Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz
SGGW, Katedra Entomologii Stosowanej
Warszawa
ABC
SZKODNIKI DRZEW I KRZEWÓW OWOCOWYCH
Poradnik
Drzewa i krzewy owocowe w ogródku przydomowym i na działce są zasiedlane przez szkodliwe roztocze i owady, które żerując na roślinach wyjadają pędy, liście, pąki kwiatowe, kwiaty i owoce. Plony z uszkodzonych drzewek i krzewów są zwykle bardzo niskie, dlatego szkodniki należy zwalczać.
Szkody powodowane przez owady i roztocze żerujące na drzewkach i krzewach owocowych możemy zmniejszyć stosując opryskiwanie preparatami ABC przeciwko owadom na drzewach i krzewach owocowych AL lub ABC - przeciwko szkodnikom występującym na drzewach i krzewach owocowych - koncentrat EC.
Preparaty z serii ABC możemy stosować nawet wtedy, gdy na roślinach są już dojrzałe owoce. Okres ich karencji (tj. okres od ostatniego zabiegu do zbioru) jest bardzo krótki. Po 24 godzinach po zabiegu preparatem ABC przeciwko owadom na drzewach i krzewach owocowych AL można owoce zbierać i po dokładnym umyciu zjadać lub przeznaczać je na przetwory domowe. Okres karencji preparatu ABC - przeciwko szkodnikom występującym na drzewach i krzewach owocowych - koncentrat EC wynosi tylko 7 dni.
ABC przeciwko owadom na drzewach i krzewach owocowych AL jest preparatem gotowym do użycia; ciecz robocza jest umieszczona w ręcznym opryskiwaczu. Przed opryskiwaniem roślin zaatakowanych przez roztocze i owady należy wstrząsnąć zawartością pojemnika.
ABC - przeciwko szkodnikom występującym na drzewach i krzewach owocowych - koncentrat EC jest preparatem do sporządzania cieczy roboczej. Opakowanie zawiera 100 ml koncentratu, który wystarcza do przygotowania 20 litrów cieczy roboczej. Zalecane stężenie preparatu uzyskujemy po rozcieńczeniu 25 ml preparatu w 5 litrów wody. Otrzymaną cieczą roboczą należy dokładnie opryskać rośliny zaatakowane przez przędziorki, mszyce, gąsienice, chrząszcze i ich larwy. Należy zawsze pamiętać, aby starannie opryskać dolną stronę liści.
Przędziorek owocowiec
Na liściach pojawiają się liczne, drobne białawe plamki, które stopniowo brunatnieją. Z czasem brunatne liście zasychają i przedwcześnie opadają z drzew.
Przędziorek owocowiec, poważny szkodnik drzew owocowych, a najczęściej jabłoni i śliw, bywa czasem nazywany „czerwonym pajączkiem”, gdyż jest drobnym, ceglanoczerwono lub czerwono zabarwionym roztoczem. Jaja, nimfy i dorosłe przędziorka owocowca oglądane nieuzbrojonym okiem wyglądają jak drobne czerwone kropki rozmieszczone na pędach, gałązkach, liściach i owocach. Samice i samce mają długość ciała mniejszą niż pół milimetra. Gdy obserwujemy je na liściu za pomocą szkła powiększającego, wówczas możemy zauważyć, że ich ciało jest pokryte delikatnymi szczecinkami, osadzonymi prawie pionowo na jaśniejszych wzgórkach.
Późnym latem i jesienią, samice przystępują do składania jaskrawoczerwonych jaj zimowych, które bardzo różnią się od jaj letnich. Są kształtu cebulkowatego, nieco spłaszczone na wierzchołku, i co najważniejsze, są zaopatrzone w woskowy wyrostek (stylik), który pełni ważną rolę. Po złożeniu jaja na podłoże samica dba, aby jajo zostało dobrze do niego przymocowane i nie spadło. W tym celu przyczepia do stylika i podłoża 3-4 jedwabne nitki, które zabezpieczają jajo przed zwianiem z gałązki lub liścia.
