„CO OFERUJE NAM WSPÓŁCZESNA TELEWIZJA POLSKA?”

„Nienawidzę telewizji.

Nienawidzę jej tak bardzo, jak orzeszków.

A jednak nie mogę się powstrzymać

od jedzenia orzeszków.”

[Orson Welles]

Jaka jest współczesna telewizja? Czy jest otwartym oknem dostępu do informacji, wiedzy, rozwoju, wykorzystującym najnowsze technologie? Czy może jej misja skupiona jest tylko na manipulacji i chęci gromadzenia dóbr materialnych przez jej właścicieli? Telewizja, od początku swego istnienia, cieszy się dużą popularnością, co daje pewne podstawy do założenia, że każdy z nas jest telewidzem. Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że telewizja to jeden z najgorszych pożeraczy czasu. Nie zawsze jednak staramy się odpowiedzieć sobie na pytanie, co właściwie tracimy poświęcając wolny czas na siedzenie przed szklanym ekranem.

W swoim referacie spróbuję odpowiedzieć na następujące pytania: „Co oferuje nam współczesna telewizja polska?”, „Czy programy telewizyjne są odpowiedzią na nasze zapotrzebowania? Czy może nasze potrzeby wynikają wprost z kreowanej, telewizyjnej pseudorzeczywistosci?”

Obecnie telewizor jest w prawie każdym domu, no chyba że ktoś rozmyślnie rezygnuje z jego posiadania, co się jednak raczej rzadko zdarza. Telewizor jest stałym towarzyszem ludzi, ponieważ większość z nas wieczorami, kiedy jest zmęczonym po całym dniu pracy, często siada przed telewizorem i tak spędza swój wolny czas. Każdy może dzisiaj znaleźć kanał, który będzie mu odpowiadał, ponieważ można także poszukać kanałów tematycznych, gdzie na przykład puszcza się sam sport, muzykę, same filmy, lub też same bajki dla dzieci. Jednak osoby nie posiadające ani kablówki, ani satelity, muszą zadowolić się ofertą proponowaną przez polską telewizję. Dwie najbardziej popularne stacje telewizji powszechnej to TVP1 i TVP2, natomiast telewizja komercyjna oferuje nam m.in. stacje POLSAT oraz TVN. Wymienione stacje telewizyjne posłużą mi do opracowania tematu pracy.

W swoim referacie wyodrębniłam następujące gatunki programów telewizyjnych: filmy, seriale, programy informacyjne, programy rozrywkowe (w tym reality show i wszelkiego rodzaju teleturnieje), programy sportowe, programy dla dzieci, programy popularno-naukowe (w tym przyrodnicze), programy publicystyczne oraz pozostałe magazyny.

