Cięcie drzew i krzewów owocowych

Aby zapewnić zdrowy wzrost roślin i obfite plony w naszym sadzie, powinniśmy regularnie, corocznie przeprowadzać cięcie drzew i krzewów owocowych. Prawidłowe cięcie polega na eliminowaniu niepożądanych pędów i gałęzi, które zakłócają rozwój rośliny lub z jakiś powodów nie wydają owoców. Poprzez cięcie możemy nadawać młodym roślinom pożądane kształty i stymulować wyrastanie nowych, silnych pędów.

Termin cięcia

Cięcie drzew owocowych możemy przeprowadzać w dwóch terminach:

• w okresie spoczynku - cięcie zimowe,

• w okresie wegetacji - cięcie letnie.

Cięcie zimowe drzew owocowych możemy rozpocząć od lutego, o ile mamy pewność że minął już okres silnych mrozów, a nastęnie kontynuować je aż do kwietnia. Zaczynamy od cięcia gatunków najmniej wrażliwych na uszkodzenia mrozowe, cięcie tych bardziej wrażliwych odkładamy do wiosny. Jako pierwsze możemy zacząć przycinać jabłonie i grusze. Nieco później przycinamy śliwy, morele, brzoskwinie i nektaryny. Zimowy termin cięcia jest zalecany raczej dla młodych drzew pestkowych, dla starszych właściwszy okaże się termin letni, gdyż zmniejszy to ryzyko infekcji chorobowych.

Z tego powodu u takich gatunków, jak wiśnie i czereśnie, które są najbardziej wrażliwe na choroby kory i drewna, wykonujemy wyłącznie cięcie letnie. Drzewa te przycina się zaraz po zbiorze owoców.

Zimowe cięcie drzew powinno być umiarkowane, aby nie spowodowało zbyt silnego wzrostu drzew i nie wywołało zbyt dużego ryzyka infekcji chorobowych. W wyniku tego cięcia, głównie u jabłoni, mogą pojawić się liczne "wilki", które będziemy usuwać w terminie letnim.

Cięcie jabłoni

Jabłonie są najpowszechniej uprawianymi drzewami owocowymi w naszym kraju. Ich owoce mają szereg zastosowań, a drzewa jabłoni najlepiej radzą sobie w naszym klimacie spośród wszystkich drzew owocowych. Jednym z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych, gwarantującym obfity plon jabłek, jest cięcie jabłoni. Oto jak prawidłowo wykonać cięcie jabłoni i jakie są właściwe terminy wykonania tego zabiegu.

Prawidłowe cięcie jabłoni oraz właściwe uformowanie korony drzewka sprawią,
że zbieranie jabłek oraz dalsza pielęgnacja drzew będą znacznie łatwiejsze.

Czy cięcie jabłoni jest konieczne?

Jabłoń potrafi rosnąć i owocować bez cięcia. Z czasem jednak niecięte drzewo nadmiernie się rozrośnie, a gałęzie w jego koronie zbytnio się zagęszczą. Utrudnia to pielęgnację rośliny i zbiór jabłek. Owoce stają się drobne, słabo dojrzewają, a drzewo łatwo zapada na infekcje chorobowe. Po latach zaniedbań uratowanie takiej jabłoni stanie się bardzo trudne.

Dlatego jabłonie należy ciąć regularnie już od momentu posadzenia w ogrodzie. Właściwie wykonywane cięcie jabłoni umożliwi odpowiednie uformowanie korony drzewa, ułatwiające jego pielęgnację, oraz zapewni duże i obfite plony soczystych, dobrze dojrzałych jabłek.

Cięcie jabłoni prowadzone nieprawidłowo lub całkowite zaniechane - brak
wyraźnego przewodnika,korony drzew nieregularne i wybujałe, nadmiernie
zagęszczone z wieloma ktrótkopędami wyrastającymi pionowo ku górze.