Jaja zimowe są umieszczane na mniejszych gałęziach i pędach, w pobliżu pączków, na liściach, a nawet na owocach. Drzewo nie jest równomiernie obłożone zimowymi jajami. Jaja są liczniejsze na stronie południowej drzewa. Niekiedy jest tak dużo jaj na pędach, liściach i owocach, że te części rośliny uzyskują karminowe zabarwienie. Jaja zimowe są bardzo odporne na niskie temperatury i nawet muszą być przemrożone przez kilka dni, aby w przyszłości z nich mogły wylęgnąć się larwy. Tylko wyjątkowo silne mrozy niszczą jaja przędziorka owocowca. Giną one w temperaturze niższej niż -37oC!
W czasie wylęgu jajo pęka i w ciągu kilku minut wychodzi z niego larwa. Wylęg larw wiosną rozpoczyna się około połowy kwietnia, zanim zakwitną śliwy. Gdy przekwitną śliwy, wówczas ze wszystkich jaj wyszły już larwy. Po łagodnych zimach wylęg jaj może nastąpić nieco wcześniej. Larwy po opuszczeniu jaj zimowych mają zabarwienie jasnożółte lub zielonkawe. Przechodzą na młode liście i żerują. Z nich powstają nimfy, które po kilku dniach linieją w osobniki dorosłe. W okresie wegetacji możliwych jest 5-7 pokoleń przędziorka na śliwach, jabłoniach i innych drzewach.
Larwy, nimfy i dorosłe osobniki przędziorka owocowca wysysają soki z komórek liści drzew. Na liściach pojawiają się liczne, drobne białawe plamki, które stopniowo brunatnieją. Z czasem brunatne liście zasychają i przedwcześnie opadają z drzew. W wyniku intensywnego żerowania roztoczy zmniejsza się też liczba pąków kwiatowych, a później zawiązków owoców. Na drzewach silnie opanowanych przez przędziorka powstają drobne i kwaśne owoce. Przyrosty pni są mniejsze, a drzewka są bardziej podatne na atak innych szkodników i na przemarzanie zimą. Późne odmiany jabłoni są atakowane przez przędziorka owocowca silniej niż jabłonie owocujące wcześniej.
Zabieg zwalczania przędziorków preparatami z serii ABC należy wykonać wczesną wiosną, gdy z jaj zimowych wylęgają się larwy przędziorka owocowca. Później zabiegi powtarzamy, gdy na liściach stwierdzimy kolonie szkodnika. Pędy i młode liście należy dokładnie opryskać preparatem ABC przeciwko owadom na drzewach i krzewach owocowych AL lub ABC - przeciwko szkodnikom występującym na drzewach i krzewach owocowych - koncentrat EC.
Mszyce
Liście w górnej części pędów drzewek i krzewów owocowych są zwinięte, a pędy często skrócone. Na pędach i na dolnej stronie liści, wzdłuż nerwu głównego, występują kolonie zielonych mszyc.
Mszyce są bardzo pospolitymi owadami i mogą zasiedlić niemal każde drzewko i krzew owocowy w ogrodzie. W ciągu jednego sezonu mszyce rozwijają około 10 pokoleń. Każda z samic rodzi po 70 larw. Ich niezwykła płodność sprawia, że tworzą duże kolonie, najpierw na młodych i soczystych pędach wierzchołkowych roślin, na pąkach i kwiatach, potem na całej roślinie.
Mszyce muszą spożywać białka, których sok roślin zawiera bardzo mało. Ssą więc z roślin duże ilości soku, który filtrują w przewodzie pokarmowym w celu zagęszczenia białka. Nadmiar cukrów wydalają z odchodami na liście i pędy roślin, na których żerują. Rośliny są wtedy pokrywane słodkimi kropelkami odchodów, które są nazywane spadzią lub „rosą miodową”. Stanowi ona doskonałą pożywkę dla wielu grzybów spadziowych (sadzaków), które rozrastając się pokrywają czarną warstwą liście ozdobnych drzew i krzewów, np. lip i róż. Rosa miodowa i porastające je grzyby zatykają szparki komórkowe i obniżają fotosyntezę rośliny.