TVP 1 w swojej ofercie ma programy informacyjne i publicystykę, filmy i seriale, programy dla dzieci i młodzieży, programy sportowe, programy rozrywkowe oraz o charakterze edukacyjno-poznawczym (popularno-naukowe). W ciągu tygodnia najwięcej czasu poświeconego na antenie telewizji jest serialom („Plebania”, „Klan”, „Moda na sukces”, „Boża podszewka”, „Ranczo”, „Ojciec Mateusz”). Odcinki puszczane są z reguły dwa razy w ciągu dnia - rano i wieczorem. Poranne powtórki są dla widzów, którzy popołudnia spędzają w pracy. Kanał pierwszy telewizji polskiej przyciąga także przed ekrany dzieci (seriale animowane puszczane są rano i wieczorem w postaci Wieczorynki). Jedynka proponuje dzieciom także następujące programy pojawiające się raz w tygodniu „Jedynkowe przedszkole”, „Budzik”, „Ziarno” . Niedzielny poranek dzieci spędzają wraz w Waltem Disney'em. Od poniedziałku do piątku w cyklu „Natura w Jedynce” śledzić można życie ptaków. Stałym programem jedynki jest także popularny teleturniej rozrywkowy „Jaka to melodia”. Jedynka poleca także „Opole”. Filmy puszczane są na antenie jedynki przeważnie wieczorami - każdego wieczoru zobaczyć możemy inny gatunek filmowy (są filmy obyczajowe, sensacyjne, katastroficzne, thrillery , dramaty, komedie i inne). Wiadomości są emitowane kilka razy dziennie, tak by być stale na bieżąco. Od poniedziałku do piątku rolnicy mogą oglądać. "Agrobiznes" (w którym można się dowiedzieć jakie są ceny na poszczególne produkty, czy też za poszczególnie zwierzęta hodowlane). Oprócz krótkich relacji sportowych po wieczornych wiadomościach TVP1 emituje na swojej antenie mecze piłki nożnej. Programy publicystyczne to „Celownik”, „Niepokonani”, „Polityka przy kawie”, „Sprawa dla reportera” (program interwencyjny zajmujący się trudnymi, konfliktowymi sprawami społecznymi. Tematy pochodzą z listów, telefonów, e-maili i zgłoszeń ludzi, którzy szukają pomocy),”Warto rozmawiać”( Aktualne tematy poruszające opinię publiczną i gorące debaty. Goście Jana Pospieszalskiego), „Ktokolwiek widział, ktokolwiek wie…”, „Celownik” to nowoczesny program reportersko - interwencyjny. Edytowany codziennie od poniedziałku do piątku o 17. 20, ma jeden CEL - pomóc ludziom, wskazać kierunek działania, napiętnować niesprawiedliwość społeczną. W „Niepokonanych” przedstawiane są historie ludzi, którzy podnieśli się po ciężkim wypadku lub osobistej tragedii. Jedynka oferuje widzom także różne magazyny, m.in.: ogrodnicze, kulturalne, poranny „Kawa czy herbata”, „Wściekłe gary” - magazyn kulinarny (Adam Gessler prezentuje najlepsze dania kuchni polskiej)

TVP 2 - program jest równie różnorodny co w TVP1, ale kładziony jest większy nacisk na programy kulturalne i rozrywkowe, między innymi bardzo popularne programy kabaretowe. Widzom tej stacji z pewnością nie zabraknie rozrywki. „Aleja gwiazd” (talk show), „Familiada”, „Wielka draka o dzieciaka”, „Gilotyna”, „Tak to leciało”, „Kabaretożercy”, „Kocham cię Polsko”, „Szansa na sukces” to popularne programy rozrywkowe. Programy publicystyczne w TVP2 to „Punkt widzenia” 
(gdzie zobaczyć możemy przegląd wydarzeń tygodnia z całego świata. Eksperci omawiają aktualne wydarzenia międzynarodowe przez pryzmat interesów Polski), „Gorący temat” to program na żywo poświęcony aktualnym wydarzeniom polityczno-społecznym. Także serial „Opowiedz nam swoją historię” można zaliczyć do publicystyki, mimo tego iż w magazynie telewizyjnym znajduje się w rubryce rozrywki. TVP2 oferuje także w ciągu całego tygodnia wiele seriali („M jak miłość”, „Licencja na wychowanie”, „Barwy szczęścia”, „Na dobre i na złe”, „M.A.S.H.”, „Bulionerzy”, „Tancerze”, „Doctor Martin”, „Doctor House”). TVP2 oferuje nam wiele magazynów m. in. poranne, poradnikowe, kulinarne, kulturalne, muzyczne, religijne („Pytając o Boga”). „Makłowicz w podróży” to program kulinarno - przyrodniczy, w którym tytułowy bohater, zwabiony egzotycznymi potrawami odwiedza różne zakątki globu, poznając przy okazji miejscową kulturę i zwyczaje. Natomiast z przykrością stwierdzić muszę, iż dwójka w ciągu całego tygodnia nie oferuje dzieciom żadnych programów telewizyjnych. Program informacyjny w postaci „Panoramy” edytowany jest codziennie o godz. 18.00. Zaraz po nim 5 minut na antenie programu poświęcone jest na wiadomości sportowe.