Ważne! Zanim rozpoczniemy cięcie drzew jabłoni, warto wiedzieć, że najlepiej jabłoń owocuje na dwu-, trzy- i czteroletnich pędach. Dlatego należy usuwać pędy jednoroczne, a także umiejętnie zastępować starsze niż czteroletnie pędy nowymi.

Cięcie jabłoni - terminy

Terminy cięcia jabłoni są bardzo ważne, ponieważ sposób cięcia jabłoni należy dostosować do terminu wykonywania zabiegu. Drzewo przycięte w nieodpowiednim terminie może zacząć chorować lub przemarznąć, a cięcie przyniesie efekt odwrotny od zamierzonego. Inaczej też tie się drzewa młode w okresie formowania ich korony, a inaczej drzewa z koroną już w pełni wykształconą.

Cięcie jabłoni po posadzeniu

Pierwsze cięcie jabłoni, jakie przyjdzie nam przeprowadzić, to przycięcie nowo posadzonego drzewka. Sadzenie drzew owocowych przeprowadza się wiosną lub jesienią, lecz nowo posadzone sadzonki drzew owocowych przycinamy zawsze na wiosnę - w marcu lub kwietniu. Jeżeli jabłoń sadzimy jesienią, to przycinamy ją najbliższej wiosny, zaś drzewa sadzone wiosną, tniemy od razu po posadzeniu. Cięcie jabłoni po posadzeniu jest jednocześnie pierwszym krokiem w formowaniu korony drzewa.

Uwaga! Coraz częściej szkółkarze sprzedają sadzonki drzew owocowych już przycięte. Dlatego w momencie zakupu, warto się upewnić czy roślina nie była cięta i czy wymaga przycięcia po posadzeniu.

Drzewko nierozgałęzione (z jednym pędem głównym), czyli tzw. okulant nierozgałęziony, przycinamy na wysokość 70-90 cm. Od tego miejsca jabłoń zacznie wytwarzać pędy boczne, jest to wysokość ułatwiająca pielęgnację jabłoni. Jeżeli chcemy aby pod jabłonią było więcej miejsca, należy przyciąć sadzonkę wyżej.

Jeżeli sadzimy drzewko z koroną, czyli pędem głównym i kilkoma pędami bocznymi (tzw. okulant rozgałęziony), wtedy cięcie jabłoni po posadzeniu polega na pozostawieniu 3-7 pędów osadzonych poziomo lub lekko skośnie i usunięciu pozostałych pędów. Pozostawione pędy skracamy lekko o 1/4 lub 1/3 długości. Pęd główny również lekko skracamy aby pobudzić go do wzrostu. Jeżeli jest krzywy, należy przywiązać go do palika aby się wyprostował.

Cięcie okulanta nierozgałęzionego

Cięcie okulanta rozgałęzionego

Formowanie korony jabłoni

Niezmiernie ważna jest właściwa pielęgnacja młodych drzew owocowych i uformowanie w tym okresie odpowiedniego kształtu korony drzewka, co w przyszłości ułatwi przeprowadzanie zbioru owoców i dalszą pielęgnację drzewa.

Cięcie formujące jabłoni prowadzi się przez 3-4 lata po posadzeniu. Przede wszystkim należy pamiętać o wysokości na jakiej rozpocznie się formowanie korony. Najlepiej zachować ok. 80 cm od ziemi do pierwszego rozgałęzienia, ponieważ znacznie ułatwia to pielęgnację jabłoni.

Najpopularniejszą koroną dla jabłoni jest korona wrzecionowa, zwana też stożkowatą lub piramidalną. Umożliwia ona równomierne doświetlenie owoców, a także sprawia, że gałęzie nie wyłamują się pod ciężarem owoców. Cięcia formujące koronę przeprowadza się w okresie spoczynku drzew, najlepiej w ostatnich dniach zimy lub wczesną wiosną.

Cięcie jabłoni - klasyczna korona wrzecionowa jest dobrym sposobem formowania korony
w małych ogrodach dla jabłoni szczepionych na podkładkach karłowych i półkarłowych.

