http://web.archive.org/web/20181025214254/http:/www.linux.net.pl/~wkotwica/slomka/slomka.html

Jan Słomka

B.WÓJT W DZIKOWIE

Pamiętniki włościanina

od pańszczyzny do dni dzisiejszych

 

 

Tekst, z zachowaniem oryginalnej pisowni i interpunkcji, według:
Słomka Jan, Pamiętniki włościanina, wyd.II Kraków, bez roku wyd. [1929], Towarzystwo Szkoły Ludowej

 

 

Przedmowa autora do II wydania „Pamiętników”

ROZDZIAŁ I

Wieś rodzinna · Przesiedlanie się chłopów z Królestwa Polskiego do Galicji · Wspomnienia z r.1846 · Śmierć ojca · Szkółka w Dzikowie · Lata wyrostka · Uwolnienie od wojska i ożenek · Początek gospodarki · Powstanie w r.1863

ROZDZIAŁ II

Dzików za pańszczyzny · Wygląd wsi w czasie popańszczyźnianym · Domy mieszkalne · Sprzęty domowe i naczynia kuchenne · Pierwszy zegar · Pościel · Opał · Oświetlenie · Ubiór · Włosy · Pranie · Pożywienie · Studnie

ROZDZIAŁ III

Uprawa gruntu · Wartość gruntu · Narzędzia rolnicze · Nasiona i kolejne następstwo płodów · Ogrodnictwo i warzywnictwo · Kwiaty w oknach i ogródkach · Pszczelnictwo · Pastwisko · Hodowla i ceny koni, krów, trzody i drobiu · Głody za pańszczyzny i niedostatek chleba w czasie popańszczyźnianym · Drogi · Wylewy · Pożary · Klimat dawniejszy

ROZDZIAŁ IV

Służba dworska i najemnicy dzienni · Flisactwo · Bandosy · Przemytnictwo · Furmanienie · Rzemiosła i przemysł domowy: tkactwo, sukiennictwo, krawiectwo i kuśnierstwo, szewstwo i rymarstwo, wyrób kapeluszy słomkowych, kowalstwo i kołodziejstwo, bednarstwo, koszykarstwo, garncarstwo i strycharstwo, młynarstwo, olejarnie, garbarnie, maziarnie, miśkarze, druciarze, uwagi o rzemiosłach i przemyśle domowym

ROZDZIAŁ V

Handel na wsi · Jarmarczenie · Handel miastowy · Początki handlu chłopskiego · Obrót pieniężny · Lichwa · Upadek gospodarstw chłopskich · Upadek mieszczan · Upadek dworów · Żydzi

ROZDZIAŁ VI

Dawniejsze życie towarzyskie wśród chłopów · Schadzki sąsiedzkie · Zabawy niedzielne · Wesela: swaty, spraszanie na wesela, rózgowiny, orszak ślubny, w karczmie i na gospodzie, zwyczaje i obrzędy weselne · Muzyka · Chrzciny · Przezwiska · Figle i zakłady · Pijaństwo na zabawach i przy różnych okolicznościach · Misje przeciw pijaństwu

ROZDZIAŁ VII

Wychowanie dzieci · Dzieci na pastwisku · Zahartowanie i siła dawniejszych ludzi · Choroby: kołtun, ograszka, utrącenie, cholera, wszy · Brak przepisów zdrowotnych · Pierwszy szpital · Leczenie · Skon · Pogrzeb · Wiara w strachy, czary, zabobony, gusła · Praktyki religijne · Odpusty · Moralność

ROZDZIAŁ VIII

Gromada · Wójt · Władza wójta · Pobór rekrutów · Służba wojskowa · Deputowani i sprawy serwitutowe · Mandatariusze · Urzędy państwowe · Zmiany od roku 1867 · Gmina po roku 1867 · Stosunek do dworu · Stan oświaty w czasie pańszczyźnianym · Szkoły w Tarnobrzegu · Życie polityczne, pierwszy ruch wyborczy · Opowiadania z przeszłości i uświadomienie narodowe

ROZDZIAŁ IX

Dalszy bieg życia · Dokupowanie gruntu · Pożyczki · Cegielnia · Wapniarnia i walka konkurencyjna · Kółko rolnicze · Podatki · Podróże do Krakowa, na Ruś, do Królestwa Polskiego i inne · Kształcenie dzieci · Jak doszedłem do majątku i znaczenia między ludźmi

ROZDZIAŁ X

Udział w życiu obywatelskiem · Dorobek gminny od r. 1867 · Kasa oszczędności i pożyczek w Tarnobrzegu · Towarzystwo przemysłowo-handlowe „Bazar” · Inne towarzystwa i instytucje w Tarnobrzegu · Pomnik Bartosza Głowackiego · Koronacja obrazu Najśw. Marji Panny Dzikowskiej · Dar narodowy dla poety Ferdynanda Kurasia · Wspomnienia o ludziach

ROZDZIAŁ XI

Wybuch wojny światowej · Pochód wojsk austrjackich na Lublin · Bitwy, cofanie się Austrjaków, wkroczenie Rosjan do Tarnobrzega · Powrót Austrjaków i zachowanie się ich · Wielkie zniszczenie po trzech miesiącach wojny · Z mego pobytu w Wiedniu: podróż, wspomnienia i spostrzeżenia z Wiednia, powrót do domu · Tarnobrzeg i okolice po roku wojny · Ratowanie ludności dotkniętej klęskami wojennymi · Dalsze wypadki wojenne i sprawy polskie · Upadek Rosji, pogrom państw centralnych i powstanie niepodległej Polski

ROZDZIAŁ XII

Upadek rządów austrjackich w Tarnobrzegu · Wiec 6 listopada 1918 roku, „republika tarnobrzeska” · Rozbrajanie posterunków żandarmerji · Obalanie urzędów gminnych · Napady na dwory i żydów · Udaremniona odsiecz Lwowa · Pierwsze wybory sejmowe · Ruch bolszewicki · Uspokojenie ludności · Wojna w roku 1920 · Urzędy w Niepodległej Polsce · Pieniądz i ceny towarów · Stosunki gospodarcze: rolnictwo, przemysł, handel kasy oszczędności i pożyczek · Życie gminne · Życie społeczne i polityczne · Szkolnictwo · Kościół · Rok 1927: świętokradztwo, pożar Zamku w Dzikowie · Krzyż Zasługi

ROZDZIAŁ XIII

Teraźniejszość a niedawna przeszłość · Przyczyny postępu: zniesienie pańszczyzny, zaprowadzenie hipoteki, autonomja krajowa, regulacja rzek, lepsze narzędzia rolnicze, ulepszona komunikacja, parcelacja, wychodźtwo zarobkowe, oświata, towarzystwa, trzeźwość, nieubłagana konieczność · Jak się postęp odbywał · Zmiany w stroju i zabawach · Zmiany spowodowane przez wojnę światową i powstanie Państwa Polskiego · Co było w przeszłości dobre · Co dotychczas ludowi najbardziej szkodzi · Co jest największym skarbem człowieka · Zakończenie

PRZYPISY

Z przeszłości Dzikowa i Tarnobrzega

Bitwa pod Komorowem

DO ROZDZIAŁU VIII

---