Polsat - pierwsza prywatna telewizja w Polsce, swoją działalność rozpoczęła w 1992 roku. Polsat to głównie rozrywka i seriale („Pierwsza miłość”, „Świat według Kiepskich”, „Daleko od noszy”, „Rodzina zastępcza”, „Samo życie”, „Tak kochanie”, „CSI: Kryminalne zagadki Maimi”, „CSI: Kryminalne zagadki Nowego Yorku”, „Hotel 52”, „Przygody Merlina 2”). Świat rozrywki w Polsacie zapewniają widzom następujące programy: „Wstawaj gramy”, „Tajemnice losu”, „Zamieńmy się żonami”, „Dom nie do poznania”, „Stand up. Zabij mnie śmiechem”, „Się kręci”, „Światowe rekordy Guinnessa 2010”). Polsat oferuje widzom także dwa seriale fabularno - naukowe: „Malanowski i partnerzy”, oraz „Dlaczego ja”. Wydarzenia emitowane są codziennie (od pn. do pt. 2 razy wciągu dnia, w sobotę i niedziele tylko wieczorem). Polsat nie oferuje programów sportowych. Wielbiciele sportu mogą zobaczyć jedynie wielki skrót ze świata sportu, podczas wieczornych wiadomości, i jedynie w czasie weekendu, kiedy odbywa się relacja z torów Formuły 1. Dla dzieci poświęcone są jedynie poranki, podczas których na antenie pojawiają się filmy animowane. Od pn. do pt. na antenie telewizji Polsat nadawany jest magazyn „Interwencja”, dzięki któremu widzowie mają szansę poznać historie i dramaty zwykłych ludzi. Oprócz tego magazynu już rok temu Polsat pozbył się publicystyki ze swojej anteny, zdejmując program Doroty Gawryluk. Całą publicystyka jest obecnie w Polsat News, który się dynamicznie rozwija. Polsat stawia głównie na rozrywkę. Warto wspomnieć, że Polsat, jako pierwsza stacja w Polsce zaangażowała się w działalność charytatywną, tworząc w 1996 roku Fundację Polsat.

TVN - telewizja komercyjna o charakterze miejskim, powstała w 1997 roku. W swojej ofercie mają przede wszystkim seriale (t. j. „Majka”, „Niania”, „Na wspólnej”, „Usta usta”, seriale fabularno-dokumentalne „Detektywi”, „W11”, „Sędzia Anna Maria Wesołowska”, „Sąd rodzinny”), programy rozrywkowe („Szymon Majewski Show”, „Kuba Wojewódzki”, „Milionerzy”, Granie na śniadanie”, „Granie na ekranie”, „Po co spać, jak można grać”, „Top model. Zostań modelką”, „Taniec z gwiazdami”, „Mam talent”, „Między kuchnia a salonem”, „Rozmowy w toku”) i filmy. Program informacyjny w postaci „Faktów” emitowany jest raz dziennie. Oferta stacji TVN jest uboga. TVN w swojej ofercie nie posiada żadnych programów dla dzieci, programów sportowych (skrót sportowy jest jedynie podczas wieczornych Faktów), brak też programów popularno-naukowych ( w ciągu całego tygodnia tylko w niedzielę możemy śledzić Martynę Wojciechowską w programie „Kobieta na krańcu świata”). Również tylko podczas niedzieli emitowany jest magazyn ogrodniczy. Z głównych anten stacji komercyjnych prawie na dobre zniknęły już programy publicystyczne. Przytoczę wypowiedź jednego z internautów: „Przykro mi, że TVN wyrzuca z programu bardziej ambitne pozycje. Nie mam TVN 24, więc dla mnie w TVN już nie będzie nic do oglądania.” Jest to komentarz internauty, kiedy w lutym tego roku stacja potwierdziła, że jesienią znikną z anteny programy publicystyczne "Teraz my" i "Kawa na ławę". Internauty będącego zapewne w mniejszości. Bo patrząc na słupki oglądalności, większość widzów woli seriale i "Taniec z gwiazdami". Ostatnio średnia oglądalność "Teraz my" oscylowała wokół 1,5 mln widzów, podczas gdy show "Mam talent" gromadzi przed telewizorami ponad 5 mln, a Szymon Majewski 2,5 - 3 mln. W TVN pozostał jedynie program „Superwizjer” i „Co za tydzień” (Plotki z wielkiego świata filmu, felietony o ciekawych, mniejszych i większych wydarzeniach w Polsce i za granicą. Relacje z muzycznych i filmowych premier, pokazów mody oraz wywiady z tymi, których twarze zdobią pierwsze strony gazet) „Superwizjer”, w którym autorzy śledzą afery gospodarcze, odsłaniają skandale, pokazują korupcję władzy.

