PRAWO BUDOWLANE

WYKŁAD 1 (dr Joanna Człowiekowska)

- ustawa prawo budowlane

-ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, system planistyczny, decyzje o WZ, decyzje o ustaleniu lokalizacji celu publicznego, obowiązki uczestników procesu budowlanego

prawo budowlane - zespół norm dot. zabudowy, za pomocą norm administracyjno-prawnych ingeruje w wolności

Ustawa:

- organy administracji architektoniczno - budowlanej - występują co do zasady przed procesem budowlanym (starosta ==> wojewoda ==> główny inspektor nadzoru budowlanego)

- organy nadzoru budowlanego:

a) powiatowy inspektor nadzoru budowlanego

b) wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego

c) główny inspektor nadzoru budowlanego

Odstępstwo od przepisów budowlanych [szczegółowe regulacje, warunki techniczne - rozporządzenie z 2002r]:

- art. 9 PB

Art. 9. 1. W przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych, o których mowa w art. 7. Odstępstwo nie może powodować zagrożenia życia ludzi lub bezpieczeństwa mienia, a w stosunku do obiektów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4 - ograniczenia dostępności dla osób niepełnosprawnych oraz nie powinno powodować pogorszenia warunków zdrowotno-sanitarnych i użytkowych, a także stanu środowiska, po spełnieniu określonych warunków zamiennych.

2. Właściwy organ, po uzyskaniu upoważnienia ministra, który ustanowił przepisy techniczno-budowlane, w drodze postanowienia, udziela bądź odmawia zgody na odstępstwo.

3. Wniosek do ministra, o którym mowa w ust. 2, w sprawie upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo właściwy organ składa przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę. Wniosek powinien zawierać:

1)   charakterystykę obiektu oraz, w miarę potrzeby, projekt zagospodarowania działki lub terenu, a jeżeli odstępstwo mogłoby mieć wpływ na środowisko lub nieruchomości sąsiednie - również projekty zagospodarowania tych nieruchomości, z uwzględnieniem istniejącej i projektowanej zabudowy;

2)   szczegółowe uzasadnienie konieczności wprowadzenia odstępstwa;

3)   propozycje rozwiązań zamiennych;

4)   pozytywną opinię wojewódzkiego konserwatora zabytków w odniesieniu do obiektów budowlanych wpisanych do rejestru zabytków oraz innych obiektów budowlanych usytuowanych na obszarach objętych ochroną konserwatorską;

5)   w zależności od potrzeb - pozytywną opinię innych zainteresowanych organów.

4. Minister, o którym mowa w ust. 2, może uzależnić upoważnienie do wyrażenia zgody na odstępstwo od spełnienia dodatkowych warunków.

• nie wiadomo kto inicjuje, jaki tryb, przesłanki niedookreślone; wniosek o odstępstwo - inwestor, wg. przepisów organ występuje do właściwego ministra, ale nie wiadomo, co we wniosku; zgoda przed pozwoleniem na budowę - albo decyzja, albo nawet przed wystąpieniem o pozwolenie; sądy administracyjne - odstępstwo musi się toczyć w ramach postępowania, starostwa - inaczej

• forma - postanowienie, ale nie wiadomo, czy to nie jest de facto decyzja ;)

• środki zaskarżenia - odwołanie, jeśli w ramach postępowania, jeśli poza - skarga do sądu

• udział ministra => „upoważnienie” - co to jest? Dziwna forma działania administracji publicznej

- brak spójności prawa budowlanego ==> specustawy; rozbijają system prawa budowlanego

a) 2001 - pomoc powodzianom

b) 2003 - specustawa kolejowa, drogowa

c) 2007 - specustawa Euro 2012

d) 2009 - lotniska, terminal w Świnoujściu

e) 2010 - sieci szerokopasmowe, usuwanie skutków powodzi, kolejna o budownictwie przeciwpowodziowym

• rozporządzeniem wskazuje się, na terenie których gmin stosuje się specjalne przepisy

• mechanizm - zastąpienie wszystkich decyzji jedną (drogi - „zridy”) - wyłączenia kpa, uproszczenie, 65 dni - termin, kara na rzecz SP dla organu adm. za przekroczenie terminu, druga instancja nie ma terminu

WYKŁAD 2 (prof. Jakimowicz)

Definicja prawa budowlanego:

- jedna z podstawowych dziedzin prawa administracyjnego

- dotyczy szeroko pojętego budownictwa i zabudowywania nieruchomości

- materia regulowana jest w wielu różnych ustawach; my będziemy pracować na ustawie prawo budowlane i ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

- wykład - prawo budowlane w znaczeniu materialnym. Normy dot. prawa zabudowy jako prawa wolnościowego podmiotowego

WOLNOŚĆ ZABUDOWY - różnie rozumiana;

a) traktowanie wolności zabudowy jako zasady naszego obiektywnego porządku prawnego, jako publicznego prawa podmiotowego - art. 6 PB - prawo budowy wysnuwamy z prawa własności

b) prawo wolności zabudowy wynika z norm PB - zmieni się ustawa, to ta wolność może zniknąć; bez publicznych praw podmiotowych da się żyć

c) nie ma czegoś takiego, jak wolność zabudowy - można budować tylko wtedy, gdy norma na to zezwala

Co jest istotą prawa budowlanego?

- koncentruje się na tym, że jest to prawo, które za pomocą norm prawa administracyjnego ingeruje w sferę praw i obowiązków

- działalność reglamentacyjna w sferze budownictwa => art. 5 PB => konieczność uwzględnienia różnych wartości

Źródła prawa budowlanego:

- normy ustawowe

- akty prawa miejscowego => prawo miejscowe, studium uwarunkowań

Prawo wolnościowe w kategorii pub. praw podmiotowych:

- publiczne p.p minimalizują luzy decyzyjne administracji

- p.p.p uzasadnia silną pozycję obywatela wobec organu

- prawo własności to klasyczne prawo podmiotowe prywatne

Publiczne prawo podmiotowe to sytuacja prawna wynikająca z norm prawa publicznego. Jest pochodna, nawiązuje się pomiędzy osobą a wspólnotą reprezentowaną przez organy adm.

To sytuacja ………. (sytuacja złożona dot. prawa własności, bo mogą z niego wynikać inne uprawnienia) w tym sensie, że analizujemy konkretny przejaw tej relacji (tylko wycinek).

Źródłem tego publicznego prawa podmiotowego jest norma prawna, przede wszystkim konstytuująca (nie tylko tworzy prawo, ale jak w przypadku praw wolnościowych deklaruje)

- prawo podmiotowe musi zawierać w sobie roszczenie (pewien instrument, który pozwala na żądanie pewnego zachowania lub zaniechania od drugiej strony)

- prawo podmiotowe => roszczenie o nieingerencję w sferę wolności i ochronę przed taką ingerencją

- Dwie koncepcje:

a) publ. prawo podm. wynika z normy prawnej => bez sensu, bo jak nie ma normy, to nie ma wg. tego publ. prawa podm.

b) publ. prawo podm. opiera się na wartościach, które nie są tworzone przez ustawodawcę. Odwołanie do praw pierwotnych, naturalnych

Konstytucja nakazuje szanować przyrodzoną godność ludzką => to oznacza, że jest coś wcześniejszego, niż prawo. Taki jest cel publ. prawa podm. - pozwala na kontrolę ustawodawcy

Kategorie publicznych praw podmiotowych:

a) prawa zadeklarowane (wolnościowe - tylko dla osób fizycznych)

b) prawa stworzone (wykreowane)

domniemanie istnienia praw wolnościowych jednostki - co nie jest zakazane jest dozwolone

Interes publiczny - pojęcie nieostre, niezdefiniowane (jeśli jest sprecyzowane w ustawie, to nas to wiąże);

TK - kategoria, która ma służyć realizacji interesu publicznego

SN 1993 - w każdym przypadku należy wskazać interes ogólny i uzasadnić dlaczego jest ważniejszy i ogranicza wolność. Należy to kontrolować!

Zasada zrównoważonego rozwoju - przeniesienie na grunt ustaw budowlanych zasady proporcjonalności; zasada konstytucyjna, zdefiniowana ustawowo - art. 3 pkt. 50 POŚ. Równowaga przyrodnicza - art. 3 pkt. 42

Art. 1 ust. o pl. i zag. przestrz. - to oznacza, że stosuje się do całości procesu

Interes publiczny - (Ust. o pl. i zag.) - zdefiniowano, a to źle. Uogólniony cel dążeń i działań uwzględniający ………………………… ogółu społeczeństwa i lokalnej społeczności - zbyt dużo pojęć

TK z 20 IV 2011 KP 7/09 - w prawie budowlanym interes publiczny to ład przestrzenny i bezpieczeństwo w procesie budowlanym. Potrzeba wyważenia interesów jest tu charakterystyczna

- W prawie administracyjnym nie ma kategorii interesu prywatnego. Mamy interes publiczny i indywidualny (faktyczny - NSA: w prawie zabudowy jedynie wtedy uwzględniamy, gdy nie stoi na przeszkodzie temu interes inwestora; prawny - może wynikać z KAŻDEJ normy; publ. prawo podm - roszczenia mogą być materialne i formalne, ale zawsze w normach prawa adm.)

Gdzie w tej systematyce jest interes prywatny?

a) można np. wyłączyć jawność rozprawy z tego powodu

b) interes prywatny = nawiązanie do prywatności, dóbr osobistych w rozumieniu nieinstytucjonalnym

- ustawa o zagospodarowaniu - art. 61 pkt. 3 ust. 5 - odwołuje się do umowy z inwestorem, ta umowa wzmacnia pozycję inwestora => tutaj mamy interes prywatny, oparty na umowie cywilnej

Źródła regulacji prawa zabudowy

- regulacje konstytucyjne

- ustawa zagospodarowanie…. - etapy poprzedzające wydanie pozwolenia

• związek z Prawem Budowlanym

• art. 33 ust. 2 pkt. 3 PB - decyzja WZ

• art. 34 ust. 1 PB

• art. 35 ust. 1 PB

• art. 81 PB

• art. 10 U.Pl.Zag. Przestrz.

• art. 55 i 64 jw.

WYKŁAD 3 (24.10.2012)

- zasada „ładu przestrzennego” (ust. o plan. i zag. przestrz.) - art. 1

Art. 1. 1. Ustawa określa:

1)   zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej,

2)   zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy

- przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań.

• wartość, która mieści się w interesie publicznym; odesłanie do art. 2 pkt. 1

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1)   "ładzie przestrzennym" - należy przez to rozumieć takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne;

• bardzo ogólna definicja, jedynie kierunek poszukiwań jej treści; problem, gdy trzeba rozważyć konkretny przypadek

a) jak ją wtedy rozumieć

b) jaka jest granica ingerencji we własność

• nawiązania w całej ustawie:

art. 10 ust. 1 pkt. 2

Art. 10. 1. W studium uwzględnia się uwarunkowania wynikające w szczególności z:

1)   dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu;

2)   stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony;

art. 15 ust. 2 pkt. 2

Art. 15. 1. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego, zawierający część tekstową i graficzną, zgodnie z zapisami studium oraz z przepisami odrębnymi, odnoszącymi się do obszaru objętego planem.

2. W planie miejscowym określa się obowiązkowo:

1)   przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania;

2)   zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego;

art. 54 ust. 2 pkt. a)

Art. 54. Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego określa:

1)   rodzaj inwestycji;

2)   warunki i szczegółowe zasady zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy wynikające z przepisów odrębnych, a w szczególności w zakresie:

a)  warunków i wymagań ochrony i kształtowania ładu przestrzennego,

• pojęcie wprowadzane w całej ustawie; art. 56

Art. 56. Nie można odmówić ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego, jeżeli zamierzenie inwestycyjne jest zgodne z przepisami odrębnymi. Przepis art. 1 ust. 2 nie może stanowić wyłącznej podstawy odmowy ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego.

• ład przestrzenny i zrównoważony rozwój mają mniejsze znaczenie przy tych inwestycjach; wg. Jakimowicza norma-zasada pokazuje tylko jak skorzystać; dlaczego więc tutaj tak zapisano, skoro jest to „oczywista oczywistość”? Dla podkreślenia istoty inwestycji celu publicznego; orzecznictwo było baaaardzo rozbieżne, ustawodawca zdecydował się ostatecznie na taki zapis, ale Jakimowicz to krytykuje

• konkretyzacja zasady - art. 5 PB [długi przepis, nie wklejam] - obiekt budowlany i jego projektowanie, wyliczenie wartości; techniczna wskazówka realizacji tej zasady, wymagania urbanistyki i architektury

• kto ma o tym wszystkim decydować? Tam, gdzie akty normatywne - RG, tam, gdzie indywidualne decyzje - organ wydający decyzję. Problem w tym, że oni się na tym nie znają ;) Fachowość - albo przeszkolenie pracowników, albo tak ukształtowanie ustroju organów, by stanowiska piastowały osoby o odpowiedniej wiedzy, wykształceniu, itp. PB - nie ma takiego wymogu; wplecenie w procedurę udziału takich podmiotów studium, miejscowy plan - korzysta się z wiedzy fachowców; wydanie decyzji - konieczność analizy urbanistyczno-technicznej; pozwolenie na budowę - projekt opracowywany przez członków samorządów zawodowych

• postulat dla całego prawa adm. - korzystanie z fachowców; zasada kolegialności - w sensie, by była współpraca z innymi podmiotami, to organ podejmie decyzję, ale może być odpowiedzialny za zły dobór fachowca, złą analizę, itp.