Mszyce tworzą duże kolonie, najpierw na wierzchołkach drzewek i krzewów, a później pokrywają całe rośliny. Mszyce pobierając pokarm wprowadzają do rośliny ślinę, która powoduje, że pędy drzewek skręcają się i zaginają się, a liście żółkną, marszczą się, kędzierzawią się i zwijają się. Zniekształcone młode pędy więdną i zasychają. Wzrost silnie zaatakowanych drzewek ulega zahamowaniu i powstają skrócone łodygi o rozetkowatym skupieniu drobnych liści. Uskrzydlone mszyce, które żerowały na roślinach chorych, roznoszą choroby wirusowe na znaczne odległości i zarażają inne rośliny.
Zabieg zwalczania mszyc preparatami z serii ABC należy wykonać wtedy, gdy na młodych drzewkach (do piątego roku życia) stwierdzimy pojedyncze mszyce i pierwsze ich kolonie, a więc już wiosną, zanim zjawią się roztocze i owady pożyteczne, które zjadają szkodniki. Pędy należy dokładnie opryskać przed kwitnieniem preparatem ABC przeciwko owadom na drzewach i krzewach owocowych AL lub ABC - przeciwko szkodnikom występującym na drzewach i krzewach owocowych - koncentrat EC. Zabieg zniszczy też gąsienice zwójkówek i innych szkodliwych motyli.
Kwieciak jabłkowiec
W okresie kwitnięcia i przekwitania jabłoni część kwiatów ma nadal skupione, ale zaschnięte brązowe płatki. Wewnątrz zniszczonego kwiatu znajduje się larwa, poczwarka lub już owad dorosły kwieciaka jabłkowca.
Kwieciak jabłkowiec jest czarnobrązowym chrząszczem z białym znaczkiem w kształcie litery `v' na grzbiecie. Zimują chrząszcze w korze pnia, a także pod opadłymi liśćmi, w krzewach i żywopłotach. Wiosną, w okresie nabrzmiewania pąków jabłoni, wychodzą z kryjówek i, aby się posilić, wygryzają w pąkach dziury. W okresie pękania pąków samice składają jaja pojedynczo do wnętrza pąków kwiatowych. Każda samic składa od 20 do 100 jaj. Wylęgłe larwy niszczą pylniki i słupek, po czym podgryzają płatki. Kwiaty zasychają i opadają. W pierwszych dniach czerwca pojawiają się osobniki dorosłe, które przez przynajmniej trzy tygodnie żywią się liśćmi. Żer ten nie ma znaczenia dla jabłonki i dla naszych plonów. Po odżywieniu się udają się do kryjówek letnich, w których przebywają do końca sierpnia. Jeszcze je można spotkać we wrześniu, gdy poszukują dogodnych kryjówek do zimowania.
Zabieg zwalczania kwieciaka jabłkowca preparatami z serii ABC można wykonać dwukrotnie: tuż przed pękaniem i podczas pękania pąków, czyli wtedy, gdy samice żerują i składają jaja w pąki. Pędy z pąkami należy dokładnie opryskać preparatem ABC przeciwko owadom na drzewach i krzewach owocowych AL lub ABC - przeciwko szkodnikom występującym na drzewach i krzewach owocowych - koncentrat EC.
Kwieciak gruszowy
W okresie wiosennym pąki kwiatowe i liściowe grusz nie rozwijają się. Gdy pąk przetniemy wzdłuż, wewnątrz możemy znaleźć larwę lub poczwarkę kwieciaka gruszowca. Później, w dolnej części zaschniętych pączków widać okrągły otwór, przez który dorosły kwieciak wyszedł na zewnątrz.