Cięcie zimowe jabłoni

U starszych drzew z końcem zimy lub wczesną wiosną wykonujemy cięcie prześwietlające jabłoni. Ułatwia ono przenikanie promieni słonecznych w głąb korony i zmniejsza ryzyko rozprzestrzeniania się chorób grzybowych. Dzięki prześwietlaniu korony możemy również regulować owocowanie - przy mniejszej liczbie gałęzi owoce będą dorodniejsze, większe i smaczniejsze. Zbyt duże zagęszczenie gałęzi prowadzi do drobnienia owoców i obniżenia jakości plonu.

Cięcie zimowe jabłoni wykonuje się w okresie gdy drzewa owocowe znajdują się w stanie zimowego spoczynku ale minęło już ryzyko największych mrozów. Można je zatem rozpocząć z końcem lutego i kontynuować do momentu rozpoczęcia przez rośliny wegetacji (początek kwietnia). W przypadku upraw amatorskich wiele osób zabiera się za prace ogrodnicze dopiero z nadejściem wiosennego ocieplenia, należy jednak uważać aby cięcie jabłoni wiosną nie zostało wykonane zbyt późno.

Co ciekawe ostatnio coraz więcej sadowników zmienia termin tego zabiegu i wykonuje prześwietlające cięcie jabłoni jesienią, gdy z drzew opadną już liście i rośliny wejdą w stan spoczynku, ale jeszcze przed nadejściem dużych mrozów (zazwyczaj ma to miejsce na początku grudnia). Być może kierują się tym, że pod koniec zimy nie zdążyli by przyciąć wszystkich drzew w sadzie. W uprawach amatorskich jednak lepiej nie przesuwać zimowego cięcia jabłoni na jesień, gdyż ten termin cięcia jabłoni wiąże się z dużym ryzykiem przemarznięcia drzewa, jeżeli rany po cięciu nie zagoją się przed nadejściem większych zimowych mrozów.

Letnie cięcie jabłoni

W lipcu i sierpniu wykonujemy letnie cięcie jabłoni, które również jest bardzo ważne. Cięcie jabłoni latem polega bowiem na wycinaniu silnych pędów letnich, tzw. wilków. Rosną one pionowo w górę, przeważnie w środku korony. Cięcie jabłoni latem powinno polegać na wycięciu najsilniejszych pędów rocznych, rosnących pionowo ku górze, a pozostawieniu tych słabszych o długości do 30-40 cm, które rosną w bok lub ukośnie, gdyż w przyszłości posłużą one do odbudowania korony i staną się pędami owoconośnymi.

Uwaga! Jeżeli wykonamy letnie cięcie jabłoni na przełomie czerwca i lipca, wtedy jabłoń ponownie wykształci wilki i cały zabieg pielęgnacyjny jabłoni trzeba powtórzyć. Aby tego uniknąć należy przyciąć jabłoń nieco później - na przełomie lipca i sierpnia.

Termin cięcia jabłoni latem należy dostosować do terminu dojrzewania jabłek danej odmiany. Najwcześniej, bo już na początku lipca można wykonać letnie cięcie jabłoni takich odmian jak 'Early Genewa' (zwana czasem 'Czerwoną papierówką') czy 'Piros'. Odmiany takie jak 'Katja' czy 'Jerseymac' można przyciąć na przełomie lipca i sieprnia, natomiast odmiany później dojrzewające przycina się w drugiej połowie sierpnia. Ostatecznym terminem letniego cięcia jabłoni jest początek września. Później nie należy ciąć jabłoni, ponieważ pobudzi ją to do wzrostu w momencie, kiedy powinna przechodzić w stan zimowego spoczynku.

Cięcie jabłoni będzie łatwiejsze, jeżeli użyjemy sekatora oburęcznego
o przedłużonych ramionach. Pozwoli on dosięgnąć dalej położonych
gałęzi, a siła cięć będzie większa.