• Orzecznictwo - niezachowanie obowiązku analizy projektu - możliwość stwierdzenia nieważności - zazwyczaj się uchyla

- zestawienie zasad z prawem własności

• konfrontacja między zasadami a prawem własności - zawsze rozstrzygany na korzyść własności; pogląd doktryny, orzecznictwa, z którym trzeba się zgodzić

- Przykłady z orzecznictwa na rozumienie zasady „ładu przestrzennego”

• wysoki maszt telefonii komórkowej na dachu, gdy w okolicy same domki jednorodzinne => złamanie zasady

• gdy granice miejscowego planu dzielą nieruchomość (przechodzą przez nią) => złamanie zasady

• nie można stosować zasady bezpośrednio, potrzebne są przepisy szczególne - znowu wg. Jakimowicza oczywista oczywistość

- Podstawowe pojęcia ustawy prawo budowlane

• zakres przedmiotowy - art. 1 PB, wiele pojęć, które trzeba zdefiniować, wyłączone są wprost wyrobiska górnicze [EGZAMIN!]

Art. 1. Ustawa - Prawo budowlane, zwana dalej "ustawą", normuje działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach.

Art. 2. 1. Ustawy nie stosuje się do wyrobisk górniczych.

• pojęcie budowy, obiektu budowlanego + kolejne pojęcie robót budowlanych z art. 28 - ustawodawca zastosował definicje legalne, co by ułatwić proces interpretacji, usunąć niejasności; nakazanie określonego sposobu rozumienia, bardzo silne dyrektywy wykładni; nie powinno się ich przełamywać, gdy ich znaczenie jest jednoznaczne, jednak definicje również podlegają wykładni! Definicja z ustawy => również dot. aktów wykonawczych

• art. 3 pkt. 1 - definicja obiektu budowlanego; pojęcie definiowane za pomocą innych, wymagających definicji pojęć - zajebiście. Jedyną zaletą jest to, że mamy enumeratywne wyliczenie

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1)   obiekcie budowlanym - należy przez to rozumieć:

a)  budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,

b)  budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami,

c)  obiekt małej architektury;

• na gruncie tej definicji problem - czy budynek bez instalacji nie jest budynkiem? ;) Tak by wynikało logicznie z tego, co ustawodawca zapisał. Absurd. Wykładnia celowościowa - rozumiemy kompleksowo, więc budynkiem jest budynek z instalacjami, jak i bez. Tak zgodnie twierdzi orzecznictwo + doktryna

• potrzebujemy teraz dowiedzieć się, co to jest budynek (art. 3 pkt. 2)

budynku - należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

a więc obiekt budowlany to budynek, a budynek to obiekt budowlany ;) Problem - skoro posiada fundamenty, to musi być również trwale związany z gruntem, więc o co kaman? Doktryna - wymóg faktycznego, technicznego i fizycznego powiązania z gruntem; orzecznictwo -=> art. 3 pkt. 5 - wyliczenie, co nie jest trwale związane z gruntem, wiec można sobie a contrario budować definicję.

• trwałe związanie z gruntem - ewolucja podejścia w orzecznictwie

• wydzielenie za pomocą przegród budowlanych - a co z regipsem? ;) Położenie regipsu to przebudowa? Organy - tak, sądy - materiały trwałe, więc nie ;)

• budowla - art. 3 pkt. 3

budowli - należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;

• definicja negatywna - jest czad. Logicznie - precyzyjna, ALE trochę nam nie gra tutaj - obiekt budowlany to budynek, budowla. Budynek, to obiekt budowlany. Budowla, to każdy obiekt budowlany, który nie jest budynkiem = > :D

• konieczność stosowania analogii, żeby to zinterpretować, ale żeby o prawach i obowiązkach przez analogię?

• definicja obiektu budowlanego - całość techniczno-użytkowa. Przyjmuje się, że budowla, to taki obiekt budowlany, pewna konstrukcja, całość, funkcjonalnie powiązane elementy - ale to znowu mało precyzyjne

- Orzecznictwo:

• reklamy - trwałe związanie z gruntem, czyli jeśli się nie da przesunąć (2010); najnowsze podejście - czy urządzenie jest wielkie na tyle, aby nie było potrzebne trwałe związanie - może się dać przesunąć nawet ;) Reklamy na blokach betonowych, których nie da się przesunąć, ale trwale związane nie są

• rurociąg - jest budowlą - bo duże, funkcjonalna całość, itp.

• „blaszak” - jest budowlą/obiektem budowlanym, trzeba pozwolenia

• wiata - nie jest budynkiem, ale jest budową

• plac manewrowy - jest ob. bud. - utwardzenie kamykami - nie są to roboty. Gdy kostka - już są ;)

• budowle ziemne - usypanie kopca spychaczem, „przemieszczanie wielkich mas ziemi” - musi być widoczny obiekt

• grzebowisko zwłok zwierzęcych (Lol) - odniesienie do pojęcia cmentarza; to nie jest obiekt budowlany, bo są grzebane zwierzątka, a nie ludzie ;< - no ale chyba nie chodzi o to, kogo się chowa?

• kompostownik - jest

• zjazd na posesję - jest, jako część drogi

• obiekt małej architektury - art. 3 pkt. 4

obiekcie małej architektury - należy przez to rozumieć niewielkie obiekty, a w szczególności:

a)  kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury,

b)  posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej,

c)  użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki;

• niewielkie obiekty, przykładowe wyliczenie - od Sasa do lasa. Orzecznictwo wyodrębnia, że liczy się rozmiar, również to, że nie jest to budynek i budowla => bez daszku, fundamentów, ścianek => altana nie jest obiektem małej architektury

Przykłady:

a) gołębnik - nie

b) oczko wodne - tak, bo małe i rekreacja ;)

c) cokoły + orły - tak

d) ogrodowa figurka - też

e) pergola - jw.

f) oczko wokół figurki - jest zorganizowana całość, więc budowla ;)

g) drewniany ustęp - nie, bo spełnia funkcje uciążliwe :p Jest budowlą? Tak, bo zorganizowana całość ;)

• art. 29 ust. 1; w sposób pośredni określa inwestycje - która budowa nie wymaga zgłoszenia => wskazuje tutaj na obiekty budowlane, przykładowy zestaw

• budowa - art. 3 pkt. 6

budowie - należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego;

• wykonanie obiektu budowlanego - działania faktyczne zmierzające do powstania nowego ob.

• odbudowa, nadbudowa, rozbudowa - BRAK DEFINICJI; przyjmuje się:

odbudowa - było, ale zniszczono - odbudowujemy, pierwotny układ, wygląd, rozmiar; nadbudowa - coś jest, idziemy w górę (ta sama powierzchnia), rozbudowa - zmiana wszystkiego

• czy zmiana daszku, to nadbudowa? Orzecznictwo - skoro daszek spadzisty, wiec podnosimy trochę - nadbudowa; pogląd drugi - jak, to przecież naturalny element związany z funkcjonowaniem

• roboty budowlane - art. 3 pkt. 7

robotach budowlanych - należy przez to rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego

• zdefiniowane przez budowę, a także przebudowa, montaż, remont, rozbiórka => robimy coś nowego, albo zmieniamy istniejące

• remont - pkt 8.

remoncie - należy przez to rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym;

• problem z tym, czym jest odtworzenie stanu pierwotnego, a czym bieżąca konserwacja? Bardzo płynna granica

• przebudowa - pkt. 7a

przebudowie - należy przez to rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; w przypadku dróg są dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego;

• montaż, rozbiórka - BRAK DEFINICJI. Ale raczej wiadomo, o co chodzi ;)

- Normy techniczne w PB - rozporządzenia

• nawiązanie w art. 5 PB - na jego podstawie rozporządzenie, upoważnienie z art. 7

• kwestie techniczne najczęstszą przyczyną konfliktów

• „walor” tych norm - w prawie adm. są one bezwzględnie obowiązujące, nie ma generalnie podstaw do odstępstwa, ale jest wyjątkowa instytucja - odstępstwo - art. 9 PB (EGZAMIN!)

• kompleksowa regulacja mechanizmu, jedyna instytucjonalna możliwość odstępstwa od przepisów budowlanych; przypadki „szczególnie uzasadnione” - orzecznictwo: gdy inwestor nie może zrealizować swojego prawa podmiotowego z powodu przepisów technicznych; znaczenie norm procesowych - bardzo ważne, musi być specjalny tryb:

a) wystąpienie przez inwestora z wnioskiem o odstępstwo do organu właściwego - jaki to jest? Ten, który wydaje pozwolenie na budowę. Więc jest to działanie w ramach tej procedury? Przyjmuje się, że organ może zrobić to również z urzędu, sam występuje

b) organ występuje po upoważnienie ministra; ust. 3 - co powinien zawierać wniosek o upoważnienie. Ust. 3 wskazuje też, że chodzi o postępowanie ws. zezwolenia na budowę. Na pewno w ramach sprawy indywidualnej, ale w razie czego trzeba też przedłożyć projekt zagospodarowania nieruchomości sąsiednich - wtedy, gdy moje działanie może ingerować w ich prawa; wymóg szczegółowego uzasadnienia odstępstwa + propozycje rozwiązań zamiennych => postępowanie wewnętrzne, nie kończy się zaskarżalnym aktem, nie stosujemy art. 106 kpa

c) minister zajmuje stanowisko - art. 9 ust. 2. Właściwy organ w drodze postanowienia udziela zgody na odstępstwo, bądź odmawia. Nie jest związany w tym sensie upoważnieniem, że może organ odmówić postanowienia mimo upoważnienia. Minister może udzielić upoważnienia warunkowo. Skoro nie jest to współdziałanie (art. 106 kpa), to nie jest to decyzja - a poza tym postępowanie wewnętrzne.

WYKŁAD 4 (31.10.2012)

- Cd. odstępstwa od przepisów tech-bud.

d) postanowienie jest niezaskarżalne; to nie jest decyzja administracyjna!

W kontekście prawa zabudowy - gdy ja dostaję odstępstwo, a sąsiadowi się to nie podoba - czy to dobrze, że strony nie mają możliwości zażalenia? Jak się bronić? KPA - można zaskarżyć razem z ostateczną decyzją, więc pytanie - jakie to będzie postępowanie, które się będzie kończyło ostateczną decyzją? W sprawie pozwolenia na budowę? Wtedy każdy, składając odwołanie, będzie mógł również zakwestionować to postanowienie.

Czy jest to jednak na pewno w ramach tego postępowania? Art. 9. ust. 3 - wskazuje, co powinien zawierać wniosek. Wydaje się, że jego wymogi wskazują na to, że jest to postępowanie w konkretnej sprawie.

NSA - nie ma przeszkód, by takie postanowienie wydać POZA postępowaniem o pozwolenie na budowę. Bo - zgodnie z obowiązującym poglądem - zgoda na odstępstwo może być wydana PRZED wydaniem pozwolenia na budowę. Sąd stwierdził więc, że określenie granicy ostatecznej jest kwestią otwartą. Jakimowicz - ok., gdzie jest więc ta granica? W momencie uchwalania planu, studium, albo jeszcze wcześniej, wg. własnego widzimisie?

Argumenty NSA:

a) inwestor nie ma obowiązku załączania projektu budowlanego, tylko jego charakterystykę

b) byłoby nieracjonalne finansowo, żeby najpierw proponować wszystkie rozwiązania, przedkładać projekt, itp., a później prosić o zgodę na odstępstwo od tego, co się przedstawiło

c) art. 20 ust. 4 PB

4. Projektant, a także sprawdzający, o którym mowa w ust. 2, do projektu budowlanego dołącza oświadczenie o sporządzeniu projektu budowlanego, zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej

- > projektant nie może dołączyć takiego oświadczenia, gdy projekt jest z odstępstwami

Jakimowicz:

- postanowienie poza jakąkolwiek procedurą, nic z tym nie da się zrobić; jak w takim razie sąsiedzi mają to zaskarżyć?

- treść art. - inwestycja skonkretyzowana, nie abstrakcyjne rozważania

- oświadczenie projektanta - na tym polega konieczność zaangażowania fachowego podmiotu; można przygotować projekt, z pewnymi wariantami, zgodny z przepisami i zaznaczyć możliwość i chęć odstępstwa

- argumenty NSA prowadzą do interpretacji contra legem, chroni się tylko i wyłącznie inwestora

- nie jest racjonalne, że jeśli PRZED pozwoleniem na budowę, to można poza granicami sprawy, kiedy nam się uwidzi

Podmioty - uczestnicy administracyjnego procesu budowlanego

- katalog z art. 17 PB

Art. 17. Uczestnikami procesu budowlanego, w rozumieniu ustawy, są:

1)   inwestor;

2)   inspektor nadzoru inwestorskiego;

3)   projektant;

4)   kierownik budowy lub kierownik robót.

