CZYTANIE ZE ZROZUMIENIEM

Jan Miodek Modna asertywnoœć I Na obwolucie ksišżki Marii Król – Fijewskiej pt. “Stanowczo – łagodnie – bez lęku” czytam: “Ta ksišżka jest o tym, jak żyć po swojemu, wypowiadać bez lęku swoje zdanie, odmawiać, nie wywołujšc konfliktu, złoœcić się, nie ranišc innych, bronić swoich interesów, nie dać się wykorzystywać, poniżać, lekceważyć. To ksišżka o asertywnoœci.” A na s. 8: “asertywnoœć to umiejętnoœć pełnego wyrażania siebie w kontakcie z innš osobš czy osobami. Zachowania asertywne oznacza bezpoœrednie, uczciwe i stanowcze wyrażenie wobec innej osoby swoich uczuć, postaw, opinii lub pragnień w sposób respektujšcy uczucia, postawy, opinie, prawa i pragnienia drugiej osoby. Różni sie więc od zachowania agresywnego, oznacza bowiem korzystanie z osobistych praw bez naruszania praw innych osób. Różni sie też od zachowania uległego, zakłada bowiem działanie zgodnie z własnym interesem oraz stanowczš obronę siebie i swoich praw – bez nieuzasadnionego niepokoju, łagodnie, lecz stanowczo.” II O postawie asertywnej mówi się w tej chwili dookoła. Na czym ona polega, wyjaœniajš cytaty z pracy Król – Fijewskiej. Nie wyœmiewajšc, broń Boże, publikacji i wykładów na ten temat, mam jednak w zanadrzu przykład kuriozalnego nadużycia stylistycznego, zwišzanego z owym modnym terminem. Oto przysłano mi kiedyœ ogłoszenie przygotowane przez dyrektora pewnego dużego przedsiębiorstwa. Powiadamiano w nim wszystkich pracowników, że w ich pokojach, w czasie godzin pracy, będzie wymieniane oœwietlenie. I oto proszę sobie wyobrazić, że ta banalna w swojej prostocie informacja zwieńczona została zdaniem następujšcym: “Proszę o asertywny stosunek do ekipy remontowej”. Gdybym nie widział tego tekstu, nie uwierzyłbym, że ktoœ mógł wymyœlic takš konstrukcję. III Przecież chwila refleksji wystarcza, by sobie uœwiadomić, że najczęstszym Ÿródłem komizmu jest kontrast między dwoma elementami tworzšcymi funkcjonalnš całoœć. Słowotwórczy dowcip formacji wódecznoœć i wypitecznoœć na przykład tkwi w kontraœcie między poważnym, wyrażajšcym istotę rzeczy przyrostkiem -oœć (pilnoœć,gorliwoœć, uczciwoœć, zacnoœć), a błahš, ludycznš treœciš podstaw wódeczny, wypiteczny. Gdy Julian Tuwim wyœmiewał snobowanie się na językowš cudzoziemszczyznę, swojski, prowincjonalny Strzyżów zamienił w pismie na Sthizooff, osišgajšc efekt komiczny dzięki kontrastowi formy (obco wyglšdajšcy napis) i treœci (małe, swojskie miasteczko). Tak samo komiczna jest kilkunastoletnia dziewczyna, która swój rodzinny Wałbrzych wymawia w radiu Łołbrzych (zachowania językowe takich ludzi dobrze okreœla powiedzonko Anglik z Kołomyi). IV W tekœcie o wymianie oœwielenia w przedsiebiorstwie proza życia kontrastowo zderzyła się z naukowym zadęciem fragmentu o asertywnej postawie. Czyż można się dziwić, że wszyscy pracownicy zareagowali na tę niefortunnš zbitkę œmiechem, i to gromkim? ZADANIA 1. Odpowiedz jednym zdaniem, na czym polegał, według prof. Jana Miodka, komizm stwierdzenia: “Proszę o asertywny stosunek do ekipy remontowej.”(akapit II i III) (0 - 1pkt.) Początek formularza Dół formularza Komizm według prof. Miodka polega na zderzeniu w jednej konstrukcji stylistycznej słów, które do siebie nie pasujš, choć majš tworzyć funkcjonalnš całoœć. 2. Na podstawie definicji Marii Król – Fijewskiej ułóż własnš definicję asertywnoœci (akapit I). (0 - 2pkt.) Początek formularza Dół formularza Asertywnoœć - to taka forma kontaktów z drugim człowiekiem, która nie stanowi zagrożenia dla wolnoœci słowa i myœli żadnego z rozmówców. 3. Korzystajšc z akapitu III, uzupełnij zdanie tak, aby było prawdziwe.(0 - 2pkt.) Przyrostek -oœć stosujemy, aby wyrazić .............................................................................. na przykład ..................................................................................... Początek formularza Dół formularza Przyrostek -oœć stosujemy, aby wyrazić istotę rzeczy, na przykład jakoœć, gorliwoœć, itp. 4. Wytłumacz znaczenie słowa obwoluta (akapit I). (0 - 1pkt.) Początek formularza Dół formularza Obwoluta - to miękka oprawa na okładce ksišżki, na której często można znaleŸć informacje o autorze, temacie utworu, niekiedy recenzje bšdŸ fragmenty tekstu. 