Oferta telewizji publicznej i komercyjnej nie jest taka sama, lecz także nie różni się diametralnie. Zarówno w telewizji publicznej i komercyjnej połowę czasu na antenie zajmują seriale i filmy. Z danych, które znalazłam w Internecie wynika, że w ofercie TV publicznej filmy i seriale zajmują 45% czasu antenowego, kultura - jedynie 18%, a programy informacyjne i edukacyjne - po 6%. Telewizja publiczna staje się powoli telewizją komercyjną. Stara się jednak, by zachować programy misyjne, np. dla dzieci czy Teatr Telewizji. Telewizją rządzi także reklama. W niektórych stacjach przerwy na reklamę trwają nawet do 20 minut i są bardzo często powtarzane. W tym roku wpływy z reklam będą stanowić prawdopodobnie ponad 90 proc. budżetu telewizji, podczas gdy w 1994 r. było to tylko 44 proc. Polskie seriale przyciągają największą widownię i najwięcej reklamodawców. Wiosną tego roku do swojej ramówki TVP dorzuciła kolejne siedem: cztery w TVP 1, trzy w „Dwójce”. Dla porównania TVN wprowadził dwie nowości serialowe, a Polsat - jedną.

Ile czasu w ramówce wiosennej zajmują filmy i seriale

53% Polsat

51% TVP 1

45% TVN

Telewizja obecnie nie należy do najlepszych. Ludzie oczekują od telewizji tylko rozrywki, zamiast intelektualnych programów, dlatego więc w telewizji roi się od bardzo płytkich filmów, czy też seriali. Telewizja jest nastawiona na rozrywkę, a nie na rozwój i na informowanie swoich widzów o ważnych sprawach światowych oraz poważnych kwestiach społecznych. Nie da się ukryć, że chodzi o oglądalność, a co za tym idzie - o pieniądze. Telewizja, która jest dobra jest obecnie niestety naprawdę wielką rzadkością. Dobra telewizja powinna przede wszystkim obfitować w wiele programów, z których ludzie coś wyniosą, takich jak na przykład programy przyrodnicze, gdzie można dowiedzieć się czegoś o życiu zwierząt, czy też o przyrodzie jaka nas otacza. Są to bardzo ciekawe rzeczy, które łączą przyjemne z pożytecznym, ponieważ przyjemnie się je ogląda i jeszcze można się dowiedzieć czegoś ciekawego, a co za tym idzie, pogłębić w jakiś sposób swoją wiedzę. W telewizji polskiej brak także filmów dokumentalnych, które dostarczają telewidzowi ważnych wiadomości, informują, uczą, rozwijają pasje i zainteresowania. Dzięki nim można dowiedzieć się wiele rzeczy o świecie, o życiu ludzi i zwierząt (to często także relacje z katastrof). Poza tym telewizja powinna oferować więcej programów publicystycznych, czy tez interwencyjnych, które uświadamiają ludziom jak jest na świecie, a jeszcze przy okazji pomagają niektórym osobom, o których jest dany reportaż (programy publicystyczne są powołane do tego, by roztrząsać różnego rodzaju afery, czy też paradoksy społeczne, lub prawne. Poza tym dzięki programom tego typu, ludzie mogą uzyskać także bliższe informacje na temat wielu afer politycznych, których niestety w naszym kraju nie brakuje).

Bez względu na to, kiedy włączymy telewizor, rzeczywistość telewizyjna istnieje niezależnie od naszej aktywności, od aktywności każdego widza.

---