• nie jest to katalog pełny, kwestie materialne - nie tylko to, co wynika z ustawy: oprócz tego jeszcze właściciel/zarządca/użytkownik wieczysty, również organ administracji (w PB podział organów - administracji tech-bud, nadzór budowlany, są kompetencje wspólne) - uczestnicy nie w rozumieniu art. 17, tylko sensu largo, sąsiedzi, świadkowie, biegli - kategoria regulowana przepisami procedury; niewątpliwie również STRONA postępowania - sposób regulowania szczególny w stosunku do KPA

- pojęcie inwestora - podstawowy podmiot postępowania, uczestnik konieczny; bez niego nie może się toczyć postępowanie; brak definicji w PB, art. 17 + 18 - obowiązki inwestora, można na tej podstawie budować określenie podmiotu

• osoba fizyczna, prawna, ułomna

• ten, kto chce zainwestować => podmiot zamierzający podjąć działalność budowlaną

• zamiar jest realizowany przez organizowanie procesu budowlanego; inwestor nie musi sam się angażować

• bez jego woli nie może istnieć budowa w sensie prawnym i faktycznym

• interes prawny, żeby doprowadzić obiekt do użytkowania

• pozostałe podmioty działają na zlecenie inwestora; inwestor nie musi być właścicielem, ustawa bardzo szeroko określa tytuł prawny - relacje zobowiązaniowe, niekoniecznie rzeczowe

• obowiązki inwestora z art. 18 i innych - zorganizowanie procesu budowy, konieczność zapewnienia fachowości

Art. 18.

1. Do obowiązków inwestora należy zorganizowanie procesu budowy, z uwzględnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, a w szczególności zapewnienie:

1) opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektów,

2) objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy,

3) opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,

4) wykonania i odbioru robót budowlanych,

5) w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub warunkami gruntowymi, nadzoru nad wykonywaniem robót budowlanych

- przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.

2. Inwestor może ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie.

3. Inwestor może zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego.

art. 32 - kwestia pozwolenia na budowę, wiele obowiązków, które musi spełnić; sam inwestor nie musi posiadać żadnych szczególnych kwalifikacji

• inwestor wchodzi z innymi w relacje cywilnoprawne

- nadzór autorski - pojęcie „projektanta”

• art. 20 ust. 1 pkt. 4

Art. 20. 1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:

4)   sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub właściwego organu w zakresie:

a)  stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem,

b)  uzgadniania możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego.

• trzeba to regulować w umowie! Żeby ktoś czuwał nad realizacją techniczną

• „projekt” - ustawa o prawie autorskim - „utwór” - również architektoniczny, arch-urb, urbanistyczny; jest więc chroniony; orzecznictwo NSA - ekspertyza techniczna nie jest utworem; rezultat pracy opierający się na prawie i faktach, to nie jest utwór i nie korzysta z ochrony - płynna granica. NSA - należy odróżnić prawa osobiste od praw majątkowych; przesunięcie ścianki mimo projektu, to nie jest naruszenie prawa autorskiego; projekt włożony do akt sprawy jest „materiałem urzędowym”, nie jest dokumentem w myśl art. 76 kpa. Dostęp do ekspertyz, projektów - dostęp do informacji publicznej

• art. 19 PB

Art. 19. 1. Właściwy organ może w decyzji o pozwoleniu na budowę nałożyć na inwestora obowiązek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego, a także obowiązek zapewnienia nadzoru autorskiego, w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania obiektu lub robót budowlanych bądź przewidywanym wpływem na środowisko.

2. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje obiektów budowlanych, przy których realizacji jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego, oraz listę obiektów budowlanych i kryteria techniczne, jakimi powinien kierować się organ podczas nakładania na inwestora obowiązku ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego.

• organ w pozwoleniu może nałożyć obowiązek na inwestora w celu lepszego zrealizowania uprawnienia => zlecenie administracyjne; „organ może” - luz decyzyjny, czy musi?

Art. 36a. 1. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.

2. Właściwy organ uchyla decyzje o pozwoleniu na budowę, w przypadku wydania decyzji, o której mowa w art. 51 ust. 1 pkt 3.

3. W postępowaniu w sprawie zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę, przepisy art. 32-35 stosuje się odpowiednio do zakresu tej zmiany.

4. (uchylony).

5. Nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę nie wymaga uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę i jest dopuszczalne, o ile nie dotyczy (…)

• art. 36a pkt 5 - nadzór autorski; nałożenie obowiązku z art. 19 - istotne, czy nieistotne odstępstwo? Jakimowicz i inni - istotne odstąpienie od warunków pozwolenia na budowę

• ar. 18 ust. 3 - „może zobowiązać” - czy można kogoś zmusić w drodze umowy do nadzoru? Skoro już ktoś decyduje się być projektantem, to z istoty rzeczy ciąży na nim obowiązek. Nie wywiązujesz się z umowy => sąd powszechny + art. 95 pkt. 5 - odpowiedzialność zawodowa

• nadzór autorski - czynność wykonywana w określonym czasie; nie jest to dzieło; bardziej umowa zlecenia

• nadzór autorski - sprawowany przez twórcę projektu, gdy ktoś realizuje projekt nie swojego autorstwa - nadzór w toku prac

- inspektor nadzoru inwestorskiego -art. 19 PB

• może być nałożony decyzją o pozwoleniu na budowę

• relacje między nim a inwestorem - analogicznie, jw.

• nadzór w imieniu inwestora, „przedłużenie jego obecności”

• potrzeba powołania inspektora po wydaniu pozwolenia - jak go „dorzucić” do postępowania?

Orzecznictwo NSA:

a) art. 155 kpa - zmiana decyzji za zgodą stron - Jakimowicz: problem, gdy stron jest wiele, albo strona się nie zgodzi

b) art. 154 kpa - można zmienić decyzję ostateczną, gdy strona nie nabyła prawa - Jakimowicz: pozwolenie na budowę to z pewnością jest nabycie prawa, więc też nie

c) art. 161 kpa - minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów Państwa - Jakimowicz: gdy nie doszło do zmiany stanu prawnego i faktycznego (bo wtedy nowa sprawa administracyjna) - więc gdy po prostu zapomniano, to ok., ale gdy coś się zmieniło, to już nie

d) art. 104 kpa - koncepcja decyzji częściowej; nie została rozstrzygnięta cała sprawa administracyjna, więc ją uzupełniamy poprzez wydanie decyzji w zakresie tego obowiązku - Jakimowicz: ale czy dodatkowy element to jest nowa sprawa administracyjna? Czy da się sprawę administracyjną poszatkować w ten sposób, że każdy element tego postępowania to będzie odrębna sprawa administracyjna? Chyba nie.

• więc tylko jeśli zgodzi się strona, albo zmienią się okoliczności da się „dorzucić” - inaczej nie ma opcji

• gdy inwestycja zrealizowana => nic nie można „dokładać” do pozwolenia na budowę; gdy sam już coś zrobię, to po co wydawać na to zezwolenie post factum? TK jest innego zdania ;)

• przesłanki ustanowienia inspektorów - art. 19 - bardzo ogólne - delegacja do rozporządzenia

• art. 19 nie ustala obowiązków podmiotów, które sprawują nadzór [ trochę inne pojęcie nadzoru, niż w prawie administracyjnym - nie ma władztwa administracyjnego, konsekwencje - cywilnoprawne ]

• art. 25, 26 PB

Art. 25. Do podstawowych obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego należy:

1) reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;

2) sprawdzanie jakości wykonywanych robót i wbudowanych wyrobów budowlanych, a w szczególności zapobieganie zastosowaniu wyrobów budowlanych wadliwych i niedopuszczonych do stosowania w budownictwie [konieczność fachowości - W.J]

3) sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, uczestniczenie w próbach i odbiorach technicznych instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych oraz przygotowanie i udział w czynnościach odbioru gotowych obiektów budowlanych i przekazywanie ich do użytkowania;

4) potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz usunięcia wad, a także, na żądanie inwestora, kontrolowanie rozliczeń budowy.

Art. 26. Inspektor nadzoru inwestorskiego ma prawo:

1)   wydawać kierownikowi budowy lub kierownikowi robót polecenia, potwierdzone wpisem do dziennika budowy, dotyczące: usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń, wykonania prób lub badań, także wymagających odkrycia robót lub elementów zakrytych, oraz przedstawienia ekspertyz dotyczących prowadzonych robót budowlanych i dowodów dopuszczenia do stosowania w budownictwie wyrobów budowlanych oraz urządzeń technicznych;

2)   żądać od kierownika budowy lub kierownika robót dokonania poprawek bądź ponownego wykonania wadliwie wykonanych robót, a także wstrzymania dalszych robót budowlanych w przypadku, gdyby ich kontynuacja mogła wywołać zagrożenie bądź spowodować niedopuszczalną niezgodność z projektem lub pozwoleniem na budowę.

• charakter uprawnień - jakieś władztwo? Z jednej strony - relacja cywilnoprawna, ale prawa i obowiązki z mocy prawa. Rola inspektora - zasygnalizowanie; na tej podstawie kierownik budowy może wystąpić do inspektora nadzoru budowlanego - więc nie może wystąpić w sposób władczy jako taki; kompetencje insp. nadz. budowlanego (art. 50 i 51) - regulacje niezsynchronizowane

• inspektor nadzoru inwestorskiego nie jest organem administracji publicznej!!!

• art. 25 - coś na kształt uprawnień kontrolnych, art. 26 - korygowanie nieprawidłowości

• art. 93 pkt. 4 - bez dopełnienia wymogów z art. 44 (zmiana inspektora nadzoru inwestorskiego) - grzywna!

- projektant - art. 17 pkt. 3

• prawa i obowiązki - art. 20, 21 - znowu umowa cywilnoprawna, przepisy bezwzględnie obowiązujące - nie można ich znieść w drodze umowy

• [EGZAMIN!] - czy autor projektu jest stroną postępowania administracyjnego, regulującego pozwolenie na budowę? Nie - nie ma żadnego interesu prawnego; ALE! - uprawnienia budowlane w drodze postępowania administracyjnego. Więc może być stroną postępowania, ale nie postępowania w sprawie pozwolenia na budowę!

• zasada fachowości - „opinie, uzgodnienia, sprawdzenia” - KPA nie wchodzi w grę, bo czynności wewnętrzne, między podmiotami, które nie są z jednej strony organem administracji publicznej, a podmiotem zewnętrznym; nie stosuje się art. 106 kpa => orzecznictwo

• relacje inwestor - projektant - nie jest to rozstrzyganie sprawy administracyjnej

• mogę kwestionować poprawność sporządzenia projektu, czy to jest zgodne z prawem - mogę to zrobić dopiero wtedy, gdy na podstawie tego projektu zostanie wydana decyzja administracyjna; gdy zostanie wydane pozwolenie na budowę - sąsiedzi np; mogą dopiero, gdy będzie decyzja ostateczna - art. 28

• pkt. 3 - wyjaśnienie wątpliwości związanych z projektem

WYKŁAD 5 (07.11.2012)

• art. 20 ust. 1 pkt. 4 - sprawowanie nadzoru autorskiego; kontrolowanie i nadzorowanie zgodności realizacji z projektem; uzgadnianie możliwości rozwiązań zamiennych; w sytuacji, gdy projektant dostrzeże uchybienia, to nie ma on sankcji władczych, może jedynie sygnalizować inwestorowi problem, lub zmusić (np. donosem) inspektora nadzoru budowlanego do działania

Art. 20. 1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:

4)   sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub właściwego organu w zakresie:

a)  stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem,

b)  uzgadniania możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego.

• ust. 2 - sprawdzenie zgodności projektu z przepisami arch-bud przez osobę o odpowiednich uprawnieniach

2. Projektant ma obowiązek zapewnić sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego pod względem zgodności z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności lub rzeczoznawcę budowlanego.

• [art. 34 ust. 3 - co powinien zawierać projekt; projekt budowlany - część projektu arch-bud; kwestia fachowości - kwestie techniczne]

• ust. 3 - kogo nie dotyczy obowiązek [EGZAMIN!]; gdy inwestycja nie jest skomplikowana

3. Obowiązek, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy:

1)   zakresu objętego sprawdzaniem i opiniowaniem na podstawie przepisów szczególnych;

2)   projektów obiektów budowlanych o prostej konstrukcji, jak: budynki mieszkalne jednorodzinne, niewielkie obiekty gospodarcze, inwentarskie i składowe.