Narzędzia do cięcia jabłoni

Zanim przystąpi się do cięcia jabłoni należy zgromadzić odpowiednie narzędzia do cięcia drzew i krzewów. Przede wszystkim posługujemy się sekatorem i piłą ogrodniczą. Jeżeli chodzi o sekatory to najlepiej jest nabyć sekator oburęczny, którym sięgniemy do nieco wyższych gałęzi, a do tego będziemy mogli ciąć o wiele łatwiej grubsze gałęzie. Natomiast piła to narzędzie do cięcia grubszych konarów, takich których nie będziemy w stanie przyciąć sekatorem.

Kupując narzędzia do cięcia pamiętajmy aby były od renomowanych producentów i wykonane z najlepszych materiałów. Mimo, iż będą drożej nas kosztować, to wystarczą na o wiele dłuższy czas niż narzędzia do cięcia z niższej półki cenowej, a cięcie drzew owocowych dobrymi narzędziami w naszym ogrodzie będzie przebiegać znacznie sprawniej.

Na zaniedbanych narzędziach łatwo mogą być przenoszone choroby drzew owocowych. Dlatego pamiętajmy aby po każdym zabiegu pielęgnacyjnym jabłoni przy użyciu narzędzi do cięcia, koniecznie narzędzia umyć i odkazić. Dzięki temu zapobiegniemy rozprzestrzenianiu się chorób w ogrodzie lub sadzie.

Cięcie gruszy - kiedy i jak przycinać grusze

Grusze, podobnie jak inne drzewa owocowe, wymagają cięcia w celu uformowania korony, a potem utrzymania drzew w dobrym stanie i zapewnienia ich obfitego owocowania. Zobacz jak i kiedy przycinać grusze rosnące w przydomowych sadach i ogrodach działkowych. Poznaj zasady, sposoby, terminy i technikę cięcia grusz młodych, owocujących oraz odmładzania starych, zaniedbanych grusz.

Cięcie gruszy wykonane prawidłowo przyczynia się do dobrego owocowania drzew

Kiedy przycinać grusze?

Podstawowy termin cięcia gruszy przypada na okres wczesnowiosenny - zazwyczaj od początku marca do połowy maja. W tym terminie wykonuje się cięcie gruszy, którego celem jest formowanie korony drzewa. Czasem przeprowadza się również cięcie letnie, uzupełniające, podczas którego skraca się młode przyrosty. Niezależnie od tego, czy cięcie gruszy wykonujemy w terminie wczesnowiosennym czy też letnim, powinno ono być wykonywane zawsze w dzień suchy i pogodny.

Cięcie gruszy - podstawowe zasady

Cięcie gruszy, podobniejak i cięcie drzew owocowych innych gatunków, jest zabiegiem niezbędnym ale równocześnie dość skomplikowanym. Nie ma jednego uniwersalnego sposobu cięcia. To jak przycinać grusze zależy od wieku drzewa, warunków w jakich ono rośnie, a także odmiany gruszy oraz podkładki, na jakiej została ona zaszczepiona.

Generalna zasada, dotycząca tego jak ciąć grusze mówi, iż po silnym przycięciu drzew, bezpośrednio po posadzeniu i przez kilka kolejnych lat, cięcie powinno być bardzo umiarkowane. Zbyt silne cięcie młodych drzew sprawia, że grusze później wchodzą w owocowanie. W tym okresie wykonuje się cięcie mające uformować koronę drzewa.

U drzew, które już obficie owocują można wykonać bardziej radykalne cięcie, pamiętając jednak, iż silne cięcie gruszy zmniejszy liczbę uzyskiwanych owoców ale będą one lepiej wyrośnięte.

Do cięcia gruszy trzeba się też odpowiednio przygotować. Potrzebna będzie drabina, najlepiej wygodna i lekka, narzędzia do cięcia drzew i krzewów, czyli piła i sekator, a także maść z dodatkiem fungicydu, którą zasmarujemy rany powstałe po cięciu. Warto też pamiętać, że narzędzia używane do cięcia powinny być uprzednio wyczyszczone i zdezynfekowane. Do dezynfekcji można użyć powszechnie dostępnego denaturatu. Jeżeli narzędzi nie zdezynfekujemy łatwo mogą być przenoszone choroby drzew owocowych.