5. Wyjaœnij, dlaczego słowa: asertywnoœć i zachowania asertywne zostały wyróżnione w tekœcie innym krojem czcionki (akapit I). (0 - 1pkt.) Początek formularza Dół formularza Stanowiš bowiem główny temat artykułu, zostały podkreœlone, aby czytelnik zwrócił na nie szczególnš uwagę. 6. W oparciu o akapit II wybierz poprawnš opinię. (0 - 1pkt.) Autor tekstu nie traktuje poważnie kwestii asertywnoœci. Przesłane profesorowi ogłoszenie jest zabawne. W tej częœci tekstu autor modli się do Boga. Autor tekstu jest niedowiarkiem i nie ufa współczesnym poglšdom na asertywnoœć. Początek formularza Dół formularza b) 7. Jak rozumiesz opinię Miodka, że asertywnoœć to współczeœnie modny termin (akapit II). (0 - 2pkt.) Początek formularza Dół formularza To termin często używany w mediach i rozmowach prywatnych, zgodny z modš na psychologię. 8. Do kogo zwraca się autor tekstu słowami: “I oto proszę sobie wyobrazić” (akapit II). (0 - 1pkt.) do dyrektora przedsiębiorstwa, który jest autorem komentowanego zdania do Marii Król – Fijewskiej, autorki ksišżki do każdego czytelnika tekstu pt. “Modna asertywnoœć” do oglšdajšcego jego cotygodniowy program telewizyjny ten zwrot nie ma adresata Początek formularza Dół formularza c) 9. Wyjaœnij, co oznacza stwierdzenie, że informacja została zwieńczona (akapit II). (0 - 1pkt.) Początek formularza Dół formularza Informacja została dopełniona, dokończona. 10. Zanalizuj pod względem słowotwórczym słowa wódecznoœć i wypitecznoœć – podkreœl rdzeń i wyodrębnij przyrostki i przedrostki (akapit III). (0 - 2pkkt.) wódecznoœć - .............................................................................................................. wypitecznoœć - ............................................................................................................. Początek formularza Dół formularza wódeczn - oœć (od wód - eczn - ), wipiteczn - oœć (od wy - pit - eczn - ) 11. Co oznacza zwrot snobowanie się użyty w akapicie III? (0 - 1pkt.) Początek formularza Dół formularza Snobowanie się to udawanie lepszego niż się jest, próba zaimponowania bšdŸ dostania się do grupy "wyżej". 12. O kim mówi powiedzonko: Anglik z Kołomyi? (akapit III) (0 - 1pkt.) O znajomym prof. Miodka, narodowoœci angielskiej, który mieszka w miejscowoœci Kołomyja. O Brytyjczyku, który myje koła. O człowieku, który (nie będšc cudzoziemcem) mówi z obcym akcentem, aby podkreœlić swojš odmiennoœć lub wyższoœć wobec otoczenia. To prywatne skojarzenie autora, którego nie można zrozumieć nie znajšc jego biografii. Początek formularza Dół formularza c) 13. Okreœl, jaki charakter ma akapit III. (0 - 1pkt.) ironiczny parodystyczny poetycki dydaktyczny Początek formularza Dół formularza d) 14. Wyjaœnij znaczenie słowa zadęcie, użytego w akapicie IV. (0 - 1pkt)    Zadęcie - ........................................................................................................................... Początek formularza Dół formularza zadęcie - to napuszonoœć słowa, jego nienaturalne upiększenie i patetycznoœć. 15. Jak nazywa się figura stylistyczna użyta w akapicie IV - “Czyż można się dziwić, że wszyscy pracownicy zareagowali na tę niefortunnš zbitkę œmiechem, i to gromkim?" (0 - 2pkt.) metafora porównanie homeryckie pytanie retoryczne antyteza Napisz krótkš definicję tego œrodka. Początek formularza Dół formularza c) Pytanie retoryczne, to pytanie, na które nie oczekuje się odpowiedzi, zadawane w kwestiach powszechnie znanych dla potwierdzenia, bšdŸ niemożliwych do udzielenia odpowiedzi. 16. Jaki gatunek literacki reprezentuje tekst Jana Miodka? (0 - 1pkt.) ballada esej nowela reportaż Początek formularza Dół formularza b) 17. Rozważ, czy i dlaczego postawy asertywne sš najwłaœciwsze w kontaktach międzyludzkich. (0 - 15pkt.)

---