Dorosłe chrząszcze kwieciaka gruszowego opuszczają zaschnięte pąki pod koniec maja. Przez krótki czas żerują na liściach, szkieletując je, uszkadzają młode pędy, a także zawiązki owoców. W końcu czerwca kryją się w szczelinach i spękaniach kory i w ten sposób spędzają okres gorącego lata. W końcu sierpnia lub na początku września wychodzą z letnich kryjówek i żerują na już zawiązanych pączkach liściowych, po czym przystępują do składania jaj. Samica wciska pojedynczo jaja w wygryziony w pąku kwiatowym kanalik. Jaja są składane aż do ostatnich dni listopada i zimują w pąkach. Wiosną wylęgają się larwy, które wyjadają wnętrza pąków. Rozwój larw trwa około dwóch miesięcy.
Kwieciak gruszowy może być bardzo szkodliwy, jeśli licznie występuje w ogródku. W czasie rozwoju larwa zmienia pąki i może zniszczyć od 4 do 11 pąków kwiatowych. Oprócz tego, larwy mogą wgryzać się do wnętrza krótkopędu, co hamuje zawiązywanie się na nim pąków kwiatowych w następnych latach.
Zabieg zwalczania kwieciaka gruszowca preparatami z serii ABC należy wykonać na początku czerwca, gdy chrząszcze rozpoczynają żerowanie na liściach, młodych pędach i na zawiązkach owoców. Te części drzewka, na których występują kwieciaki, należy dokładnie opryskać preparatem ABC przeciwko owadom na drzewach i krzewach owocowych AL lub ABC - przeciwko szkodnikom występującym na drzewach i krzewach owocowych - koncentrat EC.
Owocówka jabłkóweczka
Na zawiązkach owoców można zauważyć otwory, od których prowadzi chodnik do gniazda nasiennego. Przez otwór wydostają się odchody wypełniające chodnik. Wewnątrz porażonych zawiązków występują różowe gąsienice. Zaatakowane zawiązki i owoce opadają wcześniej z drzew.
Gąsienice owocówki jabłkóweczki zimują w zbitych, szarych oprzędach w szparach i szczelinach kory. W maju przepoczwarczają się, a motyle wylatują z poczwarek pod koniec maja. W pierwszych dniach czerwca samice składają pojedynczo jaja na liściach przy zawiązkach owoców i na zawiązki. Samica składa od 60 do 100 jaj. Gąsienice wgryzają się do zielonych owoców i je wyżerają. Takie owoce przedwcześnie opadają. Po zakończeniu trwającego kilka tygodni rozwoju, gąsienice opuszczają zniszczony zawiązek owocu, przechodzą na pień, gdzie w wysłanej przędzą kolebce część gąsienic przepoczwarcza się, dając drugie pokolenie szkodnika. Z tych poczwarek wylatują motyle, których gąsienice (drugiego pokolenia) powodują „robaczywienie” dojrzałych jabłek.
Zabieg zwalczania owocówki jabłkóweczki preparatami z serii ABC należy wykonać dwukrotnie. Gąsienice pierwszego pokolenia należy niszczyć w okresie wzrostu zawiązków owoców do ich czerwcowego opadania, gdy przez osłonki jaj jest widoczna „czarna główka” małej gąsienicy. Gąsienice drugiego pokolenia są zwalczane po czerwcowym opadaniu zawiązków, gdy też przez osłonki jajowe jest widoczna „czarna główka” małej gąsienicy. Zawiązki owoców i owoce oraz liście przy nich należy dokładnie opryskać preparatem ABC przeciwko owadom na drzewach i krzewach owocowych AL lub ABC - przeciwko szkodnikom występującym na drzewach i krzewach owocowych - koncentrat EC.