Pierwsze cięcie gruszy po posadzeniu

Cięcia wymagają już grusze nowo sadzone. Jeżeli sadzenie drzew owocowych wykonujemy jesienią, nowo posadzone grusze należy przyciąć najbliższej wiosny, pod koniec marca. Jeżeli natomiast grusze sadzimy wiosną, cięcie wykonujemy natychmiast po posadzeniu.

Sadzi się zazwyczaj drzewka złożone z przewodnika i kilku pędów bocznych. W takim przypadku wszystkie pędy skraca się o połowę, zostawiając nie więcej jak 30 cm każdego pędu. Mniej radykalnie tnie się przewodnik. Pamiętajmy, że każde cięcie powinno być wykonane tuż nad oczkiem.

Cięcie gruszy młodej, kilkuletniej

Jednoroczne okulanty i pędy korony grusz dwuletnich, przycięte po posadzeniu, wytwarzają nowe pędy i rozgałęzienia. Po roku od pierwszego cięcia gruszy należy wybrać od 4 do 5 najsilniejszych pędów, równomiernie rozłożonych wokół przewodnika, które staną się podstawowymi konarami korony. Tych pędów i przewodnika nie należy ciąć, chyba że ich przyrosty roczne przekroczyły 60 cm - wówczas skracamy je o 1/3 ich długości.

Do kolejnej wiosny pozostawione pędy powinny wykształcić po kilka rozgałęzień. Na każdym pędzie powinno być od 4 do 6 rozgałęzień rozkładających się równomiernie na boki. Jeżeli jest ich więcej - nadmiar usuwamy. Wycina się też pędy wyrastające w kierunku środka korony.

W 5 lub 6 roku uprawy, po pierwszym owocowaniu, należy silnie skrócić główny przewodnik, co wpłynie na wzmocnienie bocznych rozgałęzień. Oczywiście to cięcie gruszy, podobnie jak wszystkie poprzednie, wykonujemy również wczesną wiosną.

Cięcie gruszy owocującej

W kolejnych latach, gdy drzewo już obficie owocuje, zadaniem cięcia jest utrzymanie korony drzewa w dobrym stanie, zapobieganie jej nadmiernemu zagęszczeniu oraz podtrzymanie obfitego owocowania. W tym okresie grusze bardzo często wytwarzają dużo nowych pąków kwiatowych przy jednocześnie słabych przyrostach. Dlatego cięcie gruszy przeprowadza się w taki sposób aby zmniejszyć nadmiar pąków kwiatowych i pobudzić pędy do wzrostu. Efekt ten uzyskuje się poprzez umiarkowane cięcie krótkopędów. Przy zbyt silnym cięciu dojdzie do wytworzenia wielu długopędów, które nadmiernie zagęszczą koronę.

U drzew kilkunastoletnich można wykonać silniejsze przycięcie jednorocznych i starszych przyrostów, gdyż ryzyko wytworzenia nadmiernej liczby długopędów znacznie maleje.

Niektóre długopędy mogą wyrastać pionowo, nadmiernie zagęszczając koronę. Takie długopędy nazywamy wilkami. Należy je wyciąć w terminie letnim - w sierpniu.

Cięcie gruszy starej i zaniedbanej

W ogrodach działkowych często spotykane są stare grusze, u których cięcia nie wykonywano lub cięto je w sposób niewłaściwy. Zazwyczaj korony tych drzew są zbyt zagęszczone, stożkowate, a grusze słabo owocują. Wymagane jest zatem cięcie odmładzające gruszy.