[zmiana - art. 35 ust. 2 uchylony - wcześniej było, że projekt sprawdza również odpowiedni organ arch-bud => więc teraz projekt nie podlega kontroli organu administracji publicznej w zakresie rozwiązań w nim przewidzianych (bada tylko formalnie); jednocześnie wykluczona jest kontrola sądowo-administracyjna]

• obowiązki wynikające z art. 20 ust. 1 - są to obowiązki podstawowe, inne - mogą wynikać z umowy cywilnoprawnej; nie można umową wyłączyć obowiązków ustawowych; skutki niewykonywania - art. 35 ust.3

3. W razie stwierdzenia naruszeń, w zakresie określonym w ust. 1, właściwy organ nakłada postanowieniem obowiązek usunięcia wskazanych nieprawidłowości, określając termin ich usunięcia, a po jego bezskutecznym upływie wydaje decyzję o odmowie zatwierdzenia projektu i udzielenia pozwolenia na budowę.

+ art. 93 pkt. 1 - odpowiedzialność wykroczeniowa + art. 95 - odpowiedzialność zawodowa + roszczenia, które mogą wynikać z umowy

• art. 21 - prawa projektanta (trochę mniej :p )

Art. 21. Projektant, w trakcie realizacji budowy, ma prawo:

1)   wstępu na teren budowy i dokonywania zapisów w dzienniku budowy dotyczących jej realizacji;

2)   żądania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie:

a)  stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia,

b)  wykonywania ich niezgodnie z projektem.

• wpis - oczywiście charakter dowodowy, jedynie sygnalizowanie

• orzecznictwo - czy przez taką regulację projektant staje się stroną postępowania? Art. 28 - nie dotyczy jego interesu prawnego, więc nie; nawet w momencie wstrzymania robót po jego interwencji

- kierownik budowy/robót

• art. 17 - niektórzy twierdzą, że kierownik budowy/robót najmniej ważny, bo na końcu ;)

• kiedy ustanawiamy kierownika robót? Art. 42 - inwestor ma zapewnić jego udział

Art. 42. 1. Inwestor jest obowiązany zapewnić: objęcie kierownictwa budowy (rozbiórki) lub określonych robót budowlanych oraz nadzór nad robotami przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności.

2. Kierownik budowy (robót) jest obowiązany:

1)   prowadzić dziennik budowy lub rozbiórki;

2)   umieścić na budowie lub rozbiórce, w widocznym miejscu, tablicę informacyjną oraz ogłoszenie zawierające dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia; nie dotyczy to budowy obiektów służących obronności i bezpieczeństwu państwa oraz obiektów liniowych;

3)   odpowiednio zabezpieczyć teren budowy (rozbiórki).

3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do budowy lub rozbiórki obiektów, dla których nie jest wymagane pozwolenie na budowę, z wyjątkiem budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 19. Właściwy organ może wyłączyć, w drodze decyzji, stosowanie tych przepisów również w stosunku do innych obiektów, jeżeli jest to uzasadnione nieznacznym stopniem skomplikowania robót budowlanych lub innymi ważnymi względami.

• Art. 46 - przechowywanie dokumentów

Kierownik budowy (rozbiórki), a jeżeli jego ustanowienie nie jest wymagane - inwestor, jest obowiązany przez okres wykonywania robót budowlanych przechowywać dokumenty stanowiące podstawę ich wykonania, a także oświadczenie dotyczące wyrobów budowlanych jednostkowo zastosowanych w obiekcie budowlanym, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych, oraz udostępniać te dokumenty przedstawicielom uprawnionych organów.

• Art. 57 - oświadczenie kierownika budowy

Art. 57. 1. Do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie inwestor jest obowiązany dołączyć:

1)   oryginał dziennika budowy;

2)   oświadczenie kierownika budowy:

a)  o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami,

b)  o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także - w razie korzystania - drogi, ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu;

• Art. 21a-24; obowiązki podstawowe; przejęcie terenu, zabezpieczenie terenu, prowadzenie dokumentacji budowy (art. 3 pkt. 13 - EGZAMIN!!!)

Art. 21a. 1. Kierownik budowy jest obowiązany, w oparciu o informację, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, sporządzić lub zapewnić sporządzenie, przed rozpoczęciem budowy, planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, uwzględniając specyfikę obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robót budowlanych, w tym planowane jednoczesne prowadzenie robót budowlanych i produkcji przemysłowej.

Art. 22. Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:

1)   protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego;

2)   prowadzenie dokumentacji budowy;

3)   zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy;

4)   wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu;

5)   zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem;

6)   realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy;

7)   zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru;

8)   przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;

9)   zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, a także przekazanie inwestorowi oświadczenia, o którym mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2.

Art. 24. 1. Łączenie funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego nie jest dopuszczalne.

2. Przepisy ust. 1 oraz art. 22 i art. 23 stosuje się odpowiednio do kierownika robót.

13)  dokumentacji budowy - należy przez to rozumieć pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, w miarę potrzeby, rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książkę obmiarów, a w przypadku realizacji obiektów metodą montażu - także dziennik montażu;

• Szczególna uwaga - dziennik budowy; art. 45 (definicja) + Rozporządzenie; inwestor występuje do organu, który wydał decyzję o PzB o wydanie dziennika; gdy jednak było odwołanie i mamy drugą instancję, decyzja o utrzymaniu w mocy - zgodnie z kpa - zastępuje decyzję pierwszej instancji (na tym polega dwuinstancyjność postępowania administracyjnego) w obrocie prawnym pozostaje decyzja drugiej instancji, to ona jest ostateczna; do kogo więc powinniśmy wystąpić o wydanie dziennika? Zgodnie z prawem - do organu drugiej instancji; jednak wiadomo, że wszelkie dokumenty są w pierwszej instancji; NSA - należy to rozumieć tak, że dziennik budowy wydaje organ pierwszej instancji; II OW 58/07; „właściwy rzeczowo” organ to starosta; Jakimowicz - każdy organ jest właściwy rzeczowo, to przecież chodzi o właściwość instancyjną!

• Art. 22 pkt 3 - odesłanie do art. 43

• pkt. 4 - „wstrzymanie” robót, gdy „zagrożenie” - brak definicji; ale znowu jako działanie inicjujące tylko, brak władztwa

• pkt. 7 - zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru określonych robót + pkt. 9 - zgłaszanie do odbioru wpisem - nie wolno pomylić z zawiadomieniem organu o zakończeniu budowy - to obowiązek inwestora!

• Odpowiedzialność - jak u projektanta

• Prawa kierownika budowy - art. 23 - jw.

• Art. 24 [EGZAMIN!!!] - niedopuszczalne kumulowanie funkcji; nadzór inwestorski + autorski - można łączyć

- inni uczestnicy

• organy administracji - nie jest to uczestnik w rozumieniu art. 17, NIGDY nie jest stroną postępowania

• dwa piony organów (nieostry podział, pewne wspólne zadania):

1. architektoniczno-budowlane [EGZAMIN!] - starosta, wojewoda, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego

2. nadzór budowlany [EGZAMIN!] - sposób realizacji inwestycji i władztwo; kompetencje powinny być jasno wyrażone; powiatowy inspektor nadzoru budowlanego, wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego

• wspólne zadania - art. 81, 81c, 89c; jaki charakter polecenia? Nie jest to decyzja, charakter wewnętrzny; dlatego nie można stwierdzić nieważności

• art. 85 - współdziałanie

Art. 89c. 1. W przypadkach bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia ludzi związanych z budową, utrzymaniem lub rozbiórką obiektów budowlanych starosta, wójt, burmistrz i prezydent miasta mogą wydać właściwemu powiatowemu inspektorowi nadzoru budowlanego polecenie podjęcia działań zmierzających do usunięcia tego zagrożenia. Przepisy art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558, z późn. zm.¹⁰⁾) stosuje się odpowiednio.

• Istota nadzoru budowlanego [relacje pionowe, organ wyżej i niżej, zależność organizacyjna, kryteria nadzoru z ustawy]; tutaj - trochę inaczej; nie jest to relacja między organami; upoważniony organ dokonuje kontroli działań podmiotu stojącego „na zewnątrz” - specyficzny rodzaj nadzoru, nadzór materialny; tego rodzaju nadzór musi opierać się na normach określających prawa i obowiązki; funkcja kontrolna i nadzorcza (decyzje w rozumieniu kpa); istota nadzoru - weryfikujemy stan faktyczny z ÓWCZESNYM stanem prawnym! Tak działa sąd administracyjny, gdy dokonuje kontroli

• Funkcja kontrola - art.81 - obowiązki organów arch-bud.

• Funkcja nadzorcza - art.83 - wyliczenie kompetencji; „domniemanie kompetencji”; kwestia rozkładu kompetencji między dwa organy; te - do organu nadzoru, reszta - arch-bud.

• Art. 82 ust. 2 - Organem administracji architektoniczno-budowlanej pierwszej instancji jest starosta

• Organy nadzoru budowlanego - nakazy rozbiórki, wstrzymanie wykonania robót budowlanych; organy adm. arch-bud - pozwolenia na budowę, pozwolenia na rozbiórkę, decyzje o przeniesieniu pozwolenia na budowę, użytkowaniu obiektu budowlanego - generalnie działalność reglamentacyjna, ukształtowanie mojego prawa zabudowy

• Kompetencje organów nadzoru budowlanego - art. 81c - możliwość żądania informacji, „nałożenie obowiązku” - dalej brak władztwa, gdy nie zrealizuję obowiązku - wtedy tak

• Orzecznictwo:

• Prawo budowlane nie upoważnia organów nadzoru budowlanego do oceny celowości; oczywista oczywistość wg. Jakimowicza

• Organy nie rozstrzygają sporów współinwestorów o użytkowanie

• Podstawowy obowiązek - nadzór nad ochroną środowiska (lata 80te)

• W zakresie kompetencji organów administracji przy sprawowaniu funkcji nadzoru przepisy uprawniają do nakładania obowiązków w drodze decyzji tylko w sytuacjach i tylko względem podmiotów określonych w przepisach - istota nadzoru

• Prawo budowlane nie daje organom możliwości oceniania faktów przez pryzmat względów społecznych lub celowościowych - choć czasem wypadałoby (Jakimowicz)

- STRONY postępowania jako uczestnicy

• Decyzja o WZ (de facto dwie decyzje)

• Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym - każdy zainteresowany (nawet bez tytułu prawnego!) może wystąpić o ustalenie warunków zabudowy!!! [art. 28 kpa - „gdy interesu dotyczy postępowanie] - czy jest to regulacja szczególna względem KPA? Interes prawny może wynikać z KAŻDEJ normy prawnej; w ustawie o planowaniu są takie normy, które upoważniają każdego i to jest właśnie ta norma, z której wynika interes prawny; a że ta norma jest tak szeroka, to już inna sprawa. Coś jest nie w porządku, że mogę sobie wnioskować gdzie tylko chce, więc na pewno ta decyzja nie będzie decydowała o prawie własności

• Art. 63 ust. 2, art. 65 ust. 5 pkt. 1; dopiero pozwolenie na budowę ingeruje; przy WZ - właściciel de facto nic nie traci, więc nie powinien być stroną postępowania; dziwne by to było - art. 63 ust. 1 - właściciel nieruchomości dostanie odpis decyzji, gdy inni wystąpią o ustalenie WZ na mojej nieruchomości

• Art. 53 ust. 1 - zawiadomienie na piśmie właściciela

• To w końcu właściciel jest stroną, czy nie? Na pewno ma interes prawny, ale to nie przesądza jeszcze, że jest stroną. Prawo własności jako możliwość jego wykonywania, sposobu użytkowania - tutaj WZ już coś zmienia, potem ktoś wystąpi o pozwolenie na budowę (przepisy wymagają tytułu prawnego, ale to w tym momencie nieważne), przy kwestii zasiedzenia - jak będę miał perspektywę zasiedzenia nieruchomości za rok, to występując o ustalenie WZ kształtuje w jakiś sposób wykonywanie prawa własności przez właściciela, przeciwko któremu zasiaduję nieruchomość.

• Art. 58 ust. 2 + art. 63 ust. 3 => skutki z art. 36 => właściciel może żądać odszkodowania/wykupu => dlatego WŁAŚCICIEL JEST STRONĄ!

• Również art. 6 - skoro mam prawo do ochrony interesu prawnego przy zagospodarowaniu terenów innych osób, to tym bardziej przy zagospodarowaniu swojego terenu

• „osoby trzecie” z art. 6 + art. 54 pkt. 2 + art. 63 ust. 2 - ustawa nie mówi jednak, kto jest osobą trzecią; orzecznictwo - SĄSIEDZI; jest to pogląd powszechnie akceptowany; WZ może wpływać również na wykonywanie prawa własności przez sąsiadów

• Aktualnie (do końca października) pokutuje pogląd, że stroną jest sąsiad nieruchomości bezpośrednio graniczącej - organy tak przyjmują i nietrafnie powołują się na orzecznictwo - tam tylko, że jest to sąsiad najczęściej bezpośredni; co, gdy jest to inwestycja oddziałująca ma całą okolicę? Katalog powinien być bardzo szeroki - trzeba zawsze dokonać oceny. Jest to kwestia związku między interesem prawnym a postępowaniem, nie bezpośredniej granicy, bo to przecież można zawsze obejść (np. dzieląc nieruchomość); „sąsiedztwo” - związane z immisjami, „sąsiedztwo urbanistyczne”

• Orzecznictwo:

• Kryteria, jakie należy brać pod uwagę przy ocenie wpływu na interes prawny innych osób - inne, niż w prawie budowlanym - immisje, dostęp do światła (można już na etapie WZ badać); specyficzna regulacja w rozporządzeniu wykonawczym, które mówi, czym jest związany organ przy wydawaniu WZ - art. 12.