Owocówka śliwkóweczka
Porażone zawiązki owoców śliwy przestają rosnąć, ale szybciej niż inne przyjmują zabarwienie fioletowe. Na zawiązkach owoców można wtedy zauważyć otwór, od którego prowadzi chodnik do gniazda nasiennego. Przez otwór wycieka na zewnątrz „guma”. Uszkodzone zawiązki przedwcześnie opadają. Wewnątrz opadłych zawiązków, a później owoców znajdują się gąsienice.
Motyle owocówki śliwkóweczki latają w czerwcu i wtedy składają jaja na najlepiej wyrośniętych zawiązkach. Z jaj wylęgają się gąsienice i wgryzają się w owoce. Ich rozwój trwa około trzech tygodni, a gąsienice niszczą kolejno 2-3 zawiązki. Dorosła gąsienica opuszcza owoc i oprzędza się w glebie lub w szczelinie kory. Połowa tych gąsienic pozostaje w oprzędzie (zimuje) do następnego roku, a połowa przepoczwarcza się latem, dając początek pokoleniu uszkadzającemu dojrzewające śliwki.
Motyle drugiego pokolenia latają od końca lipca do września. Najwięcej jaj składają w pierwszych dniach sierpnia. Z tych jaj wychodzą gąsienice, które drążą dojrzewające owoce i wypełniają je czarnymi odchodami.
Zabieg zwalczania owocówki śliwkóweczki preparatami z serii ABC należy wykonać przynajmniej dwukrotnie. Gąsienice pierwszego pokolenia należy niszczyć w końcu maja lub na początku czerwca, gdy przez osłonki jajowe jest widoczna „czarna główka” małej gąsienicy. Zabieg należy powtórzyć po 14 dniach, gdyż składanie jaj przez samice owocówki trwa długo. Gąsienice drugiego pokolenia są zwalczane w końcu lipca lub na początku sierpnia, gdy też przez osłonki jajowe jest widoczna „czarna główka” małej gąsienicy. Zawiązki owoców, a później owoce należy dokładnie opryskać preparatem ABC przeciwko owadom na drzewach i krzewach owocowych AL lub ABC - przeciwko szkodnikom występującym na drzewach i krzewach owocowych - koncentrat EC.
Namiotnik jabłoniowy
Końce pędów z liśćmi drzewek, a nawet całe gałęzie, są otoczone gęstym oprzędem, w którym poruszają się liczne gąsienice namiotnika jabłoniowego.
Motyle namiotnika jabłoniowego mają śnieżnobiałe skrzydła z czarnymi kropkami. Gdy motyl odpoczywa, skrzydła są ułożone wzdłuż ciała. Motyle latają w lipcu i sierpniu. Samice składają jaja w złożach po kilkanaście sztuk. Jesienią wylęgają się gąsienice i zimują pod tarczkami z osłonek jajowych. Wiosną (zielony pąk kwiatowy) wychodzą spod tarczek i początkowo wgryzają się w liście przy ich nasadzie. „Miny” wypełniają czarnymi odchodami. Po kilku tygodniach żerowania w liściach przystępują do budowy pierwszych oprzędów, które najpierw obejmują pojedyncze liście, a potem krótkopędy, a nawet całe gałęzie. W końcu gąsienice budują wrzecionowate kokony w oprzędzie, ułożone jeden przy drugim, i w nich przepoczwarczają się w drugiej połowie czerwca. Motyle nowego pokolenia opuszczają oprzędy w lipcu.
Szkodliwe są gąsienice namiotnika jabłoniowego, które otaczają gęstym oprzędem końce pędów z liśćmi. W oprzędach żerują liczne gąsienice. Gąsienice szkieletują liście, tj. zjadają górną skórkę i miękisz, a nie naruszają skórki dolnej. Mogą też zjeść całe liście i nawet uszkodzić zawiązki owoców, które więdną i opadają. Żer ich bywa często bardzo skuteczny; obgryzają pędy do gołożeru.