Pierwszym zabiegiem jaki należy wówczas wykonać w terminie wczesnowiosennym jest skrócenie przewodnika i rozluźnienie środka korony. Dolnych konarów natomiast nie tnie się w ogóle aby drzewo nie zareagowało zbyt silnie. Jeżeli po takim cięciu drzewo wytworzy dużo długopędów wyrastających pionowo ku górze, skraca się je w terminie letnim.

Po tych zabiegach powinniśmy otrzymać płaską koronę z wyciętym środkiem. Kolejnej wiosny wycina się pędy nadmiernie zagęszczające środek korony, można już też przerzedzać dolne partie korony. Pozostawia się grube konary, rozchodzące się równomiernie we wszystkie strony i oddalone od siebie o 40 - 50 cm. Po zakończeniu głównego cięcia prześwietlającego przystępujemy do wycięcia lub skrócenia pędów krzyżujących się i skrócenia gałęzi aby wywołać formowanie się krótkopędów owoconośnych bliżej rozgałęzień pierwszego i drugiego rzędu. Ten zabieg sprawi, że drzewo ponownie obficie zaowocuje.

Technika cięcia drzew owocowych

Cieńsze gałązki tniemy sekatorem. Grubsze gałęzie najpierw podpiłowujemy od dołu, po czym tniemy od góry. Krawędzie cięcia wyrównujemy ostrym nożem. Po cięciu ranę zabezpieczamy maścią.

Cięcie drzew młodych, dobrze odżywionych, silnie rosnących i wchodzących w owocowanie wpływa na zahamowanie ich wzrostu. Dlatego też cięcie młodych drzew owocowych ograniczamy tylko do ich formowania i kształtowania korony. Wycinamy ze środka korony przede wszystkim gałązki martwe, uszkodzone i rosnące do środka korony zamiast na zewnątrz, przez co krzyżują się z sąsiednimi gałązkami.

Zupełnie inaczej podchodzimy do sprawy cięcia drzew starszych. Drzewa kilkuletnie i starsze, szczególnie jabłonie, grusze i wiśnie wymagają silnego cięcia. Szczególnie, jeżeli od ich posadzenia nie były cięte. Niestety takich drzew na działkach można spotkać dość sporo.

Cięcie starych drzew owocowych można podzielić na dwa etapy:

1) Cięcie grubych konarów,
2) Cięcie drobniejszych gałęzi.

Krok 1 - wycinamy konary
Prześwietlanie starych, zaniedbanych drzew rozpoczynamy zazwyczaj od usunięcia kilku grubszych konarów korony w celu udostępnienia światła słonecznego do jej środka. Niekiedy trzeba usunąć cały wierzchołek drzewa celem obniżenia wysokości korony. Drzewa niższe łatwiej jest chronić przed chorobami i szkodnikami, wygodniej jest wykonać wszystkie zabiegi pielęgnacyjne, a także dokonywać z nich zbioru owoców.

Krok 2 - cięcie drobniejszych gałęzi
Po wycięciu kilku konarów przystępujemy do rozrzedzania pozostałych galęzi. Wycinamy gałęzie blisko siebie leżące i wzajemnie się zacieniające, krzyżujące się i ocierające, oraz rosnące do środka korony. Nie martwmy się jeśli w ten sposób przycięta korona wyda nam się zbyt rzadka - po ukazaniu się nowych liści i przyrostów w miesiącach letnich, szybko stanie się wystarczająco gęsta.

W jakich miejscach ciąć?
Prawidłowe cięcie ma znaczący wpływ na szybkość gojenia się rany i, co za tym idzie, zmniejszenie ryzyka infekcji chorobowej. Powierzchnia po cięciu powinna być jak najbardziej gładka. Gałęzie powinniśmy wycinać tuż za obrączką (miejscem przynasadowego zgrubienia). Pędy natomiast skracamy tuż za zdrowym pąkiem, tak aby powierzchnia cięcia była nachylona ku jego nasadzie pod kątem 45°.

