Formularz opisu zajęć realizowanych w ramach przedmiotu - dotyczy I i II stopnia (studia licencjackie i magisterskie)

B. Informacje szczegółowe dotyczące zajęć prowadzonych w ramach danego przedmiotu

Nazwa pola
Imię i nazwisko wykładowcy		Grażyna Szelągowska
Stopień/tytuł naukowy		Profesor UW, doktor habilitowany
Temat konwersatorium		Historia idei wiek XVIII-XX wiek
Temat ćwiczeń/ w języku angielskim		History of ideas from 18^th to 20^th centuries
Wymagania formalne	Zgodne z trybem studiów
Założenia wstępne	nie ma
Zakres tematów		Tematem zajęć jest historia idei od XVIII po XX wiek. Po omówieniu głównych idei XVIII stulecia - wczesnego liberalizmu politycznego oraz ekonomicznego, a także wczesnych form konserwatyzmu, skupimy się na XIX-wiecznej genezie wielkich ideologii współczesnego świata - liberalizmu, konserwatyzmu, nacjonalizmu oraz socjalizmu. To, co będzie nas szczególnie interesować, to nie tyle odtworzenie programów, ale próba dotarcia do specyficznego dla danej formacji ideowej sposobu myślenia, typowej hierarchii wartości i wizji świata. W odniesieniu do XX wieku wybrane zostały jedynie najbardziej charakterystyczne dla tego stulecia przykłady. Zastrzegam ewentualność wprowadzenia drobnych zmian w sylabusie. Część materiału źródłowego może być przedstawiona w postaci indywidualnych referatów, które będą brane pod uwagę przy ocenie i zaliczeniu. Zajęcia I (20 kwietnia 2013 r.). A. Dziedzictwo oświecenia: Locke, Montesquieu, Voltaire, Rousseau, Smith. XVIII-wieczna krytyka liberalizmu: J.J. Rousseau. - John Locke, Dwa traktaty o rządzie, Warszawa 1992: Wstęp, Traktat drugi: rozdziały V, VII, VIII, IX, XI, XII; - Wolter [Voltaire], Filozof niewiedzy, [w:] B. Baczko, Filozofia francuskiego oświecenia, Warszawa 1961 - Montesquieu, O duchu praw, wydanie dowolne, księga jedenasta; - Jean-Jacques Rousseau, Umowa społeczna, dowolne wydanie, Księga pierwsza; Adam Smith, Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, Warszawa 1954, rozdziały: O podziale pracy, O naturalnej i rynkowej cenie towarów, o nauce i religii; B. „Rewolucyjna” geneza nowoczesnego konserwatyzmu - E. Burke, Rozważania o rewolucji we Francji, Kraków-Warszawa, 1994; - J. Baszkiewicz, Historia Francji, kilka wydań, rozdział VII; - H. Zins, Historia Anglii, kilka wydań, rozdziały dot. chwalebnej rewolucji i brytyjskiego systemu politycznego. Zajęcia II (25 maja 2013 r.) A. Ideologia narodowa - Johann Gottlieb Fichte, Mowy do narodu niemieckiego: Mowa I, VII i VIII, [w:] J.G. Fichte, Zamknięte państwo handlowe i inne pisma, oprac. A. Ochocki, Warszawa 1996, str. 273-316. - tamże: A. Ochocki, Wstęp Maria Wawrykowa, Dzieje Niemiec 1789-1871, Warszawa 1980, str. 66-117. - Max Weber, Państwo narodowe a narodowa polityka gospodarcza, [w: ] Polityka jako zawód i powołanie, Kraków-Warszawa, 1998, str. 172-195; - Roman Dmowski, Myśli nowoczesnego Polaka,najchętniej wydanie z 1989 roku z przedmową Jana Dobraczyńskiego - Kazimierz Kelles-Krauz, Niepodległość Polski w programie socjalistycznym, [w:] K. Kelles-Krauz, Naród i historia. Wybór pism, Warszawa 1989, wstęp St. Ciesielskiego oraz s. 86-136. B. Pozytywizm i nowoczesny liberalizm - August Comte, Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej, [w:] August Comte, Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej. Rozprawa o całokształcie pozytywizmu, Warszawa 1973. - A. de Tocqueville, O demokracji w Ameryce, tłum. B. Janicka, M. Król, Kraków-Warszawa 1996: Tom I: Wstęp; Część I: rozdział III, IV, V; część II: rozdział VII, IX; Tom II, część II: rozdział II; część IV: rozdział IV, VI, VII. - John Stuart Mill, O rządzie reprezentatywnym, Kraków-Warszawa 1995, rozdziały III, IV, V, VII, VIII; Zajęcia III ( 8 czerwca 2013 r.) A. Socjalizm, komunizm, - Karol Marks, Fr. Engels, Manifest komunistyczny, wydanie dowolne; - Karol Marks, Walki klasowe we Francji 1848-1850, Warszawa 1948 (lub inne wydanie) - Edward Bernstein, Zasady socyalizmu i zadania socyalnej demokracji, Lwów 1901. B. Chrześcijańska demokracja Encyklika Leona XIII „Rerum Novarum”, 1891 Zajęcia IV (15 czerwca 2013 r.) Irracjonalizm i teorie społeczeństwa masowego Oswald Spengler , Wstep do „Zmierzchu Zachodu”, [w:] A. Kołakowski, Spengler, Warszawa 1981, Wiedza Powszechna Sigmund Freud, Zarys psychoanalizy, [w:] Sigmund Freud, Poza zasadą przyjemności, Warszawa PWN, 1994 Jose Ortega y Gasset, Bunt mas (różne wydania).
Efekty uczenia się zdefiniowane dla danych zajęć		Po zaliczeniu zajęć student analizuje problem i potrafi ocenić i przedyskutować na podstawie źródeł narodziny i kształtowanie się nowoczesnych ideologii w XVIII-XIX-XX wieku. Student po zaliczeniu zajęć potrafi scharakteryzować XIX-wieczne systemy ideologiczne, oraz ocenić ich znaczenie dla kształtowania się kultury politycznej i stronnictw politycznych w Europie. Potrafi wskazać na specyficzne dla danej formacji ideowej sposoby myslenia i postrzegania świata. Student po zaliczeniu zajęć wyjaśnia złożone aspekty procesów kształtowania sie w XIX wieku najważniejszych ruchów politycznych wspołczesnego świata.
Metody i kryteria oceniania Sposób zaliczenia zajęć		-Obserwacja i ocena zaangażowania studentów na zajęciach -Ocena poziomu merytorycznego wypowiedzi - Ocena uczestnictwa w zajęciach
Metody dydaktyczne		Zajęcia realizowane są w formie konwersatorium, podczas których analizie zostają poddane różnego rodzaju źródła (narracyjne, ikonograficzne). Analiza przeprowadzana jest w formie dyskusji.
Literatura		Oprócz literatury podanej w rubryce „Zakres tematów”, w toku całych zajęć przydatne będą następujące tytuły: T. Kizwalter, Historia powszechna, wiek XIX, Warszawa 2003 (lub późniejsze wydania) A. Chwalba, Historia powszechna, wiek XIX, Warszawa 2008 (lub późniejsze wydania) E. Rostworowski, Historia powszechna, wiek XVIII, Warszawa 1977 (lub późniejsze wydania) Historia idei politycznych, wybór tekstów, t. II, oprac. S. Filipowicz, A. Mielczarek, K. Pieliński, M.Tański, Warszawa 1998 Historia doktryn politycznych (podręczniki akademickie, wiele różnych wydań i wielu autorów)

---