WYKŁAD 6 (14.11.2012)

ad. orzecznictwo:

• ochrona interesów osób trzecich na etapie WZ nie może być uwzględniana całościowo, tak konkretnie, jak na etapie PzB. Co do zasady - wysokości, odległości, kalenice - PzB. Ogólne warunki - WZ

• od 2012r. - kwestia rozumienia art. 12 rozporządzenia technicznego - odległość budynku od granicy - gdy okna do granicy to 4m, gdy inaczej - 3m; czasem może być 1,5m - gdy wynika to z planu lub WZ => kwestie odległości mogą być więc uregulowane w MPZP lub WZ - a to kwestia jednak praktycznie techniczna, związana z realizacją w konkretnym miejscu. Jakimowicz ma wątpliwości czy można parametry takie wskazywać w WZ (w planie już prędzej)

a) kłóci się to z dotychczasowym orzecznictwem

b) ustawa o planowaniu - taka decyzja ma określać m.in. linie rozgraniczające teren inwestycji - i nic więcej. Linie rozgraniczające - najczęściej określenie konkretnej działki gruntowej. Czy w decyzji o WZ można napisać: „ten obiekt może być zbudowany w granicach…” - na jakiej zasadzie takie coś do decyzji wprowadzić? Orzecznictwo - jest takie coś dopuszczalne, oparcie na wykładni literalnej art. 12 rozp. Wynika, czyli ma być napisane w decyzji. Po drugie - decyzja o WZ to też rozstrzygnięcie, gdzie stosuje się ład przestrzenny - jeśli w konkretnej sytuacji faktycznej ład przestrzenny będzie zachowany przez budowanie blisko granicy, to trzeba w decyzji o WZ wpisać konkretne parametry. Jednak coś nie tak, bo WZ ma określać ogólne warunki, itp. Orzecznictwo z 2012 - NSA - nie jest dopuszczalne, by w WZ ustalić takie parametry, które wskazywałyby na konkretną odległość od granicy. Wykluczone, gdyż istota WZ jest zupełnie inna, a rozporządzenie nie wiąże NSA - Jakimowicz - kontrowersyjne; organ musi stosować ale sąd go poucza, że robi źle, a im akty podustawowe latają. NSA ma przecież patrzeć, czy organ działał z powszechnie obowiązującym to - jest to już powszechny pogląd; Jakimowicz - art. 12 ust. 2 - „gdy wynika to z ustaleń planu lub WZ” - nie musi być przecież łopatologicznie napisane, można wyinterpretować z WZ - gdy ustalimy je dla dużej inwestycji

• sąsiad - nie tylko właściciel nieruchomości sąsiedniej, również osoba mająca tytuł prawny do lokalu - czy to będzie strona? Dawniej w orzecznictwie - gdy mieliśmy do czynienia z wspólnotą, spółdzielnią, to ona była stroną, nie konkretna osoba. Teraz - kwestia ocenna, gdy obiekt długi, to ktoś, kto mieszka już daleko, to jest to obojętne. Sądy - trzeba zbadać jaki tytuł to lokalu + czy to wystarcza, że ktoś ma tytuł (właściciel) - jedni mówią, że wystarcza, inni, że nie, trzeci pogląd - jeśli jesteś właścicielem, to najczęściej jesteś współwłaścicielem gruntu, na którym stoi obiekt, więc nieruchomość sąsiednia i coś na niej jest tak blisko twojego ułamkowego prawa, więc trzeba badać; trzeba badać, oceniać relacje

• orzecznictwo: jak ocenić wpływ interesu prawnego i postępowania? Instrumentem, który ma służyć ochronie jest „obszar analizowany” (ustawa o planowaniu). Skrajne orzeczenia - wszyscy w o.a są stronami; Jakimowicz - nieuzasadnione - czasem trzeba o.a. wyznaczyć bardzo szeroko, np. ze względu na położenie terenu, itp. Czy ludzie 1 km. ode mnie też będą stroną? Nieuprawnione generalizowanie

- „inni zainteresowani”

• np. wnioskodawca; sytuacja, w której samo złożenie wniosku „wpisywałoby” w postępowanie, to byłby absurd; ustawa - art. 53, doręcza się mu tylko odpis decyzji

• organizacje ekologiczne - działają na zasadach ogólnych; art. 31 kpa; §4

POZWOLENIE NA BUDOWĘ

- na tym etapie już chęć zmniejszenia ilości stron

- art. 28 ust. 2 - katalog - inwestor, właściciele, użytkownicy wieczyści, zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu

art. 28

2. Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu.

„obszar oddziaływania obiektu” - art. 3 pkt. 20; nie ma mowy o interesie prawnym, regulacja bardziej restrykcyjna, powinna więc być interpretowana zawężająco:

1) tylko do postępowania o pozwolenie na budowę [EGZAMIN!!!]

2) orzecznictwo - w ramach legalizacji samowoli budowlanej - nie ma zastosowania

art. 3 pkt. 20

obszarze oddziaływania obiektu - należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu tego terenu

orzecznictwo - ewolucja poglądów; ograniczenia w zagospodarowaniu terenu - charakter techniczny - pogląd restrykcyjny, eliminuje udział sąsiadów; jeżeli naruszone są techniczne normy związane z realizacją inwestycji, to wtedy można mówić, że mamy do czynienia z obszarem oddziaływania, jeśli wszystko realizujemy ok. z przepisami - to nie ma mowy o obszarze oddziaływania; jak zaprojektujesz zgodnie z warunkami technicznymi, to sąsiednia nieruchomość nie jest w obszarze oddziaływania - nawet intuicyjnie głupie; gdy sąsiednia nieruchomość zagospodarowana - jakiś wpływ można wywierać. Jeśli realizuję na swojej działce wszystko z planem, to nie ograniczam niczego na działce obok, jeśli jest niezagospodarowana; sąd krakowski - to nie ma jednak znaczenia, czy sąsiednia nieruchomość jest zagospodarowana, czy nie. Bierzemy pod uwagę sam fakt nieruchomości; zagospodarowanie terenu sąsiedniego - nie tylko wybudowanie obiektu, może być charakter szerszy [park dinozaurów w Zatorze; oddziaływanie było, mimo że wszelkie przepisy techniczne były zachowane, więc właścicielka była stroną postępowania)

- przeniesienie decyzji o WZ lub PzB

• poglądy - rzeczowy charakter PzB, określa status prawny nieruchomości

• art. 40 PB - możliwość przeniesienia, gdy nabywca chce robić dokładnie to samo na tej nieruchomości; stronami postępowania są jedynie te dwa podmioty! [EGZAMIN!!!]

• art. 63 ust. o plan. i zag. - identyczna regulacja

• WZ - czy ma charakter realny? Czy określa status prawny nieruchomości? Skoro wniosek o ustalenie WZ może złożyć każdy? Absurd. Nie ma charakteru realnego.

• pozwolenie na użytkowanie - w pewnych sytuacjach konieczność uzyskania; strony - art. 59 - jedynie inwestor - sąsiedzi na tym etapie nie mają nic do powiedzenia. Regulacja budzi wielkie wątpliwości od lat

• NSA - gdy legalizacja - zasady ogólne, nie stosuje się art. 59 - więc tam sąsiedzi też

SAMOWOLA BUDOWLANA - STRONY

- ustawodawca czasem na nią przyzwala

- art. 52 - inwestor, właściciel, zarządca

- inwestor (orzecznictwo):

• sprawca samowoli budowlanej

• właściciel - choć nie miał na to wpływu, gdy ktoś mu się buduje na jego nieruchomości

• (sąd krakowski, NSA) - jeśli inwestor nie ma tytułu prawnego do nieruchomości, to nakazu rozbiórki do niego nie kierujemy

• kolejność w art. 52 nie jest przypadkowa; ba - niektórzy nawet podkreślają, że jest alfabetyczna ;)

PODSUMOWANIE

- wszelkie umowy cywilnie nie mogą być podstawą do budowania interesu prawnego, postępowanie o zwrot w toku - mogą być traktowane jako strony; autorzy projektów - nie są stronami postępowania w sprawie PzB; członek spółdzielni - obecnie można traktować, jako stronę

WZAJEMNE RELACJE INWESTORA I SĄSIADÓW

- kpa nie rozróżnia „jakości” stron, ale wiadomo, ze pozwolenie dostanie ten, kto złożył wniosek ;) Sąsiedzi działają w oparciu o inną normę; doktryna - strona główna, pośrednia, adresat główny, poboczny, prawa refleksowe - gdyby nie mój wniosek, to sąsiedzi nie staliby się stronami postępowania

- trzy relacje, skutki tych relacji

• niezawiniony brak udziału - organ kogoś pominął, ten ktoś się buntuje - wznowienie postępowania, organ stwierdza, że ten ktoś powinien być stroną - uchyla decyzję i orzeka co do istoty sprawy - Jakimowicz - gdy obiekt został zrealizowany, nie wydaje się PzB => trzeba postępowanie umorzyć => nie ma PzB!!!

• organ ustala katalog stron, wydaje decyzję, po jakimś czasie - wniosek, że ktoś nie był stroną - art. 156 kpa - możliwość stwierdzenia nieważności decyzji (eliminacja aktu ex tunc); orzecznictwo - nieważność w stosunku do jednej strony, gdy jedno materialne rozstrzygnięcie - ok, ale to wysoce wątpliwe

• decyzja prawidłowa, chce ją zmienić, wydłużyć termin - art. 155 kpa - zmiana za zgodą stron (wszystkich!) - organy często, że chodzi o adresata głównego; orzecznictwo podzielone - ale dominuje pogląd, że każda strona

WOLNOŚĆ ZABUDOWY, JEJ GRANICE

- zabudowa - nieruchomość, tytuł prawny (własność); pojęcie własności się zmieniało w różnych systemach; Jakimowicz - własność traktowana jako wolność nawet w latach 50-tych; naturalna możność czynienia wszystkiego, jeśli prawo/siła wyższa tego nie zabrania

- Konstytucja - odwołanie do wartości uniwersalnych (godność, itp.), art. 30 - wolność, więc własność nienaruszalna (w teorii); art. 31 ust. 3 w kontekście art. 64

- Konstytucyjny charakter prawa własności

• prawo własności => prawo konstytucyjne, nie tylko typowo cywilistyczne, prywatne!; choć w prawie cywilnym jest uregulowana formalna konstrukcja

• TK:

• pojęcia konstytucyjne - charakter autonomiczny wobec ustawodawstwa => nie da się przenieść rozumienia cywilnego na rozumienie konstytucyjne, odwrotnie - tak

• prawo, które ewoluuje, funkcje ogólnospołeczne

• prawo podmiotowe publiczne, prywatne

• ścisły związek własności z sytuacją prawną jednostki

• wolnościowy charakter nie wynika z literalnej wykładni; własność w kontekście podstawowych praw obywatela - o treści negatywnej; wynika z aksjologii, nie wynika z nadania przez ustawodawcę

• regulacje ustawowe uzupełniają - art. 140 kc, art.6 ust. o plan. i zag, art. 4 PB

• własność instytucją interdyscyplinarną

WYKŁAD 7 (21.11.2012)

1.Prawo własności:

• z punktu widzenia prawa cywilnego to prawo podmiotowe

• możliwość korzystania z rzeczy - rozporządzania rzeczą, czyli prawo to stanowi konglomerat różnych uprawnień

• w prawie administracyjnym publiczne prawo podmiotowe wyróżnia się przez istnienie roszczenia; w prawie cywilnym uprawnienie to nie jest to samo co roszczenie, ale każde roszczenie jest rodzajem uprawnienia, np. uprawnienia naturalne

• w prawie administracyjnym roszczenie (jako instrument umożliwiający skuteczne dochodzenie od organu uprawnień) jest warunkiem koniecznym istnienia publicznego prawa podmiotowego

Czym jest więc prawo własności?