Zabieg zwalczania namiotnika jabłoniowego preparatami z serii ABC należy wykonać na początku różowego pąka jabłoni, czyli wtedy, gdy małe gąsieniczki opuściły tarczki jajowe i rozpoczęły wędrówkę w poszukiwaniu młodych listków. Pędy i młode listki należy dokładnie opryskać preparatem ABC przeciwko owadom na drzewach i krzewach owocowych AL lub ABC - przeciwko szkodnikom występującym na drzewach i krzewach owocowych - koncentrat EC.
Zwójkówki liściowe
Młode liście z powygryzanymi drobnymi otworami. Uszkodzone pąki kwiatowe w podobny sposób jak przez kwieciaka jabłkowca. Później - podłużne liście zwinięte są w „cygaro” i oplecione. Na powierzchni owoców płytkie, ale szerokie jamy, które z czasem korkowacieją. To wszystko powodują gąsienice zwójki różóweczki.
Zwójkówki są małymi motylami. Wiosną, po rozwinięciu się pąków, larwy zwójkówek oplatają przędzą zawiązki liści i owoców. Liście w oprzędzie są zwykle zwinięte, a młode owoce nadgryzione.
U zwójki różoweczki zimują jaja w szczelinach kory. Gąsienice wylęgają się w okresie, gdy jabłonie są w fazie różowego pąka. Ich żerowanie i rozwój trwa do połowy czerwca. Początkowo żerują w zwiniętych przez siebie rurkowato młodych liściach, a następnie w luźno oplecionych przędzą rozetach liściowych lub kwiatowych. Wyjadają też pąki kwiatowe i niszczą kwiaty. Często uszkadzają zawiązki owoców, wygryzając w nich nieregularne otwory. Rany te pokrywają się z czasem korkiem. Przepoczwarczają się w zwiniętych liściach pod koniec czerwca lub na początku lipca. Motyle latają do końca lipca i w tym czasie składają do 250 jaj w 3-4 złożach, które zimują.
U zwójki bukoweczki zimują młode gąsienice, które wiosną żerują w luźno splecionych przędzą liściach jabłoni, śliwy, porzeczki lub maliny.
Gąsienice wydłubki oczateczki są najpospolitszymi szkodnikami w sadach. Od wczesnej wiosny gąsienice żerują w rozetach liściowych lub kwiatowych ściśle oplecionych przędzą, co prowadzi do całkowitego ich zniszczenia. Latem gąsienice żerują na dolnej stronie liści, szkieletując je. Uszkadzają też owoce, wyjadając niewielkie otwory na ich powierzchni.
Zabieg zwalczania gąsienic zwójkowatych preparatami z serii ABC należy wykonać w następujących terminach: (a) przed kwitnieniem, w okresie zielonego lub na początku różowego pąka; (b) w okresie wzrostu zawiązków do ich czerwcowego opadania; (c) w okresie wzrostu owoców po czerwcowym opadaniu zawiązków (w lipcu). Późne odmiany można dodatkowo opryskiwać w II połowie sierpnia i we wrześniu. Drzewka, na których stwierdzono występowanie gąsienic zwójkówek, należy dokładnie opryskać preparatem ABC przeciwko owadom na drzewach i krzewach owocowych AL lub ABC - przeciwko szkodnikom występującym na drzewach i krzewach owocowych - koncentrat EC.
Inne gąsienice zjadające liście
Całe blaszki liściowe zjedzone. Pozostają tylko grube nerwy i ogonki. Na pędach liczne duże, zwykle barwne gąsienice, które są bardzo żarłoczne. Drzewa mogą być całkowicie pozbawione liści i zazieleniają się powtórnie w lipcu lub później.
Brudnica nieparka jest jednym z największych motyli występujących na drzewach i krzewach owocowych. Skrzydła samicy są brudnobiałe (stąd nazwa - brudnica), a samca oliwkowobrązowe. Samice mają duży, pękaty odwłok, pokryty gęsto włoskami. Samce są mniejsze od samic i smukłe (stąd nazwa - nieparka).
