Ośrodek Oświatowy Muzeum Narodowego w Warszawie

Klub Przyjaciół Muzeum Narodowego w Warszawie

kurs historii sztuki Od piramid do abstrakcji

05 XII 2006 SZTUKA RENESANSU

• Renesans włoski chronologia, główne ośrodki, mecenat:

- XV w. (Quattrocento): Florencja (Medyceuszy), Urbino (Montefeltre), Mantua (Gonzagów), Rimini (Malatestów), Mediolan (Sforzów)

- XVI w. (Cinqueceento) : Rzym (papieski), Wenecja (wyrafinowani weneccy kolekcjonerzy i koneserzy sztuki, np. Marcantonio Michiel)

• Rozwój renesansu poza Italią w XVI w.; główne ośrodki renesansu na północ od Alp : Buda, Kraków, Praga, Norymberga, Augsburg, Antwerpia, Paryż.

XV w (Quattrocento), Florencja

ARCHITEKTURA:

Filippo Brunelleschi (1377 - 1446):

• 1420-36 - kopuła katedry we Florencji

• 1419-21 - Ospedale degli Innocenti we Florencji

• 1420-1429 - stara zakrystia San Lorenzo we Florencji

• 1420-29 - San Lorenzo we Florencji

• 1429-1446 - kaplica Pazzi we Florencji

Leon Battista Alberti (1404 - 1472):

• po 1458 - fasada kościoła Santa Maria Novella we Florencji

• 1446-68 - kościół San Francesco (Tempio Malatestiano) w Rimini

• po 1470 - kościół San Andrea w Mantui

Florencki pałac miejski:

• Palazzo Rucellai (Alberti ok. 1453)

• Palazzo Medici-Ricardi ( Michelozzo od 1444)

• Palazzo Strozzi (Benedetto da Maiano, Guliano da Sangallo, Il Cronaca 1489-1507)

Budowla centralna - idealna świątynia renesansowa; idealne miasto

Leonardo da Vinci(1452 - 1519):

• proporcje wg Witruwiusza (rys. 1485 - 90)

• szkice architektoniczne

Donato Bramante (1444 - 1514):

• 1502 - Tempietto przy kościele San Pietro in Montorio w Rzymie

• Projekty bazyliki św. Piotra w Rzymie: Bramante (1506), Michał Anioł (1546 mianowany głównym architektem przebudowy bazyliki Św. Piotra)

RZEŹBA:

Lorenzo Ghiberti (1378 - 1455):

• 1402 - wygrany konkurs na północne (drugie) drzwi baptysterium we Florencji, (kwatera „Ofiara Izaaka”);

• 1424-52 - wschodnie (trzecie) drzwi baptysterium we Florencji

(tzw.„Rajskie Wrota”)

Donatello (1386 - 1466):

• 1423-1429 - „Uczta Heroda” relief z chrzcielnicy baptysterium katedry w Sienie

• ok. 1415 - Św. Jerzy z Orsanmichele

• ok. 1430-35 - „Dawid”

• 1453 - 55 - Św. Maria Magdalena

• ok. 1455 - Judyta i Holofernes

• 1447-53 - pomnik konny Gattamelaty, Padwa

Andrea del Verrocchio (1435/36 - 1488):

• 1480-88 - pomnik konny Bartolommeo Colleoniego, Wenecja

• 1467 - 1483 - Niewierny Tomasz z Orsanmichele

• 1478 - Portret damy z bukietem

MALARSTWO

Masaccio (1401 - 1428):

• 1424-1428 - freski w kaplicy Brancaccich, Santa Maria del Carmine, Florencja (m.in. „Wygnanie z raju” oraz „Grosz czynszowy”)

• ok. 1425-1427 - „Trójca Święta”, Santa Maria Novella, Florencja

Paolo Uccello (1397 - 1475):

• ok. 1455 - „Bitwa pod San Romano”

Piero della Francesco (1415-20 - 1492):

• ok. 1463-64 - „Biczowanie”

• 1472-74 - „Madonna ze świętymi i Federigiem da Montefeltro”

• 1452-66 - freski z cyklu „Legendy Krzyża Świętego”, S. Francesco, Arezzo (m.in. „Sen Konstantyna”)

• ok. 1450 - „Chrzest Chrystusa”

• ok. 1472 - „Portret Federiga da Montefeltro, księcia Urbino”

Andrea Mantegna (1431 - 1506):

• ok. 1460 Męczeństwo Św. Sebastiana

• ok.1460 - „Modlitwa w Ogrójcu

• 1465-74 - dekoracja Camera degli Sposi w pałacu książęcym Gonzagów w Mantui (m.in. iluzjonistyczny plafon)

• 1480 - „Opłakiwanie”

Sandro Botticelli (1445 - 1510):

• ok. 1478 - „Primavera” (“Triumf Wiosny”)

• ok. 1484 - „Narodziny Wenus”

• ok. 1482 - Atena i Centaur

• ok. 1472 - Powrót Judyty

• 1482-83 - „Madonna del Magnificat”

• 1474 - Portret młodzieńca z medalem Cosimy Starszego

XVI w. (Cinquecento); DOJRZAŁY RENESANS: Rzym, Wenecja, Mediolan (nadal Florencja)

Leonardo da Vinci (1452 - 1519):

• ok. 1480 - „Św. Hieronim”

• 1482 - Pokłon Trzech Króli (niedokończony)

• po 1483 - „Madonna wśród skał” (dwie wersje)

• ok. 1490-91 - „Portret Cecylii Gallerani” tzw. „Dama z łasiczką”

• 1495-98 - „Ostatnia Wieczerza” w refektarzu kościoła Santa Maria delle Grazie w Mediolanie

• ok. 1502 - „Mona Lisa”

• ok. 1508-10 - „Św. Anna Samotrzeć”; karton z National Galery - szkic 1499 - 1501

Rafael (1483 - 1520 ):

• od 1509 - dekoracja stanz w pałacu watykańskim (m.in. „Szkoła Ateńska”, tzw. „Dysputa o Przenajświętrzym Sakramencie”, „Parnas”, „Wygnanie Heliodora”, „Uwolnienie św. Piotra”, „Pożar Borgo”)

• ok. 1514-15 - „Baldassare Castiglione”

• 1518 - „Papież Leon X z dwoma kardynałami”

• 1519-20 - „Przemienienie Pańskie” (in. „Transfiguracja”)

Madonny (m.in. „Piękna Ogrodniczka”, „Madonna ze szczygłem”,

„Madonna della Sedia”, „Madonna Sykstyńska”)

---