• w prawie konstytucyjnym należy na nie patrzeć jak na publiczne prawo podmiotowe => istnieje roszczenie do organów, by to prawo respektowały

• ale nie wiadomo jaka jest treść tego prawa => należy się do niej odwołać

art. 32 ust. 4 pkt. 2 PB - kwestia reglamentacji jest związana z prawem do dysponowania nieruchomością na cele budowlane => prawo własności, użytkowanie wieczyste, stosunek zobowiązaniowy

TK: konstytucyjnie należy to prawo rozważać tak, jak rozumie się prawo własności

2. Prawo zabudowy - gdzie je znaleźć

- art. 1 PlanZagPrzestrz - odniesienie do szeregu wartości

- art. 6 §2 pkt. 1,2 PlanZagPrzestrz - negatywny charakter

- art. 4

Czy w drodze planu zagospodarowania przestrzennego można ingerować w prawo własności tak mocno, że odbierze się prawo zabudowy?

art. 6 jest podobny do art. 140 kc - co nie jest zakazane, to jest dozwolone

- reglamentacja - ograniczanie lub podporządkowywanie określonej dziedziny życia regulacji planowej; to nie tylko ingerencja w prawa podmiotowe, ale także ustalanie norm planowych i wariantów wykonywania praw podmiotowych

- granice wolności zabudowy:

• Konstytucja - art. 64 ust. 3 i art. 31 ust. 3 => TK: art. 64 nie jest wyłączeniem z art. 31 ust. 3 ale jego doprecyzowaniem

• granicami prawa własności jest szeroko pojęty interes publiczny i istota tego prawa; już Kant wskazuje granice praw wolnościowych i metody ochrony tych praw => już tutaj znajduje się roszczenie do organów pastwa by chroniły prawo przed ingerencją osób trzecich -> instrument: skarga konstytucyjna

• granice ustawowe: art. 140 kc + art. 6 PlanZagPrzestrz.; kryteria, które pozwalają naruszać wolność zabudowy: cel publiczny (skonkretyzowany interes publiczny) i interes publiczny i istota tego prawa

• organ nie może sam określać co to jest cel publiczny - musi być WPROST wymieniony w ustawie -ugn

- istota prawa zabudowy wiąże się z istotą prawa własności; TK: prawo składa się „jądra prawa” (elementy, bez których prawo nie może istnieć) i „otoczki prawa” - elementy dodatkowe; można wyodrębnić stronę pozytywną (uprawnienia, korzystanie, rozporządzanie) i negatywną (możliwość wyłączenia przez właściciela ingerencji osób trzecich); nie można analizować istoty prawa patrząc wyłącznie na stronę negatywną, powinno się uwzględniać kontekst sytuacji ograniczenia, funkcje prawa w konkretnym miejscu i czasie - czy tak samo będzie odczuwalny zakaz zabudowy w mieście i na wsi?

- TK wskazał też ujęcie obiektywne naruszenia prawa własności - uniemożliwienie korzystania z wszystkich uprawnień korzystania z rzeczy/rozporządzania rzeczą

- prawo zabudowy wiąże się z korzystaniem z nieruchomości; prawo zabudowy w sensie publicznego prawa podmiotowego - możliwość domagania się od organów respektowania prawa własności przez pozbawienie możliwości zabudowy

Prawo zabudowy:

• charakter negatywny, wolnościowy, umiejscowienie w ramach prawa własności

• Jaka jest istota tego prawa?

• należy ją rozważać przez pryzmat publicznego prawa podmiotowego

• istotą tego prawa jest roszczenie

• naruszenie tego prawa następuje, gdy zabierze się to roszczenie

• Konstytucja dopuszcza zakazy ustawowe, choć w planie można zawrzeć zakaz zabudowy, a jest to akt podstawowy

• zakaz zabudowy to uderzenie w istotę prawa własności ale tylko ograniczenie istoty prawa własności - bo pozostają inne uprawnienia do korzystania

- wprowadzenie zakazu zabudowy, gdy nie jest on uzasadniony celem publicznym, to nieuzasadniona ingerencja w prawo zabudowy

- jak się chronić przed tym zakazem?

• przed 2003r. istniała instytucja zarzutów do planu, ale ją zlikwidowano

• teraz są tylko uwagi

• po uchwaleniu - możliwość złożenia skargi

-wymienione elementy mogą służyć tylko ograniczeniu, a nie pozbawieniu prawa - art. 1 ust. 2 PlanZagPrzestrz!

• zasada zrównoważonego rozwoju

• zasada ładu przestrzennego

• obronność i bezpieczeństwo publiczne

• dziedzictwo kulturowe i środowisko przyrodnicze

- art. 56 PlanZagPrzestrz - art. 1 ust. 2 nie może stanowić wyłącznej odmowy ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego

- Powyższe zasady są przewidywane przede wszystkim przy PLANACH. Są też inne akty, do których się stosują -> studium zagospodarowania przestrzennego gminy

- nic, co dzieje się przed uchwaleniem planu NIE PODLEGA ZASKARŻENIU! NSA - jeśli nie skorzystałeś ze swoich praw na etapie tworzenia planu, nie możesz twierdzić, że organy administracji naruszyły twoje uprawnienia w zakresie prawa zabudowy = kontrowersyjne, bo wprowadza sankcję za nieskorzystanie z praw

- wymóg fachowości w planach to też ochrona prawa zabudowy

- art. 4 PB - warunek zgodności zamierzenie budowlanego z przepisami => negatywny charakter wolności zabudowy

- czasem uważa się, że art. 4 PB to ZASADA -wtedy jej istnienie zależy od woli ustawodawcy; Jakimowicz: wykładamy go z art. 6 PlanZagPrzestrz, art. 140 kc, itp; nawet jeśli jest to zasada, to precyzująca konstytucyjne prawo

- prawo zabudowy regulowane jest rozporządzeniach i innych aktach podstawowych:

a) rozporządzenie - wszelkie ograniczenia prawa muszą wynikać z regulacji ustawowej, nic nie można dorzucić

b) plany zagospodarowania, akty prawa miejscowego

• więź formalna - uprawnienia są w Konstytucji i ustawach samorządowych, większa samodzielność podmiotu, nie można wkraczać w materię ustawową

• więź materialna - dopełnienie treści ustawy; np. art. 15 PlanZagPrzestrz

=> doktryna: odwołanie się do konstrukcji ustawy w znaczeniu materialnym - norma o zakazie zabudowy wynika nie z planu, ale z ustawy i plan jest ustawą w znaczeniu materialnym

WYKŁAD 8 (28.11.2012)

- reglamentacja wolności zabudowy w drodze aktów planowania przestrzennego (głównie gminy)

- Struktura aktów

• powinna być taka, żeby realizować założenia reglamentacji administracyjno-prawnej. Interes publiczny, lokalny, indywidualny - ściera się konglomerat interesów

• ułożone tak, by godzić różne interesy

• relacje organów - współdziałanie

• art. 1 PlanPrzestrz - „polityka przestrzenna” - ten element, który ustawa ma realizować; art. 3 - pol. przestrzenna - zadanie własne gminy; dwa rodzaje aktów: studium, MPZP; ust. 2 - analizy i studia - powiat; województwo - plan, państwo - „koncepcja” zag. przestrz. kraju

• kolizja planów - mechanizmy, łączące te akty - ten uchwalany „piętro niżej” musi uwzględniać ten wyżej; zasada spójności i koordynacji, zależność pionowa (w gminie interesuje nas przeskok między studium a planem - jak treść studium ma się przełożyć na plan? Gdyby była równa moc - ok., ale tylko MPZP jest aktem prawa miejscowego!

- czym są „akty planowania”? Charakter sporny - łatwiej powiedzieć czym nie są ;)

• nie jest to forma działania administracji; wszystko zależy od konkretnego aktu planowania - może być akt indywidualny, generalny, pojedynczy przepis, jakaś informacja

• „plan generalny” - program działania, środek do tego, by zaplanować zespół działań, ustalenia celów, by osiągnąć jakieś zadanie

• => trudno byłoby to ustalić tylko w aktach normatywnych, kreowanie norm prawnych, prowadzenie różnych postępowań, akcji wyjaśniających, wydawania aktów indywidualnych, strona finansowa skutków; nas interesuje charakter normatywny

- jakie skutki wywoła uchwalenie aktu?

• materialno prawne - gdy akt jest powszechnie obowiązujący - oczywiście, że takie wywoła, normy materialnoprawne - podstawa do wydawania decyzji administracyjnych

• tylko „informacyjne” - gdy nie jest to akt powszechnie obowiązujący

- czy akty planowania powinny mieć charakter normatywny?

• wątpliwość budzi ogólny i abstrakcyjny charakter norm w planach - często obszar określony w planie, to właściwie jedna działka; plany - raczej zbiór indywidualnych rozstrzygnięć, przyjętych wg. wspólnych zasad - trzeba analizować konkretny plan

- klasyfikacja planów

• imperatywne - tworzą podstawę do działań administracji na zewnątrz - MPZP

• kierunkowe - nie tworzą takiej podstawy - studium

• informacyjne - treścią tylko prognozy, programy, polityki

• ogólne, specjalistyczne

STUDIUM

• uwarunkowania - coś, co jest; kierunki - coś, co muszą wyznaczyć

• „lokalne zasady zagospodarowania przestrzennego” - RG podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzania studium - art. 9

• ustawodawca przesądza, że normy inne - reguły, mat-praw, nie mogą być w studium

• art. 9 ust. 2 - uwzględnianie treści „z góry”

• uchwała RG, ale wszystkim zajmuje się w/b/p

• art. 10 ust. 1 - uwarunkowania, ust. 2 - kierunki, wyliczenie przykładowe, „w szczególności”; z drugiej strony - ust. 2 - rzeczy szczegółowe - określenie obszarów dla których obowiązkowy jest MPZP

• sfera doboru uregulowań - duży luz, potrzeba zaangażowania fachowców - geodetów, urbanistów, itp.

• nie jest to typowy akt polityczny

• nie jest to akt prawa miejscowego! Choć są inne orzeczenia ;) Akt wewnętrzny, adresowany do organu (tego samego), który będzie uchwalał plan, nie może oddziaływać na zewnątrz na prawa i obowiązki

• forma studium: część tekstowa i graficzna (art. 9 ust. 2) - normę prawną trzeba również odkodować z rysunku

• akt, który musi obejmować obszar całej gminy

• art. 28 - przesłanki uzasadniające wyeliminowanie studium/planu z obrotu prawnego (art. 91 SamGm się nie stosuje)

• plan bez studium - nieważność!

• jeśli studium jest obowiązkowe - jak wymusić na gminie uchwalenie tego aktu? Albo planu, gdy jest obowiązek? Orzecznictwo - gdy gmina nie uchwali studium/planu - art. 101 usg, art. 101a - gdy nie wykonuje czynności, sąd może nakazać organowi nadzoru „wykonanie niezbędnych czynności” (art. 149 ppsa) - czyli ma wykonać studium, plan? I teza - art. 149 nie ma zastosowania do uchwał; tworzenie planu - to nie jest kompetencja wojewody, zarezerwowana dla organu innego, ale! Sąd może wytworzyć nową kompetencję organu ;) Na gruncie tego przepisu sąd może dać nową kompetencję wojewodzie - uchwalenia planu = WSA KRAKÓW! => bardzo kontrowersyjne stanowisko. Czy o takie „czynności nakazane prawem” chodzi? W.J - raczej nie. Wojewoda składa skargę kasacyjną do NSA, plan uchwalony w międzyczasie - NSA umarza postępowanie => orzeczenie I instancji prawomocne! :D RG chce, by wojewoda uchwalił i tak już na wieki wieków amen ;)

• akt permanentnie uzupełniany

• art. 20 - RG uchwala MPZP, gdy nie narusza studium, plus art. 9 - studium jest wiążące; spójność - coś słabszego niż zgodność -> orzecznictwo, zgodność - ma być identycznie, albo prawie identycznie; „nienaruszanie” - bazą jest studium - czy mają być więc zgodne? Rozluźnienie „zgodności”

• => NSA:

1) siatka drogowa może być w planie całkiem poprzestawiana - była droga z północy na południe, może być ze wschodu na zachód

2) studium - kontekst MPZP - normy wyłącznie wewnętrzne, kierunkowe, nie może determinować kompetencji organu uchwalającego akt prawa miejscowego

3) ustalenia studium - bezwzględnie wiążące - Jakimowicz: interpretacja niepoprawna, to jest jednak akt wewnętrzny

• Jakimowicz - w studium zakaz, w planie możliwość zabudowy => wtedy organ musi pokazać, ze w prawie nie ma przepisu, który uzasadnia zakaz, to studium to tylko kontekst

• gdy przyjmujemy, że studium wiąże, czy mam na nie wpływ?

Procedura:

• uchwała RG o przystąpieniu do sporządzania studium

• W/B/P pracuje nad projektem

• Ogłoszenie - prasa, obwieszczenie, sposób zwyczajowo przyjęty; możliwość składania wniosków; 20 dni od dnia ogłoszenia. Od kiedy biegnie termin, gdy różne daty? [KPA się nie stosuje]; poglądy - termin z prasy, NSA - kiedy najpóźniej ogłoszony; [specustawy] - NSA - dlaczego ostatni? Nie, bo pierwszy :p

• Zawiadomienie na piśmie odpowiednich organów - współdziałanie

• Sporządzenie projektu studium, rozpatrując wnioski (nie ma obowiązku ich uwzględnienia!), uwzględnienie zapisów z planów województwa, rządowych; wymóg fachowości, opinia od komisji

• opinie, uzgodnienia - art. 24 - w trybie (czyli wprost) art. 106 kpa! współdziałanie organów. Ale jak stosować do tej procedury? Na uzgodnienie przysługuje środek prawny stronie (art. 28 kpa) Więc czy mieszkańcy?