Samica składa jaja w złożach i okrywa je włoskami z odwłoka. W okresie zimy i wczesnej wiosny złoża jajowe możemy znaleźć na pniach drzew i u podstawy konarów jako zółtobrunatne, owalne „poduszeczki”. Po wylęgu gąsienice brudnicy nieparki są czarne, bardzo lekkie i pokryte gęsto długimi włoskami. Przenoszone są z wiatrem na znaczne odległości. Gąsienice zjadają najpierw pąki liściowe i kwiatowe, a potem całe liście, pozostawiając jedynie ogonki oraz grubsze nerwy. Gdy licznie wystąpią w koronie drzewka, mogą spowodować gołożery. Dorosłe gąsienice osiągają długość do 7 cm i są ładnie ubarwione.
Podobnie szkodzą gąsienice znamionówki tarniówki, które łatwo odróżnić od larw innych motyli. Gąsienice znamionówki mają na grzbiecie cztery pędzelki żółtych włosków oraz czarne „wąsy” w przedniej i tylnej części ciała. Gąsienice znamionówki tarniówki zjadają blaszki liściowe drzew owocowych, a nawet pąki kwiatowe i kwiaty roślin ozdobnych (róż).
Groźne jest żerowanie gąsienic kuprówki rudnicy wczesną wiosną, kiedy niszczą rozwijające się pąki. Później mogą całkowicie pozbawić drzewek liści, a silnie zaatakowane drzewka zazieleniają się po raz drugi w lipcu. Białe samice z odwłokiem zakończonym pęczkiem rudych włosów składają jaja na spodniej stronie liści jabłoni i innych drzew owocowych. W sierpniu wylęgają się gąsienice i krótko żerują zjadając liście. Następnie oplatają przędzą kilkanaście liści, budując w ten sposób gniazdo zimowe, w którym zimują. W jednym gnieździe kryje się około 200 gąsienic. Wiosną opuszczają gniazda zimowe i zjadają pąki liściowe i kwiatowe, a potem liście. Dorastają do 3 cm długości. Pokryte są włoskami zakończonymi kruchymi haczykami, które łatwo się łamią i mogą się wbić w skórę człowieka. Powodują swędzenie skóry, a u osób wrażliwych - alergiczne podrażnienie skóry.
Gąsienice pierściennicy nadrzewki żerują od maja do pierwszej połowy lipca. Zjadają liście różnych drzew i krzewów owocowych, atakują jednak najczęściej śliwy, jabłonie i czereśnie. Brązowe samice pierściennicy nadrzewki rozpoczynają składanie jaj pod koniec lipca. Jaja składają w złożach na cienkich skierowanych ku górze gałązkach. Złoża jajowe są niewielkie (do 400 jaj) i przypominają pierścień (stąd nazwa) otaczający gałązkę. Gąsienice wylęgają się wczesną wiosną i żerują najpierw w pobliżu obrączki. Oplatują rozwidlenia gałązek gęstą przędzą, tworząc tzw. „lustra”, w których kryją się przed wrogami i w których odpoczywają. Na żerowanie udają się „gęsiego” w szeregach liczących po kilkadziesiąt larw. Po żerowaniu wracają na lustro. Gdy podrosną (do 5 cm) porzucają lustra i żerują pojedynczo.
Zabieg zwalczania gąsienic zjadających liście preparatami z serii ABC należy wykonać wczesną wiosną, czyli na początku żerowania gąsienic (zielony pąk kwiatowy jabłoni). Zabieg należy powtórzyć w razie potrzeby w okresie wzrostu owoców po czerwcowym opadaniu zawiązków. Drzewka z gąsienicami należy dokładnie opryskać preparatem ABC przeciwko owadom na drzewach i krzewach owocowych AL lub ABC - przeciwko szkodnikom występującym na drzewach i krzewach owocowych - koncentrat EC.
