiej nad organizacjami nie mającymi wprost charakteru religijnego ( np. harcerstwo)

39. Zadania katechezy (Dok 85 - 87, PDK 23 - 30) i ich realizacja w szkolnym nauczaniu religii i katechetycznym duszpasterstwie parafialnym.

Nie można pominąć żadnego zadania- wszystkie są istotne, wzajemnie się uzupełniają i na swój sposób realizują cel katechezy.

Zadania katechezy:

• rozwijanie poznania wiary - wielu katolików nie do końca wie, w co wierzy; jest jednym z elementów prawdy; sytuacja często wiąże się z niezrozumieniem, po co jest katecheza. W katechezie trzeba rozwijać świadomość wiary- problem dojrzałości chrześcijańskiej. Szczególnie istotne są tu lekcje religii, które wprowadzają przekaz ewangelii na grunt szkolny.

• Wychowanie liturgiczne - nieodzowny jest sam udział w liturgii, liturgia jest uprzywilejowanym miejscem katechezy; wychowanie musi być w ramach liturgii - duża rola katechezy parafialnej; sama wiedza o liturgii zaprzecza celowi katechezy, staje się informacją przekazywaną z zewnątrz; jeśli liturgia jest niedbale wykonana, to jest to żadne wychowanie. Potrzeba zaś wychowania do udziału w liturgii - Wychowanie sakramentalne.

• Formacja moralna - ma na celu przekazywanie katechezy Jezusa Chrystusa; formacja moralna ma być formacją sumienia; formacja moralna katechetyczna zintegrowana z podejściem katechetycznym (wiąże się z praktykowaniem sakramentu pokuty).jest realizowana przez szkolne lekcje religii, ale powinna też opierać się na Łasce, sakramentach, o których nie tylko się mówi, lecz tez sprawuje - rola parafii

• Nauczanie modlitwy - w wielu domach zanika praktyka modlitwy wspólnej- pokazać sens i uczyć modlitwy (lekcje religii, przygotowanie parafialne do sakramentów, ruchy kościelne)

• Wychowanie do życia wspólnotowego - formacja nie może mieć charakteru ściśle - kościelnego. Podkreślać wielość wspólnot: rodzina, naród. Zadanie wychowania wspólnotowego spoczywa na parafii, a wychowanie patriotyczne - głównie szkoła.

• Wprowadzenie do misji - cały Kościół jest misyjny; wprowadzenie do misji jest realizacją do życia narodów; nacisk na nową ewangelizację - w rodzinie, szkole, ale oparcie na spotkaniu z Chrystusem we wspólnocie parafialnej




1

---