Dewiacje(odchylenia,zaburzenia)Climart okr
eśla dewiacje jako naruszanie norm społeczn
ych rozstrzygając przy tym,że ma na myśli to
zachowanie,które przybiera nieaprobowany k
ierunek i stopień przekraczający granice społ
ecznej tolerancji.Ma na myśli standaryzowan
e sposoby jak i dopuszczalną granicę odchyle
ń,mówi że każda kara ma swoją granicę toler
ancji.Wyróżnia się:pozytywną-ta która odbie
ga od ogólnie przyjętej normy i jest przy tym
społecznie cenna;negatywną-przynosi społ.sz
kodę. Nieletni-precyzuje ustawa z 1982r;osob
y związane z demoralizacją do 18 roku życia,
osoby,które dokonały czynu karalnego międz
y 13a17 rokiem życia.Osoby wobec których
stosowane są środki wychowawczo-poprawc
ze do 21r.ż.Są pod nadzorem sądu.Młodocia
ny-osoby,które popełniły czyn karalny międz
y 17a21r.ż. i ożeczenie sądu pierwszej stancj
i do 24r.ż.Teoria modernizacji-koncentruje
się na procesie kulturowym,społecznym i eko
nomicznym,który przekształca społeczeństw
o przedprzemysłowe,przemysłowe.Stadia sp
ołeczeństw1)Tradycyjne(przedprzemysłowe)
2)Połowicznie zmodernizowane(na pół trady
cyjne na pół przenysłowe)3Nowoczesne(prz
emysłowe)4)Postnowoczesne(postprzemysło
we)Zagrożenia globalne:zanieczyszzcenia ś
rodowiska,groźba atomowej apokalipsy,głód
i niedożywienie,niebezpieczeństwo konfliktó
w globalnych.Teoria dependencji:głosi że k
raje trzeciego świata nie zmodernizowały się
ponieważ były uzależnione od krajów rozwin
iętych,dla których stan tych społeczeństw jes
t bardziej korzystny ze względów ekonomicz
nych.Trzy typy gospodarek:1.Wolnokonku
rencyjny kapitalizm amerykański lub angloa
merykański.2.Europejski model społecznej g
ospodarki rynkowej.3.Kapitalizm azjatycki J
aponii i 4 Tygrysów(Korea,Singapur,Taiwan,
Globalizacja -w wymiarze kulturowym,wiąż
e się to z dyfuzją wzorów kulturowych(przen
ikanie),upodobanie się wzorów i wymieszani
e co daje”magdonaldyzacja”.Państwa nowo
czesne-postindustrialne(postprzemysłowe)za
wdzięczają swe miejsce w świecie,w systemi
e dzięki działalności wybitnych jednostek pol
itycznych,dynamicznych instytucji społeczny
ch,kulturowych,gospodarczych,wykorzystują
ce umiejętnie zindywidualizowany potencjał.
PrzestępstwaBiznes:1.posługiwanie się złoż
onymi formami organizacyjnymi,uprowadzo
nymi za pomocą współczesnej techniki infor
macyjnej.2.dążenie sprawców do osiągnięcia
dużych zysków kosztem słabszych warstw sp
ołecznych,dotyczą przemysłu i handlu.3.Stos
owanie kamuflażu,wyrafinowanych pozorów
działalności legalnej.4.podmiotami tych prze
stępstw nie są ludzie z marginesu lub osoby z
ajmujące wysoką pozycję w hierarchii społ.
Formy przestępczości:1.handel narkotykam
i.2.handel bronią3.handel żywym towarem4.
nielegalne kasyna5.podrabianie pieniędzy6.n
ilegalny transport cudzoziemców7.pornograf
iaCechy przestepczości w krajach wys.roz.
1)nadużywanie wysokich stanowisk i funkcji
publicznych dla osobistych celów2)instrume
ntalizacja przestępczości-wykorzystywanie p
rzez przestępców osiągnięć naukowych i tech
nologicznych(przestępstwa komputerowe)
3)wysoki stopień kordynacji międzynarodow
ej charakteryzujący niektóre działania przest
ępczości4)zmniejszanie się liczby ofiar spow
odowane jednym czynem przestępczym(akty
terrorystyczne)5)stały wzrost liczby i wagi n
iektórych przestępstw.Przestepstwa w Afryc
e:1.Przestępczość typowo afrykańska w najb
ardziej zacofanych środowiskach to magia,cz
arodziejstwo,szarlataneria.2.Przestępczość ok.
olicznościowa będąca wynikiem potrzeby po
siadania jakiegoś przedmiotu w danej chwili.