Narzędzia do cięcia
Przed rozpoczęćiem cięć warto przygotować odpowiednie narzędzia do cięcia drzew i krzewów. Cieńsze gałęzie możemy wycinać sekatorem ręcznym. Gałęzie grube lepiej ciąć piłą. W tym przypadku gałąź najpierw podpiłowujemy od dołu, a następnie tniemy od góry. W ten sposób zapobiegniemy wyłamywaniu gałęzi i zdzieraniu kory.

Zabezpieczenie ran po cięciu

Ważne! Aby zapobiec wniknięciu chorób w miejscu ran po cięciu, cięcie przeprowadzamy wyłącznie w dni bezdeszczowe, suche i słoneczne, gdy temperatura powietrza przekracza 0°C. Bezpośrednio po cięciu rany smarujemy pastami ochronnymi.

Jedną z najczęściej wykorzystywanych maści do smarowania ran powstałych po cięciu drzew owocowych jest Funaben 03 PA. Rany na jabłoniach i gruszach możemy również smarować białą farbą emulsyjną z dodatkiem środka grzybobójczego Topsin M 70 WP lub Benlate. Do smarowania ran na drzewach pestkowych powinniśmy jeszcze dodać Miedzianu 50 WP. Te zabiegi przyspieszą gojenie się ran, ochronią je przed wysychaniem, zawilgoceniem, a przede wszystkim przed chorobami.

Cięcie krzewów owocowych

O ile cięcie drzew możemy opóźnić do terminu wiosennego, nie powinniśmy zwlekać z przycięciem krzewów porzeczek, agrestu, malin i borówki. Sposób cięcia krzewów owocowych zależy od tego czy owoce powstają na pędach jednorocznych, na drewnie starszym i krótkopędach, czy też na jednych i na drugich.

Cięcie porzeczek i agrestu
Porzeczki wydają owoce na pędach ubiegłorocznych i kilkuletnich, dlatego też wycinamy wszystkie pędy stare, mające więcej niż trzy lata, oraz pędy słabe i skierowane w dół. Po zimowym cięciu każdy krzew porzeczkowy powinien składać się w jednej trzeciej z trzech lub czterech pędów ubiegłorocznych.

Agrest tnie się podobnie jak porzeczkę. Ponieważ pędy wielu odmian agrestu mają tendencję do płożenia się po ziemi, aby do tego nie dopuścić, przycinamy je nad pędem skierowanym ku górze.

Cięcie malin i jeżyn
W uprawie malin owocujących latem po zbiorach wycina się tuż przy ziemi wszystkie pędy, które owocowały. Pod koniec zimy wycinamy tuż przy ziemi pędy malin powtarzających owocowanie. Wyrosną nowe pędy, które zaowocują latem.

Owoce jeżyn powstają na pędach jednorocznych, dlatego dobrze jest prowadzić je oddzielnie od pędów młodszych. Po zbiorze owocujące pędy, podobnie jak u malin, przycinamy tuż nad ziemią.

Cięcie borówki
Borówka wysoka owocuje z kolei na pędach 2 lub 3-letnich. Młode krzewy przez 3 lata wymagają nieznacznego cięcia, ograniczonego do wycinania słabych i martwych pędów. Później krzewy borówki tniemy w taki sposób, aby pobudzić do wyrastania młode pędy u nasady krzewu, wycinając co roku pewną ilość pędów starszych.

Opracowano na podstawie: C. Brickell, Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, Muza SA, Warszawa 1994, s. 368 - 369, 408, 410, 413 i 417; A. Bąk, Zimowe cięcie drzew owocowych, Dolnośląski Informator Rolniczy, nr 2/2002; Z. Gruca, Cięcie Drzew Owocowych, Działkowiec, nr 2/2004, s. 26 - 27; Jak prawidłowo przeprowadzać cięcie drzewek ?, Mój Piękny Ogród, nr 2/99, s. 35; Nie spieszmy się z zimowym przycinaniem porzeczek, Mój Piękny Ogród, nr 2/99, s. 35; Cięcie letnie czy zimowe, Mój Piękny Ogród, nr 1/99, s. 31.

---