Opuchlaki
Grupowo, w „gniazdach” truskawki więdną, a następnie zasychają z powodu żerowania larw opuchlaków na korzeniach. Liście, ogonki liściowe i kora na pędach truskawek i malin uszkodzone żerowaniem chrząszczy.
W uprawach truskawek i porzeczek mogą występować opuchlaki, drobne ryjkowce, z których najgroźniejszym jest opuchlak truskawkowiec. Żerując larwy opuchlaka niszczą korzenie różnych roślin, a dorosłe chrząszcze ogryzają liście, pączki, kwiaty, a nawet korę na cienkich gałązkach malin i truskawek, co prowadzi do ich usychania. Podobne szkody powoduje opuchlak rudonóg.
Zimują różne stadia rozwojowe opuchlaków w glebie na głębokości do 20 cm. Od wiosny chrząszcze żerują w nocy, uszkadzając liście ogonki liściowe i korę na pędach różnych roślin, a najczęściej malin i truskawek. Samice składają jaja w ziemi, tuż przy szyjce korzeniowej roślin. Larwy żerują na korzeniach. Opanowane przez larwy truskawki i maliny więdną, a następnie zasychają.
Zabieg zwalczania opuchlaków preparatami z serii ABC należy wykonać w razie masowego pojawienia się chrząszczy po zbiorze owoców. Należy dokładnie opryskać rośliny i powierzchnię gleby pod nimi preparatem ABC przeciwko owadom na drzewach i krzewach owocowych AL lub ABC - przeciwko szkodnikom występującym na drzewach i krzewach owocowych - koncentrat EC. Zabieg należy powtórzyć dwa razy co 14 dni, szczególnie na poletkach ze starszymi truskawkami.
Kistnik malinowiec
Uszkodzone żerowaniem liście malin rozwijają się dalej, a wygryzienia ulegają rozerwaniu przyjmując postać podłużnych, równolegle do siebie położonych otworów w blaszce liściowej. Pąki z głębokimi otworami w bocznej części nie rozwijają się i zasychają. Liczne ciemnobrązowe chrząszcze uszkadzają dno kwiatowe, pręciki oraz słupki. „Robaczywe” maliny w okresie zbioru.
Kistnik malinowiec jest najgroźniejszym szkodnikiem malin. Zimują owady dorosłe w kokonach w glebie. Wiosną wychodzą z kryjówek i przenoszą się na maliny. Najpierw wygryzają miękisz pomiędzy nerwami młodych liści, a potem uszkadzają rozwijające się pąki kwiatowe i kwiaty, zjadając słupki, pręciki i dno kwiatowe. Z uszkodzonego kwiatu albo nie powstaje owoc, albo jest mały i zniekształcony. Na początku czerwca, w okresie kwitnienia malin, samice składają jaja w kwiaty, przylepiając je do podstawy słupków lub pręcików. Larwa żeruje na dnie kwiatowym, zjadając rozwijające się owocki i uszkadzając powierzchnię dna kwiatowego. W dojrzałych owocach malin często znajdujemy wyrośnięte larwy kistnika malinowca. W okresie dojrzewania owoców larwy opuszczają je, spadają na ziemię i kryją się na głębokości około 8 cm, gdzie w kokonie ziemnym następuje przepoczwarczenie się i przeobrażenie w owady dorosłe w drugiej połowie lata.
Zabieg zwalczania kistnika malinowca preparatem z serii ABC należy wykonać w okresie żerowania chrząszczy na liściach i pąkach tuż przed kwitnieniem oraz w okresie kwitnienia malin, gdy gromadnie żeruje w kwiatach, uszkadzając dno kwiatowe, pręciki oraz słupki. Aby było jak najmniej „robaczywych” malin, należy wczesnym rankiem lub wieczorem dokładnie opryskać zaatakowane rośliny preparatem ABC przeciwko owadom na drzewach i krzewach owocowych AL lub ABC - przeciwko szkodnikom występującym na drzewach i krzewach owocowych - koncentrat EC.
3