Orzecznictwo:

- art. 106 kpa stosuje się wprost, więc wszystkie osoby są stronami -wieś, miasto, pół miasta, itp. (procesualiści)

- „w trybie” - czyli tylko tryb, nie jest to pełne odesłanie; skargę może złożyć gmina

- nie gmina, tylko w/b/p

NSA - uchylono wyroki WSA z Krakowa powołując się na każdy z tych 3 poglądów :D Jakimowicz- dopuściłby pierwszy pogląd.

WYKŁAD 9 (05.12.2012)

ad procedura:

- pkt. 10 - dyskusja publiczna - nad przyjętymi rozwiązaniami, nawiązanie do konsultacji społecznych; brak ustawowej definicji; orzecznictwo - po prostu dyskusja, literalnie ;) Musi się odbyć, bo inaczej naruszenie procedury: należy rozważyć kwestie, niekoniecznie je uwzględnić

- przygotowanie ostatecznej wersji, uchwalenie: RG rozstrzyga o uwagach - formalny wymóg przy uchwalaniu

- koszty sporządzania - gmina

Orzecznictwo:

• studium => akt polityki, czy można zaskarżyć studium do WSA? Art. 101 usg; czy uchwała jest z zakresu adm. publ? Nie jest to akt prawa miejscowego - ale co z tego? ;) Kiedyś - dyskusja na ten temat, trzeba było rozważać zawsze, brak domniemania. Teraz - 99% uchwał to „z zakresu administracji publicznej”. Studium na pewno nie dotyczy rozważań cywilnoprawnych (art. 3 ppsa) Czy zaskarżam całą uchwałę, czy jej część? To ja wskazuję na to, co chcę poddać kontroli sąd-adm. WSA jest związany granicami zaskarżenia, nie jest związany wnioskami. Przy studium - czy całą uchwała narusza mój interes lub uprawnienie? Dawniej - skoro ja decyduję, co skarżę, to sąd powinien być tym związany. Tylko wskazane postanowienia są kontrolowane; Jakimowicz - to było dobre. Orzecznictwo TK - podobnie. Zmiana orzecznictwa: zawsze całą uchwała w znaczeniu formalnym, legitymacja - każdemu, kto pokaże naruszenie choćby do jednej działki. WSA powinien skontrolować całą procedurę, gdyby badał fragment, to mógłby stwierdzić nieważność tylko w stosunku do części. Jakimowicz:

1) wykładania celowościowa - wychodzenie poza przedmiot zaskarżenia

2) nie dałoby się stwierdzić nieważności całego planu - no i spoczko, co z tego? Wojewoda jak chce, to niech sobie skarży cały plan

• „bezskuteczne wezwanie do usunięcia naruszenia interesu prawnego” - w orzecznictwie to samo, co usunięcie naruszenia prawa - uchwała z 2007r. Nie podoba mi się, więc wzywam gminę do usunięcia. Gdy wezwanie bezskuteczne - skarga. Ale b.w. to tylko wymóg formalny - mogę 1h po wezwaniu złożyć skargę; nie muszę czekać na odpowiedź

• NSA sprzed 2 tygodni - skarga na rozstrzygnięcie organu (plan z.p). Strona - skarżący, organ - powinna to być RG, bo podjęła uchwałę. NSA - w/b/p, chyba, że okoliczności wskazują, że RG (konflikt między radą a wójtem). Od tego uzależniać zdolność sądową - trochę lipa

• czy możliwe jest uparcie się, że zaskarżam w części? Gdy skarżący mówi, że zaskarża plan w zakresie działki nr 3 - można przyjąć, że część (Jakimowicz)

• sposób kontrolowania uchwał - kwestia uzasadnienia. Nie ma nakazu uzasadniania uchwał, dlatego najczęściej nie ma. SA - przy kontroli fajnie byłoby znać motywy rozstrzygnięć. Obowiązek uzasadniania uchwał wynika z Konstytucji; art. 7. Żeby nie było arbitralności. Skutek - podstawa do stwierdzenia nieważności uchwały. Pogląd mniejszościowy. Większość - gdy nie ma, nie można stwierdzić nieważności uchwały tylko z tego powodu; Jakimowicz - tak ważna uchwała a nie wymaga uzasadnienia ;<

• terminy - nie da się ich przywrócić, kpa się nie stosuje. Orzecznictwo - analogia do kc :D Nie ma przeszkód, by stosować

• art. 101 usg - najpierw musi istnieć interes prawny lub uprawnienie, żeby można było je naruszyć ;) Czy studium jest w stanie naruszyć interes prawny lub uprawnienie? Czy akt wewnętrzny może naruszyć? Długie lata - nie. MPZP - ależ oczywiście. Zmiana po 2004r - skoro studium oddziałuje na plan, to może determinować jego ustalenia. Zakazy zabudowy np. są w studium, więc to studium narusza interes. Obecnie można złożyć skargę do SA na studium. Jakimowicz nie pamięta wyroków oddalających skargę - krytyka.

• zaskarżenie MPZP - jest to akt prawa miejscowego, więc nie powinno być wątpliwości. Kto ma wykazać legitymację? W świetle art. 101 i logiki - właściciel. Orzecznictwo - wystarczy powołać się na swoje prawo własności; zaskarżam plan, bo moim zdaniem jest niezgodny z prawem. Legitymacja? Sąd to najpierw bada, potem dopiero plan. Nie ma uzgodnienia, więc interes prawny jest naruszony - ale z tego nie wynika legitymacja!

• plan uchwalony w 2008, ja kupiłem w 2012 - czy uchwalenie planu naruszyło mój interes prawny? Orzecznictwo - „widziały gały co brały” Wtedy, w 2008r nie miałem interesu prawnego - do 2009r na takim stanowisku stało orzecznictwo. Zmiana w orzecznictwie - może złożyć każdy właściciel, nawet ten „późny”, pod warunkiem - że poprzednik nie złożył skargi. Sukcesja legitymacji sądowej - Jakimowicz: lol.

• art. 28 - podstawy do stwierdzenia nieważności; nie stosuje się więc art. 91 usg. Przesłanki: zasady sporządzania, istotne naruszenie trybu, naruszenie właściwości organów

• naruszenie właściwości organów - bardzo rzadko się zdarza

• zasady sporządzania - Niewiadomski: wartości i merytoryczne wymogi, dot. m.in. ustaleń w planie - treść. Każde naruszenie zasad, oczywista omyłka - doszło do naruszenia zasad; brak możliwości sprostowania - trzeba stwierdzić nieważność w części; gdy RG dostrzeże to przed uchwaleniem planu - można skorygować, po uchwaleniu - nie da się; „zasady” - NSA 2008: związanie zasadami oznacza związanie przepisami prawa (europejskiego), zasadami konstytucyjnymi, materialno-prawnymi;

- uchwalony plan, ale studium jest nieaktualne => wada przekłada się na plan - da się tak? Art. 32, 33 PlanPrzestrz - NSA - te przepisy każą „czuwać” nad studium. Ale powinno się aktualizować studium, by zawrzeć to, co skarżący chce, ale tylko wtedy, gdy RG miała zamiar takie przedsięwzięcie tam zrealizować. Jak to zweryfikować?

- Czy to, że MPZP narusza ustalenia studium, to naruszenie zasad, czy trybu? Chyba zasad - bo chodzi o merytoryczną treść Wcześniej SA - trzeba się zastanowić, czy relacja studium - plan, to też nie jest kwestia procedury. Na końcu trzeba stwierdzić zgodność ze studium (nie narusza ustaleń). NSA - nie trzeba dodatkowej uchwały, wystarczy taki zapis. Dawniej - brak, to podstawa do stwierdzenia nieważności. Gdy jest sprzeczność, a RG zaklepie - czy to nie determinuje dalszych rozstrzygnięć? NSA - nie chodzi o tryb, tylko wyłącznie o zasady. Jakimowicz - warto patrzeć przez pryzmat procedury

• naruszenia trybu - jeśli przerodzi się to na treść rozstrzygnięcia, to mamy nieważność.

- uzgodnienia - nowy organ, zmienia się treść przepisu - bez takiego uzgodnienia => istotne naruszenie trybu; NSA - takie regulacje w końcowej fazie to przejaw luki i niekonsekwencji, nie jest to istotne naruszenie

- gdy inne uwagi nie zostaną rozpatrzone - Jakimowicz - nieposzanowanie wymogów ustawowych bez względu na to, czy przerodziło się na treść rozstrzygnięcia - może to być istotne naruszenie trybu

- art. 7 - rozstrzygnięcia o nieuwzględnieniu - nie podlegają zaskarżeniu. Gdy częściowo uwzględnione? NSA - ratio legis przepisu jest takie, żeby nic nie było zaskarżane

- dyskusja publiczna - jaka forma? Ma się odbyć - jeżeli się odbyła, to wszelkie nieprawidłowości związane z jej organizacją nie dyskwalifikują procedury planistycznej

- rozpatrzenie uwag, wniosków - nie ma w jakiej formie, różne poglądy - zawiadomienie, zarządzenie

- uchwalenie MPZP, nieaktualne mapy planistyczne - wojewoda to podnosi, nie zaznaczono istniejących obiektów. Czy to naruszenie zasad, trybu? SA - kwestia procedowania chyba, procedowanie w oparciu o nieaktualne plany może, ale nie musi przenieść się na treść. NSA - nie zgodził się. Nie jest to naruszenie trybu, tylko rozporządzenia. „Naruszenie szeroko rozumianej procedury planistycznej”. Jakimowicz - no to nie jest to w końcu naruszenie trybu? Lol.

WYKŁAD 10 (12.12.2012)

Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego:

- akt planowania ogólnego, jedyny, który jest aktem prawa miejscowego, może stanowić podstawę do wydawania aktów indywidualnych

- art. 14 ust. 8 - czy spełnia wszystkie cechy akty normatywnego? Czasem przecież zawiera też normy konkretne, a nawet indywidualne; ustawodawca zamknął dyskusję, choć charakter przecież przez ten zapis wcale się nie zmienił

- art. 12 ust.3 => instrumenty gwarantujące stronie rządowej wprowadzenie pewnych rzeczy do planu; wezwanie, sporządzenie planu, zarządzenie zastępcze

- metody wykładni: normalne, jak wszędzie; orzecznictwo: plan wpisany w zakres regulacji procesu budowlanego, to gdy w planie są pojęcia nieostre, to trzeba je interpretować systemowo - w kontekście PlanPrzestrz. i PB. Jakimowicz - trzeba się zgodzić

- konsekwencja - APM => plan nie może jednoznacznie wskazywać osób, które mają korzystać z terenu

- uzasadnienie uchwały - fajnie, jak jest; wręcz powinno być przy takich uchwałach; NSA - uzasadnienie jest „jak garnitur szyty na miarę, a nie takie pierwszy lepszy wiszący w sklepie, który może przymierzyć każdy z ulicy” :D

Trzy rodzaje zależności miedzy Planem a Studium:

• treściowa - ustalenia planu nie mogą naruszać ustaleń studium, związek kierunkowy, nie może determinować treści; w studium takie dane, które są niezbędne dla MPZP - „uwarunkowania i kierunki”, stan faktyczny i plany na przyszłość; art. 20 + art. 9 ust. 4 + art. 15 ust. 1

• czasowa - co pierwsze: studium, czy plan? Pewka, że studium; przed przystąpieniem do uchwalenia MPZP konieczne jest istnienie studium; art. 87 ust. 4 => obowiązek uchwalenia studium, konieczność zachowania ciągłości czasowej

• przestrzenna - art.9 ust. 3 - studium dla obszaru w granicach gminy => dla CAŁEJ GMINY! Plan - art. 14 ust. 2, 3 - „granice obszaru objętego planem” - nie ma mowy, że cała gmina

Forma MPZP:

• art. 20 - uchwała + część graficzna; norma prawna zakodowana jest też w tym rysunku; dlatego pojawiają się problemy => wadliwość, gdy mamy sprzeczność między tekstem a grafiką

• tekst i grafika podlegają promulgacji - kiedyś publikowano tylko części tekstowe, a sądy nie stwierdzały nieważności - Jakimowicz: błąd!

Treść MPZP:

• art. 15 ust. 2, 3 - w planie określa się obowiązkowo (RG nie ma wyboru co do tych elementów), ust. 3 - „w zależności od potrzeb”

• przykłady z art. 15 - linie, ale też i zasady - a więc i rzeczy szczegółowe i ogólne, stawki % na podstawie których ustala się opłaty - art. 36, mechanizm opłat planistycznych; musi być w planie, gdy nie było - sąd musi stwierdzić nieważność całego planu z powodu stawki! Stawka nie może wynosić 0% => orzecznictwo: musi się dać ustalić realną stawkę, a w rozporządzeniu tylko granica maksymalna; różnicowanie stawki nie ze względu na obszar, tylko sposób obrotu (sprzedaż, zamiana, darowizna) - nieważność, bo mogą być różne stawki dla jednego obszaru!