3.Przestępstwa dla osiągnięcia korzyści,do kt
órej zalicza się większość przestępstw jak np.
oszustwa.4.Przestępczość jako nowe zjawisk
o,przestępczość zorganizowana,rozboje
Norma społ-ogólnie przyjęta ustalonareg
uła,zasada,przepis,dyrektywa,wzórpostęp
owania,prawidło,standard.Normę społ.na
zywa się normę regulującą stosunki międ
zyludzkie na względnie rozległym obszar
ze w ciągu życia kilku pokoleń.Wskazuje
jak powinno się postępować w określony
ch sytuacjach,jakiego postępowania powi
nniśmy się wystrzegać.Definiuje zakres i
rodzaj powinności jakie ciążą na jednosc
e lub grupie społ w związku z pełnieniem
przez niąróżnych ról życiowych i tym sa
mym określa w jaki sposób powinni się z
achowywać członkowie grupy w systuac
jach uznanych za doniosłe.Normy moral
ne-rozpatruje się w kategorii dobra i zła.
Zaliczamy je do norm aksjologicznych.Z
akazują lub zalecają pewien spsób postęp
owania ale nie dają nikomu uprawnienia
by te nakazy respektować.Normy prawn
e- Zawarte są w kodeksach.skaładają się
z trzech elementów w ujęciu prawniczym
:hipoteza-określa czyje zachowa nie i w j
akich warunkach jest regulowaneDyspoz
ycja-podaje jakie zachowanie jest zakaza
ne,nakazane i dozwolone.Sankcje-są zap
owiadane,skutki jakie spotykają ewentual
nych sprawców,jeśli w warunkach wskaz
anych w hipotezie nie zachowują się zgo
dnie ze wzorcem zawartym w dyspozycji
Normy obyczajowe-to reguły wskazując
e jak powinno się postępować i jakiego p
ostępowania należy się wystrzegać w sfer
ze szeroko rozumianej obyczajowości.Za
liczamy do nich normy mody i etykiety.N
ormy religijne-odnoszą się do przekonań
wierzeń religijnych i stosunków społeczn
ych wewnątrz wyznawców,do ich relacji
z istotami nadprzyrodzonymi.
Normy moralne odwołują się do sankcji
w postaci wyrzutów sumienia i postępow
ania.Prawne operują fizycznym przymus
em.Obyczajowe grożą wyobcowaniu prz
ynależności.W religijnych zawarte są sa
nkcje nadprzyrodzone wraz z sankcją spe
syficzną jak postępowanie wierne.Normy
techniczne,teologiczne,utylitarne,dyrekty
wy celościowe-rozumie się zalecenia mó
wiące o tym jak należy postępować aby o
siągnąć cel.Kontrola społ-system oddzia
ływań na zachowania jednostek i zbiorow
ości.Normy uniwersalne-dotyczą wszys
tkich ludzi danej kategorii,w każdym mie
jscu i czasie.Normy szczegółowe-inaczej
zamknięte odnoszą się do określonego zb
ioru osób.Normy aksjologiczne-uzasadn
ione przez odwołanie się do pewnych apr
obowanych wartości(powinno się wykon
ywać dany czyn,ponieważ jest to czyn do
bry albo najlepszy z możliwych.Normy e
tyczne-obowiązujące na mocy prawomoc
nego aktu oficjalnego.Normy konstrukc
yjne-stwarzają nowe formy działania,bez
których nie mogłyby istnieć.Spotkać je m
ożna np.w przepisach organizacji.Kontro
la społ dotyczy czynności i działań życia
społecznego,ról społ.Składa się z 2 mech
1)mechanizmy psychospołeczne
2)mechanizmy materialnospołeczne
Kontrola stanowi posłuszeństwo wobec i
Nterioryzowanych norm i wartości zwany
ch sumieniem i moralnym nakazem.Mech
materialnospołeczne to działania przym
usu społecznego przez pozostające z nam
i w styczności przestrzennej kontrolowan
ia się jednostki.W tym mechaniźmie czło
wiek dązy do uznania społ. i poczucia be
zpieczeństwa.Zachowuje się konformisty
cznie,aby zaspokoić te dążenia i aspiracje
którym towarzyszą wartości materialne i
społeczne.Mech.psychospoł. jest związa
ny z moralnością człowieka,jego troską o
własny honor,honor grupy z którą się ide
ntyfikuje i z poczuciem odpowiedzialnoś
ci.Zwyczaj-sposób zachowania się w okr
eślonych sytuacjach,który nie wywołuje
negatywnych reakcji otoczenia;nawyki;sp
osób ubierania się,mówienia,spędzania cz
asu.Obyczaj-postępowanie obejmowane
jako rodzaj wartościujący.Jest formą zmu
szania jednostek do respektowania wartoś
ci grupowych.Sposoby napiętowania gr
1izolacja od życia tow.2niedostrzeganie o
sób3sankcje satyryczne-kpiną i ośmiesze
niem,regulowane postępowanie ludzi w s
połeczeństwach bez względu na charakter
cywilizacji.Są one wrażliwym regulatore
m postępowania i dlatego wymagają ostr
ożnego stosowania.