• najnowsze orzecznictwo: „określa się obowiązkowo” - ale tylko gdy da się zastosować w danym stanie faktycznym: fakultatywna obligatoryjność :D; przy stawce też tak było - gdy droga gminna nie wpisano stawki, a sąd stwierdził, że spoczko. Jakimowicz: a jak nieruchomość będzie podlegać zwrotowi? Zostaniemy bez stawki wtedy; art. 15 ust. 8 - „należy ustalić szczegółowe warunki i zasady scalania” - znowu fakultatywna obligatoryjność => Zakopane: stan faktyczny taki, że mamy centrum Zakopanego i wiadomo, że i tak nie będzie scalania; NSA się przychyliło do takiej interpretacji, że nie trzeba określać warunków

• brak klauzuli, że jest to wyliczenie przykładowe - więc enumeratywne; RG nie może wyjść poza ten katalog

• „w zależności od potrzeb” - całkowita dowolność? Raczej nie, zawęża się to pojęcie (doktryna i orzecznictwo); pewne uwarunkowania faktyczne muszą być brane pod uwagę + zasady + realizacja interesu publicznego + regulacje konstytucyjne dot. własności + zasady konstytucyjne

- interpretacja planów => przedłużenie ustawowej regulacji; czy norma prawna może być „rozczłonkowana” w całym systemie? Jedna norma wynikająca z wielu przepisów? Tak, świetny przykład właśnie tutaj

- gdy mieszczę się w granicach ustawowych - trzeba popatrzeć na ZAKRES REGLAMENTACJI; możliwość zabudowy całkowicie wolna, tylko obowiązek zgłoszenia, albo wręcz decyzja administracyjna - pozwolenie na budowę

BRAK ZGŁOSZENIA (CAŁKOWITA WOLNOŚĆ ZABUDOWY)

• art. 28, 29, 30 PB + art. 2; gdzie wyrobiska górnicze, tam nie ma regulacji ustawowej

• art. 28 - roboty jedynie na podstawie PzB, określenie wyjątków

• art. 29 - wyliczanka; wyjątek od zasady, że trzeba PzB

• art. 30 - wymóg zgłoszenia - zdecydowana większość; więc co nie wymaga ani PzB ani zgłoszenia?

• art. 29 ust. 1, pkt. 4 - altany i obiekty gospodarcze na małych działkach i niezbyt wysokie, pomysły, że różne obiekty są kwalifikowane jako altany, razem z sienią i salonem ;); orzecznictwo: altana - lekka budowla ogrodowa, funkcja rekreacyjna, często ażurowa; co do zasady jest obiektem budowlanym, więc wymaga PzB; ma cechy budynku, nie posiada fundamentów; jest to budowla; niektóre altany mogą być budowane bez PzB i zgłoszenia; inwestorzy - może altana to obiekt małej architektury? Orzecznictwo - raczej nie pasuje do definicji, więc nie

• pkt. 22 - obiekt małej architektury nie wymaga zgłoszenia, chyba, że znajduje się w miejscu publicznym (pkt.4); orzecznictwo - o.m.a ma być mały ;) 24,5 m2 - to już nie jest mało; usytuowanie w określonych miejscach, otoczenie przydomowe; funkcja - rekreacja codzienna, utrzymanie porządku, kult religijny - decyduje przeznaczenie; kabina telefoniczna - budowla

• ogrodzenia - art. 29 pkt. 23 + art. 30 ust. 1 pkt. 3 - od strony dróg jest już wymagane zgłoszenie

• art. 29 ust. 2 - kraty, kable

• gdy podejmuję działalność nie wymagającą zgłoszenia i PzB => na pewno nie ma samowoli, ewentualnie odszkodowanie na podstawie kc

Zgłoszenie:

• forma reglamentacji o charakterze władczym

• art. 30 - co to jest zgłoszenie? Formalne zawiadomienie organu o zamiarze skorzystania z wolności zabudowy

• jak mam zgłosić i kiedy organ może się nie zgodzić? Gdy zgłaszam, to organ powinien to odnotować; rejestr zgłoszeń (nie wynika to z ustawy); gdy zgłoszenie ok. - nie będzie wydany żaden akt administracyjny

WYKŁAD 11 (19.12.2012)

• postępowanie administracyjne - jakie? jurysdykcyjne? [od zgłoszenia nie jest uzależnione nabycie prawa zabudowy! Dlatego nie wydaje się decyzji administracyjnej! Czyli tam, gdzie jest decyzja, tam się nabywa prawo zabudowy? Tam trzeba zobaczyć, czy jest konstytutywna, deklaratoryjna]

• organ ma zagwarantowany (art. 30 ust. 5) 30-dniowy termin na zgłoszenie sprzeciwu; po 30 dniach mogę budować

• okres oczekiwania - milczenie administracji

• czy organ może powiedzieć wcześniej, że jest w porządku i buduj sobie? Jakimowicz - ostrożność procesowa każe nam poczekać; ale może pisemnie powiadomić, że jest ok., działa w zaufaniu do organu, blablablabla - Jakimowicz jest jednak nieufny ;)

• charakter związanej czynności prawnej organu => czyli mam roszczenie o milczenie administracji!

• procedury - art. 30!

• ust. 1 - budowy i wykonanie robót budowlanych

• ust. 2 - wymogi formalne => odpowiada temu, co w kpa jest nazywane podaniem (czy jest to więc postępowanie w trybie kpa?) Wymogi co do treści + załącznik - oświadczenie o dysponowaniu nieruchomością na cele budowlane + „w zależności od potrzeb” - pozwolenia, uzgodnienia, opinie, rysunki, szkice; „załącznik” - również decyzja WZ! => art. 59 ust. 2 PlanPrzestrz; art. 30 ust. 3 - również projekt zagospodarowania działki

• art. 30 ust. 2 - uzupełnienie - regulacja szczególna w stosunku do kpa - bo tam pozostawienie sprawy bez rozpoznania; ale tutaj „brakujące dokumenty” - może tylko tryb szczególny przy brakach w załącznikach?

• czy organ może przedłużać termin sobie jak chce, każąc uzupełniać braki co chwilę? Jaki to termin? Raczej nie instrukcyjny

• kiedy organ może wnieść sprzeciw? gdy nie ma dokumentów + art. 30 ust. 6 - katalog + art. 30 ust. 7 - możliwość nałożenia obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę

• charakter czynności po dokonaniu zgłoszenia - bądź gabinetowe, bądź związane z quasi postępowaniem dowodowym; to może jednak postępowanie administracyjne?

• zgłoszenie zgłoszeniu nierówne ;) Czasem wystarczy zza biurka, czasem trzeba postępowanie; wtedy 30 dni to trochę mało

• środki dowodowe - z kpa? Oględziny? Zawiadomić wcześniej? W jakim trybie? Może… kpa? ;)

• skutki niedochowania terminu 30-dniowego; kpa - niby termin instrukcyjny; art. 30 ust. 5 - sprzeciw + prawo wolnościowe; termin skierowany również do mnie! Trzeba przyjąć, że jest to termin prawa materialnego. Nie można go przedłużyć, przywrócić; organ ma termin na skorzystanie z kompetencji

Orzecznictwo - czy kpa, czy nie:

• dawniej - nie było wątpliwości: tryb kpa z pewnymi odrębnościami; zgłoszenie - wszczęcie postępowania, obowiązki ciążą na organie; postępowanie jurysdykcyjne, braki formalne - uzupełnienie w trybie kpa; koniec postępowania - albo decyzja, albo milczenie jako forma rozstrzygnięcia

Doktryna:

• brak jednolitości ;) Niewiadomski - kpa; modyfikacji ulega art. 104 kpa; dorozumiana decyzja administracyjna; fikcja milczącego aktu; nie ma oczywiście zawieszenia postępowania - nie biegną wtedy terminy procesowe; a poza tym, to tutaj tylko 30 dni przecież

• Marek Szewczyk (Poznań) - postępowanie administracyjne gdy sprzeciw i milczenie; domniemanie decyzji pozytywnej

• Borkowski (Łódź) - tylko w niektórych przypadkach wywiera ten sam skutek, co wszczęcie postępowania. W innych - wewnętrzne (brak sprzeciwu); sprzeciw - „ten sam skutek”; Jakimowicz - skąd wiemy w momencie zgłoszenia, jak się postępowanie zakończy? Jest luka aż do tego momentu + „czynności wewnętrzne” - a to przecież moje prawo zabudowy!

• M. Laskowska - zgłoszenie jako „czynność materialno-techniczna” - kpa dopiero od chwili wydania decyzji o sprzeciwie. Wcześniej - W.J - „cuś się wszczęło” ;) Decyzja wszczynająca postępowanie? Jakimowicz - Wielkie LOL; dopiero w postępowaniu odwoławczym? Jedna instancja tylko? LOL2

• W. Jakimowicz (Kraków :p ) - jednak kpa, tylko specyficzne postępowanie

W ramach podsumowania: Jak Pan Kostka (z którego Jakimowicz bardzo szydził) argumentuje dlaczego to nie jest kpa:

1) roboty budowlane - wydanie decyzji - kpa; gdy nie ma decyzji - to nie kpa; od formy uzależnia postępowanie! A mamy przecież domniemanie decyzji, brak obowiązku nazwania czegoś decyzją, żeby nią faktycznie było, itp itd.

2) inne niż decyzyjne formy - też kontrola SA. Milczenie można zaskarżyć w trybie ppsa

3) atuty, że nie kpa: skutek wygodny, bo nie ma stron, organ nie jest obwarowany kpa, itp. - Jakimowicz: hurra!

Modyfikacje:

• zgłoszenie nie wszczyna p. administracyjnego tylko szczególne - bezsens, sprzeczność. Jakimowicz: jednak wszczyna kpa, odrębności ze specyfiki instytucji: milczenie + termin

• termin 30-dniowy - organ, że sprzeciw zły, II instancja uchyla i orzeka co do istoty - czyli „nie wnosi sprzeciwu” Umarza? Uchyla i koniec? Różne poglądy. Jakimowicz - postępowanie bezprzedmiotowe; decyzja kasacyjna - nie da się zachować dwuinstancyjności przy 30 dniach + jeszcze jakieś awizo itp. Więc jest to termin dla I instancji; II instancja nie jest obwarowana terminem; może tylko wtedy uchylić lub utrzymać w mocy - ale to nowe rozstrzygnięcie merytoryczne po 30 dniach! Zatem: uchylenie/umorzenie/utrzymanie w mocy, decyzja kasacyjna - nie

• decyzja z I instancji - co do zasady nie podlegają wykonaniu; zatem co, jak to decyzja o sprzeciwie? Nie podlega wykonaniu, ale nie jest to jednak milczenie, więc robić nie mogę

• strony - art. 28 kpa? Czy stroną tylko inwestor? Orzecznictwo - tylko ten, co zgłasza. Jakimowicz - jest dylemat

• umorzenie postępowania - Jakimowicz: możliwe. Dylemat, gdy ktoś zgłosił, nie poczekał i wybudował. 30 dni nie upłynęło - czy jest samowolnikiem? orzecznictwo - gdyby organ nie składał faktycznie sprzeciwu, to nie ma samowoli. Gdyby były podstawy, to organ powinien wydać sprzeciw - nowa konstrukcja! Sprzeciw od czegoś, co już powstało. Jakimowicz - umorzenie postępowania

• „organ nie wniesie w drodze decyzji sprzeciwu”

• skutek od chwili doręczenia; organy - trudne, ogranicza termin, uzależnienie od poczty

• skutek od wydania decyzji - niebezpieczne; jednak 30 dni dla organu i osoby która zgłasza; [antydatowanie!]

• wydanie i doręczenie - to obowiązuje teraz

REGLAMENTACJA W DRODZE DECYZJI (POZWOLENIE NA BUDOWĘ)

• organ ma wykazać, uzasadnić, itp.

• decyzja konstytutywna, deklaratoryjna? Tutaj - gdy przeważają elementy deklaratoryjne - to deklaratoryjna, gdy konstytutywna - to konstytutywna

• decyzja potwierdza prawo, kształtuje je

• art. 4 ust. 2 PlanPrzestrz

Decyzja WZ (de facto dwie decyzje):

- istota:

• gdy brak jest planu; + art. 56 - nie można odmówić, gdy zamierzenie jest zgodne z przepisami odrębnymi - deklaratoryjna głównie

• „urzędowe poświadczenie” treści przepisów - Jakimowicz: to nie jest tylko zaświadczenie!

• „WZ ma charakter promesy w stosunku do PzB” - roszczenie o PzB? Nie jest to promesa

• czy tylko przed przystąpieniem do realizacji, w trakcie, po? Dawniej - WZ nie można, gdy już coś wybudowane. Wynika to z art. 59 PlanPrzestrz - W/B/P może wstrzymać roboty; po zmianie w 2003/2004 - można ;) Argumenty:

• zakaz nie wynika z przepisów, co nie zakazane, to dozwolone => Jakimowicz: ale to jest przecież organ!

• procedury legalizacyjne - legalizacja, gdy zgodne z planem lub WZ - można wydać WZ, bo nie da się inaczej zalegalizować obiektu

• najnowsze - jak coś wybudowane, nie ma WZ, no chyba, że legalizacja

---