Problem społ-wszystko to co stanowi przed
miot zainteresowań nauk społecznych.Jest to
zjawisko niepożądane,bulwersujące opinią p
ubliczną.Natężenie,cechy ilościowe,częstotli
wość decydują czy dane zjawisko jest proble
mem społecznym.Zjawiska kłopotliwe:częs
te wybryki huligańskie,korzystanie przeróżny
ch używek,bezrobocie,alkoholizm,przesądy r
asowe.Cechą problemu jest to,że dane zjawis
ko jest niepożądane społecznie.Problem społ
eczny można rozwiązać tylko przez zbiorowe
działanie.Problemu nawet nie jest w stanie pr
zezwyciężyć genialna jednostka np.reformato
r,polityk.Problem może być przezwyciężony
poprzez działanie wielu ludzi i poprzez maso
we poparcie danego społeczeństwa.Jedynie s
zerokie zainteresowanie danego społeczeńst
wa i zbiorowy wysiłek może być skuteczny.
Problemy istnieją obiektywnie,czyli niezależ
nie od metod ich badania i stanu teorii,są to t
akie fakty społeczne,które znajdują odbicie w
świadomości ludzi,wywołują u nich szczegól
ne zaangażowanie intelektualne i emocjonaln
e,które wyraża się w opiniach i postawach.
Patologia-jako zjawisko występuje w różnyc
h grupach społecznych.Termin ten wykorzys
tano do określenia działań ludzkich przeciws
tawnych ideału stabilizacji,własności,oszczę
dności,solidarności sąsiedzkiej i rodzinnej.
Podgórecki określa patologię społeczną jako
destruktywne i autodestruktywne wychowan
ie ludzi,grup lub całych społeczeństw.Wg.Ok.
onia:poatologia społ.to nauka o przyczynach,
objawach i zwalczaniu takich chorób społecz
nych jak przestępczość,pijaństwo,narkomani
a.Wódz:Zjawiska patologiczne uznajemy te,
które są niezgodne z wzorami zachowań,wys
tępujące w zwiększonym nasileniu ilosciowy
m,zakłócające zmiany społeczne.Malec:Zach
owanie patologiczne to takie,które wywołuje
szkody np.smierć ludzi,osłabienie odpornośc
i fizycznej i psychicznej,interializację wadliw
ych norm moralnych,straty w mieniu.Jasińsk
i za zjawiska patologiczne,uznaje takie zacho
wania,które są szkodliwe dla jego sprawcy,o
toczenia,społeczeństwa i są masowe.Kwieciń
ski terminem patologia określa rozmaite społ
ecznego zła,czy też społecznych dolegliwośc
i.Za zło uznaje każdy skaładnik,czy cechę ży
cia zbiorowego;tj.różne kategorie zachowań,
oraz różne kategorie jednostek,grup,zbiorow
ości,cechy osobnicze ludzi,stan zdrowia,pozi
om rozwoju intelektualnego,sposób bycia,ub
ierania się,pewne cechy stosunków między lu
dźmi i grupamispołecznymi,cechy organizacj
i życia społecznego,więzi,społeczne sposoby
rozwiazywania napięć i konfliktów,cechy i d
ziałanie sformalizowanych instytucji,urzedó
w,organizacji,systemów politycznych i społ.
Grupy zjawisk patologicznych:1)zjawiska
Kryzysowe-bezrobocie;niepewnosć pracy,bra
k perspektywy szans zawodowych;zagrozeni
e moralne dzieci,młodzieży,dorosłych;zagubi
enie;niepewność;samotność;zwątpienie;ogra
niczenie dostępu do urządzeń infrastruktury.
2)zagrożenie dla otoczenia przyrodniczego c
złowieka3)zagrożenia bezpieczeństwa przez
narastające przestepstwa,afery,korupcje,mafi
e,narkomanie,choroby XXw,dewiacje seksua
lne,dysfunkcjonalność rodziny4)konflikty o r
óżnym charakterze w zakresie i rozmiarach p
rzestrzennych.Dezorganizacja społ-termin p
ojawił się w latach dwudziestych XIXw.Przy
jmuje się że jest to stan zakłócenia równowag
i społecznej,który charakteryzuje osłabienie
więzi społecznych,systemu norm i wartości s
połecznych.Występuje w sytuacji nierównom
iernego rozwoju społecznego,ekonomicznego
kulturowego,co narusza istniejący ład społec
zny.Ten ład charakteryzuje się spójnością no
rm i uznawanych wartości,prawidłowym fun
kcjonowaniem podstawowych instytucji społ
ecznych,niezakłóconym przebiegiem procesu
socjalizacji.Podstawowe instytucje społeczne
to policja,kosciół.Dezorganizacja to proces n
arastania w przypadku jednostkowych narusz
eń norm społ.prowadzących do ogólnego roz
kładu instytucji regulujących zachowania jed
nostkowe i grupowe.Traktowana jest jako zb
iór pojęciowy zjawisk społecznych,akceptow
anych wartości,obejmuje kilka podstawowyc
h ,jednostkowych instytucjonalnych zachow
ań.